Ocena realizacji celów strategicznych 3 i 4 Regionalnej Strategii Innowacji dla Wielkopolski Tadeusz Stryjakiewicz Jacek Wajda
Metodologia badań Struktura opracowania Prezentacja załoŝeń celu strategicznego oraz poszczególnych celów w operacyjnych Ocena realizacji działań w ramach celów operacyjnych Syntetyczna ocena realizacji celów 2
Metodologia badań Skala oceny: ++ wysoki stopień realizacji + podjęto niektóre skuteczne działani ania 0 trudno jednoznacznie ocenić - podjęto próby działań ale jak dotąd brak widocznych efektów - - brak jakichkolwiek działań 3
Metodologia badań Materiały źródłowe: Badania ankietowe: jednostek otoczenia biznesu 2 edycje: styczeń marzec 2006 maj lipiec 2007 jednostek sektora B+R kwiecień wrzesień 2006 Wywiady z wybranymi przedstawicielami wyŝej wymienionych jednostek Publikowane i niepublikowane dane statystyczne Informacje prasowe Portale internetowe. 4
Wykorzystanie potencjału u badawczego Wielkopolski dla wzrostu konkurencyjności ci gospodarki ocena realizacji celu strategicznego 3 Regionalnej Strategii Innowacji dla Wielkopolski 5
Cel operacyjny 3.1 Kreowanie przedsiębiorczych postaw w nauce ZałoŜenia: rozwój przedsiębiorczych postaw pracowników sektora badawczo-naukowego, sprzyjających komercjalizacji wyników badań - w sposób bezpośredni przez naukowców lub pośredni poprzez proinnowacyjne przedsiębiorstwa Realizacja: szkolenia, seminaria, konferencje oraz promocja tzw. dobrych praktyk. Działania te koncentrowały się szczególnie na zagadnieniach przedsiębiorczości, innowacyjności oraz własności intelektualnej. Istotne zmiany zauwaŝalne są tylko w części wielkopolskiego sektora naukowo-badawczego (Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Przyrodniczego, Politechniki Poznańskiej, Akademii Ekonomicznej). Następuje powolny, ale widoczny wzrost świadomości znaczenia tych zagadnień, nie przekłada się on jednak bezpośrednio na efekty praktyczne. Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: zmiana mentalności środowiska naukowego wymaga czasu, silniejszego wsparcia oraz zaangaŝowania władz jednostek sektora B+R 6
Działanie anie 3.1.1 Wspieranie tworzenia nowych firm opartych na technologiach ZałoŜenia: przygotowanie i realizacja programu wspierania i promocji przedsiębiorczości akademickiej (promocja wśród pracowników nauki, cykliczne konkursy na biznes plany, szkolenia i doradztwo w zakresie zakładania firm przez pracowników naukowych, udostępnianie taniej powierzchni w inkubatorach akademickich i technologicznych) Realizacja: Opracowanie modelu wspierania przedsiębiorczości akademickiej UMP i FUAM-PPNT; seminaria, warsztaty i konferencje organizowane m.in. przez FUAM-PPNT, PAIP; Wielkopolska Platforma Innowacyjna Urząd Miasta Poznania, UCITT - Uniwersytet im. A. Mickiewicza konkursy na biznes plany w woj. wlkp., w tym szkolenia i doradztwo w zakresie zakładania własnej firmy - PPNT FUAM, ARPW Piła, Eurocentrum Innowacji i Przedsiębiorczości w Ostrowie Wielkopolskim, Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa w Poznaniu; Inkubator Technologiczny Fundacji UAM (październik 2006r.) lokale na wynajem, wsparcie merytoryczne i doradcze, networking, Wirtualny Inqbator Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości - pomoc merytoryczna przedsiębiorcom, m.in.: prowadzenie księgowości, pomoc prawna, 7 szkolenia oraz pomoc w promocji.
