OŚRODEK DOSKONALENIA KURSY I SZKOLENIA szkolenia BHP dla wszystkich stanowisk szkolenia ppoż. metodyka prowadzenia szkoleń BHP kurs operatora wózków jezdniowych z napędem silnikowym kat. III WJO, II WJO, I WJO kurs operatora wciągów i wciągarek kat. II W i IW kurs operatora podestów ruchomych kat. I P (samojezdne, montowane na pojeździe, przewoźne) kurs operatora żurawi HDS kat. II Ż kurs operatora suwnic z kabiny i podestu roboczego II S i I S (stacjonarne, przewoźne, przenośne, samojezdne) kurs obsługi dźwigów towarowo osobowych II D i I D kurs napełniania ciśnieniowych zbiorników o pojemności powyżej 350 cm 3 napełnianie zbiorników pojazdów samochodowych zasilanych gazem skroplonym (LPG) kursy na uprawnienia energetyczne gr. I, gr. II, gr. III kursy branży leśnej: o drwa-pilarz o obsługa pilarek spalinowych o obsługa kos spalinowych szkolenie do pracy w charakterze hakowego sygnalisty szkolenie wysokościowe szkolenie dla osób pracujących w kontakcie z azbestem szkolenie z zakresu konfekcjonowania i obrotu środkami ochrony roślin szkolenie z zakresu stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy kurs obsługi kas fiskalnych kurs pedagogiczny dla instruktorów praktycznej nauki zawodu szkolenie z zakresu pierwszej pomocy najnowsze zmiany kodeksu pracy szkolenie z zakresu autoprezentacji i wywierania pozytywnego wpływu praktyczny trening asertywności szkolenia dla zawodowych kierowców z zakresu czasu pracy ZAWODOWEGOBHP EKSPERT MATERIAŁY SZKOLENIOWE Kurs kierowca operator wózków jezdniowych z napędem silnikowym OPRACOWANIE MATERIAŁU: Bartłomiej Daroszewski Hubert Kapuściński Kwiecień 2013 1
TYPY STOSOWANYCH WÓZKÓW JEZDNIOWYCH Podział wózków jezdniowych wg. rodzaju napędu i sposobu pracy wózka Wózki jezdniowe napędzane W Podział wózków jezdniowych z napędem silnikowym ze względu na rodzaj napędu: Wózki z napędem elektrycznym sieciowym Wózki z napędem elektrycznym akumulatorowym Wózki z napędem spalinowym niskoprężnym Wózki z napędem spalinowym wysokoprężnym ( z zapłonem samoczynnym) Wózki z napędem z innym napędem E A B D I Typy wózków jezdniowych z napędem silnikowym : Wózki naładowne N Izoterma, chłodnia, wywrotka Wózki unoszące U Wózki unoszące służą do unoszenia ładunków na nieznaczna wysokość, to jest od 0,1 m do 0,15 m we współpracy z innymi środkami transportu. 2
Najczęściej spotykanym napędem w wózkach unoszących jest napęd elektryczny zasilany z akumulatorów. Wózki unoszące podestowe: Wózek unoszący prowadzony: Wózki podnośnikowe P Wózki podnośnikowe stanowią najbardziej urozmaiconą konstrukcyjnie grupę wózków jezdniowych napędzanych. Wózki te wyposażone są w odpowiedni mechanizm podnoszenia, mogą podnosić ładunki na wysokość do 10 m i znajdują zastosowanie do obsługi magazynów wysokiego składu. Specyficznym rozwiązaniem konstrukcyjnym wózków podnośnikowych jest mechanizm przesuwu wideł w płaszczyźnie poziomej. Wszystkie odmiany wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia objęte są dozorem technicznym. Wózki podnośnikowe czołowe: terenowy 3
Trójkołowy Wózki ciągnikowe C Wózki specjalne S Wózek specjalny ze zmiennym wysięgiem do przeładunku kontenerów 4
