Sprawozdanie z działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w powiecie brzozowskim w okresie 1.01.- 31.10. 2008r. Warunki zdrowotne środowiska Na terenie powiatu 9 wodociągów jest objętych monitoringiem kontrolnym i przeglądowym zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. nr 61 poz. 417). Przeprowadzono 8 kontroli sanitarnych oraz 28 kontroli jakości wody. W 3 wodociągach PPIS w Brzozowie stwierdził warunkową przydatność wody do spożycia i określił dopuszczalne wartości parametrów fizykochemicznych tj. żelaza, manganu i mętności. Sytuacja awaryjnego zaopatrzenia w wodę miała miejsce na wodociągu w Domaradzu, z uwagi na zalanie terenu wokół stacji uzdatniania wody wodami powodziowymi. Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi dostarczana była cysterną z wodociągu w Golcowej. Woda odpowiadała wymaganiom sanitarnym pod względem bakteriologicznym. Na terenie powiatu znajduje się basen kryty w Zespole Szkół w Bliznem oraz Pływalnia Posejdon przy Szkole Podstawowej w Brzozowie z niecką basenową, basenem zjeżdżalni rurowej oraz jacuzzi, solarium oraz sauną. W bieżącym roku przeprowadzono 3 kontrole sanitarne i dokonano 20 kontroli jakości wody. Pobrano do badania 60 próbek wody, które nie były kwestionowane. Brak zorganizowanych kąpielisk. W 74 obiektach użyteczności publicznej (są to obiekty wczasowo-turystyczne, hotele, domy pomocy społecznej, zakłady fryzjerskie i kosmetyczne, dworzec PKS jak i środki transportu do przewozu dzieci, pasażerów, chorych i zwłok) dokonano 71 kontroli sanitarnych. W bieżącym roku na polecenie Głównego Inspektora Sanitarnego przeprowadzono: - 17 kontroli sanitarnych ustępów publicznych znajdujących się na stacjach paliw, w obiektach użyteczności publicznej, restauracjach, placówkach małej gastronomii; - skontrolowano wszystkie zakłady wodociągowe pod względem prowadzenia przez nich kontroli wewnętrznej zgodnie z 4 rozporządzenia cytowanego na wstępie. Ponadto sekcja higieny komunalnej oraz żywności i żywienia przeprowadziła 24 kontrole sanitarne w Domach Strażaka, Domach Ludowych na terenie całego powiatu oraz 3 kontrole obiektów dla sportowców. Należy zauważyć, że większość obiektów ma zaniżony stan sanitarny zwłaszcza ścian, sufitów i posadzek w pomieszczeniach. W części obiektów trwają prace remontowe, część z kolei jest po remoncie. Prowadzone prace związane ze zmianą funkcjonalności pomieszczeń sporadycznie są uzgadniane z inspekcją sanitarną.
Żywność i żywienie W 2008r. na terenie powiatu funkcjonowało 383 obiekty produkcji i obrotu środkami spożywczymi, kosmetykami oraz materiałami do kontaktu z żywnością. W obiektach tych przeprowadzono 400 kontroli sanitarnych. Ilość obiektów w stosunku do roku ubiegłego uległa zmniejszeniu o 12, dotyczy to zwłaszcza małych sklepów spożywczych i obiektów małej gastronomii. Z pobranych do badania w ramach urzędowej kontroli i monitoringu próbek żywności negatywnie oceniono 3/ próbkę ciastek z kremem nie poddanym obróbce termicznej ze względu na zawyżoną ilość bakterii Bacillus cereus, mielonkę wieprzową w której stwierdzono obecność substancji konserwujących o czym nie poinformowano konsumentów w oznaczeniu produktu oraz zmiotki z hali produkcyjnej w piekarni/. Podjęto stosowne działania. O wynikach badań ciastek oraz mielonki wieprzowej poinformowano właściwego inspektora sanitarnego i lekarza weterynarii sprawujących nadzór nad zakładami produkcyjnymi. W związku z zakwestionowaniem próbki zmiotek w piekarni nakazano decyzją zawieszenie działalności w obiekcie do czasu przeprowadzenia działań mających na celu wytępienie szkodników zbożowo-mącznych w obiekcie. Skuteczność przeprowadzonych prac została potwierdzona wynikami badań laboratoryjnych. W roku 2008 ilość próbek zakwestionowanych była nieznacznie wyższa niż w roku 2008r. Na terenie powiatu prowadzi działalność 32 zakłady produkcji żywności. Podczas przeprowadzonych kontroli w 2 zakładach: piekarni i zakładzie zbożowo- młynarskim stwierdzono niewłaściwy stan techniczno- sanitarny. Podjęto odpowiednie działania, nałożono mandaty karne na osoby odpowiedzialne za powyższy stan. Prowadzone kontrole sanitarne w zakresie realizacji systemu kontroli