Działanie anie 3.1.1 Wspieranie tworzenia nowych firm opartych na technologiach Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) Komentarz: dostrzegalna poprawa m.in. dzięki organizacji szeregu spotkań promujących ideę przedsiębiorczo biorczości ci akademickiej oraz powstawaniu nowych jednostek działaj ających na rzecz wspierania innowacyjności ci 8
Działanie anie 3.1.2 Promowanie dobrych przykład adów w współpracy pracy przedstawicieli sektora nauki z przedsiębiorstwami ZałoŜenia: identyfikacja sukcesów wynikających ze współpracy sektora nauki z przedsiębiorstwami oraz propagowanie ich w mediach i za pośrednictwem platform informacyjnych Realizacja: próby promocji tego rodzaju inicjatyw poprzez spotkania, strony internetowe oraz bazy danych: Wielkopolska Sieć Innowacji, Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu Technologii UAM Urząd Miasta Poznania we współpracy z PPNT Działania promocyjne koncentrowały się głównie na spotkaniach z zakresu przedsiębiorczości akademickiej, rzadziej były to informacje w mediach oraz za pośrednictwem platform informacyjnych. Ocena: + (podjęto niekt to niektóre skuteczne dzia re skuteczne działania) ania) Komentarz: poprawa w odniesieniu do zwiększającej się roli studenckich praktyk zawodowych oraz prac naukowych rozwiązujących problemy przedsiębiorstw 9
Działanie anie 3.1.3 Wymiana personelu między instytucjami naukowymi a przedsiębiorstwami oraz promowanie prac naukowych rozwiązuj zujących problemy w przedsiębiorstwie ZałoŜenia: system stypendiów na czasowe oddelegowanie pracownika sektora B+R do firmy, zamówienie przez firmę usługi badawczej u konkretnego naukowca oraz prowadzenie konkursów na najlepszą pracę magisterską i doktorską związaną z konkretnymi potrzebami przedsiębiorstw Realizacja: StaŜe z praktycznym wykorzystaniem wiedzy i innowacji w przedsiębiorstwie konsorcjum 5 uczelni wyŝszych: PP (lider projektu), UAM, UP, AE i AWF - 6-miesięczne płatne staŝe w przedsiębiorstwach, w trakcie których opracowywano innowacyjne projekty. ARPW Piła, Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Pile oraz przedsiębiorstwa subregionu północnej Wielkopolski były zaangaŝowane w realizację projektu staŝy w wiodących firmach subregionu - 8- i 10-miesięczne staŝe skierowane do absolwentów i przedsiębiorców. konkursy na prace magisterskie i doktorskie związane z konkretnymi potrzebami przedsiębiorstw PAIP Stypendia dla doktorantów z zakresu nauk przyczyniających się do rozwoju strategicznych obszarów regionu FUAM-PPNT 10
Działanie anie 3.1.3 Wymiana personelu między instytucjami naukowymi a przedsiębiorstwami oraz promowanie prac naukowych rozwiązuj zujących problemy w przedsiębiorstwie Ocena: - (podjęto próby działań,, ale jak dotąd d brak widocznych efektów) Komentarz: system stypendiów w dla pracowników w sektora B+R w firmach nie funkcjonuje realizowano projekty staŝowe dla studentów, absolwentów w i pracowników w naukowych realizowano projekty stypendiów w dla doktorantów zamówienia usług ug badawczych u naukowców w przez przedsiębiorstwa występuje stosunkowo rzadko bariery formalne i mentalne wciąŝ ograniczają mobilność pracowników. w. 11
Działanie anie 3.1.4 Kształtowanie towanie umiejętno tności menedŝerskich erskich w nauce ZałoŜenia: interaktywne szkolenia w zakresie zarządzania, pozyskiwania funduszy oraz praktycznych zagadnień związanych ze współpracą z firmami. Realizacja: Spotkania tematyczne, szkolenia dotyczące m.in. zarządzania projektem, pozyskiwania środków finansowych na prace B+R, zarządzania i ochrony własności intelektualnej, realizowane przez: NOT w Poznaniu, UCITT UAM oraz PP. Ocena: 0 (trudno jednoznacznie oceni (trudno jednoznacznie ocenić) Komentarz: Niska dynamika zmian związana jest m.in. ze słabym zainteresowaniem części środowisk naukowych kształtowaniem postaw menedŝerskich oraz ograniczonymi motywacjami w tym zakresie. 12
