RAPORT O STANIE MIASTA MYSŁOWICE 2006 2011. 2012, październik

RAPORT O STANIE MIASTA MYSŁOWICE 2006 2011 2012, październik

RAPORT O STANIE MIASTA MYSŁOWICE 2006 2011 2012, październik

SPIS TREŚCI Spis treści: Wstęp...7 I. Ogólna charakterystyka miasta...7 1. Położenie...7 2. Rys historyczny i wartości kulturowe...9 3. Struktura przyrodnicza...14 II. Problematyka społeczna...14 1. Ludność. Prognoza demograficzna...14 2. Rynek pracy i bezrobocie...18 III. Ochrona zdrowia...21 1. Ambulatoryjna opieka zdrowotna...22 2. Lecznictwo zamknięte...23 3. Inne jednostki ochrony zdrowia. Apteki...25 IV. Pomoc społeczna...26 1. Programy pomocy społecznej. Korzystający i świadczenia rodzinne...26 2. Jednostki pomocy społecznej...27 3. Działania na rzecz osób niepełnosprawnych...30 V. Edukacja...32 1. Przedszkola i szkoły...34 2. Inne placówki oświatowe...35 3. Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna...36 VI. Kultura...37 VII. Kultura fizyczna, rekreacja i turystyka...41 VIII. Bezpieczeństwo...43 1. Policja...43 2. Straż pożarna...45 3. Straż Miejska...45 4. Obrona cywilna...46 IX. Infrastruktura komunalna...47 1. Infrastruktura komunikacyjna...47 1.1. Układ drogowy...47 1.2. Transport zbiorowy...49 2. Infrastruktura techniczna...50 2.1. Zaopatrzenie w wodę...50 2.2. Sieć kanalizacyjna...51 2.3. Gospodarka odpadami...52 2.4. System ciepłowniczy...54 2.5. System gazowniczy...55 2.6. System elektroenergetyczny...56 3. Zasoby mieszkaniowe i budownictwo...57 4. Tereny zieleni...59 X. Gospodarka...60 XI. Zagospodarowanie przestrzenne...63 1. Struktura urbanistyczna...63 2. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego...64 3. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego...67 XII. Środowisko naturalne...67 1. Ukształtowanie i budowa terenu...67 2. Gleby...68 3. Wody powierzchniowe i podziemne...68 4. Powietrze...69 5. Obszary i obiekty objęte ochroną prawną...69 6. Obszary o podwyższonej wartości przyrodniczej...70 XIII. Zarządzanie miastem...72 1. Rada Miasta...72 2. Prezydent Miasta...77 3. Rady osiedli...77 2

SPIS TREŚCI XIV. Mienie komunalne...79 XV. Budżet miasta...82 1. Dochody i wydatki ogółem...82 2. Wynik budżetu. Zadłużenie...84 3. Dochody i wydatki struktura i elementy...86 XVI. Inwestycje...91 XVII. Przedsięwzięcia współfinansowane z Funduszy Unijnych i krajowych...92 XVIII. Współpraca zagraniczna I Krajowa miasta Mysłowice...94 XIX. Promocja miasta...97 XX. Programy służące realizacji strategii rozwoju...98 XXI. Materiały wykorzystane...99 Spis tablic w tekście: Tabl. 1. Miasta Górnośląskiego Zespołu Metropolitalnego ludność, powierzchnia, dochody budżetu, bezrobocie, 2011 r...7 Tabl. 2. Obiekty zabytkowe (z rejestru zabytków nieruchomych A )...10 Tabl. 3. Obiekty zabytkowe (z rejestru zabytków ruchomych B )...11 Tabl. 4. Obiekty objęte ochroną na podstawie ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z lat 2004-2006...12 Tabl. 5. Obszary potencjalnego występowania zabytków archeologicznych...13 Tabl. 6. Ludność (osoby)...14 Tabl. 7. Przyrost naturalny (osoby)...15 Tabl. 8. Saldo migracji (osoby)...15 Tabl. 9. Mysłowice - ludność wg wieku (osoby)...16 Tabl. 10. Mysłowice - ludność wg osiedli (osoby)...16 Tabl. 11. Prognoza ludności (osoby)...17 Tabl. 12. Mysłowice - prognoza ludności wg wieku (osoby)...18 Tabl. 13. Mysłowice - pracujący wg płci i sektorów ekonomicznych (osoby)...18 Tabl. 14. Pracujący (osoby)...19 Tabl. 15. Mysłowice - bezrobotni wg płci, wieku i wykształcenia (osoby)...19 Tabl. 16. Stopa bezrobocia rejestrowanego...20 Tabl. 17. Udział bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (%)...20 Tabl. 18. Oferty pracy...20 Tabl. 19. Mysłowice - formy przeciwdziałania bezrobociu (tys. zł)...21 Tabl. 20. Mysłowice - przyczyny zgonów...22 Tabl. 21. Porady lekarskie...23 Tabl. 22. Zakłady opieki zdrowotnej...23 Tabl. 23. Personel pracujący wg podstawowego miejsca pracy (osoby)...23 Tabl. 24. Łóżka w szpitalach ogólnych...24 Tabl. 25. Żłobki...25 Tabl. 26. Apteki...26 Tabl. 27. Korzystający ze środowiskowej pomocy społecznej...27 Tabl. 28. Świadczenia rodzinne...27 Tabl. 29. Mysłowice - działalność Ośrodka Interwencji Kryzysowej...29 Tabl. 30. Mysłowice - wychowankowie Domu Dziecka (osoby)...29 Tabl. 31. Mysłowice - wydane orzeczenia o stopniu niepełnosprawności...30 Tabl. 32. Mysłowice - orzeczenia o niepełnosprawności wg osiedli, 2011-2012...31 Tabl. 33. Mysłowice - koszty rehabilitacji społecznej (MOPS/PFRON) i zawodowej (PUP) (zł)...31 Tabl. 34. Mysłowice - szkolnictwo uczniowie (stan na koniec roku szkolnego)...32 Tabl. 35. Mysłowice - szkolnictwo etaty (stan na koniec roku szkolnego)...33 Tabl. 36. Szkoły podstawowe (bez: specjalnych i dla dorosłych)...34 Tabl. 37. Gimnazja (bez: specjalnych i dla dorosłych)...35 Tabl. 38. Licea ogólnokształcące (bez: specjalnych i dla dorosłych)...35 Tabl. 39. Uczestnicy imprez w domach i ośrodkach kultury, klubach i świetlicach (osoby)...38 Tabl. 40. Dotacje UM Mysłowice na rzecz rozwoju kultury (tys. zł)...38 Tabl. 41. Darowizny pozyskane (tys. zł)...38 Tabl. 42. Formy pracy z czytelnikiem w MBP w Mysłowicach (uczestnicy w osobach)...39 Tabl. 43. Biblioteki (wskaźniki)...40 Tabl. 44. Zwiedzający muzea (osoby)...40 Tabl. 45. Widzowie w kinach (osoby)...40 Tabl. 46. Miejsca na widowni w kinach...41 Tabl. 47. Kluby sportowe (łącznie z klubami wyznaniowymi i UKS), 2010...42 Tabl. 48. Obiekty sportowe, 2010...43 Tabl. 49. Mysłowice - przestępstwa, wszczęte postępowania...44 3

SPIS TREŚCI Tabl. 50. Mysłowice - bezpieczeństwo w ruchu drogowym...45 Tabl. 51. Interwencje Straży Pożarnej na terenie Mysłowic...45 Tabl. 52. Straż Miejska w Mysłowicach, podstawowe dane...46 Tabl. 53. Mysłowice - drogi publiczne według funkcji, 2011...47 Tabl. 54. Mysłowice - drogi publiczne według kategorii, 2011...48 Tabl. 55. Mysłowice - stan techniczny dróg publicznych pozostających w zarządzie miasta, 2011...48 Tabl. 56. Mysłowice - zarejestrowane pojazdy, wydane prawa jazdy oraz karty parkingowe...49 Tabl. 57. Mysłowice - przewoźnicy obsługujący komunikację autobusową na zlecenie KZK GOP, 2011...49 Tabl. 58. Mysłowice - wielkość dotacji przekazywanych w ramach członkostwa w KZK GOP (tys. zł)...49 Tabl. 59. Korzystający z instalacji wodociągowej (%)...50 Tabl. 60. Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w ciągu roku (dam3)...50 Tabl. 61. Realizacja projektu "Gospodarka wodno - ściekowa w Mysłowicach"...51 Tabl. 62. Korzystający z instalacji kanalizacyjnej (%)...51 Tabl. 63. Długość sieci kanalizacyjnej. Ścieki odprowadzone...52 Tabl. 64. Odpady komunalne (tony)...52 Tabl. 65. Odpady komunalne selektywnie zebrane, 2006 (tony)...52 Tabl. 66. Odpady komunalne selektywnie zebrane w Mysłowicach w latach 2006-2011 (tony)...53 Tabl. 67. Odpady bez komunalnych wytworzone (tys. ton)...53 Tabl. 68. Długość sieci cieplnej przesyłowej (km)...54 Tabl. 69. Kubatura budynków ogrzewanych centralnie (dam3)...54 Tabl. 70. Gazociągi wysokiego ciśnienia zasilające Mysłowice...55 Tabl. 71. Długość sieci gazowej (m)...55 Tabl. 72. Korzystający z instalacji gazowej. Gęstość sieci rozdzielczej...55 Tabl. 73. Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu (MWh)...56 Tabl. 74. Zasoby mieszkaniowe według lokalizacji...57 Tabl. 75. Zasoby mieszkaniowe w roku 2009...57 Tabl. 76. Mysłowice - lokale komunalne...58 Tabl. 77. Mieszkania oddane do użytkowania...58 Tabl. 78. Mieszkania oddane do użytkowania - wskaźniki...59 Tabl. 79. Tereny zieleni, 2011...59 Tabl. 80. Mysłowice tereny zieleni miejskiej i ich utrzymanie (tys. zł)...60 Tabl. 81. Środki trwałe (brutto, w przedsiębiorstwach)...60 Tabl. 82. Nakłady inwestycyjne (w przedsiębiorstwach)...61 Tabl. 83. Produkcja sprzedana przemysłu...61 Tabl. 84. Pracujący w przemyśle i budownictwie (osoby)...61 Tabl. 85. Zatrudnienie przeciętne w KWK Mysłowice - Wesoła (osoby)...62 Tabl. 86. Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON wg rodzajów działalności...62 Tabl. 87. Mysłowice - użytkowanie terenów, stan w grudniu 2006 r...63 Tabl. 88. Mysłowice - plany zagospodarowania przestrzennego obowiązujące...64 Tabl. 89. Mysłowice - plany zagospodarowania przestrzennego obowiązujące pokrycie powierzchni miasta...65 Tabl. 90. Powierzchnia gminy objęta obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego ogółem, 2010 (ha)...65 Tabl. 91. Studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice - przeznaczenie terenów.67 Tabl. 92. Obszary wartościowe przyrodniczo, prawnie chronione, 2010 (ha)...69 Tabl. 93. Pomniki przyrody...70 Tabl. 94. Radni kadencji 2006-2010...73 Tabl. 95. Radni kadencji 2010-2014...73 Tabl. 96. Statystyka sesji, kadencja 2006-2010...74 Tabl. 97. Statystyka sesji, kadencja 2010-2014...74 Tabl. 98. Komisja Edukacji, Kultury i Sportu 2006-2010 i 2010-2014...74 Tabl. 99. Komisja Finansów i Rozwoju 2006-2010 i 2010-2014...75 Tabl. 100. Komisja Gospodarki Miejskiej, Ochrony Środowiska i Rolnictwa 2006-2010 i 2010-2014...75 Tabl. 101. Komisja Rewizyjna 2006-2010 i 2010-2014...75 Tabl. 102. Komisja Samorządności i Przestrzegania Prawa 2006-2010 i 2010-2014...76 Tabl. 103. Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia 2006 2010 i 2010-2014...76 Tabl. 104. Przewodniczący i Wiceprzewodniczący Rady Miasta Mysłowice, od 1990...76 Tabl. 105. Prezydenci i Zastępcy Prezydenta Miasta Mysłowice, od 1990...77 Tabl. 106. Rady Osiedli, kadencja 2006-2010...78 Tabl. 107. Rady Osiedli, kadencja 2010-2014...78 Tabl. 108. Mysłowice - wartość mienia gminnego według składników (wartości księgowe w tys. zł)...79 Tabl. 109. Mysłowice - struktura zagospodarowania gruntów należących do miasta, 2011...80 Tabl. 110. Mysłowice - wartość mienia powiatowego (wartości księgowe w tys. zł)...81 Tabl. 111. Dochody budżetów miast na prawach powiatu ogółem (tys. zł)...82 Tabl. 112. Dochody budżetów miast na prawach powiatu ogółem (zł na 1 mieszkańca)...82 Tabl. 113. Wydatki budżetów miast na prawach powiatu ogółem (tys. zł)...83 Tabl. 114. Wydatki budżetów miast na prawach powiatu ogółem (zł na 1 mieszkańca)...83 Tabl. 115. Mysłowice budżet wykonanie (tys. zł)...84 Tabl. 116. Mysłowice budżet prognoza (tys. zł)...85 Tabl. 117. Mysłowice - dochody budżetu (bieżące i majątkowe) wg działów klasyfikacji budżetowej (tys. zł)...86 Tabl. 118. Mysłowice - dochody ogółem, dotacje i subwencje; dochody własne (tys. zł)...87 4

SPIS TREŚCI Tabl. 119. Dochody własne budżetów miast na prawach powiatu ogółem (tys. zł)...87 Tabl. 120. Mysłowice - dochody od osób fizycznych, od osób prawnych i od innych jednostek oraz wpływy i opłaty lokalne (tys. zł)...88 Tabl. 121. Mysłowice - wydatki budżetu (bieżące i majątkowe) wg działów klasyfikacji budżetowej (tys. zł)...88 Tabl. 122. Mysłowice - wydatki budżetu wg rodzajów (tys. zł)...89 Tabl. 123. Wydatki na wynagrodzenia w dziale administracja publiczna w budżetach miast na prawach powiatu ogółem (tys. zł)...90 Tabl. 124. Wydatki na wynagrodzenia w dziale oświata i wychowania w budżetach miast na prawach powiatu ogółem (tys. zł)...90 Tabl. 125. Wydatki na wynagrodzenia w dziale ochrona zdrowia w budżetach miast na prawach powiatu ogółem (tys. zł)...90 Tabl. 126. Mysłowice realizacja tytułów wykonawczych (tys. zł)...90 Tabl. 127. Mysłowice - wydatki, w tym inwestycyjne, realizowane przez Wydział Inwestycji i Inżynierii Miejskiej (tys. zł). 91 Tabl. 128. Środki unijne, 2006-2011 (tys. zł)...92 Tabl. 129. Mysłowice - pozyskane środki unijne, 2006 2011, stan w sierpniu 2012 r...92 Tabl. 130. Projekt Gospodarka wodno ściekowa w Mysłowicach wg kontraktów ( )...93 Tabl. 131. Projekt Gospodarka wodno ściekowa w Mysłowicach przewidywania i realizacja (mln )...94 Tabl. 132. Finansowanie Projektu Gospodarka wodno ściekowa w Mysłowicach (tys. zł)...94 Tabl. 133. Środki przeznaczone na realizację Programu współpracy samorządu miasta Mysłowice z organizacjami pozarządowymi (tys. zł)...96 Spis wykresów w tekście: Wykr. 1. Miasta Górnośląskiego Zespołu Metropolitalnego ludność ogółem, 2011 (osoby)...8 Wykr. 2. Miasta Górnośląskiego Zespołu Metropolitalnego ludność na km2, 2011...8 Wykr. 3. Mysłowice - ludność ogółem 2000-2011...15 Wykr. 4. Mysłowice struktura ludności wg osiedli północnych i południowych (%)...17 Wykr. 5. Mysłowice - prognoza ludności (osoby)...17 Wykr. 6. Stopa bezrobocia...20 Wykr. 7. Mysłowice - uczniowie razem (stan na koniec roku szkolnego)...33 Wykr. 8. Dochody