Podział wózków jezdniowych według rodzaju kierowania: Wózki prowadzone kierowca kieruje wózkiem, idąc przed nim lub za nim Wózki podestowe kierowca kieruje wózkiem, stojąc na podeście umieszczonym na wózku Wózki z fotelem dla kierowcy kierowca kieruje wózkiem, siedząc na fotelu umieszczonym na wózku Wózki zdalnie sterowane wózek sterowany jest pośrednio przez operatora będącego poza obszarem pracy wózka Udźwig nominalny wózka podnośnikowego wyrażona w kilogramach jest to największa dopuszczalna masa ładunku jaką wózek gotowy do pracy może podnieść na wysokość do 3300 mm przy odległości środka ciężkości ładunku od czoła wideł, określonej dla danego udźwigu nominalnego. 5
Udźwig zredukowany jest to największa dopuszczalna masa ładunku jaką może podnieść wózek gotowy do pracy powyżej 3300mm przy odległości c środka ciężkości ładunku od czoła wideł określonej dla danego ładunku nominalnego, oraz w całym zakresie podnoszenia przy, przy odległości środka ciężkości ładunku od czoła wideł większej niż określona dla danego udźwigu nominalnego. Nominalne odległości środka ciężkości od czoła wideł wg norm międzynarodowych: - 400 mm dla wózków o udźwigu nominalnym do 999 kg 500 mm dla wózków o udźwigu nominalnym od 1000 do 4999 kg 600 mm dla wózków o udźwigu nominalnym od 5000 do 10000 kg 6
Prędkość podnoszenia ładunku (dla wózków podnośnikowych) wyrażona w m/s, zawiera się w granicach od około 0,2 do 0,7 m/s. Prędkość opuszczania ładunku wyrażona w m/s, która dla ładunku nominalnego nie może być większa od 1,0 m/s, w przypadku awarii nie większa niż 0,6 m/s. Wysokość podnoszenia wózków podnośnikowych czyli odległość mierzona przy pionowo ustawionym mechanizmie podnoszenia od podłoża do górnej powierzchni poziomej zęba wideł na jaką wózek może podnieść ładunek. Wysokość swobodnego podnoszenia wózków podnośnikowych czyli wysokość na którą można podnieść widły bez zwiększenia gabarytowej wysokości wózka. Parametrami odnoszącymi się do wózków jezdniowych naładownych, jak i podnośnikowych, są: Prędkość jazdy z obciążeniem i bez obciążenia wyrażona w km/h, Zdolność pokonywania wzniesień podawana w procentach pochylenia terenu jazdy, które musi wózek pokonać. 7
WIADOMOŚCI O DOZORZE TECHNICZNYM Rodzaje aktów prawnych: Ustawa o dozorze technicznym z dnia 21 grudnia 2000 r. Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu z dnia 16 lipca 2002 r. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych z dnia 18 lipca 2001 r. Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego z dnia 29 października 2003 r. Dokumentacje techniczno- ruchowe wózków jezdniowych (DTR). Ustawa o dozorze technicznym określa: zasady, zakres i formy wykonywania dozoru technicznego oraz organy właściwe do jego wykonywania. Organami dozoru technicznego są: Urząd Dozoru Technicznego (UDT) i podległe mu terenowe oddziały UDT specjalistyczne jednostki dozoru technicznego Transportowy Dozór Techniczny (TDT) i Wojsko Dozór Techniczny (WDT) Dozór techniczny określone ustawą działania zmierzające do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń technicznych. Dozorowi technicznemu podlegają urządzenia techniczne w toku ich projektowania, wytwarzania, w tym wytwarzania materiałów i elementów, naprawy i modernizacji, obrotu oraz eksploatacji. Wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia objęte są dozorem technicznym. W toku eksploatacji urządzenia technicznego objętego dozorem technicznym organ dozoru technicznego przeprowadza kontrole stanu technicznego urządzenia, wykonuje okresowe i doraźne badania oraz sprawdza kwalifikacje osób obsługujących i konserwujących urządzenie. Formy dozoru technicznego: Dozór techniczny pełny, badania: odbiorcze, okresowe i doraźne, sprawdzenie kwalifikacji Dozór techniczny ograniczony, badania: odbiorcze i doraźne, sprawdzenie kwalifikacji Dozór techniczny uproszczony: badania typu, stosowane materiały, kontrola jakości urządzeń. 8