Cel operacyjny 3.2 Utworzenie struktur i regulacji w nauce ułatwiających jej współprac pracę z gospodarką ZałoŜenia: stworzenie struktur oraz regulacji w nauce, które ułatwiałyby współpracę z firmami i czyniłyby ofertę nauki bardziej dostępną i przejrzystą dla firm; stworzenie mechanizmów dopasowywania oferty badawczej nauki do zapotrzebowania przedsiębiorstw oraz przepływu informacji o potrzebach firm do instytucji sektora B+R. Przychody ze zwiększonej współpracy z firmami powinny słuŝyć rozwojowi instytucji naukowych i wzrostowi znaczenia tej współpracy w strategii zarządzających nauką. Potrzebne jest strategiczne partnerstwo instytucjonalne (np. stałe umowy, uczestnictwo przedsiębiorców w radach doradczych instytucji naukowych). Realizacja: Podjęto szereg działań w tym obszarze, jednak mechanizmy współpracy jednostek naukowych z przedsiębiorstwami są nie w pełni określone, a przepływ informacji o potrzebach firm do instytucji sektora B+R jest niedostateczny. Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: stosunkowo niewielki postęp; nadal brak jasnych i przejrzystych procedur, jednak rośnie świadomość zagadnienia 13
Działanie anie 3.2.1 Tworzenie regulaminów w ułatwiaju atwiających współprac pracę nauki z gospodarką ZałoŜenia: potrzeba opracowania odpowiednich regulaminów dotyczących korzystania z infrastruktury oraz własności intelektualnej w działalności gospodarczej jednostek sektora B+R Realizacja: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu posiada Regulamin korzystania z dóbr intelektualnych stworzonych w Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu, w pozostałych uczelniach wyŝszych (Politechnika Poznańska, Akademia Ekonomiczna, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza) trwają prace nad przygotowaniem stosownych regulacji. Ocena: 0 (trudno jednoznacznie ocenić) Komentarz: problemem jest nie tyle opracowanie regulacji ale przede wszystkim ich praktyczne wdraŝanie. 14
Działanie anie 3.2.2 Tworzenie w jednostkach sektora B+R przejrzystych struktur dla obsługi przedsiębiorstw ZałoŜenia: tworzenie punktów w pierwszego kontaktu, centrów innowacji i transferu technologii przy uczelniach i innych jednostkach badawczych Realizacja: UCITT UAM jedyne w Poznaniu; Na Uniwersytecie Przyrodniczym pośrednio rolę takiego centrum spełnia Biuro ds. promocji i współpracy pracy z praktyką oraz Dział Nauki, a na Akademii Ekonomicznej Dział ds. Badań Naukowych i Współpracy pracy z Zagranicą; Działania ania wspierające w tym obszarze podejmowane sąs m.in. przez: FUAM-PPNT PPNT, Nickel Technology Park, stowarzyszenia zrzeszające przedsiębiorc biorców w i izby gospodarcze oraz władze w lokalne i samorządowe Urząd d Miasta Poznania, właściwe w urzędy miast i gmin, a takŝe e Urząd d Marszałkowski. 15
Działanie anie 3.2.2 Tworzenie w jednostkach sektora B+R przejrzystych struktur dla obsługi przedsiębiorstw Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: Bariery: wysokie narzuty na projekty realizowane dla jednostek gospodarczych, niejasne przepisy prawa, zawiłości fiskalne, częste kłopoty k z podziałem powstałej własności intelektualnej, a takŝe e skomplikowana struktura organizacyjna, która nie ułatwia u identyfikacji potencjalnych partnerów w oraz kontaktu z grupami badawczymi bądźb jednostkami organizacyjnymi uczelni w kontekście potencjalnej współpracy. pracy. Przedsiębiorstwom brakuje informacji o nowo tworzonych inicjatywach. 16
Działanie anie 3.2.3 Tworzenie programów w badawczych uwzględniaj dniających potrzeby regionalnych firm ZałoŜenia: wprowadzenie finansowych instrumentów motywujących do tworzenia programów w badawczych Realizacja: Nieliczne pozytywne przykłady inicjatyw, np.. Politechnika Poznańska, która nawiąza zała a współprac pracę z VW Poznań w obszarze optymalizacji procesów w produkcyjnych w zakresie budowy karoserii, lakierowania, logistyki oraz odlewnictwa. Ocena: 0 (trudno jednoznacznie ocenić) Komentarz: brak instrumentów w motywujących do tworzenia programów w badawczych uwzględniaj dniających potrzeby regionalnych firm. 17
