Poprawa efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej Surpassing Energy Targets through Efficient Public Buildings II spotkanie Koalicji na rzecz utworzenia krajowego systemu zrównoważonego gospodarowania energią Katowice, 12.06.2014 r.
Ogólne informacje nt. projektu SERPENTE
Podstawowe dane o projekcie Realizacja projektu w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Międzyregionalnej INTERREG IV C Czas trwania projektu: od 01.01.2012 r. do 31.12.2014 r. (36 m-cy). Sposób finansowania: 85 % środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 15 % środki własne partnerów projektu; Partnerzy projektu: 1. Florentine Energy Agency LIDER PROJEKTU 2. City of Malmö 3. Local Energy Agency of the Metropolitan District of Bordeaux and the Gironde 4. Cyprus Energy Agency 5. Centre Urbain 6. Slovak University of Technology in Bratislava 7. Barcelona Provincial Council 8. Energy Agency of Vysocina 9. Górnośląski Związek Metropolitalny 10. Cork Country Council
Cele projektu Cel ogólny projektu: Poprawa efektywności energetycznej w różnych typach budynków użyteczności publicznej* - pozostających w zasobach komunalnych. Typy budynków użyteczności publicznej* w projekcie to: budynki historyczne, socjalne, szkoły, biura, obiekty sportowe; Cele szczegółowe projektu: promowanie teoretycznej wiedzy i praktycznego zastosowania inicjatyw dotyczących efektywności energetycznej, informowanie i podnoszenie świadomości na temat efektywności energetycznej wśród decydentów i mieszkańców, promowanie odpowiedzialnego zużycia energii w budynkach użyteczności publicznej pozostających w zasobach komunalnych,
Etap 1: Opracowanie Analizy Kontekstowej: Zakres prac merytorycznych a. Analizy indywidualne przygotowane przez każdego z partnerów; b. Zbiorczy dokument uwzględniający poszczególne analizy partnerów oraz doświadczenia spoza partnerstwa. Etap 2: Wymiana doświadczeń ukierunkowana na zidentyfikowanie słabości i dobrych praktyk - realizowana w oparciu o wizyty studyjne i seminaria tematyczne. Etap 3: Opracowanie Planu Wdrożenia (wynik realizacji etapów 1 i 2) zawierającego uniwersalne propozycje działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej w istniejących b.u.p. - niezależnie od położenia geograficznego. Etap 4: Testowanie Planu Wdrożenia: przez 5-ciu wybranych partnerów w 5 typach budynków (pozostali partnerzy pełnią rolę obserwatorów.)
Zaawansowanie prac działania merytoryczne 1. Spośród 5 grup budynków partnerowi polskiemu zostały przypisane: a. budynki historyczne: b. budynki szkolne po 1945: 2. Zakres prac: Opracowanie arkuszy stanu faktycznego budynków poddanych termomodernizacji - wg jednego wspólnego schematu obejmującego m.in. : podstawowe informacje o budynku, w tym stan przed modernizacją, oczekiwania względem procesu termomodernizacji, uzyskany efekt, w tym oszczędność energii, działania rekomendowane; 3. Opracowanie dokumentu pn. Analiza Kontekstowa - www.silesiametropolia.eu, 4. Opracowanie Planów Wdrożenia działanie realizowane obecnie.
Zaawansowanie prac wymiana doświadczeń 1. Wizyty studialne u Partnerów projektu (Katowice: 26-27 września 2013 r.); 2. Krajowe spotkania lokalnych partnerów projektu 3. Warsztaty szkoleniowe dla krajowych partnerów projektu (dla pracowników UM, administratorów budynków użyteczności publicznej, itp.): 9 kwietnia 2013 r. - Weryfikacja zamówionych mocy oraz dobór taryf dla nośników energii 27 listopada 2013 r. i 2 luty 2014 r. - Działania zmniejszające zużycie energii elektrycznej i cieplnej w budynkach użyteczności publicznej na etapie ich użytkowania Planowane kolejne warsztaty w 2014 r.
Wymiana doświadczeń w projekcie
Wybór dobrych praktyk Każdy partner prezentuje min. 2 wybrane budynki jako przykład dobrych praktyk. Metropolia Silesia (obejmując 14 miast) prezentuje 4 przykłady wybrane w następujący sposób: 9 miast Metropolii Silesia zgłosiło 15 budynków w dwóch typach: szkoły oraz budynki historyczne; rekomendacje do wyboru budynków z M S dokonane przez eksperta zewnętrznego (Fundacja na Rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii); Jako dobre praktyki wybrano: Typ I - budynki historyczne: 1. Termomodernizacja budynków Szkoły Podstawowej nr 17 w Świętochłowicach, 2. Budynek Biurowy przy ul. 3-ego Maja 7 w Katowicach; Typ II - budynki szkolne po 1945: 1. Termomodernizacja wraz z przebudową Zespołu Szkół Muzycznych w Tychach, 2. Kompleksowa termomodernizacja budynku Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3; ul. Piłsudskiego 114 w Sosnowcu.
Kryteria wyboru dobrych praktyk Kryteria podstawowe: czy modernizacja została ukończona? czy są dane potwierdzające uzyskanie efektu energetycznego/ekologicznego? poziom innowacyjności inwestycji, zastosowane materiały (kosztochłonność), sposób zarządzania utrzymania budynku po termomodernizacji, czy zastosowane rozwiązania mogą być powielane? Kryteria dodatkowe: czy modernizację poprzedzono wykonaniem audytu energetycznego? czy uwzględniono działania niskonakładowe? czy weryfikacja efektów jest działaniem planowym? czy modernizacja jest kompleksowa, czy ewentualnie jest to określony element procesu wieloetapowego? jakość opisu obiektu i przedsięwzięcia, elementy budynku objęte modernizacją.