Organ dozoru technicznego przeprowadza następujące rodzaje badań technicznych Urządzeń transportu bliskiego UTB: RODZAJE BADAŃ TECHNICZNYCH UTB odbiorcze doraźne okresowe eksploatacyjne poawaryjne kontrolne powypadkowe wynikające z bieżących potrzeb odbiorcze - wykonywane po zakończeniu wytwarzania UTB, w warunkach jego gotowości do pracy, przed wydaniem decyzji zezwalającej na eksploatację. okresowe - wykonywane w toku eksploatacji UTB objętych dozorem pełnym, w terminach określonych dla danego rodzaju UTB. doraźne - eksploatacyjne i kontrolne, powypadkowe lub poawaryjne oraz wykonywane w terminach wynikających z bieżących potrzeb. Badań technicznych nie przeprowadza się dla UTB objętych dozorem uproszczonym. Urządzenia techniczne objęte dozorem technicznym, mogą być eksploatowane tylko na podstawie decyzji zezwalającej na ich eksploatację, wydanej przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego. W przypadku nieprzestrzegania przez eksploatującego przepisów o dozorze technicznym organ właściwej jednostki dozoru technicznego wydaje decyzję o wstrzymaniu eksploatacji urządzenia. Eksploatujący urządzenie techniczne jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić organ właściwej jednostki dozoru technicznego o każdym niebezpiecznym uszkodzeniu urządzenia lub nieszczęśliwym wypadku związanym z jego eksploatacją. Organy jednostek dozoru technicznego, na wniosek zainteresowanych osób, sprawdza kwalifikacje, w drodze postępowania kwalifikacyjnego. 9
Udźwig - nominalna, maksymalna wielkość obciążenia wyrażona w kilogramach lub tonach, dla której zaprojektowano UTB i dla której producent zapewnia prawidłową jego pracę. Niebezpieczne uszkodzenie - nieprzewidziane uszkodzenie UTB, w wyniku którego UTB nie nadaje się do eksploatacji lub jego dalsza eksploatacja stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska. Nieszczęśliwy wypadek - zdarzenie nagłe, które spowodowało śmierć, trwałą lub czasową niezdolność do pracy osób narażonych. Osoba narażona - osoba znajdująca się w strefie niebezpiecznej. Strefa niebezpieczna - strefa w obrębie lub wokół UTB, w której występuje zagrożenie bezpieczeństwa lub zdrowia ludzkiego. Ogólne warunki eksploatacji UTB: UTB powinny być eksploatowane zgodnie z instrukcją eksploatacyjną. Eksploatujący powinien wyposażyć UTB w stanowiskową instrukcję obsługi, opracowaną na podstawie instrukcji eksploatacji i dostępną dla obsługującego. W celu bezpiecznej eksploatacji UTB eksploatujący zapewnia właściwą obsługę i konserwację UTB. Eksploatujący powinien dla każdego UTB założyć i przechowywać dziennik konserwacji prowadzony przez konserwującego, w którym odnotowuje wykonywane czynności. Terminy wykonywania przeglądów konserwacyjnych Urządzenie transportu bliskiego Wózki jezdniowe z wysięgnikiem Wózki jezdniowe z osobą obsługującą podnoszoną wraz z ładunkiem Termin przeglądu konserwacyjnego 30 dni 30 dni Wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia Podestowe lub z siedziskiem dla obsługującego Prowadzone i zdalnie sterowane 30 dni 60 dni 10