Cel operacyjny 3.3 Wzrost udziału u przychodów w nauki ze współpracy pracy z przedsiębiorstwami ZałoŜenia: zwiększenie udziału u dochodów w z działalno alności na rzecz gospodarki w finansowaniu wielkopolskiej nauki (działalność sektora B+R w wysoko rozwiniętych regionach europejskich jest finansowana w duŝym stopniu ze środków w komercyjnych, podczas gdy w Wielkopolsce tak jak w całym kraju - podstawą jego funkcjonowania sąs ciągle dotacje państwowe ) Realizacja: Struktura finansowania nakład adów w B+R 2003 2006 Środki podmiotów w gospodarczych BudŜet państwa Struktura wydatkowania nakład adów Badania podstawowe Badania stosowane Badania rozwojowe 21,4 68,3 50,9 18,9 30,2 w % w % 21,9 65,6 44,5 20,1 35,4 18
Cel operacyjny 3.3 Wzrost udziału u przychodów w nauki ze współpracy pracy z przedsiębiorstwami Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: niekorzystna struktura nakład adów w na sektor B+R niekorzystna struktura wydatkowania środków w z przewagą badań podstawowych 19
Działanie anie 3.3.1 Finansowe wspieranie projektów w badawczych na zamówienie przedsiębiorstw ZałoŜenia: stworzenie programu finansującego część kosztów w projektu badawczego, jeśli będzie on rozwiązywa zywał konkretny problem w firmie. Realizacja: Jak do tej pory, brak takich programów na poziomie lokalnym i regionalnym Ocena: -- (brak działań) 20
Działanie anie 3.3.2 Tworzenie przez jednostki naukowe ofert komercyjnych ZałoŜenia: konkurs dla jednostek naukowych na utworzenie atrakcyjnej, komercyjnej oferty oraz promocja ofert poprzez odpowiednie wydawnictwa oraz bazy danych. Realizacja: bazy danych UCITT (UAM) www.ucitt.pl/index4.php /index4.php,, Centralna Bazę Danych (UP) - www.cbd.org.pl,, strona internetowa AE w Poznaniu www.ae.poznan.pl/pages pages/i/1/4000.php,, Wielkopolska Sieć Innowacji (FUAM-PPNT) www.innowacyjna-wielkopolska.pl wielkopolska.pl/wsi oraz Wielkopolska Platforma Innowacyjna (UMP) www.wpi.poznan.pl; rzadziej poprzez materiały y drukowane, tj. foldery lub katalogi ofert współpracy pracy (Politechnika Poznańska, Uniwersytet Przyrodniczy, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza). Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: większo kszość jednostek naukowych stworzyła a oferty współpracy, pracy, jednak zainteresowanie nimi przedsiębiorstw jest niŝsze od oczekiwanego brak konkursu na komercyjną ofertę jednostek naukowych 21
Działanie anie 3.3.3 Promocja w środowisku MŚP M P technologii opracowanych przez jednostki naukowe ZałoŜenia: prowadzenie baz danych na temat ofert technologii, katalogów w ofert, organizacja akcji promujących poszczególne technologie, a takŝe e dotowanie usług ug transferu technologii Realizacja: Bazy danych dotyczące ce technologii (a szerzej ofert współpracy pracy sektora nauki skierowanych do przedsiębiorstw oraz jednostek zewnętrznych) Centralna Baza Danych (UP), UCITT UAM, Winnova (FUAM PPNT i Smartlink Sp. z o.o.), Wielkopolska Platforma Innowacyjna (UMP); Dotowanie usług ug transferu technologii przez same jednostki naukowe jest bardzo ograniczone, dotyczy głównie g ich wstępnej fazy, czyli opracowania technologii w skali laboratoryjnej oraz jej ochrony, zazwyczaj bez dalszego planu komercjalizacji; Działania ania informacyjno-promocyjne udział częś ęści jednostek naukowych oraz instytucji wspierających innowacje w MTP Salon Nauka dla Gospodarki, Targach Innowacji w Pile oraz inicjatywach w ramach Wielkopolskiego Tygodnia Innowacji. Ponadto, Politechnika Poznańska, pełni rolę Punktu Kontaktowego Inicjatywy Technologicznej w Wielkopolsce. 22
