INSTYTUCJA GRAVAMEN W POSTĘPOWANIU KARNYM

MONOGRAFIE PRAWNICZE INSTYTUCJA GRAVAMEN W POSTĘPOWANIU KARNYM JOANNA BRYLAK Wydawnictwo C. H. Beck

MONOGRAFIE PRAWNICZE JOANNA BRYLAK INSTYTUCJA GRAVAMEN W POSTĘPOWANIU KARNYM

Polecamy nasze publikacje: Wieńczysław Grzyb REALNY ZBIEG PRZESTĘPSTW. ANALIZA DOGMATYCZNA NA TLE KODEKSU KARNEGO Z 1997 R. Jarosław Zagrodnik MODEL INTERAKCJI POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO ORAZ POSTĘPOWANIA GŁÓWNEGO W PROCESIE KARNYM Krzysztof Kozłowski PRAWO ŁASKI PREZYDENTA RP. HISTORIA. REGULACJA. PRAKTYKA Paweł Daniluk PRZESTĘPSTWA PODOBNE W POLSKIM PRAWIE KARNYM Małgorzata Wysoczyńska UTRUDNIANIE POSTĘPOWANIA KARNEGO. WYBRANE ZAGADNIENIA TEORII I PRAKTYKI www.ksiegarnia.beck.pl

INSTYTUCJA GRAVAMEN W POSTĘPOWANIU KARNYM JOANNA BRYLAK WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2013

Wydawca: Joanna Ablewicz Wydawnictwo C. H. Beck 2013 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: TiM-Print Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-5371-5 ISBN e-book 978-83-255-5372-2

Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... Bibliografia... VII IX XIII Rozdział I. Ogólna charakterystyka postępowania odwoławczego... 1 1. Uwagi ogólne... 1 2. Cechy charakterystyczne środków odwoławczych w polskim procesie karnym... 5 3. Funkcje kontroli instancyjnej w postępowaniu karnym... 22 4. Granice środka odwoławczego... 30 5. Przyczyny odwoławcze w Kodeksie postępowania karnego... 46 Rozdział II. Istota instytucji gravamen... 73 1. Gravamen jako pojęcie prawne postępowania odwoławczego... 73 2. Interes strony jako warunek dopuszczalności zaskarżenia orzeczeń... 90 3. Obiektywne i subiektywne kryteria naruszenia interesu strony jako niezbędny element instytucji gravamen... 92 4. Zakaz reformationis in peius jako swoiste następstwo instytucji gravamen... 95 Rozdział III. Podmioty związane instytucją gravamen... 117 1. Oskarżony... 117 2. Obrońca... 124 3. Pokrzywdzony... 133 4. Prokurator... 156 Rozdział IV. Rodzaje rozstrzygnięć procesowych, jakie mogą być skarżone przez strony z punktu widzenia instytucji gravamen... 167 1. Uwagi ogólne... 167 2. Postępowanie przygotowawcze... 169 3. Postępowanie przejściowe... 182 4. Postępowanie pierwszoinstancyjne... 189 5. Postępowanie odwoławcze... 201

Spis treści Rozdział V. Wnioski końcowe... 215 1. Wnioski de lege lata... 215 2. Wnioski de lege ferenda... 218 Indeks rzeczowy... 223 VI