Rodzaje zakres i terminy badań technicznych Zgłaszający UTB do badań przedkłada, w zależności od rodzaju badania, odpowiednią dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania badania. UTB przedstawione do badań powinno być całkowicie zmontowane, sprawne technicznie i przygotowane do eksploatacji, zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu i instrukcji eksploatacji. Eksploatujący, zgłaszając UTB do badań, powinien zapewnić bezpieczne warunki pracy oraz oprzyrządowanie do przeprowadzenia badań. Badania UTB przeprowadzane u eksploatującego powinny być wykonywane w obecności eksploatującego oraz konserwującego i obsługującego UTB. Organ właściwej jednostki dozoru technicznego w ramach badań: odbiorczych, doraźnych eksploatacyjnych przeprowadza próby: statyczną i dynamiczną. Próba statyczna UTB jest wykonywana z przeciążeniem utrzymywanym w czasie nie krótszym niż 60 minut. Wielkość przeciążenia podczas tej próby odpowiada udźwigowi UTB powodującemu największe obciążenie konstrukcji nośnej, pomnożonemu przez współczynnik, którego wartość przyjmuje się jako: 1,5 - dla UTB z napędem ręcznym, 1,25 - dla pozostałych UTB wyposażonych w napęd inny niż ręczny. Po zakończeniu próby należy potwierdzić, że nie nastąpiły żadne uszkodzenia ani trwałe odkształcenia UTB Próbę dynamiczną UTB przeprowadza się z przeciążeniem, wykonując ruchy robocze pojedyncze oraz kojarzone, zgodnie z instrukcją eksploatacji. Próba powinna być przeprowadzona przy takich prędkościach roboczych, które nie zagrażają bezpieczeństwu przeprowadzania badania. Wielkość przeciążenia powinna odpowiadać udźwigowi UTB powodującemu największe obciążenie konstrukcji nośnej, pomnożonemu przez współczynnik, którego wartość przyjmuje się jako 1,1, o ile zastosowane specyfikacje techniczne nie określają inaczej. Przeprowadzona próba powinna potwierdzić, że sterowanie UTB i ruchy robocze, urządzenia zabezpieczające i urządzenia ochronne funkcjonują prawidłowo oraz że po jej zakończeniu nie nastąpiły żadne uszkodzenia i trwałe odkształcenia. 11
Formy dozoru technicznego UTB oraz terminy i rodzaje (badań okresowych i doraźnych kontrolnych) Urządzenie transportu bliskiego Forma dozoru technicznego Termin i rodzaj badania Okresowe Doraźne kontrolne Wózki jezdniowe z wysięgnikiem Pełny Co 1 rok Wózki jezdniowe z osobą obsługującą podnoszoną wraz z ładunkiem Pełny Co 1 rok Wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia Podestowe lub z siedziskiem dla obsługującego Prowadzone i zdalnie sterowane Pełny Ograniczony Co 1 rok Co 2 lata 12
OGÓLNE ZASADY EKSPLOATACJI WÓZKÓW Bezpieczna i długotrwała praca wózka zależy od sposobu eksploatacji, a w szczególności od użytkowania wózka w sposób i w zakresie ustalonym przez jego wytwórcę. Całość spraw związanych z użytkowaniem (eksploatacją) wózka winna być zawarta w instrukcji eksploatacji. Użytkowanie wózka powinno odbywać się zgodnie z tą instrukcją. Do obowiązków użytkownika należy przede wszystkim: Wyposażenie wózka w stanowiskowa instrukcje obsługi, Założenie i przechowywanie dziennika konserwacji prowadzonego przez konserwatora, w którym odnotowywane są wykonywane czynności, Zapewnienie właściwej ( z uprawnieniami) obsługi i konserwacji wózka, Przestrzeganie by wózek był eksploatowany zgodnie z instrukcja eksploatacji, Wykonywanie zadań wynikających z przepisów o dozorze technicznym prz wózkach objętych takim dozorem, Przechowywanie księgi rewizyjnej wózka. Czynności kierowcy operatora przy obsłudze wózka Do obowiązków kierowcy operatora wózka należy przede wszystkim przestrzeganie instrukcji eksploatacji w zakresie obsługi wózka oraz instrukcji