Działanie anie 3.3.3 Promocja w środowisku MŚP M P technologii opracowanych przez jednostki naukowe Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: poprawa, szczególnie w zakresie działań informacyjno-promocyjnych słaba promocja konkretnych technologii adresowanych do konkretnych potencjalnych odbiorców 23
Cel operacyjny 3.4 Dostosowanie oferty edukacyjnej nauki do potrzeb regionalnej gospodarki Działanie anie 3.4.1 Transfer z przedsiębiorstw do jednostek edukacyjnych informacji o potrzebach kadrowych Działanie anie 3.4.2 Opracowanie programów w edukacyjnych i szkoleniowych odpowiadających potrzebom przedsiębiorstw ZałoŜenia: osiągni gnięcie wyŝszego poziomu współpracy pracy regionalnych instytucji edukacyjnych ze środowiskiem przedsiębiorstw przy przygotowywaniu oferty edukacyjnej oraz organizowaniu praktyk studenckich i staŝy absolwenckich Realizacja: współpraca praca PP i VW Poznań w ramach projektu Młodzi inŝynierowie ynierowie - płatne praktyki dla studentów w PP w fabryce Volkswagena; stypendia dla studentów w podczas nauki na uczelni technicznej w Cottbus; Klub Partnera AE - dostosowywanie oferty edukacyjnej do potrzeb gospodarki regionu przez jednostki naukowe w ramach współpracy pracy z jednostkami gospodarczymi Wydział Towaroznawstwa AE w Poznaniu jako pierwszy w Polsce, posiada certyfikat jakości ISO 9001:2000 przyznany przez Det Norske Veritas (DNV). Kształcenie, praca naukowa oraz współpraca praca z jednostkami gospodarczymi prowadzone sąs w oparciu o politykę jakości aby zapewnić satysfakcję studentów, świata nauki i gospodarki. 24
Cel operacyjny 3.4 Dostosowanie oferty edukacyjnej nauki do potrzeb regionalnej gospodarki Umowa o współpracy pracy pomiędzy UAM a GSK, m.in. w zakresie oferty edukacyjnej oraz praktyk studenckich Rosnąca oferta studiów w podyplomowych odpowiadająca potrzebom przedsiębiorstw przykłady: bankowość ść, zarządzanie w tym takŝe e jakości cią,, controlling, public relations,, rachunkowość i finanse (AE Poznań); nauki techniczne, w tym: budownictwo, teleinformatyka, telekomunikacja, produkcja i przetwórstwo rstwo (PP i UP), ale takŝe e psychologia w zarządzaniu, interlingwistyka, kierunki filologiczne (UAM). 25
Cel operacyjny 3.4 Dostosowanie oferty edukacyjnej nauki do potrzeb regionalnej gospodarki Ocena: 0 (trudno jednoznacznie ocenić) Komentarz: w odniesieniu do innych waŝnych form działań 3.4.1. (cykliczne badania przedsiębiorstw regionalnych oraz prognozowanie zapotrzebowania na pracowników w i informowanie o tym instytucji edukacyjnych) oraz 3.4.2. (motywowanie instytucji edukacyjnych oraz ich pracowników w do tworzenia programów w na potrzeby regionalnej gospodarki, konkursy na najlepsze programy edukacyjne oraz szkoleniowe oraz subwencje na projekty zmian profilów w nauczania) brak jest jak dotąd zaawansowanych przykład adów w ich wdraŝania ania lub ich zakres jest bardzo ograniczony. 26
Ogólna ocena realizacji celu strategicznego 3 + Podjęto niektóre skuteczne działania, ania, ale wykorzystanie potencjału u badawczego Wielkopolski na rzecz wzrostu konkurencyjności ci regionu jest niepełne ne i niezadowalające 27
Ogólna ocena realizacji celu strategicznego 3 Przyczyny: Niechęć przedsiębiorstw do podejmowania współpracy pracy z jednostkami naukowymi; Mało o przejrzysta oferta sektora nauki skierowana do przedsiębiorstw; Skostniałe e struktury organizacyjne jednostek naukowych niechętne do podejmowania nowych wyzwań (takich jak współpraca praca z gospodarką, zarządzanie własnow asnością intelektualną oraz słabe s promowanie przedsiębiorczo biorczości ci i innowacyjności); ci); Brak jednostek B+R w duŝych firmach (import innowacji ze spółki matki); Brak środków w finansowych na tworzenie centrów w B+R w MŚPM 28