Wstęp Założeniem niniejszej publikacji było przybliżenie znaczenia gravamen, instytucji niezbędnej dla logiki porządku prawnego w postępowaniu karnym, koniecznej do spójnego formułowania żądań i oczekiwań podmiotów uprawnionych do wnoszenia środków odwoławczych oraz podkreślenie funkcji gravamen instrumentu prawnego służącego zachowaniu równowagi procesowej w postępowaniu ukierunkowanym na wykrycie prawdy materialnej oraz właściwą penalizację czynu zabronionego, znanego postępowaniu odwoławczemu. Rozdział pierwszy pracy zawiera szkic postępowania odwoławczego w polskiej procedurze karnej. Uwzględnia rozważania o istocie i cechach charakterystycznych środków odwoławczych oraz funkcjach kontroli instancyjnej, która zapewnia prawidłowe wyrokowanie. Rozdział ten zawiera rozważania o granicach środka odwoławczego i uregulowanych kodeksowo przyczynach zaskarżania orzeczeń sądu I instancji. Rozdział drugi rozprawy został poświęcony zagadnieniu instytucji gravamen. Przedstawia charakterystykę instytucji i prezentuje, czym jest interes stron niezbędna przesłanka istnienia gravamen po stronie każdego z uprawnionych podmiotów. Ta część pracy przybliża funkcje i sposób zaskarżania decyzji sądowych. Bogate orzecznictwo SN i sądów apelacyjnych posłużyło do zaprezentowania instytucji gravamen w sposób pozwalający na pokazanie jej istoty i działania. Ponadto podjęto w nim próbę zdefiniowania, funkcjonującego w międzynarodowym języku prawniczym, pojęcia gravamen i wychwycenia jego istoty (doktrynalnie sensu) oraz ustawowych celów instytucji gravamen. Omawiany rozdział zawiera uwagi o szeroko pojętym interesie osób uprawnionych, który stanowi kryterium instytucji gravamen. W tym miejscu zostały zawarte rozważania na temat przesłanek zaskarżania orzeczeń sądowych, mających znaczenie dla skuteczności wnoszonego środka odwoławczego. Ponadto omawiana jest również problematyka zakazu reformationis in peius, instytucji służącej ochronie praw procesowych oskarżonego. Zagadnienie dopuszczalności skarżenia orzeczeń sądowych na korzyść i na niekorzyść oskarżonego jest przedmiotem rozdziału trzeciego niniejszej pracy. Obejmuje on rozważania w zakresie dopuszczalności kwestionowania rozstrzygnięć procesowych na korzyść oskarżonego przez obrońcę, prokuratora i samego oskarżonego oraz uwzględnia analizę możliwości skarżenia rozstrzygnięć procesowych na niekorzyść oskarżonego przez uprawnione podmioty, tj. pokrzywdzonego i prokuratora. W tym miejscu została omówiona dopuszczalność orzekania, wbrew kierunkowi środka odwoławczego, na niekorzyść oskarżonego, co stanowi wyjątek od pełniącej funkcję gwarancyjną w procesie karnym zasady orzekania zgodnie z kierunkiem środka odwoławczego. Zagadnienie to jest przedmiotem rozważań doktrynalnych, bowiem przy braku takiego rozwiązania niemożliwa byłaby realizacja celów procesu karnego. Ustawodawca, przewidując orzekanie wbrew kierunkowi VII

Wstęp środka odwoławczego, zadbał o równowagę interesów procesowych stron. Dla praktyki procesowej postępowania odwoławczego szczególne znaczenie ma możliwość skarżenia przez oskarżonego orzeczenia nominalnie dla niego korzystnego, w rzeczywistości jednak naruszającego jego prawa lub interesy. W rozdziale czwartym pracy skupiono uwagę na rodzajach rozstrzygnięć procesowych, jakie mogą być skarżone przez strony przy wykazaniu gravamen. Rozważania obejmują postępowanie przygotowawcze, przejściowe, pierwszoinstancyjne oraz postępowanie odwoławcze. Mowa tutaj także o podmiotach uprawnionych do skarżenia określonych decyzji procesowych. Okoliczność, w której prokurator nie musi wykazać interesu w złożeniu środka odwoławczego nie prowadzi do sytuacji braku zagadnienia i wątpliwości prawnych dotyczących instytucji gravamen. Szczególna rola pokrzywdzonego, podejrzanego i oskarżonego stała się w znacznej mierze miernikiem zakresu rozważań uwzględnionych w tej części pracy. W ostatnim rozdziale zawarto refleksje nad instytucją gravamen i wnioski końcowe. Ich celem jest podsumowanie unormowań gravamen w obecnym stanie rzeczy oraz przedstawienie postulatów w przedmiocie rozważań adresowanych do ustawodawcy. Zamierzeniem niniejszej pracy było zaprezentowanie, że odwołujący się może skarżyć wyłącznie takie rozstrzygnięcia lub ustalenia, które naruszają jego prawa lub szkodzą jego interesom. Analiza literatury i orzecznictwa ma na celu przedstawienie kręgu podmiotów mających legitymację procesową do wniesienia środka odwoławczego, którym postawiono barierę wymogu istnienia interesu prawnego do zaskarżania, tj. zaistnienia sytuacji, w której rozstrzygnięcie lub ustalenie narusza prawa lub szkodzi interesom podmiotu formalnie uprawnionego do zaskarżenia. Warunek ten, zwany gravamen, jest spełniony wówczas, gdy nie można w sferze kontroli formalnych warunków środka odwoławczego, zatem przed dokonaniem merytorycznej kontroli zaskarżonego orzeczenia w sposób niewątpliwy stwierdzić, że dane rozstrzygnięcie nie może naruszać praw, ani też szkodzić interesom skarżącego. Należy dodać, że treścią rozważań zawartych w pracy była analiza postępowania odwoławczego i instytucji gravamen w zakresie określanym tematem pracy na podstawie selektywnego poruszenia niektórych problemów w kwestii orzekania przez sąd II instancji. Dostateczne przybliżenie instytucji gravamen wymaga omówienia istoty postępowania drugoinstancyjnego, bez którego gravamen byłby jedynie konstrukcją prawną wypracowaną na potrzeby teorii procesu karnego. Zawarte w pracy kwestie dotyczące postępowania odwoławczego uznano za niezbędne, choć zapewne niewyczerpujące dla zrozumienia sensu gravamen. Celowy jest szeroki wywód o postępowaniu odwoławczym, które stanowi wyłączną płaszczyznę rozważań o gravamen kluczowej instytucji postępowania odwoławczego. Publikacja jest ulepszoną wersją rozprawy doktorskiej obronionej na Wydziale Prawa i Administracji UW. Za jej powstanie Autorka jest szczególnie wdzięczna promotorowi w osobie Prof. dr. hab. Piotra Kruszyńskiego, zaś podziękowania za poświęcony czas i uwagi kieruje do Prof. dr. hab. Andrzeja Murzynowskiego, Prof. dr. hab. Piotra Hofmańskiego oraz do Kolegów i Koleżanek przedstawicieli teorii i praktyki procesu karnego, którzy wsparli Autorkę cennymi uwagami w trudach badawczo-rozwojowych. Warszawa, 15.7.2013 r. Autorka VIII