stanowiskowej. Dotyczy to w szczególności czynności, które producent wózka w DTR-ce zaliczył do czynności codziennej obsługi. Są to na ogół czynności sprawdzające. Czynności kierowcy operatora przed rozpoczęciem pracy: Sprawdzić stan naładowania baterii akumulatorowej Sprawdzić działanie wszystkich elementów instalacji elektrycznej poprzez ich kolejne włączanie Hamulec zasadniczy: poziom płynu hamulcowego, skok jałowy pedału hamulca, Hamulec pomocniczy ręczny, Układ kierowniczy sprawdzenie luzu kierownicy Stacyjka i wyłącznik masy Stan ogumienia kół, ciśnienie powietrza, zamocowanie kół, Układ hydrauliczny: stan płynu hydraulicznego, elementy układu, czy nie ma wycieków, Poziom oleju w misce olejowej, Układ chłodzenia poziom cieczy w układzie chłodzenia, Sprzęgło, Osprzęt roboczy wykonywanie ruchów roboczych w pełnym zakresie bez obciążenia, Ogólny stan wózka, Przeprowadzić smarowanie i wykonać inne czynności sprawdzające podane w DTR wózka jako czynności codzienne, Odnotować sprawność wózka w Codziennym raporcie technicznym wózka jezdniowego lub innym dokumencie, 13
Zauważone usterki i zagrożenia, do usunięcia których operator nie posiada, kwalifikacji, zgłaszać przełożonemu celem ich usunięcia, Do pracy należy przystąpić wypoczętym, trzeźwym, ubranym w odzież i obuwie robocze oraz kask ochronny (jeśli przepisy wewnątrzzakładowe wprowadzają taki wymóg), Każdorazowo przemyśleć bezpieczny przebieg pracy (przebieg drogi przejazdu, podnoszenia i przemieszczania ładunku). Uwaga: W razie stwierdzenia, że stan bhp nie odpowiada przepisom lub zasadom bhp należy niezwłocznie przerwać pracę i poinformować przełożonego. W czasie pracy do obowiązków kierowcy operatora należy: Obsługa wózka zgodnie z instrukcją wytwórcy i z zasadami bezpieczeństwa pracy obowiązującymi w danym miejscu pracy, Kontrola działania wszystkich układów i zespołów wózka, Zaprzestanie pracy wózkiem w przypadku wystąpienia usterek lub nieprawidłowości w funkcjonowaniu jego układów, mechanizmów lub innych elementów mogących spowodować zagrożenie bezpieczeństwa pracy albo poważniejsze uszkodzenie wózka, Zgłaszanie zaistniałych zakłóceń odpowiednim przełożonym. Obowiązki kierowcy po zakończeniu pracy: Odprowadzić wózek i ustawić w miejscu wyznaczonym do jego postoju, Widły opuścić w dolne położenie, a maszt odchylić do przodu tak, aby końce wideł oparły się o podłoże, Dźwignię kierunku jazdy ustawić w położeniu neutralnym, Zaciągnąć ręczny hamulec postojowy i wyłączyć stacyjkę, Jeżeli jest to wózek zasilany gazem to przed wyłączeniem stacyjki należy zamknąć zawór butli aby silnik wypalił gaz znajdujący się w instalacji. Ważnym zagadnieniem podczas eksploatacji wózka jest jego bieżąca konserwacja. Do zakresu konserwacji należy: Wykonywanie przeglądów przed i po pracy, Dokonywanie przeglądów okresowych, Naprawa poszczególnych podzespołów i części, Wymiana oleju i smaru. Wszystkie czynności zaliczane w DTR do przeglądu okresowego winno być wykonywane przez warsztat lub serwis. Czynności i zabiegi konserwacyjne w wózkach objętych dozorem technicznym mogą być wykonywane tylko przez osobę posiadającą specjalne uprawnienia konserwatora wydane przez UDT. 14
Cykl pracy wózka podnośnikowego: 15
Czynności podnoszenia, opuszczania i pochylania wykonuje się po zatrzymaniu wózka. Zabrania się wykonywanie tych czynności podczas jazdy. 16