Ogólna ocena realizacji celu strategicznego 3 Pozytywne tendencje zmian w okresie realizacji RIS: wzrasta świadomość potrzeby wzajemnej współpracy pracy sektora nauki i przedsiębiorstw, pojawiły y się większe moŝliwo liwości uzyskiwania wsparcia finansowego (Fundusze Strukturalne: Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności ci Przedsiębiorstw, Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w latach 2004-2006 2006 oraz Program Operacyjny Kapitał Ludzki, PO Innowacyjna Gospodarka, Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013, 2013, a takŝe e inne źródła: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego, Ministerstwo Gospodarki, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczo biorczości) ci) zarówno dla podmiotów w sektora badawczo-rozwojowego, jak równieŝ dla projektów w z zakresu innowacji i transferu technologii, zwiększa się liczba jednostek wspierających innowacje (centrów w transferu technologii, inkubatorów). 29
Ogólna ocena realizacji celu strategicznego 3 Bariery w realizacji celu strategicznego 3: Bariery w realizacji celu strategicznego 3: ciągle niewystarczające zasoby kapitałowe zarówno po stronie nauki jak i po stronie gospodarki, ciągle zbyt niska świadomość znaczenia innowacji w podnoszeniu konkurencyjności przedsiębiorstw i regionu, niedostateczny przepływ informacji dotyczącej oferty jednostek naukowo-badawczych dla przedsiębiorstw oraz potrzeb przedsiębiorstw w tym zakresie, mimo poprawy, nadal niedopasowanie oferty usług instytucji sektora B+R w stosunku do realnego zapotrzebowania przedsiębiorstw w regionie, brak instrumentów finansowych pozwalających na finansowe wsparcie przedsięwzięć innowacyjnych (venture capital, seed capital) 30
Rekomendacje 1. Wzrost nakład adów w na rozwiązywanie zywanie konkretnych problemów/potrzeb zgłaszanych przez przedsiębiorstwa (chodzi tu zatem o projekty typu problem-oriented lub target-oriented ); 2. Tworzenie konsorcjów w problemowych złoŝonych z onych z róŝnych jednostek niezbędnych w procesie analizowania i rozwiązywania zywania zgłoszonego problemu; 3. Prowadzenie prac badawczych bliŝszych potrzebom przedsiębiorstw; 4. Aktywniejszy udział instytucji otoczenia biznesu w intensyfikacji relacji sektora B+R z przedsiębiorstwami; 5. Większy nacisk na wspieranie relacji nauki z gospodarką nie tylko na poziomie badań,, ale takŝe e na poziomie edukacji oraz wymiany kadr. 31
Elementy wspólne z wynikami badań Zespołu Akademii Ekonomicznej NajwaŜniejszym utrudnieniem w nawiązywaniu współpracy pracy przedsiębiorstw w jednostkami sektora badawczo- rozwojowego jest brak kapitałów w zarówno w przedsiębiorstwach jak i w nauce; Nie stymuluje poprawy innowacyjności ci w Wielkopolsce odwrócona w stosunku do większo kszości krajów w wysoko rozwiniętych struktura nakład adów w na B+R (duŝy y udział budŝetu państwa w finansowaniu i skoncentrowanie na badaniach podstawowych) wraz z niewystarczającą gęstością podmiotów wspierania innowacji i małą skalą współpracy pracy między sektorem B+R oraz biznesem. W ofercie podmiotów w otoczenia biznesu dominują usługi ugi szkoleniowe i doradztwo, a w mniejszym stopniu instrumenty tworzenia i dyfuzji innowacji; Nakłady ady na działalno alność innowacyjną w przemyśle w Wielkopolsce wykazują większe wahania okresowe niŝ w kraju. W 2003 r. były y one wyŝsze od średniej krajowej, a w 206 r., niestety niŝsze. Wielkopolska naleŝała a do regionów wyraźnie zmniejszających nakłady ady na innowacje w przemyśle. 32
Konkluzja W celu poprawy wykorzystania potencjału badawczego Wielkopolski dla wzrostu konkurencyjności gospodarki regionu konieczne jest większe zaangaŝowanie i intensyfikacja relacji odnoszących się do wszystkich uczestników regionalnego systemu innowacyjnego, tj. przedsiębiorstw, sektora B+R i edukacji oraz administracji publicznej i otoczenia biznesu 33
Budowa nowoczesnej infrastruktury innowacyjnej ocena realizacji celu strategicznego 4 Regionalnej Strategii Innowacji dla Wielkopolski 34