Wykaz skrótów 1. Źródła prawa d.kk... dawny Kodeks karny d.kpk... dawny Kodeks postępowania karnego EKPCz... Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) KK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS... ustawa z 10.9.1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KKW... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm., sprost. Dz.U. z 2001 r. Nr 28, poz. 319) KPA... Kodeks postępowania administracyjnego KPK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) PWKPK... ustawa z 6.6.1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 556 ze zm.) 2. Organy orzekające SA... Sąd Apelacyjny SN... Sąd Najwyższy SN (7)... Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów 3. Czasopisma i publikatory Apel.-Lub.... Apelacja Lublin AUL... Acta Universitatis Lodziensis Biul. SN... Biuletyn Sądu Najwyższego CzPKiNP... Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Dz.U.... Dziennik Ustaw GSP... Gdańskie Studia Prawnicze GSP Prz.Orz.... Gdańskie Studia Prawnicze Przegląd Orzecznictwa IX

Wykaz skrótów Jur.... Jurysta KSP... Krakowskie Studia Prawnicze KZS... Krakowskie Zeszyty Sądowe NP... Nowe Prawo OSA... Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSKW... OSNIK i IW... OSNIW... OSNKW... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Wojskowa OSNPG... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Prokuratura Generalna OSNPK... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Prokuratura Krajowa OSNPP... OSNwSK... Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych OSP... Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Pal.... Palestra PiP... Państwo i Prawo PPK... Przegląd Prawa Karnego Prob. Praw.... Problemy Praworządności Prok. i Pr.... Prokuratura i Prawo Przegl. Pol.... PS... Przegląd Sądowy RPEiS... Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny SI... Studia Iuridica SP... Studia Prawnicze WPP... Wojskowy obiór przegląd Sądowy Zb.Orz. SN... Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego ZNUJ... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego ZO... 4. Inne skróty art.... artykuł b.d.... bez daty cyt.... cytat cz.... część d.... dawny (-a, -e) in.... inny (-a, -e) itp.... i tym podobne X

Wykaz skrótów jedn.... jednolity jw.... jak wyżej KRS... Krajowy Rejestr Sądowy m.in.... między innymi n.... następny (-a, -e) niepubl.... niepublikowany np.... na przykład Nr... numer orz.... orzeczenie pkt... punkt por.... porównaj post.... postanowienie poz.... pozycja r.... rok red.... redakcja RP... Rzeczpospolita Polska s.... strona sprost.... sprostowanie t.... tom tj.... to jest tzw.... tak zwany (-a, -e) uchw.... uchwała ust.... ustęp vol.... wolumin w zw.... w związku w.... wiek ww.... wyżej wymieniony (-a, -e) wyr.... wyrok zd.... zdanie ze zm.... ze zmianami zob.... zobacz... paragraf XI