budżetów miast na prawach powiatu ogółem (zł na 1 mieszkańca)...83 Wykr. 9. Wydatki budżetów miast na prawach powiatu ogółem (zł na 1 mieszkańca)...84 Wykr. 10. Mysłowice - stan zadłużenia ogółem...85 Wykr. 11. Mysłowice prognoza stanu zadłużenia...85 Wykr. 12. Mysłowice dochody budżetu w 2011 (mln zł)...88 Spis załączników - mapy: A) Zabytki rejestrowe B) Osiedla C) Jednostki usług społecznych D) Układ drogowy E) Infrastruktura techniczna wodociągi i kanalizacja F) Infrastruktura techniczna ciepłownictwo i gazownictwo G) Infrastruktura techniczna energoelektryka H) Jednostki gospodarcze (wybrane) J) Plany zagospodarowania przestrzennego K) Studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego L) Obszary o podwyższonej wartości przyrodniczej Spis załączników tablice i wykazy: 1) Obiekty zabytkowe (z rejestru zabytków A ) (2012) 2) Placówki ochrony zdrowia świadczące usługi medyczne w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia (luty 2012) 3) Przedszkola (2011) 4) Szkoły podstawowe (2005/2006 2011/2012) 5

SPIS TREŚCI 5) Gimnazja (2005/2006 2011/2012) 6) Szkoły ponadgimnazjalne (2005/2006 2011/2012) 7) Zespoły szkół organizacja (2011) 8) Inne placówki oświatowe (2006/2007 2011/2012) 9) Ważniejsze imprezy i przedsięwzięcia kulturalne MOKiS (2006 2011) 10) Ważniejsze imprezy i przedsięwzięcia kulturalne MCK (2006 2010) 11) Ważniejsze imprezy organizowane przez MOSiR (2006 2011) 12) Drogi publiczne (2011) 13) Obiekty mostowe pozostające w administracji miasta Mysłowice (2011) 14) Transport zbiorowy (2011) 15) Jednostki gospodarcze (wybrane) (2012) 16) Najważniejsze inicjatywy i przedsięwzięcia podjęte przez Rady Osiedli (2006-2011) 17) Stan mienia Miasta Mysłowice (2006 2011) 18) Gospodarka mieniem komunalnym (2006-2011) 19) Główne źródła dochodów w ramach działów (2011) 20) Zadania inwestycyjne (ważniejsze) (2006 2011) 21) Projekty i środki unijne (2006-2013) 22) Imprezy nad którymi honorowy patronat objął Prezydent Miasta Mysłowice (2011-2012) 23) Uchwały (wybrane) Rady Miasta bezpośrednio związane z tematyką Raportu (2006-2012) 6

WSTĘP Raport o stanie miasta Mysłowice 2006 2011 stanowi kontynuację analogicznych opracowań z roku 2003 i 2006 i ukazuje możliwie pełny przegląd różnych sfer funkcjonalnych miasta. Przedstawia sytuację Mysłowic w zakresie danego zagadnienia w porównaniu do wybranych miast Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (Gliwice, Jaworzno, Katowice, Siemianowice Śl., Sosnowiec i Tychy), czasem w odniesieniu do województwa śląskiego i niekiedy w porównaniu do danych krajowych. Niniejsza edycja Raportu informuje również o przyjętych przez władze samorządowe programach i planach dotyczących danego zagadnienia. Źródłem informacji i materiałów były Wydziały (i inne jednostki) Urzędu Miasta Mysłowice oraz Rady Osiedli, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Powiatowy Urząd Pracy i KWK Mysłowice Wesoła. Nie udzieliły odpowiedzi następujące rady osiedli: Brzęczkowice Słupna, Piasek, Brzezinka i Morgi. Porównania do wybranych miast GZM oparte są o dane Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. W odniesieniu do danych z BDL GUS należy zaznaczyć, iż dane odnoszące się do liczby i struktury ludności według stanu na koniec 2011 roku mają charakter tymczasowy, a w odniesieniu do niektórych zagadnień dane za 2011 r. w momencie opracowywania Raportu nie były jeszcze dostępne. I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIASTA 1. Położenie Mysłowice to miasto na prawach powiatu obejmujące swoją powierzchnią 66 km2. Położone jest we wschodniej części województwa śląskiego, przy autostradzie A4. Według danych GUS, na koniec 2010 roku w miasto liczyło 74,9 tys mieszkańców (stan na 31-XII według faktycznego miejsca zamieszkania). Rozmieszczenie ludności jest dosyć nierównomierne 67% mieszkańców zamieszkuje w północnej bardziej zurbanizowanej części miasta, a pozostała część zamieszkuje w południowych osiedlach. Mysłowice sąsiadują wyłącznie z gminami miejskimi, są to: Katowice, Sosnowiec, Jaworzno, Imielin i Lędziny. Istotnym atutem miasta jest dogodne położenie komunikacyjne na skrzyżowaniu autostrady A4 i drogi krajowej S1. Dzięki temu łatwo dostępne są dwa lotniska: Katowice Pyrzowice oraz Kraków Balice. Mysłowice są jednym z 14 miast tworzących Górnośląski Związek Metropolitalny (GZM) związek międzygminny miast na prawach powiatu Aglomeracji Górnośląskiej. Tabl. 1. Miasta Górnośląskiego Zespołu Metropolitalnego ludność, powierzchnia, dochody budżetu, bezrobocie, 2011 r. Wyszczególnienie Ludność Dochody Ludność w Powierzchnia w ha 1 km 2 1 mieszk. w bezrobocia Ludność na budżetu na Stopa wieku poproduk.