Cel operacyjny 4.1 Rozwój j instytucji otoczenia biznesu działaj ających na rzecz innowacji ZałoŜenia: rozwój j ilościowy i jakościowy IOB na obszarze całego regionu, świadczących cych łatwo dostępne usługi ugi na rzecz przedsiębiorstw. Realizacja: W stosunku do roku 2004 nastąpi pił wzrost liczby jednostek wspierających innowacje o blisko 40%; Wzrost liczbowy przekłada się takŝe, choć w mniejszym stopniu, na zróŝnicowanie oferty tych jednostek; większo kszość z nich koncentruje się nadal na zagadnieniach dotyczących cych rozwoju przedsiębiorczo biorczości ci i innowacyjności, ci, doradztwie związanym zanym z pozyskiwaniem finansowania i rozliczaniem projektów, konsultacjach i szkoleniach oraz usługach ugach informacyjnych, w tym w zakresie Programów w Ramowych UE oraz funduszy strukturalnych Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: Widoczne jest zróŝnicowanie subregionalne - duŝa a koncentracja w miastach, mniej liczne występowanie na obszarach wiejskich, szczególnie widoczne w północnej p i wschodniej częś ęści województwa Stosunkowo małym zainteresowaniem cieszą się np.. doradcy finansowi z zakresu projektów w innowacyjnych, poniewaŝ realizowanych jest zaledwie kilka takich projektów. 35
Działanie anie 4.1.1 Tworzenie nowych i rozwój j istniejących instytucji otoczenia biznesu ZałoŜenia: tworzenie lokalnych ośrodko rodków w informacyjnych, doradczych i szkoleniowych pracujących cych w dziedzinie innowacji oraz specjalistycznych centrów w innowacji i transferu technologii w konkretnych branŝach, ach, a ponadto na rozszerzaniu oferty istniejących ośrodków w o usługi ugi dla innowacji. Realizacja: Instytucje otoczenia biznesu przykłady: 2004r. - Centrum Innowacji i Transferu Technologii w Lesznie, powołane do Ŝycia w przez Miasto Leszno i Państwow stwową WyŜsz szą Szkołę Zawodową w Lesznie w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialności cią 2005r. - Centrum Innowacji i Wiedzy Innowacyjnej Południowej Wielkopolski (CIiWI( CIiWI) ) w Ostrowie Wielkopolskim, utworzone przez Izbę Przemysłowo owo-handlową Południowej Wielkopolski 2005r. - Regionalne Centrum Transferu Innowacji Logistycznych Instytut Logistyki i Magazynowania W 40% ankietowanych instytucji nastąpi piły y zmiany w zakresie obszaru merytorycznego ich działania ania (uszczegółowienie wybranych dziedzin oraz poszerzenie zakresu działania ania zgodnie z potrzebami rynkowymi i zapotrzebowaniem klientów - np.. projekt Wlkp. Izby Rolno-Przemys Przemysłowej. 36
Działanie anie 4.1.1 Tworzenie nowych i rozwój j istniejących instytucji otoczenia biznesu Parki naukowe, technologiczne oraz przemysłowe: 2006 r. Inqbator - Inkubator Technologiczny FUAM-PPNT PPNT; Park Technologiczny Nickel (Nickel Technology Park Poznań), współfinansowany z Działania ania 1.3 SPO-WKP WKP; rozwijana jest inicjatywa Poznańskiego Parku Technologiczno- Przemysłowego (Wielkopolskie Centrum Wspierania Inwestycji) oraz Parku Przemysłowego w Luboniu (Zakłady ady Chemiczne Luboń). Klastry - przykłady: klaster kotlarski w powiecie pleszewskim Eurocentrum Innowacji i Przedsiębiorczo biorczości ci w Ostrowie Wielkopolskim; Wielkopolska Sieć Współpracy pracy w zakresie innowacyjnych metod wytwarzania oprogramowania (InMoST( InMoST) Politechnika Poznańska; Wielkopolski Klaster Teleinformatyczny organizowany przez Instytut Informatyki Politechniki Poznańskiej oraz Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe; Sieciowe; Wielkopolski Klaster Motoryzacyjny organizowany przez Nickel Technology Park Poznań oraz Akademię Ekonomiczną w Poznaniu. 37
Działanie anie 4.1.1 Tworzenie nowych i rozwój j istniejących instytucji otoczenia biznesu Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: rozwój instytucji, zarówno liczbowy, kadrowy jak i powierzchniowy lepszy dostęp do kapitału dysproporcje subregionalne 38