Bibliografia Agacka J., Zakaz reformationis in peius a postępowanie nakazowe, AUL 1992, Nr 50. Allen M.J., Elliot & Wood s. Cases & Materials on Criminal Law, Thompson, Sweet & Maxwell s 2001. Bafia J., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1976. Baranowski J., Niewiński L.A., Postępowanie przygotowawcze w powszechnych jednostkach organizacyjnych w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego, WPP 2003, Nr 3. Bartnik Z., Gardocka T., Murzynowski A., Działanie zakazu reformationis in peius w postępowaniu rewizyjnym, Warszawa 1980. Bartoszewski J., Gardocki L., Gostyński Z., Przyjemski S., Stefański R.A., Zabłocki S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. III, Warszawa 2004. Bauer I., Zum Begriff des Verletzten in der StPO, Juristenzeitung 1953, Nr 10. Bednarzak J., Dopuszczalność środka odwoławczego od uzasadnienia orzeczenia w postępowaniu karnym, NP 1985, Nr 2. Bednarzak J., W sprawie środka odwoławczego od uzasadnienia orzeczenia w postępowaniu karnym, NP 1985, Nr 2. Bellow G., Moulton B., Lawyering process 1978 with Civil Problem Supplement and Criminal Problem Supplement. Bergman P., Berman-Barett S., The Criminal Law Handbook. Know Your Rights, Survive the System, NOLO Law For All 2004. Bieńkowska B.T., Kontradyktoryjność postępowania przed sądem I instancji w nowym kodeksie postępowania karnego, Prok. i Pr. 1997, Nr 12. Bieńkowska B.T., Nowy kodeks postępowania karnego przez pryzmat wybranych zasad procesowych, [w:] Nowe uregulowania prawne w kodeksie postępowania karnego z 1997 r., pod red. P. Kruszyńskiego, Warszawa 1999. Bieńkowska B.T., Stanowisko prawne oskarżyciela publicznego w polskim prawie karnym. Kilka uwag na tle zasady kontradyktoryjności, Pal. 1994, Nr 1 2. Bieńkowska B.T., Wybrane zagadnienia prawa stron do sporu w polskim procesie karnym, SI 1997, Nr XXXIII. Bieńkowska E., Refleksje o reformie prawa karnego na tle wyników badania ankietowego ofiar przestępstw, PiP 1991, Nr 5. Bieńkowska E., Kunicka-Michalska B., Rejman G., Wojciechowska J., Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, pod red. G. Rejman, Warszawa 1999. Biłyj M., Murzynowski A., Wznowienie postępowania karnego w PRL w świetle prawa i praktyki, Warszawa 1980. Black H., Black s Law Dictionary with pronunciations, 6 ed., red. H. Black, 1990. XIII

XIV Bibliografia Bojańczyk A., Podważenie prawomocnego wyroku sądu karnego przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, Pal. 2001, Nr 7 8. Boratyńska K.T., Górski A., Sakowicz A., Ważny A., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2005. Borącz M., Pojęcie i cechy uczciwego procesu, PiP 1991, Nr 12. Borkowski C., Czy art. 383 KPK ogranicza możliwość dokonywania ustaleń faktycznych odpowiadających prawdzie?, NP 1981, Nr 3. Borkowski C., Czy istnieje antynomia między przepisami art. 383 1 i art. 408 KPK?, Prob. Praw. 1978, Nr 2. Borkowski C., Konsekwencje zakazu reformationis in peius przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Prob. Praw. 1980, Nr 3. Borkowski C., O podwójnej funkcji zakazu reformationis in peius w procesie karnym, WPP 1984, Nr 3. Borkowski C., O treści i zakresie pojęcia niekorzyść oskarżonego, NP 1983, Nr 9 10. Borkowski C., Przyczynek do wykładni funkcjonalnej przepisu art. 389 KPK, WPP 1984, Nr 3. Borkowski C., Uwagi o treści i zakresie pojęcia niekorzyść w postępowaniu karnym odwoławczym, Prob. Praw. 1978, Nr 8 9. Borkowski C., Uwagi o zakresie działania zakazu reformationis in peius na tle przepisów kodeksu postępowania karnego, WPP 1980, Nr 1. Borkowski C., Uwagi o zakresie orzekania sądu odwoławczego w przedmiocie amnestii, WPP 1987, Nr 1. Borkowski C., W kwestii wykładni art. 389 KPK, Prob. Praw. 1979, Nr 12. Boyce R.N., Perkins R.M., Criminal Law & Procedure, Cases & Material, Westbury, NY, The Foundation Press 1989. Bratoszewski J., Procesowe funkcje i kryteria pojęć: orzekanie na korzyść lub na niekorzyść oskarżonego w orzecznictwie SN, [w:] Węzłowe zagadnienia procedury karnej. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Andrzeja Murzynowskiego, SI 1997, t. XXXIII. Bratoszewski J., Gardocki L., Gostyński Z., Przyjemski S., Stefański R.A., Zabłocki S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2004. Brylak J., Orzekanie wbrew kierunkowi środka odwoławczego na niekorzyść oskarżonego, Prok. i Pr. 2005, Nr 11. Buchała K., Zoll A., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1979. Budner B., Udział stron w postępowaniu karnym odwoławczym, NP 1981, Nr 1. Bulsiewicz A., Przebieg procesu karnego, Toruń 1996 i 2003. Chwalibogowski K., Ustalenia faktyczne w procesie karnym i cywilnym i ich wzajemna moc wiążąca, NP 1956, Nr 9. Cieślak M., Bezwzględne przyczyny odwoławcze według obowiązującego kodeksu postępowania karnego, NP 1960, Nr 12. Cieślak M., Jeszcze w sprawie zakazu reformationis in peius, NP 1957, Nr 10. Cieślak M., Kodyfikacja prawa karnego procesowego a zagadnienie gwarancji procesowych, NP 1953, Nr 8 9. Cieślak M., Merytoryczne pogorszenie sytuacji oskarżonego w sądzie odwoławczym na skutek założonej na jego niekorzyść rewizji lub rewizji nadzwyczajnej, PiP 1964, Nr 8 9.