wewnętrznej w tym GHP i GMP oraz HACCP ze szczególnym uwzględnieniem ich dokumentowania dla potrzeb oceny ryzyka zagrożenia bezpieczeństwa żywności wykazały, że w większości obiektów opracowane i wdrożone są zasady GHP i GMP. W 2008r. podczas kontroli sanitarnych prowadzono dalsze działania instruktażowe zwłaszcza w zakresie wdrażania HACCP. W 4 zakładach system HACCP został wdrożony, natomiast w pozostałych obiektach jest w trakcie wdrażania. W związku ze znaczną rotacją personelu w obiektach a równocześnie brakiem przygotowania zawodowego w 2008r. przeprowadzono 4 szkolenia z zakresu podstawowych zagadnień higieniczno- sanitarnych dla pracowników obiektów żywnościowo- żywieniowych. W 2008r. kontynuowano wzmożony nadzór w sklepach wielkopowierzchniowych oraz placówkach gastronomicznych usytuowanych w miejscowościach wypoczynku i przy trasach turystycznych, w których kontrole prowadzono również w godzinach 2
popołudniowych i w dni wolne od pracy. Podczas przeprowadzonych kontroli w 6 przypadkach stwierdzono niewłaściwy stan techniczno- sanitarny pomieszczeń, urządzeń i sprzętu oraz wprowadzanie do obrotu artykułów po terminie przydatności/ 4 sklepach spożywczych, 1 restauracji i 1 pijalni piwa/ podjęto stosowne działania. W celu poprawy stanu technicznego wydano decyzje administracyjne natomiast za niewłaściwy stan sanitarny nałożono mandaty karne. W pozostałych obiektach nie stwierdzono większych nieprawidłowości. Podczas kontroli żywienia w szkołach do których dowożone są posiłki stwierdzono nieprawidłowości dotyczące; braku funkcjonalnego wydawania i zwrotu naczyń oraz właściwego mycia i wyparzania naczyń. Sytuacja ta wymaga poprawy. Środowisko pracy W ewidencji zakładów pracy jest 139 obiektów. Nadzorem sanitarnym objęto 107 zakładów pracy, w których przeprowadzono ogółem 140 kontroli i rekontroli. Na podstawie przeprowadzonych kontroli i stwierdzonych uchybień w zakresie nieprzestrzegania obowiązkowych przepisów wydano 86 decyzji administracyjnych Stwierdzone uchybienia dotyczyły: braku karty charakterystyki substancji lub preparatu chemicznego, błędów w kartach charakterystyk substancji lub preparatu chemicznego, braku badań lekarskich pracowników, nieaktualnych badań i pomiarów występujących czynników szkodliwych dla zdrowia, usunięcia uchybień związanych z przestrzeganiem Ustawy o czynnikach biologicznych, opracowanie lub uzupełnienie opracowanej oceny ryzyka zawodowego oraz braku wymaganego zaplecza socjalnego. Podjęto niezbędne czynności w zakresie wyeliminowania w/w uchybień. Przeprowadzono 2 postępowania w sprawach powstania/podejrzenia/ choroby zawodowej. Wydano 9 decyzji dot. chorób zawodowych, w tym: 4 decyzje stwierdzające powstanie choroby zawodowej i 5 decyzji o braku podstaw stwierdzenia choroby zawodowej. Stan sanitarno-porządkowy w nadzorowanych zakładach pracy ocenia się jako zadowalający. W dwóch przypadkach nałożono grzywnę w drodze mandatu karnego na kwotę 400 zł. Placówki nauczania i wychowania Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży nadzoruje 81 obiektów stałych. Ponadto obiekty sezonowe związane z wypoczynkiem dzieci i młodzieży, wodociągi w zakładach nauczania i wychowania oraz samochody do przewozu dzieci i młodzieży. Przeprowadzono 177 kontroli 3
sanitarnych. W stosunku do 2007 r. stan sanitarno-techniczny zakładów nauczania i wychowania uległ poprawie. W 2007/8 r. wyremontowano Szkołę Filialną w Temeszowie. W Trześniowie oddano do użytku pełnowymiarową salą gimnastyczną wraz z zapleczem. W Haczowie oddano do użytku nowy budynek przedszkola. Wszystkie szkoły są skanalizowane i posiadają ubikacje wewnętrzne. Tylko Szkoła Filialna w Bukowie nie posiada centralnego ogrzewania. W dalszym ciągu kilka budynków przedszkolnych wymaga modernizacji. W dostosowaniu mebli do wzrostu uczniów utrzymuje się dobra sytuacja. Meble są oznakowane, prawidłowo dobierane i zestawiane. W zakresie zaopatrzenia placówek nauczania i wychowania w meble i sprzęt sportowy atestowany nastąpiła znaczna poprawa w stosunku do ubiegłego roku. 32 placówek wydaje posiłki ciepłe dla 2992 osób. Wydaje się również II śniadania w postaci drożdżówek, soczków, owoców, a także mleko. Sytuacja w zakresie dożywiania, szczególnie w szkołach podstawowych jest dobra. Mniej dzieci korzysta z dożywiania w gimnazjach, natomiast w szkołach średnich nie prowadzi się w ogóle. Oceniono rozkłady zajęć w 245 oddziałach szkół podstawowych i gimnazjów. Nieprawidłowości występują sporadycznie. Ogólnie należy podkreślić że jakość rozkładów lekcji utrzymuje się na stabilnym, dobrym poziomie. Dokonano badań i oceny jakości wody w szkołach posiadających własne wodociągi(nie oceniano wody z wodociągów gminnych). 