* zł** Bytom 176106 6 944 2 536 29,7 3 366 19,1 Chorzów 111536 3 324 3 355 32,3 3 210 11,0 Dąbrowa Górnicza 125475 18 873 665 24,9 4 071 11,4 Gliwice 186868 13 388 1 396 28,4 3 915 6,6 Jaworzno 94580 15 259 620 26,1 3 789 10,3 Katowice 309304 16 464 1 879 32,2 4 330 4,3 Mysłowice 75428 6 562 1 149 24,0 3 054 8,4 Piekary Śląskie 57745 3 998 1 444 28,2 2 920 14,3 Ruda Śląska 143024 7 773 1 840 25,5 3 345 8,2 Siemianowice Śląskie 69992 2 550 2 745 28,5 3 081 14,2 Sosnowiec 215262 9 106 2 364 27,8 2 836 13,4 Świętochłowice 52813 1 331 3 968 27,1 2 493 17,0 Tychy 129322 8 181 1 581 22,8 4 317 5,5 Zabrze 180332 8 040 2 243 27,0 4 198 12,5 GZM razem 1 927 787 121 793 1 583 x 3 660 x * na 100 osób w wieku produkcyjnym (wskaźnik obciążenia demograficznego) ** dane za 2010 r. 7

Wykr. 1. Miasta Górnośląskiego Zespołu Metropolitalnego ludność ogółem, 2011 (osoby) 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 Bytom Chorzów Dąbrowa Górnicza Gliwice Jaworzno Katowice Mysłowice Piekary Śląskie Ruda Śląska Siemianowice Śląskie Wykr. 2. Miasta Górnośląskiego Zespołu Metropolitalnego ludność na km 2, 2011 Sosnowiec Świętochłowice Tychy Zabrze 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 Bytom Chorzów Dąbrowa Górnicza Gliwice Jaworzno Katowice Mysłowice Piekary Śląskie Ruda Śląska Siemianowice Śląskie Sosnowiec Świętochłowice Tychy Zabrze Zasięg zewnętrznych powiązań funkcjonalnych miasta wyznacza jego dostępność komunikacyjna. Mysłowice z racji położenia na skrzyżowaniu głównych szlaków komunikacyjnych mają bardzo dobra dostępność komunikacyjną. Zasięg 30-minutowego dojazdu do Mysłowic obejmuje całą Aglomerację Górnośląską i sięga od Pszczyny przez Orzesze, Gliwice, Tarnowskie Góry, Siewierz, Olkusz, Krzeszowice po Oświęcim i Brzeszcze. Położenie miasta na skrzyżowaniu europejskich szlaków transportowych zapewnia dobre powiązania komunikacyjne z ośrodkami nie tylko krajowymi, ale i położonymi poza granicami kraju. Autostrada A-4 zapewnia połączenia: - w kierunku wschodnim port lotniczy Kraków-Balice 70 km, Kraków 70 km, Rzeszów 230 km, Medyka 325 km, Lwów, Kijów; - w kierunku zachodnim Katowice 10 km, Wrocław 210 km, Berlin, Bruksela, Paryż; Droga ekspresowa S-1 zapewnia następujące połączenia: - w kierunku północnym port lotniczy Katowice-Pyrzowice 30 km, Częstochowa 80 km, Łódź 200 km, Warszawa 320 km, Gdańsk 520 km, Sztokholm, Helsinki; - w kierunku południowym Bielsko-Biała 60 km, Cieszyn 90 km, Żylina, Budapeszt, Ateny. Oprócz powiązań drogowych ważną rolę w powiązaniu miasta z otoczeniem odgrywają koleje. Przez teren Mysłowic przebiegają dwie linie kolejowe realizujące przewozy pasażerskie: 8

- linia E 30 orz C-E 30 o znaczeniu międzynarodowym, prowadząca od Zgorzelca przez Gliwice, Katowice, Mysłowice, Kraków do Przemyśla, - linia C-E 65 Mysłowice Oświęcim. 2. Rys historyczny i wartości kulturowe O Mysłowicach, jako o mieście lokowanym na prawie magdeburskim, wspomina po raz pierwszy dokument księcia opawsko - raciborskiego Mikołaja z 1360 roku. Jednak już wcześniej pojawiają się sygnały mówiące o osadnictwie na terenie dzisiejszych Mysłowic. Przez wieki wielokrotnie zmieniali się właściciele miasta, których posiadłości, oprócz samych Mysłowic stanowiły także wsie: Brynów, Załęże, Bogucice, Szopienice, Roździeń, Dziećkowice, Brzezinka i Brzęczkowice. Wśród nich pojawiają się takie nazwiska jak: Turzonowie, Salamonowie, Kamieńscy, Lipscy, czy wreszcie najbardziej znani Mieroszewscy i Sułkowscy. Mieroszewscy, aby uniknąć rozdrobnienia majątku poprzez dziedziczenie go przez kolejnych spadkobierców, utworzyli