Bibliografia Cieślak M., Podstawowe pojęcia dotyczące rewizji według kodeksu postępowania karnego, Pal. 1960, Nr 9. Cieślak M., Polska procedura karna, Warszawa 1973 i 1984. Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1979. Cieślak M., Proces karny, cz. II, Kraków 1953. Cieślak M., Wprowadzenie do procesu karnego, Kraków 1967. Cieślak M., Zagadnienie immunitetu adwokackiego, Pal. 1963, Nr 7 8. Cieślak M., Zagadnienie reformy prawa karnego, Pal. 1988, Nr 5. Cieślak M., Doda Z., Kierunki orzecznictwa SN w zakresie postępowania karnego (lata 1984-85), Biblioteka Palestry, Warszawa 1987. Clarkson C.M.V., Keating H.M., Criminal Law, Text & Materials, 5 ed., Thompson Sweet & Maxwell s 2003. Czech B., Murzynowski A., Filozofia prawa a tworzenie i stosowanie prawa, Katowice 1992. Czekaj M., Ingerencja prokuratora w sprawach o przestępstwa prywatnoskargowe, Prok. i Pr. 1999, Nr 7 8. Czekaj M., Pokrzywdzony w procesie karnym, Prok. i Pr. 1996, Nr 11. Czeszejko Z., Krzemiński Z., Adwokacka wolność słowa i pisma, Pal. 1968, Nr 5. Czeszejko-Sochacki Z., Krzemiński Z., Adwokat z urzędu w postępowaniu sądowym, Warszawa 1975. Dahs H., Zum Persönlichkeitsschutz des Verletzten als Zeuge im Strafprozess, Neue Juristische Wochenschrift 1984, Heft 35. Dałkowski S., W sprawie dopuszczalności środka odwoławczego od uzasadnienia orzeczenia w postępowaniu karnym, NP 1987, Nr 6. Daszkiewicz K., Mały świadek koronny (art. 60 3 5 i art. 61 KPK), cz. I, Pal. 1999, Nr 3 4. Daszkiewicz W., Nowa struktura sądów a system środków odwoławczych de lege ferenda, PiP 1970, Nr 7. Daszkiewicz W., Obowiązki obrońcy a jego osobiste przekonanie o winie oskarżonego, PiP 1957, Nr 1. Daszkiewicz W., Oskarżyciel publiczny w postępowaniu uproszczonym, NP 1971, Nr 11. Daszkiewicz W., Oskarżyciel w polskim postępowaniu karnym, Warszawa 1960. Daszkiewicz W., Pokrzywdzony przestępstwem, [w:] Nowa kodyfikacja karna. Kodeks postępowania karnego. Krótkie komentarze, Warszawa 1998, Nr 17. Daszkiewicz W., Powództwo cywilne w procesie karnym, Warszawa 1976. Daszkiewicz W., Prawo do sądu. Konstytucja a proces karny, [w:] Nowe kodyfikacje karne. Kodeks postępowania karnego. Zagadnienia węzłowe, pod red. E. Skrętowicza, Warszawa 1979. Daszkiewicz W., Prawo karne procesowe. Zagadnienia ogólne, Poznań 1999. Daszkiewicz W., Prawo oskarżonego do obrony w świetle orzecznictwa SN, NP 1955, Nr 2. Dąb A., Prawo do obrony, PiP 1954, Nr 3. de Than C., Shorts E., International Criminal Law, Human Rights, Sweet & Maxwell s, Thompson 2003. XV