50% szkół zaopatrywana jest w wodę nie odpowiadającą wymogom wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Są to przeważnie znaczne zanieczyszczenia fizyko-chemiczne. Do tego dochodzą wahania w zanieczyszczeniach bakteriologicznych wody. W związku z koniecznością realizacji Narodowego Programu Zdrowia (cel 6) ochrony obiektów oświatowo wychowawczych przed zanieczyszczeniami odchodami zwierzęcymi stwierdzono, że znaczna część tych obiektów posiada ogrodzenie częściowe, zniszczone lub w ogóle nie posiada ogrodzenia. Właściciele tych obiektów, w oparciu o stosowne przepisy prawne, będą musieli podjąć stosowne działania w celu usunięcia nieprawidłowości. Oświata zdrowotna i promocja zdrowia Kierunki działań Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia przyjęte do realizacji wynikały z zadań Narodowego Programu Zdrowia, problemów zdrowotnych i potrzeb środowiska lokalnego. Działalność prowadzona była tak jak poprzez realizację programów ogólnopolskich, wojewódzkich i lokalnych : Radosny Uśmiech,Radosna Przyszłość, Różowa wstążeczka, Trzymaj formę, Wolność oddechu-zapobieganie astmie, Co każda kobieta wiedzieć powinna, Wiem co jem i dlaczego, Program edukacji zdrowotnej 4
dla pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, Szkolne programy antytytoniowe tj; Czyste powietrze wokół nas, Nie pal przy mnie proszę i Znajdź właściwe rozwiązanie. Tematyka dotyczyła: chorób nowotworowych, higieny jamy ustnej,chorób serca, zapobiegania astmie, tematyki antytytoniowej, higieny osobistej,racjonalnego odżywiania i zdrowego stylu życia. Organizowane były również akcje-kampanie o.z. tj: Światowy Dzień Zdrowia, Światowy Dzień bez Tytoniu, Bezpieczne wakacje- akcja letnia, Październik miesiącem nowotworów. Podjęte działania w ramach programów i akcji prowadzone były poprzez organizowanie narad, szkoleń, porad, instruktaży, happeningów, konkursów, dystrybucji materiałów oraz imprez oświatowo - zdrowotnych do środowisk: dzieci i młodzieży w systemie szkolnym i pozaszkolnym, nauczycieli i wychowawców, rodziców, pacjentów, pracowników placówek służby zdrowia, zakładów pracy i instytucji. W ramach realizacji przedsięwzięć programowych i nieprogramowych współpracowano ze Starostwem Powiatowym, samorządami lokalnymi, służbą zdrowia, placówkami oświatowo-wychowawczymi,zakładami pracy, Policją,Kołami Gospodyń Wiejskich, Brzozowskim Domem Kultury, Muzeum Regionalnym i mediami ;Gazetą Powiatową i Wiadomościami Brzozowskimi. W ramach działalności oświatowo-zdrowotnej przeprowadzono również 66 wizytacji w obiektach na terenie powiatu. Zapobieganie i zwalczanie chorób zakaźnych. Analiza zachorowań wskazuje na korzystną sytuację epidemiologiczną na terenie powiatu. Odnotowano znaczny spadek zachorowań na zatrucia pokarmowe (salmonellozy),różyczkę, świerzb, grzybicę, świnkę, boreliozę wystąpił natomiast wzrost w wirusowych i innych określonych zakażeniach jelitowych u dzieci do lat 2, nieżytach jelitowych wywołanych przez rotawirusy. W grupie chorób wirusowych szerzących się drogą krwi zarejestrowano 5 przypadki zachorowań na WZW typ B oraz 10 nosicieli antygenu HBs i 5 HCV. W analizowanym okresie rejestrowano 2 ogniska zbiorowego zatrucia pokarmowego wywołane jednym przypadku pałeczkami salmonelli,(środowisko rodzinne) natomiast w drugim norowirusem ( oddział wewnętrzny). Opracowano w analizowanym okresie 469 ognisk chorób zakaźnych. Szczepienia ochronne były realizowane zgodnie z obowiązującym Kalendarzem Szczepień. Podczas przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie 5