w Mysłowicach ordynację. Przetrwała ona 161 lat, od 1678 do 1839 roku, gdy sprzedano miasto przemysłowcom Wincklerom. Miasto w ciągu swych dziejów zmieniało wielokrotnie przynależność państwową. W czasach, z których pochodzi najstarszy dokument o mieście (1360 r.), było we władaniu Czech. W późniejszych czasach przeszło pod władzę Habsburgów, którzy panowali tu do lat 40-tych XVIII wieku. Gdy w 1742 roku Miasto weszło w skład państwa pruskiego, utworzono urząd akcyz i ceł, mieszczanie uzyskali szereg ułatwień w handlu przygranicznym. Niestety, Mysłowice utraciły charakter miasta w sensie prawnym. Prawa miejskie przywrócono dopiero 30 marca 1857 roku. W trakcie wojen śląskich pomiędzy Habsburgami i Prusami o Śląsk w latach 1740-1764 miasto przechodzi wielokrotnie z rąk do rąk. Dopiero po podpisaniu w 1764 r. pokoju pomiędzy Austrią i Prusami Mysłowice, wraz z całym Górnym i Dolnym Śląskiem, oprócz księstwa cieszyńskiego i karniowskiego, Mysłowice stają się ostatecznie częścią Prus. Po kilkudziesięciu latach spokoju miasto doświadczyło na początku XIX wieku kontrybucji, tym razem na rzecz wojsk francuskich, które kwaterowały tutaj po wojnie francusko-pruskiej w latach 1806-1807 i klęskach Prus pod Jeną, Auerstadt i Frydlandem. Ważnym wydarzeniem w historii Miasta było wybudowanie kolei. Uroczyste otwarcie nastąpiło 1 października 1846 roku. Granicę miasta najwyraźniej zaznaczała rzeka. Ona też stała się miejscem historycznie znaczącym, a to za sprawą zbiegu granic trzech państw, które w XVIII w. dokonały rozbiorów Polski. Miejsce połączenia się Czarnej i Białej Przemszy do dzisiaj zwane jest "Trójkątem Trzech Cesarzy", gdy od 1846 roku zbiegły się tu ich granice. Obecnie w tej okolicy zbiegają się granice sąsiadujących z Mysłowicami miast: Jaworzna i Sosnowca. W dniu wybuchu I Wojny Światowej Mysłowice liczyły 18,8 tys. mieszkańców i obejmowały obszar 8,8 km. W 1922 roku Mysłowice zostają włączone do Państwa Polskiego - uroczyste przejęcie władzy nastąpiło 20 czerwca. W czasie II Wojny Światowej powstały obozy pracy, m.in. przy kopalni "Mysłowice" oraz w dzielnicach: Brzezinka i Larysz, w których przez cały okres okupacji więziono ponad 30 tys. osób z całej Polski, a także Europy. W lutym 1945 na terenie obozu hitlerowskiego utworzono komunistyczny obóz pracy. Maksymalna liczba więźniów wynosiła ok. 5 tys. osób. W obozie osadzano głównie volksdeutchów, Niemców, a także żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego. W trakcie funkcjonowania obozu z powodu fatalnych warunków sanitarnych, epidemii i wyniszczenia pracą zmarło co najmniej ok. 2,3 tys. więźniów. Obóz został zlikwidowany we wrześniu 1946. W 1951 roku Mysłowice stały się siedzibą powiatu. W 1975 r. w związku z nowym podziałem administracyjnym przyłączano do Mysłowic miejscowości: Janów Miejski, Słupną, Brzęczkowice, Brzezinkę, Larysz, Morgi, Wesołą, Kosztowy, Krasowy i Dziećkowice. W 1977 r. przyłączono Imielin, Chełm Śląski oraz Kopciowice. W 1995 r. Imielin oraz Chełm Śląski (w tym Kopciowice) stały się samodzielnymi gminami). Świadectwem historycznego rozwoju miasta są liczne zabytkowe zespoły i obiekty architektury sakralnej, przemysłowej, mieszkalnej i usługowej. Na terenie Mysłowic znajduje się 28 zabytków nieruchomych ( A ) i 7 zabytków ruchomych ( B ) wpisanych do rejestru zabytków województwa śląskiego. 9

Tabl. 2. Obiekty zabytkowe (z rejestru zabytków nieruchomych A ) Lp. Wyszczególnienie Adres Czas powstania Nr rejestru, data wpisu 1. Kościół filialny p.w. Św. Krzyża Świerczyny 1 1810 r. A/802/67, 20. XII. 1967 r. 2. Kościół filialny p.w. Narodzenia NMP Starokościelna 5 wzmiankowany w XIV w., A/804/67, 3. Budynek dawnej szkoły parafialnej (użytkowany jako szpital w latach 1877-1907, następnie przebudowany na dom mieszkalny) 4. Układ urbanistyczny Starego Miasta (ośrodkiem jest czworoboczny rynek, z któ- przebudowa w XVIII w. 20. XII. 1967 r. Starokościelna 10 1826 r. A/895/68, 28.VI.1968 r. Rynek miasto lokowane przed 1360 r. A/1183/72, 05.V.1972 r. rego narożników wybiegają cztery ulice) 5. Willa Powstańców 13 lata 70-te XIX w. A/1238/79, (własność