XVI Bibliografia Dobrzański B., Rewizja w postępowaniu cywilnym, NP 1954, Nr 9. Doda Z., Dopuszczalność zażalenia w polskim procesie karnym, Kraków 1982. Doda Z., Konstrukcja granic środka odwoławczego w polskim prawie karnym procesowym, KSP 1975, Nr 7. Doda Z., Kontrowersje wokół instytucji zakazu reformationis in peius, NP 1971, Nr 6. Doda Z., Model postępowania odwoławczego w świetle projektu kodeksu postępowania karnego, [w:] Problemy kodyfikacji prawa karnego, Kraków 1995. Doda Z., Odwołanie w systemie karnoprocesowych środków zaskarżenia, [w:] Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Dody, pod red. A. Gaberle, S. Waltosia, Warszawa 1999. Doda Z., Prawomocność orzeczenia jako warunek dopuszczalności rewizji nadzwyczajnej, NP 1970, Nr 6. Doda Z., Rewizja nadzwyczajna w polskim procesie karnym. Zagadnienia węzłowe, Warszawa 1972. Doda Z., Uwagi na temat kierunku i granic środka odwoławczego w kodeksie postępowania karnego, Pal. 1979, Nr 4. Doda Z., W sprawie zakazu reformationis in peius w wypadku rewizji nadzwyczajnej, Pal. 1966, Nr 10. Doda Z., Zakaz reformationis in peius realna gwarancja czy iluzja?, Pal. 1974, Nr 4. Doda Z., Zakaz reformationis in peius w świetle nowego kodeksu postępowania karnego, [w:] Węzłowe zagadnienia, Kraków 1993. Doda Z., Zakres zakazu reformationis in peius według obowiązującego kodeksu postępowania karnego, ZNUJ 1967, Nr 31. Doda Z., Gaberle A., Dowody w procesie karnym, Warszawa 2000. Doda Z., Gaberle A., Funkcje kontroli instancyjnej w procesie karnym, [w:] Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Dody, pod red. A. Gaberle, S. Waltosia, Warszawa 2000. Doda Z., Gaberle A., Kontrola odwoławcza w procesie karnym. Orzecznictwo, t. II, Warszawa 1997. Doda Z., Grajewski J., Murzynowski A., Kasacja w postępowaniu karnym. Krótki komentarz, PiP 1996, Nr 1. Doda Z., Grajewski J., Murzynowski A., Kasacja w procesie karnym, Warszawa 1996. Dołkowski S., W sprawie dopuszczalności środka odwoławczego od uzasadnienia orzeczenia w postępowaniu karnym, NP 1987, Nr 6. Dudka K., Kiedy pokrzywdzony oskarża się sam, Rzeczpospolita 2005, Nr 6, s. 28. Dudka K., Skuteczność instrumentów ochrony praw pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym w świetle badań empirycznych, Lublin 2006. Ereciński T., Apelacja i kasacja w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2003. Falandysz L., Pokrzywdzony w prawie karnym i wiktymologii, Warszawa 1980. Ferenc A., Rewizja strony w procesie karnym, Warszawa 1987. Filar M., Pokrzywdzony (ofiara przestępstwa) w polskim prawie karnym materialnym, CzPKiNP 2002.