OGÓLNE WIADOMOŚCI O BUDOWIE WÓZKA Podstawowe elementy wózka: Rama Układ jezdny Układ hamulcowy Blok napędowy Układy hydrauliczne osprzętu roboczego Kabina Elementy sygnalizacyjne i sterujące Specjalnie do napędu wózków zostały opracowane silniki spalinowe tzw. przyjazne dla środowiska. Są to silniki wysokoprężne - zasilane olejem napędowym, lub niskoprężne na gaz płynny propan-butan (LPG). Produktem spalania gazu jest praktycznie tylko dwutlenek węgla. Wózki z silnikami wysokoprężnymi dzięki dokładnemu spalaniu oraz zastosowanym katalizatorom i filtrom spalin mogą być z powodzeniem stosowane w większych pomieszczeniach, jak magazyny, hale targowe i hale produkcyjne. 1 - tłok, 2 pierścienie tłokowe, 3 sworzeń tłoka, 4 korbowód, 5 wał korbowy, 6 koło zamachowe, 7 cylinder, 8 kadłub, 17
9 głowica, 10 miska olejowa, 11 wałek rozrządu, 12 krzywki, 13 koło zębate, 14 popychacz zaworu, 15 zawory, 16 sprężyny, 17 koło pasowe napędu wentylatora, 18 koło zębate pompy olejowej, 19 świeca zapłonowa. Układ chłodzenia Układ smarowania Przeniesienie napędu Współczesne wózki rzadko mają klasyczną skrzynię biegów z dźwignią do włączania kolejnych biegów, zwykle bowiem są wyposażone w przekładnie hydrodynamiczne lub hydrostatyczne. Przekładnia hydrodynamiczna, to zamknięta w jednej masywnej obudowie przekładnia hydrokinetyczna z automatyczną skrzynią biegów (przód-tył) połączona z przekładnią zębatą i mechanizmem różnicowym (mechanizm umożliwiający obracanie się kół napędowych: lewego i prawego z różną prędkością podczas skręcania). Głównym elementem tego typu przekładni jest wysokociśnieniowa pompa osiowa, która podaje olej na dwa silniki hydrauliczne, przy czym prędkość jazdy jest sterowana niezależnie od obrotów silnika. Przekładnia hydrokinetyczna pozwala m. in. na łączenie szybkiego podnoszenia z jazdą bardzo powolną, pełzającą, przy równoczesnych wysokich obrotach silnika dających dużą moc podnoszenia. 18
Z kolei napęd hydrostatyczny dobrze znosi nagłe zmiany kierunku jazdy przód-tył, dużą siłę ciągu. Przekładnia automatycznie hamuje wózek z chwilą zdjęcia stropy z pedału gazu. Układ kierowniczy Bardzo ważny jest układ kierowniczy, bowiem przy obsłudze wózków widłowych i innych kierowca musi dużo kręcić kierownicą podczas manewrowania wózkiem, np. przy załadunku, układaniu czy rozładunku. Przełożenia mechanizmu kierowniczego są tak dobrane, żaby zapewnić jak największą zwrotność wózka. Zadanie to wydatnie ułatwia hydrauliczne wspomaganie kierownicy. Układ podnoszenia To zespół podnoszący, składający się z: ramy zewnętrznej (stałej), ramy wewnętrznej (ruchomej), karetki, łańcuchów, siłowników, wideł (oraz ew. innego osprzętu), kraty osłonowej odgradzającej kierowcę od ładunku (opcja dodatkowa). Część pionowa (maszt) posiada możliwość przechylenia w przód i tył w zakresie ok. 20. 19
Układ hamulcowy Układy elektryczne wózka Budowa silnika prądu stałego jarzmo, wirnik, komutator, bieguny główne, uzwojenie wirnika, jarzmo szczotkowe, uzwojenie wzbudzające. Budowa i działanie alternatora: prądnica prądu stałego podczas ruchu obrotowego wirnika do uzwojenia wirnika wytwarzany jest prąd przemienny, który jest przetwarzany na prąd stały przez prostownik i potem doprowadzony do akumulatora. Budowa i zastosowanie akumulatora W wózkach spalinowych źródłem napędu prądu stałego jest akumulator doładowywany przez prądnice lub alternator napędzany przez silnik spalinowy. Rozrusznik urządzenie do uruchamiania silnika spalinowego. Rozrusznik elektryczny to silnik prądu stałego, który służy do obracania wału korbowego silnika i nadawania mu odpowiedniej prędkości obrotowej, przy której silnik może samodzielnie rozpocząć pracę. Rozrusznik silnika spalinowego jest odbiornikiem pobierającym najwięcej energii elektrycznej z akumulatora, lecz tylko w krótkich okresach podczas uruchamiania silnika. Jaki prąd stosowany jest w wózkach z napędem elektrycznym akumulatorowym prąd stały znajdują zastosowanie w wózkach z napędem elektrycznym akumulatorowym 20
