BACCALAURÉNT GÉruÉNAL SESSION 201 6 POLONAIS VENDREDI 17 JUIN 201 6 LANGUE VIVANTE 1 Durée de l'épreuve : 3 heures Séries ES et S coefficient : 3 coefficient : 4 Série L LVO et Langue vivante approfondie (LVA) coefficient : I Série L Langue vivante obligatoire (LVO) L'usage des calculatrices électroniques et du dictionnaire est interdit. Dès que ce sujet vous est remis, assurezvous qu'il est complet. Ce sujet comporte 6 pages numérotées de 1/6 à 6/6. Répartition des points Compréhension de l'écrit 10 points Expression écrite 10 points Page : 116
Document 1 Polonia na Haiti Cztonkowie haitaéskiej Polonii to potomkowie polskich Zolnierzy Legionôw Dqbrowskiegol. Dostali siç tam za sprawq Napoleona, ktôry wyslat na Haiti okoto 4,5 ÿs. Polakôw w latach 18021803. Haiti, wczeéniej Santo Domingo, bylo wôwczas jednq najbogatszych kolonii francuskich. Zachçceni zdobyczami Rewolucji Francuskiej, HaitaÉczycy oglosili wôwczas autonomiç vÿyspy. Napoleon postanowit stlumié bunt. Do tego celu wyslat na wyspç miçdzy innymi polskich Legionistôw. Pochodzili oni przede wszystkim z okolic Krakowa i Kielc, a takze z Rzeszowa i Radomia. Polacy byli zaszokowani brutalno ciq francuskich kolonizatorôw. Zaczçli tez szybko okazywaê zrozumienie dla mieszkaécôw i wyrazaé oburzenie w stosunku do okrutnegp traktowania buntownikôw. Czçéé z nich przeszna nawet na stronç powstaécôw'. Powstanie zakoficzylo siç zwyciçstwem HaitaÉczykôw, ktôrzy do tej pory wspominajq polskich Zotnierzy odmawiajqcych wykonania brutalnego rozkazu wymordowania kilkuset czarnych jeécôw. WiçkszoÉé Legionistôw zginçta z powodu chorôb inieprzyjaznego klimatu. Ocalalo niespelna 1000 legionistéw, z czego 600 powrôcito do Europy, a okolo 400 osiedlito siç na San Domingo, dajqc poczqtek << Les Polonais». Pomimo tego, 2e pierwsza Konstytucja Haiti 1805 roku zabroniala biaÿm osiedlania siç nabywania wlasnoéci ziemskiej, z inicjatyrvy pierwszego cesarza Haiti Jakuba I Dessalinesa zapis ten nie dotyczyt Polakôw. Dessalines wydat takàe zakaz zabijania polskich Zolnierzy, nadal im tak2e haitaéskie obywatelstwo, nawet tym, ktôrzy walczyli po stronie Francuzôw uwazal bowiem, 2e Polacy sq narodem milujqcym wolno é, o kt6rq musieli samiwielokrotnie walczyé. Do dzié historia braterstwa haitaésko'polskiego jest na wyspie ZWa, a pamiçé o Polakach, ktôrzy walczyli po stronie powstaécôw, przekazryana z pokolenia na pokolenie. z 10 15 i 20 z Dorota Maziarz, Polish Daily News, http ://dzien n ikzwiazkowy. com/polon ialpolskawioskanakoncuswiatapotomkowiepolakownahaiti/ 1 Legiony Dqbrowskiego polskie wojsko utwozone i walczqce u boku wojsk francuskich (17971807) pod zwiezchnictwem francuskim, Celem tejformacji byla walka o niepodlegloéé Polski. Na naramiennikach mundurôw Legionistôw widnial napis : ludzie wolni sq braémi. 2 powstaécy insurgés 16PLlGEMLR1 Page :216
Document 2 HaitaÉczycy taéczq polkç Gôrska i niedostçpna wieé Cazalejest gtôwnym oérodkiem, ktôry zamieszkuje Polonia na Haiti. Çzas ptynie tam bardzo wolno, a rytm Zycia wyznacza pianie koguta. Wioska nie posiada dobrej drogi dojazdowej, wiçkszo é domôw zbudowana jest ze stomy3 oblepionej btotem i li émi bananowca. Brakuje tam elektrycznoéci, biezqcej wody, sklepôw. Dwa bardziej okazate domostwa przypominajq budownictwo érodkowoeuropejskie. Do 1996 roku istniat murowany koéciolek katolicki, ale ulegt zawaleniu. Niestety nie zachowaty siç 2adne dokumenÿ czy zdjçcia z przeszlo ci. Pamiqtkami po Polakach sq nazwiska na sporadycznych juz nagrobkach. Pozostaty 10 tez nieliczne obyczaje takie jak taniec,,polka", warkocze zaplatane na slowiaéski sposôb zupelnie nieznane w tamtych rejonach i kilka powiedzeé, takich jak:,,làbas en Pologne" (Tam w Polsce),,,Map Fe Krakow" (robié co jak w Krakowie, czyli bardzo porzqdnie, doktadnie),,,chajé kou Lapologn" (szarzowaê jak Polska, czyli w 15 duzej liczbie, skutecznie). Polacy