Bibliografia Gaberle A., Funkcje kontroli instancyjnej w procesie karnym. Zagadnienia podstawowe, [w:] Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Dody, pod. red. A. Gaberle, S. Waltosia, Kraków 2000. Gaberle A., Dowody w sądowym procesie karnym, Warszawa 2007. Gaberle A., Waltoś S., Świda Z., System skarg i odwołań wg kodeksu postępowania karnego z 1997 r., Kraków 2000. Gajewska-Kraczkowska H., Oskarżony i pokrzywdzony w procedurze nowego kodeksu postępowania karnego, Jur. 1998, Nr 2. Gajewska-Kraczkowska H., Prawo do publicznego procesu jako element praw jednostki, [w:] Prawa jednostki a prawo karne, pod red. M. Wędrychowskiego, Warszawa 1995. Gardocka T., Z problematyki legalnego działania obrońcy w procesie karnym, Pal. 1987, Nr 3 4. Gilardini A., Privitera R., Brylak J., Il collaboratore di giustizia: differenze tra Italia e Polonia, Commercio Internazionale 2005, Nr 20. Girdwoyń P., Zarys niemieckiego procesu karnego, Białystok 2006. Glaser S., O prejudycjalności wyroków karnych, Polski Proces Cywilny 1934, Nr 14 15. Glaser S., Zarys polskiego procesu karnego, Warszawa 1921 i 1929. Gontarski W., System automatycznego przydzielania spraw sędziom z art. 351 1 KPK w świetle standardów Rady Europy, PPK 2004, Nr 23. Gostyński Z., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 1998. Gostyński Z., Nowe instytucje prawa karnego nawiązujące do prawa karnego skarbowego, Prok. i Pr. 1998, Nr 10. Góral R., Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Warszawa 1998. Góralczyk K., Jeszcze o wnioskach rewizji i granicach wymiaru kary w sądzie rewizyjnym, Pal. 1986, Nr 9. Grajewski J., Przebieg procesu karnego, Warszawa 2001. Grajewski J., Murzynowski A., Kasacja w postępowaniu karnym. Krótki komentarz, PiP 1996, Nr 1. Grajewski J., Murzynowski A., Wznowienie postępowania karnego w Polskiej Republice Ludowej w świetle prawa i praktyki, Warszawa 1980. Grajewski J., Paprzycki L.K., Kodeks postępowania karnego z komentarzem, Sopot 2000. Grajewski J., Paprzycki L.K., Płachta M., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. I i II, Kraków 2003. Grajewski J., Paprzycki L.K., Steinborn S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. I i II, Kraków 2006. Gronowska B., Jeż-Ludwichowska M., Noskowicz K., Postępowanie nakazowe w świetle praktyki, RPEiS 1989, Nr 3. Groszyk H., Korybski A., Konflikt interesów i prawo, Warszawa 1990. Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2001 i 2005. Grzegorczyk T., O niektórych uproszczeniach procedury karnej w nowym kodeksie postępowania karnego, PS 1997, Nr 9. Grzegorczyk T., Obrońca w postępowaniu przygotowawczym, Łódź 1998. XVII

XVIII Bibliografia Grzegorczyk T., Odwołanie w systemie karno-procesowych środków zaskarżenia, [w:] Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Dody, pod red. A. Gaberle, S. Waltosia, Kraków 2000. Grzegorczyk T., Pozycja obrońcy w procesie karnym, Pal. 1979, Nr 4. Grzegorczyk T., Rozpoznawanie przez sąd zażalenia na zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie w znowelizowanej procedurze karnej, Prok. i Pr. 2003, Nr 7 8. Grzegorczyk T., Środki zaskarżenia w orzecznictwie SN, Prok. i Pr. 2000, Nr 10. Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 1998 i 2005. Grzeszczyk W., Bezwzględne przyczyny odwoławcze w orzecznictwie SN, Prok. i Pr. 1995, Nr 4. Grzeszczyk W., Granice orzekania w instancji odwoławczej na niekorzyść oskarżonego, Prok. i Pr. 2007, Nr 10. Grzeszczyk W., Kasacja w procesie karnym, Warszawa 1996. Grzeszczyk W., Kasacja w sprawach karnych, Kraków 2001. Grzeszczyk W., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2006. Grzeszczyk W., Oczywista bezzasadność kasacji w świetle orzecznictwa SN, Prok. i Pr. 2002, Nr 11. Grzeszczyk W., Skład sądu I instancji w postępowaniu uproszczonym, Pal. 1973, Nr 2. Haber J., Dwie czy trzy instancje w procesie karnym, PiP 1957, Nr 11. Haber J., Instytucja zażalenia w procesie karnym, NP 1957, Nr 4. Hofmański P., Częściowa prawomocność wyroków w procesie karnym, PPK, Katowice 1991, Nr 17. Hofmański P., Horyzontalna prawomocność wyroku w procesie karnym, PS 1984, Nr 4. Hofmański P., Konwencja Europejska a prawo karne, Toruń 1995. Hofmański P., Orzeczenie sądu kasacyjnego, [w:] Aktualne problemy prawa i procesu karnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Jana Grajewskiego, t. XI, GSP 2003. Hofmański P., Samodzielność jurysdykcyjna sądu karnego, Katowice 1988. Hofmański P., Paprzycki L.K., Nowa kodyfikacja karna. Kodeks karny. Krótkie komentarze, Warszawa 1999, Nr 26. Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1999. Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 297 467 KPK, t. II i III. Komentarz do art. 297 467, Warszawa 2004. Hofmański P., Zabłocki S., Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Kraków 2006. Hofmański P., Zabłocki S., Funkcjonalność postępowania kasacyjnego w świetle nowego kodeksu postępowania karnego, [w:] Nowa kodyfikacja karna. Zagadnienia węzłowe, Warszawa 1997. Hordyńska A., Skutki naruszenia przepisów o składzie sądu w polskim procesie karnym, Prok. i Pr. 2003, Nr 7 8. Iwaniec J., Zasady wyznaczania składu orzekającego w sprawach karnych, Prok. i Pr. 2005, Nr 12, s. 153. Izydorczyk J., Prokurator w dochodzeniu w nowym kodeksie postępowania karnego, Prok. i Pr. 2003, Nr 7 8.