terminowego wykonywania szczepień i racjonalnego wykorzystania preparatów szczepionkowych. Na terenie powiatu w roku 2006 nie zarejestrowano sytuacji związanych z zagrożeniem bioterrorystycznym. Zakłady służby zdrowia Lecznictwo otwarte: 2 SPZOZ, którym podlega 7 placówek, 33 NZOZ, 58 indywidualnych lub specjalistycznych praktyk lekarskich, 6 indywidualnych i grupowych praktyk pielęgniarskich, 2 pracownie protetyki, 6 gabinetów rehabilitacji. Zakłady złożyły programy dostosowawcze do wymogów rozporządzenia MZ z dnia 10 listopada 2006r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, które zostały pozytywnie zaopiniowane przez PPIS w Brzozowie.( okres dostosowania przedłużono do roku 2012 ). Brak obiektów ze złym stanem sanitarnym. Procesy dezynfekcji i sterylizacji prowadzone zgodnie z obowiązującymi zasadami. Placówki są zaopatrzone w wodę z wodociągów własnych i zbiorowych, 2 z nich posiada wodę warunkowo dopuszczoną do spożycia przez ludzi z uwagi na podwyższoną zawartość manganu. Gospodarka odpadami medycznymi prowadzona w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 23 sierpnia 2007r.( DZ.U. nr 162 poz.1153) w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi. Zakłady lecznictwa zamkniętego: 1 szpital specjalistyczny, w którym działa zespół zapobiegania zakażeniom szpitalnym. W szpitalu ciągle trwają prace remontowe i adaptacyjne związane z dostosowywaniem obiektu do wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia co zaznaczono poniżej. Ogółem przeprowadzono 204 kontrole sanitarne przez sekcje epidemiologii, higieny komunalnej, higieny pracy, higieny żywienia i żywności oraz sanitarny nadzór zapobiegawczy. Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny W dziedzinie Sanitarnego Nadzoru Zapobiegawczego w III kw.br rozpatrzono ogółem 104 wnioski tj. o 55 wniosków więcej jak w 2007 roku. Wnioski dotyczyły: opinii (w drodze postanowienia) o obowiązku sporządzenia raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko- 23, uzgodnień przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację danego przedsięwzięcia- 21, uzgodnień dokumentacji projektowych - 13, kontroli w trakcie budowy -1, inwestycji dopuszczonych i przekazanych do użytkowania 6
41, zaświadczeń i pism dla nadzoru farmaceutycznego i dla innych instytucji -5. Ponadto uczestniczono w 18 naradach Powiatowego Zespołu Uzgadniania Dokumentacji Projektowej w Brzozowie w charakterze konsultanta, w trakcie których uzgodniono 289 projektów zagospodarowania terenu. Największymi inwestycjami przekazanymi do użytkowania były: przedszkole 4 oddziałowe wraz z obiektami towarzyszącymi w Haczowie, kompleks boisk sportowych w ramach programu Moje boisko Orlik 2012 w miejscowości Izdebki gm. Nozdrzec, rozbudowa oczyszczalni ścieków w Brzozowie dz. Borkówka, sala gimnastyczna przy Zespole Szkół w Trześniowie, nadbudowa i przebudowa budynku szpitalnego-izba Przyjęć przy Szpitalu Specjalistycznym w Brzozowie. Oddział Laboratoryjny Laboratorium pracuje w oparciu o wdrożony system zarządzania jakością oparty o normę PN EN ISO IEC /17025 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji technicznych laboratoriów badawczych i wzorcujących. W dniu 15.03.2008 odbył się ponowny audit Polskiego Centrum Akredytacji, który potwierdził iż Laboratorium utrzymało kompetencje techniczne do wykonywania badań w zaktualizowanym rozszerzonym zakresie ( badania mikrobiologiczne wody). Laboratorium posiada Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego Nr AB 755 z poszerzonym zakresem akredytowanych badań - z dnia 30.06.2008. W bieżącym roku doposażono laboratorium w nowoczesny sprzęt do badań hałasu i wibracji SVAN 948 oraz dodatkowy sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem. W 2009 roku planowany jest zakup sprzętu do poboru próbek powietrza na stanowiskach pracy i rozszerzenie zakresu badań środowiska pracy o ocenę pyłu całkowitego i respirabilnego. Działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w powiecie brzozowskim ukierunkowane są w roku 2008 na: - uzyskanie poprawy jakości wody w tym również parametrów fizykochemicznych w wodociągach lokalnych, - prawidłową gospodarkę odpadami medycznymi w placówkach służby zdrowia, - poprawę wskaźników epidemiologicznych w zakresie występowania zatruć pokarmowych i zachorowań na biegunki u dzieci do lat 2. 7