Wnioski dotyczące dobrych praktyk Większość z przyjętych kryteriów nie podlegała ocenie ze względu na brak danych np. o zastosowanych materiałach i o nakładach poniesionych na termomodernizację; Tylko dla ok. 55% zgłoszonych budynków dostępne są dane potwierdzające uzyskanie efektu energetycznego/ekologicznego często to dane obliczeniowe; Tylko ok. 70% modernizacji budynków poprzedzono wykonaniem audytu energetycznego (wymóg instytucji współfinansującej inwestycję?); Tylko 1 zgłoszony obiekt posiadał świadectwo charakterystyki budynku; Nie rzadko koszty zaoszczędzonej energii były bardzo wysokie, powyżej 200-300 zł za GJ.
Sosnowiec Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3
Założenia modernizacji Budynek szkoły wraz z salą gimnastyczną i basenem, powstały w 1980-1982 r. Charakterystyka techniczno użytkowa: Przeznaczenie: budynek użyteczności publicznej (szkoła) Powierzchnia użytkowa: 8.831 m 2 Kubatura: 33.537 m 3 Czas realizacji modernizacji i termomodernizacji : 2010-2011 Zakres termomodernizacji: Ocieplenie ścian zewnętrznych i stropodachu, Całkowita wymiana okien i drzwi zewnętrznych wraz z częściowym ich zamurowaniem, Pełna modernizacja systemu grzewczego, Pełna modernizacja systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz systemu podgrzewania wody basenowej, Pełna modernizacja systemu wentylacji mechanicznej wraz rekuperatorem ciepła. Finansowanie: środki własne gminy, środki z WFOŚiGW (dotacja + pożyczka)
Osiągnięty efekt Kompleksowa termomodernizacja dająca zwiększoną efektywność energetyczną - aspekt techniczny; Objęcie obiektu szczegółowym programem monitoringu zużycia energii - aspekt techniczny i ekonomiczny: raportowanie zużycia energii dla oceny efektywności wprowadzonych zmian, prowadzenie testów energetycznych w celu określenia rzeczywistej charakterystyki energetycznej budynku oraz poszukiwania metod jej poprawy. Przeszkolenie osób obsługujących i konserwujących urządzenia energetyczne w zakresie energooszczędnych, bez- lub nisko-nakładowych działań w eksploatacji obiektu (planowanie obniżeń temperatur zasilania, strefowa regulacja temperatury pozwalająca na indywidualny dobór temperatur w poszczególnych strefach budynku, wyłączanie zbędnych odbiorników itp.) aspekt społeczny.
Tychy Liceum Ogólnokształcące nr 3 ul. Elfów
Dwukondygnacyjny budynek szkoły (częściowo podpiwniczony) powstały w latach 60-tych XX wieku. Charakterystyka techniczno użytkowa: Przeznaczenie: budynek użyteczności publicznej (szkoła) Liczba kondygnacji: 3 Powierzchnia użytkowa: 3150 m 2 Kubatura: 10300 m 3 Czas realizacji modernizacji i termomodernizacji : 31.05.2011-15.08.2012 Fot. Budynek przed i po modernizacji Liczba użytkowników: ok. 500 osób Założenia modernizacji
Termomodernizacja budynku Zakres termomodernizacji: ocieplenie ścian i dachów, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej z wyjątkiem drzwi wejścia głównego, zamontowanie automatycznych rolet zewnętrznych w oknach chroniących pomieszczenia przed nadmiernym nasłonecznieniem, poprawę działania wentylacji grawitacyjnej m.in. poprzez zainstalowanie nawiewników higrosterowalnych w stolarce okiennej oraz wentylatorów zintegrowanych z kratkami wywiewnymi w pomieszczeniach sanitariatów. Budynek wyposażono w: ogrzewanie wodne, pompowe, którym steruje elektroniczny regulator temperatury oparty o stację pogodową, zaizolowane termicznie przewody doprowadzające medium do budynku i grzejniki z zaworami termostatycznymi.
Osiągnięty efekt kompleksowa termomodernizacja dająca zwiększoną efektywność energetyczną - aspekt techniczny; podniesienie komfortu nauki i pracy poprzez stworzenie przyjaznej, atrakcyjnej, kolorowej przestrzeni - aspekt społeczny; przywrócenie formy i kolorystyki budynku stosowanych w okresie jego budowy w stylu modernistycznym - aspekt estetyczny; Wartym podkreślenia jest fakt, że proces modernizacji był konsultowany z autorem projektu budynku (co nie jest praktyką często stosowaną). Za poszanowanie i zachowanie modernistycznej formy założenia, typowej dla Tychów i budownictwa z lat 60-tych XX w. modernizacja budynku została nagrodzona w corocznym plebiscycie na najlepszą realizację architektoniczną w 2012 r. (tzw. Superjednostka), ogłaszanym przez regionalne wydawnictwo pt. Dziennik Zachodni ).
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Florentine Energy Agency - PROJECT LEADER City of Malmö Local Energy Agency of the Metropolitan District of Bordeaux and the Gironde Cyprus Energy Agency Centre Urbain Slovak University of Technology in Bratislava Barcelona Provincial Council Energy Agency of Vysocina Metropolitaln Association of Upper Silesia Cork Country Council Contact: Górnośląski Związek Metropolitalny ul. Barbary 21 a, 40-053 Katowice e-mail: serpente@gzm.org.pl www.serpente-project.eu