do zasilania silników napędowych, oświetlenia, sygnalizacji i pozostałego wyposażenia elektrycznego. Układ hydrauliczny 4a. Układ hydrauliczny 7. Filtr hydrolu 8. Zawór przelewowy (bezpieczeństwa) wyregulowany na ciśnienie robocze 21
WIADOMOŚCI Z ZAKRESU ŁADUNKOZNAWSTWA Zadania opakowania ładunku - Chroni otoczenie przed ładunkiem i odwrotnie oraz informuje o przewożonym towarze. Paleta jest to urządzenie przeznaczone do układania w nim lub na nim ładunków i dostosowane do mecha-nicznego przemieszczania Podział palet: Ze względu na materiał z jakiego paleta jest wykonana: drewniane, metalowe, plastikowe Rodzaje palet : płaskie, skrzyniowe, słupkowe, Wymiary palety EURO - 120x80x16cm Ładunek - jest to określona masa surowców półfabrykatów lub wyrobów gotowych znajdujących się w procesie przemieszczania transportu. Sposoby składowania jednostek ładunkowych Składowanie dynamiczne w tym sposobie jednostki ładunkowe w czasie składania mogą być przemieszczane wraz z regałami bądź pozostają na środkach transportowych będących w ruchu (regały przesuwne, przejezdne, okrężne. Składowanie statyczne jednostki ładunkowe w czasie składowania w magazynach nie są przemieszczane ( stosy rzędowe, stosy blokowe, regały pułkowe niskie i piętrowe, regały ramowe paletowe, pojemnikowe. Układanie worków w stosy. Worki umieszczone powinny być na palecie stosując składowanie przemienne, a następnie owijamy folią strecz dla zapewnienia stateczności. Stateczność wózka ma decydujące znaczenie przy składowaniu i podnoszeniu ładunków, zależy od masy i odległości środka ciężkości ładunku od czoła wideł i wysokości na którą podnosimy. Cięższy ładunek sprawia, że środek ciężkości wózka widłowego przesuwa się ku przodowi, z kolei podnoszenie ciężkiego ładunku w górę jednocześnie powoduje przesunięcie środka ciężkości również ku górze. W takiej sytuacji stateczność wózka widłowego jest znacznie mniejsza i wykonywanie gwałtownych ruchów może doprowadzić do jego przewrócenia. 22
BEZPIECZNA OBSŁUGA I WYMIANA BUTLI Z GAZEM PROPAN BUTAN (LPG) Instalacja gazowa w wózku składa się z: butli 11 kilogramowej z płynnym gazem propan butan (mieszanina B), elektrozaworu do odcinania dopływu gazu, reduktora ciśnienia gazu, dławika przepływu gazu, mieszalnika (miksera i/lub gaźnika), przewodów miedzianych lub gumowych zbrojonych w oplocie ochronnym. Butla gazowa ma konstrukcję przystosowaną do użytkowania w pozycji poziomej. Zabrania się stosowania w wózkach butli domowych. Właściwości fizyko chemiczne gazu propan butan Gaz propan butan stanowi mieszaninę gazowych węglowodorów, głównie propanu i butanu w postaci skroplonej. Jest gazem bezbarwnym, charakteryzującym się bardzo słabą wonią, co powoduje, że jest trudno wykrywalny. Jest gazem palnym o temperaturze zapłonu 80 C. W połączeniu z powietrzem staje się mieszaniną wybuchową, w dużym zakresie stężeń. Temperatura samozapłonu LPG ~ 365 C. Mieszanina gazu z powietrzem w proporcji 19% jest gazem wybuchowym. Nie jest