Bibliografia Jagiełła J., Środki zaskarżenia w postępowaniu ze skargi o wznowienie, PS 2000, Nr 11 12. Jamontt J., Apelacja. Encyklopedia podręczna prawa karnego, t. I., pod red. W. Makowskiego, Warszawa 1949. Jaszuński G., Reformatio in peius, Pal. 1987, Nr 7 8. Jaszuński G., Reformatio in peius, Warszawa 1997. Jeż-Ludwichowska A., Noskowicz K., Postępowanie nakazowe w świetle praktyki, RPEiS 1989, Nr 3. Kadish S.H., Schulhafer S.J., Criminal Law & Its process Cases & Materials, Aspen Law & Business, New York 2001. Kafarski A., Z problematyki art. 392 KPK, PiP 1963, Nr 12. Kaftal A., O granicach i kierunku środka odwoławczego w świetle nowego kodeksu postępowania karnego, Pal. 1970, Nr 3. Kaftal A., O niektórych zagadnieniach immunitetu adwokackiego, Pal. 1962, Nr 11. Kaftal A., O niektórych zagadnieniach prawa do obrony w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, Pal. 1964, Nr 12. Kaftal A., O niektórych zagadnieniach zakazu reformationis in peius w praktyce Sądu Najwyższego, NP 1962, Nr 9. Kaftal A., Prawo do obrony w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, Pal. 1964, Nr 12. Kaftal A., Prawomocność wyroków sądowych w polskim prawie karnym procesowym, Warszawa 1966. Kaftal A., System środków odwoławczych w polskim procesie karnym, Warszawa 1972. Kaftal A., W sprawie obowiązywania zakazu reformationis in peius, Pal. 1980, Nr 6. Kaftal A., W sprawie prawomocności orzeczeń sądowych jako warunku dopuszczalności rewizji nadzwyczajnej, NP 1971, Nr 3. Kalinowski S., Polski proces karny, Warszawa 1971 i 1979. Kalinowski S., Postępowanie karne. Zarys części szczególnej, Warszawa 1964. Kalinowski S., Przebieg procesu karnego, Warszawa 1961 i 1957. Kalinowski S., Rewizja nadzwyczajna, Warszawa 1954. Kalinowski S., Stanowisko obrońcy w polskim postępowaniu karnym, Pal. 1962, Nr 8. Kałwa R., Kierunki uproszczenia procedury karnej, Jur. 1999, Nr 12. Kempisty H., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, pod red. M. Mazura, Warszawa 1976. Kleinknecht T., Meyer K., Strafprozessordnung mit GVG und Nebengesetzen, 36 Auflage, München 1983. Klejnowska M., Oskarżony jako osobowe źródło informacji o przestępstwie, Kraków 2004. Klejnowska M., Wyjątki od zakazu reformationis in peius, [w:] Problemy znowelizowanej procedury karnej, Warszawa 2000. Kłak Cz.P., Postępowanie nakazowe po nowelizacji kodeksu postępowania karnego. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, [w:] Problemy znowelizowanej procedury karnej, pod red. Z. Sobolewskiego, G. Artymiak, Cz.P. Kłaka, Kraków 2004. Kmiecik R., O wyrokowaniu bez rozprawy i innych instytucjach karnoprocesowych w świetle zmian projektu kodeksu postępowania karnego, Prokurator 2000, Nr 3. Kmiecik R., Ofiara jako źródło dowodu i strona w publicznoskargowym postępowaniu karnym, Przegl. Pol. 1992, Nr 1(25). XIX