pzywieâli te? na Haiti podobizng Czarnq Madonny, ktôrq darzyli wielkq czciq i ktôra obecnie jest w prawie ka2dej haitaéskiej wiqtyni, czczona jako bôstwo plodnoéci4 i kobiecoéci. Wiçkszo é mieszkaécôw Cazale ma biaty kolor skôry lub jest Mulatami. Niektôrzy z nich majq niebieskie oczy i blond wlosy lub po prostu europejskie rysy fuazy. HaitaÉczycy pochodzenia polskiego zajmujq siç przede wszystkim rolnictwem; uprawiajq kukuryd zç, sadzq 20 fasolç, proso, banany i inne ro liny. Obok rolnictwa zajmujq siç tak2e rzemioslem. Gtôwnym zajçciem kobiet jest handel zywno ciq. M6wiq o sobie, 2e sq Polakami i sq z tego niezwykle dumni, chociaz nie môwiq po polsku, chçtnie nawiqzujq do swoich korzeni. Oto co môwi jedna z mieszkanek wioski:,,moja mama nazrya siç Anna Maria LowiÉski. Gdy bytam mala, jej rodzina wydawata mi siç dziwna, byla bardzo jasna, z oczami szarymi lub zielonymi. Cieszç siç, 2e gdzieé w innym, dalekim kraju 25 mam braci, kuzynôw, 2e mam tam rodzinç. I bardzo bym chciala, by kiedyé kto, tu na Haiti lub w Polsce, przedstawit mi siç: Jestem rôwnie2 Lowiriski"'. Dorota Maziarz, Pol ish Dai ly News, http ://dzien n ikzwiazkowy. com/polon ialpolskawioskanakoncuswiatapotom kowiepolakownahaiti/ 3 a sloma paille ptodnoéé fertitité l6pllgemlrl Page. 3/6
Document 3 Globalna wioska Polska wszedzte? http ://braszewice. pl/pl/contenuwie%c %9 Bczyg lqbalnawioska zako%c5%84czen ieproiektubadawczego fot. Nhobgood Nick Hobgood A/Vikipedia Page : 416
TRAVAIL A FAIRE PAR LE CANDIDAT Le candidat rédige ses réponses exclusivement sur sa copie, les présente dans l'ordre ef /es numérote conformément au sujet. t. GoMPRÉHENSION DE L',ÉCRr (10 points) Tous les candidats traiteront les questions suivantes. Répondez aux questions cidessous : 1. Dlaczego polscy Legioni ci pojawili siç na Haiti? 2. Jaki byt stosunek Legionistôw do powstania na Haiti i do miejscowej ludno ci? 3. Jakie byty losy polskich Legionistôw na Haiti? 4. Z jakich przywilejôw mogli korzystaé Polacy na Haiti pomimo tego, 2e byli biali? 5. W jaki sposôb Legioniéci zapisali siç w historii Haiti iw pamiçci Haitaâczykôw? 6. 7. Skqd pochodzili przodkowie mieszkaécôw wioski Cazale? Czy w rôd haitaéskiej Polonii zachowaÿ siç do dzié jakie polskie tradycje? 8. 9. Czy kult Czarnej Madonny w Polsce pochodzi zhaiti? Czy czlonkowie haitaéskiej Polonii utrzymujq kontakÿ z Polskq? Seuls les candidats des séries S et ES et ceux de la série L qui ne compoqent pas au titre de la LVA (Langue Vivante Approfondie) traiteront la question suivante. 10.Wjaki sposôb môgtbyé/mogtaby zdefiniowaé sens pojçcia:,, wymiana miçdzykulturowa"? Komentujqc zainspiruj siç zdjçciami (dokument 3) i tekstami, ktôre wtaén ie przecztllalas/leé. Seuls les candidats composant au titre de Ia LVA (Langue Vivante Approfondie) traiteront la question suivante 10.Wyjaénij, co oznacza termin,, : Polonia" i czym siç charakteryzuje Polonia haitaéska? Page : 5/6
il. EXPRESSTON ÉCRITE (10 points) Afin de respecter l'anonymat de votre copie, vous ne devez pas signer votre composition, citer votre nom, celui d'un camarade ou celui de votre établissement. Seuls les candidats des séries S et ES et ceux de la série L qui ne composent pas au titre de la LVA (Langue Vivante Approfondie) traiteront UN des deux sujets suivants en 150 mots chacun environ. 1. W jaki sposôb przedstawitbyé PolskÇ, aby zachçcié innych do poznania kultury tego kraju? Co wydaje Ci siç w niej najatrakcyjniejsze? 2. Jak rozumiesz zdanie,, cznowiek nie jest samotnq wyspq"? Seuls les candidats composant au titre de la LVA (Langue Vivante Approfondie) traiteront les DEUX sujets suivants en 100 mots environ chacun. 1. W jaki sposôb przedstawitbyé Polskç, aby zachçcié innych do poznania kultury tego kraju? Co wydaje Ci siç w niej najatrakcyjniejsze? 2. Jakie sq plusy i minusy wielokulturowoéci w rodzinie? Page : 6/6