gazem trującym, ale wykazuje działanie narkotyczne, którego objawami są: wymioty, zwężenie źrenic, ból głowy, głęboka senność prowadząca nawet do utraty przytomności. W fazie gazowej jest prawie dwukrotnie (G = 1,9 g/cm 3 ) cięższy od powietrza i dlatego spływa do najniżej położonych miejsc. Pary czystego butanu są 2,1 razy cięższe od powietrza. Gaz propan butan zalicza się do 1 klasy niebezpieczeństwa pożarowego. Butle gazowe Napełnianie butli gazowych może odbywać się wyłącznie w rozlewniach gazu płynnego. Każda butla powinna mieć trwale przymocowaną tabliczkę znamionową, zawierającą w szczególności : nazwę uprawnionego wytwórcy, numer fabryczny, pojemność dopuszczalną, maksymalny stopień napełniania 80%, 23
datę następnego badania dopuszczającego do użytkowania. 24
ZAGADNIENIA Z ZAKRESU BHP Napięcie bezpieczne dla człowieka - Najskuteczniejszą ochroną przed porażeniem jest obniżenie napięcia do 24V, a w szczególnych wypadkach do 12V ( napięcie bezpieczne). Zasady bhp podczas urządzeń elektrycznych: Nie wolno używać urządzeń z uszkodzoną obudową przewodem lub wtyczką Postępować zgodnie z opracowaną instrukcją. W razie porażenia prądem należ w pierwszej kolejności odłączyć dopływ prądu Podstawowe obowiązki kierowcy wózka jezdniowego napędzanego: Sprawdzić przed rozpoczęciem pracy układ kierowniczy, hamulcowy, napędowy Sprawdzić mechanizm podnoszenia, oświetlenia i sygnalizacji Zachować bezpieczną odległość od innych pojazdów oraz przemieszczających się osób Wózek prowadzić z prędkością dostosowaną do warunków występujących na drodze ruchu, zapewniającą bezpieczną jazdę Czynności zabronione kierowcy wózka ze względu na bezpieczeństwo: Przewozić osób na nie przystosowanych do tego wózkach Obciążać wózek ponad jego nośność wjeżdżać na pomosty Wykonywać ostrych zakrętów Ogólne zasady bezpieczeństwa pracy wózkiem podnośnikowym: Nie wolno gwałtownie skręcać ani gwałtownie hamować Nie wolno podnosić ładunku niezgodnego z wykresem udźwigu Przy jeździe z rampy lub innej pochyłości jeździć tyłem Nie wolno pozostawiać wózka z podniesionymi widłami W czasie pracy na wózku nie wolno nikomu przebywać poza operatorem W czasie jazdy widły powinny być uniesione około 300mm ponad powierzchnię Nie wolno dokonywać napraw lub regulować mechanizmów wózka Zasady bezpieczeństwa pracy wózkiem z napędem elektrycznym akumulatorowym: Przełączać na jazdę wył i przód i na położenie zerowe wykonywać podczas postoju Podczas postoju zaciągnąć hamulec ręczny i wyciągnąć kluczyk Nie wolno dopuścić do uszkodzenia przewodów elektrycznych Przed rozpoczęciem doładowania baterii należy podnieść pokrywę i powyjmować korki z otworów odpowietrzających W przypadku sklejenia się styków wyłączyć wyłącznik awaryjny. Wózkiem należy jeździć tyłem po pochyłym terenie w raz z ładunkiem, lub podczas utraty widoczności spowodowanej transportem przed-miotów o dużych gabarytach. Poruszanie się wózkiem po pochyłościach terenu Maksymalne pochylenie dróg transportowych wynosi 5% i podjazdów na rampę 8%. 25
Czynności pracownika podczas przewracania się wózka - silnie trzymać się, pozostać na siedzeniu. Podręczny sprzęt gaśniczy - gaśnice, bosaki, piasek, koc gaśniczy, hydranty. Zastosowanie gaśnic: A pożar drewna, papieru, tkanin płynne, pianowe B pożar cieczy, substancji palnych płynne, pianowe, proszkowe C pożary gazów palnych, urządzeń pod napięciem proszkowe, śniegowe D pożar metali lekkich, magnez, potas, sód proszkowe. 26