Działanie anie 4.1.2 Rozwój j kadr i wzmacnianie umiejętno tności instytucji wsparcia ZałoŜenia: szkolenia dla pracowników w instytucji wsparcia oraz staŝe, takŝe w ośrodkach o zagranicznych. Realizacja: Szkolenia: Najbardziej popularne: dofinansowane ze środków w UE, rozliczanie projektów, zarządzanie innowacjami, marketingowe, BHP, kursy komputerowe; Mniej popularne: zarządzanie jakości cią,, kreatywność ść,, kursy językowe, j zarządzanie i ochrona własnow asnością intelektualną,, transfer technologii oraz komercjalizacja badań; Bardzo rzadko oferowane: dot. zintegrowanych systemów w zarządzania, z zakresu nowoczesnych metod produkcji oraz systemów w zarządzania środowiskowego; Projekt Wielkopolska Sieć Innowacji + cykliczne szkolenia dla wybranych przedstawicieli instytucji wsparcia, m.in. z zakresu zarządzania własnow asnością intelektualną oraz zarządzania projektem; Nieliczne działania ania w obszarze wymiany międzynarodowej pracowników w jednostek wspierających. W przypadku staŝy y odbywały się one w bardzo ograniczonym zakresie; były y to najczęś ęściej wizyty zagraniczne związane zane z realizacją projektów w unijnych bądźb z uczestnictwem w projektach lub sieciach międzynarodowych. 39
Działanie anie 4.1.2 Rozwój j kadr i wzmacnianie umiejętno tności instytucji wsparcia Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: poprawa kompetencji kadr głównie g dzięki dostępno pności środków w finansowych z funduszy strukturalnych 40
Cel operacyjny 4.2 Poprawa jakości usług ug oraz ich dostosowanie do potrzeb przedsiębiorstw ZałoŜenia: kompletna, wysoka jakościowo, oferta usługowa ugowa i doradcza, dopasowana do realnych potrzeb przedsiębiorstw; stopniowa komercjalizacja działalno alności poprzez ograniczanie zakresu usług ug oferowanych bezpłatnie (środki rynkowe winny zastępowa pować środki z dotacji); system grantów w na szkolenia i doradztwo dla firm, który umoŝliwia zamówienie usługi ugi w wybranej instytucji wsparcia; Realizacja: oferta instytucji wsparcia nadal nie odpowiada zapotrzebowaniu firm; f większo kszość oferowanych usług ug jest dofinansowana z funduszy strukturalnych bądźśrodkb rodków w krajowych, co skutkuje wysokim udziałem usług ug oferowanych bezpłatnie; komercjalizacja oferty jednostek otoczenia biznesu jest ograniczona ona moŝliwo liwościami finansowymi wielkopolskich przedsiębiorstw, z drugiej zaś strony szeroką ofertą bezpłatnych usług. ug. 41
Cel operacyjny 4.2 Poprawa jakości usług ug oraz ich dostosowanie do potrzeb przedsiębiorstw System grantów w na szkolenia i doradztwo dla przedsiębiorstw nie funkcjonuje ani na poziomie lokalnym, ani regionalnym. Ocena: 0 (trudno jednoznacznie ocenić) Komentarz: Niespełna 44% instytucji wspierających stale współpracuje pracuje z przedsiębiorstwami w celu rozwoju ich innowacyjnego potencjału. Blisko 30% jednostek tylko okazjonalnie współpracuje pracuje z przedsiębiorstwami, pomagając c w innowacyjnych projektach, a 1/5 informacje o potrzebach firm czerpie od osób b trzecich lub z mediów. Co dziesiąta instytucja wsparcia nie posiada rzeczywistego rozeznania potrzeb przedsiębiorstw. 42
Działanie anie 4.2.1 Uruchomienie nowych usług ug dla przedsiębiorstw ZałoŜenia: Prowadzenie stałego monitoringu zapotrzebowania na usługi ugi wsparcia oraz przygotowywanie takich usług, ug, a takŝe e szkolenia pracowników instytucji wsparcia w celu wdroŝenia tych usług ug. Realizacja: rośnie liczba jednostek świadczących cych nowe usługi, ugi, szczególnie w zakresie konkretnych branŝ bądź sektorów; wzrost odsetka jednostek współpracuj pracujących cych z firmami, co pozwala na bieŝą Ŝące dostosowywanie oferty usług ug do potrzeb regionalnych firm Ocena: + (podjęto niektóre skuteczne działania) ania) Komentarz: Dopasowanie oferty do potrzeb firm wymaga bliskiego kontaktu z przedsiębiorstwami. W sytuacji gdy rośnie liczba IOB kontakt ten jest łatwiejszy i bardziej efektywny, a oferta bardziej dopasowana; Więcej uwagi naleŝy y połoŝyć na komunikację z rynkiem (promocję oferty w środowisku przedsiębiorstw). 43