prywatna) 23.VII.1979 r. 6. Budynek Powstańców 1 lata 60-te XIX w. A/1239/79, (obecnie siedziba Urzędu Miejskiego) 23.VII.1979 r. 7. Blok zabudowy mieszkalnej Mikołowska 26-36 1915 r. A/1361/88, (tzw. "Bauverein") 22.II.1988 r. 8. Budynek Kacza 2 przełom XIX i XX w. A/1510/92, 21.XII.1992 r. 9. Zespół budynków szkoły Boliny 10 / 1902 r. A/1532/93, budynek starej szkoły (wraz z budynkiem Gwarków 1 30.VII.1993 r. sanitariatów), budynek dawnego przedszkola (obecnie zaplecze szkoły) oraz otaczający budynek zespół zieleni 10. Budynek mieszkalny (własność prywatna) Wyspiańskiego 3 początek XX w. A/1534/93, 15.IX.1993 r. 11. Kościół ewangelicko augsburski Apostołów Piotra i Pawła Powstańców 5 1875-1877 A/1661/97, 17.XII.1997 r. 12. Budynek mieszkalno usługowy Starokościelna 4 1883-1892 A/59/02, 29.IV.2002 r. 13. Kościół parafialny p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa Starokościelna 1 1888-1891 A/91/03, 18.IX.2003 r. 14. Plebania kościoła p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa Starokościelna 3 1842 r., rozbudowa 1891-1892, 1900 r. A/92/03, 18.IX.2003 r. 15. Kaplica grobowa rodziny Klaussów Mikołowska (na tzw. starym cmentarzu ) 16. Kaplica grobowa księdza Markiefki Mikołowska (na tzw. starym cmentarzu ) 17. Budynek Zakładu Świętego Józefa wraz z Klasztorem Sióstr Boromeuszek (obecnie Specjalny Ośrodek Wychowawczy) 18. Gmach Sądu Grodzkiego (obecnie Sądu Rejonowego) 19. Zespół aresztu śledczego: 1) budynek aresztu; 2) budynek mieszkalny dla radcy sądowego 20. Zespół Szpitala Miejskiego nr 1 im. Karola Boromeusza (pawilon główny, pawilon boczny, budynek administracyjny, kostnica z kaplicą oraz ogrodzenie) 21. Budynek Szpitala Brackiego oraz willi mieszkalnej 22. Gmach II Liceum Ogólnokształcącego 1870 r. A/93/03, 18.IX.2003 r. 1858 r. A/94/03, 18.IX.2003 r. Starokościelna 8 1902-1903 A/95/03, 18.IX.2003 r. Krakowska 2 1902-1904 A/96/03, 07.XI.2003 r. Szymanowskiego 6 1) 1895-1906; A/97/03, 2) 1900 07.XI.2003 r. Mikołowska 1 1907-1911 A/100/03, 07.XI.2003 r. Świerczyny 1 szpital ok. 1856 r.; willa w 1902 r. A/101/03, 07.XI.2003 r. Mikołowska 3-5 1912 r. A/102/03, 07.XI.2003 r. 10

Lp. Wyszczególnienie Adres Czas powstania Nr rejestru, data wpisu 23. Budynek szkoły powszechnej (obecnie Zespołu Szkół Specjalnych Plac Wolności 3 1876-1877 A/103/03, 07.XI.2003 r. im. Janusza Korczaka) 24. Kamienica mieszczańska Grunwaldzka 20 1901 r. A/104/03, 07.XI.2003 r. 25. Kamienica mieszczańska Plac Wolności 8 / Grunwaldzka 22 1891-1892 A/105/03, 07.XI.2003 r. 26. Kamienica mieszkalna Krakowska 4 1902-1903 A/106/03, 07.XI.2003 r. 27. Gmach I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki Mickiewicza 6 1913-1914 A/107/03, 07.XI.2003 r. 28. Gmach Liceum Handlowego im. Augusta Hlonda Plac Wolności 5 1902-1904 A/109/03, 07.XI.2003 r. Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice, 2008. Lokalizację ww. zabytków przedstawia załącznik mapa A. Wszystkie ww. zabytki ilustrowane zdjęciami przedstawia załącznik 1. Tabl. 3. Obiekty zabytkowe (z rejestru zabytków ruchomych B ) Wyszczególnienie Adres Czas powstania Nr rejestru Wyposażenie sklepu mięsnego: 1) boazeria, Bytomska 9 pocz. XX w. B/628/92 2) posadzka Zespół ośmiu ołtarzy znajdujących się w kościele Starokościelna 5 druga ćwierć XVIII w. B/633/92 filialnym NMP Chrzcielnica znajdująca się w kościele filialnym Starokościelna 5 druga poł. XVI w. B/634/92 NMP Ambona znajdująca się w kościele filialnym Starokościelna 5 XVIII w. B/635/92 NMP Dekoracja wystroju kościoła filialnego NMP Starokościelna 5 1740 r. - 1744 r. oraz B/636/92 (chór muzyczny, organy, stiuki, portal z drzwiami do niszy z chrzcielnicą, portal z prezbiterium do zakrystii, drzwi z prezbiterium do zakrystii, drzwi w przejściu na ambonę, drzwi z zakrystii na zewnątrz, balustrada z prezbiterium) XVIII w. Zespół pięciu epitafiów znajdujących się Starokościelna 5 1742 r., trzecia ćwierć B/637/92 w kościele filialnym NMP XVIII w., 1814 r. Obraz "Narodzenie NMP" wraz z sukienką Starokościelna 5 XVII w. B/638/92 Otoczenie kościoła filialnego NMP: 1) kolumna Starokościelna 5 1) 1727 r., B/639/92 z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Po- czętej; 2) krzyż przydrożny 2) przełom XVIII w. - XIX w. Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice, 2008. Oprócz obiektów wpisanych do rejestru zabytków istnieją obiekty planowane do ochrony na podstawie wprowadzenia do gminnej ewidencji zabytków i/lub ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wykaz takich obiektów obejmuje ok. 390 pozycji, w podziale na obiekty: sakralne (kościoły, cmentarze, kaplice, krzyże), usługowe (w tym zabudowania gospodarcze), mieszkaniowe i mieszkaniowo usługowe, techniki, inne (np. pomnik). Wspomniany wykaz jest częścią Studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice (2008). Niektóre obiekty zostały już objęte ochroną na podstawie ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które weszły w życie w latach 2004 2006 (w zmianach planu opracowanych w latach 1999 2003 (tj. a/ w obszarach A, B1, B2.1, B2.2, B3, B4, B6.1, B6.2, B6.3, C1, C2; b/ 28. zmian obszarowych; c/ Bończyk) oraz w planach z 2008 r. brak jest zapisów dotyczących ochrony konserwatorskiej). 11

Tabl. 4. Obiekty objęte ochroną na podstawie ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z lat 2004-2006 Wyszczególnienie Adres MPZP DZIEĆKOWICE Stanowisko archeologiczne (nr 7) wraz ze strefą W Dziećkowice Kościół p.w. Wszystkich Świętych Długa Plebania Długa 70 Cmentarz rzymsko - katolicki Łukasiewicza Stary folwark Długa Zabudowa zagrodowa Łukasiewicza 12 Budynek mieszkalny Łukasiewicza 38 Budynek (świetlica) Długa 85 Budynek (celny) Długa 262 Budynek Długa 225 Krzyż Słowików/Długa Krzyż Zachęty 39a Kaplica cmentarna Łukasiewicza Wapiennik działka 624/213 MPZP MORGI ZACHODNIE Krzyż Graniczna/Wybickiego Budynek mieszkalny Laryska 110 Budynek mieszkalny Laryska 112 Budynek mieszkalny Laryska 114-114a Budynek mieszkalny Cicha 3 Budynek mieszkalny Cicha 6 Budynek mieszkalny Sienkiewicza 21 Budynek mieszkalny Wybickiego 101 Budynek mieszkalny Graniczna 12 Budynek mieszkalno - usługowy Ofiar Września 65 Budynek mieszkalno - usługowy Sienkiewicza 4 Zabudowa zagrodowa Graniczna 30 Zabudowa zagrodowa Wybickiego 86 MPZP MORGI WSCHODNIE Krzyż Ofiar Września 46c Krzyż Pukowca 17 Budynek mieszkalny Wybickiego 58 Budynek mieszkalny Ofiar Września 50a Budynek mieszkalny Pukowca 41 Zabudowa zagrodowa Wybickiego 24 Szkoła Wybickiego 79 Budynek przy cegielni Pukowca 33 MPZP KOSZTOWY brak zapisów dotyczących ochrony konserwatorskiej MPZP STARA WESOŁA Pięć stanowisk archeologicznych (1, 2, 3, 4, 5) Stara Wesoła Grota NMP 3 Maja 36 Kaplica cmentarna Wiosny Ludów Krzyż przydrożny 3 Maja 26 i 28 Pomnik Ku Czci Bohaterów Polski 3 Maja 24 Dom Kultury 3 Maja 28 Budynek mieszkalny 3 Maja 83 Budynek mieszkalny Obrońców Westerplatte 74 Budynek mieszkalny Obrońców Westerplatte 5 Budynek mieszkalno -usługowy Graniczna 43 Zabudowa zagrodowa 3 Maja 16 Zabudowa zagrodowa Obrońców Westerplatte 35 Zabudowa zagrodowa Obrońców Westerplatte 23a Zabudowa zagrodowa Obrońców Westerplatte 18 Zabudowa zagrodowa Ogrodowa 8 Zabudowa zagrodowa 3 Maja 72 12

Wyszczególnienie Adres Zabudowa zagrodowa 3 Maja 38 (36) MPZP BRZEZINKA POŁUDNIOWA na rysunku planu zaznaczono strefę ochrony konserwatorskiej B (ul. Brzezińska 47, 47a, 49, 49a, 51, 51a, 53, 55, 55a), w tekście brak zapisów dotyczących ochrony konserwatorskiej MPZP KRASOWY POŁUDNIOWE Kościół p.w. św. Józefa PCK Plebania PCK 209 Budynek (d. siedziba urzędu gminy) PCK 341 Wapiennik Kościelnika Wapiennik Plebiscytowa Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice, 2008. Jako obszary (strefy) planowane do ochrony konserwatorskiej Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice (2008) wskazuje: - centrum miasta (ok. 32,2 ha) :ul. Świerczyny (kościół filialny p.w. św. Krzyża ; budynek Szpitala Brackiego) - ul. Bytomska ul. Wierzbowa -ul. Nadbrzeżna, ul. Kacza, ul. Krakowska - linia kolejowa linia tramwajowa zaplecze willi przy ul. Powstańców 13 zabudowa po wschodniej stronie ul. Powstańców północna granica Parku Promenada linia kolejowa ul. Szymanowskiego ul. Towarowa; - Park Zamkowy (ok. 2,9 ha), - kopalnia Mysłowice (ok. 2,4 ha) rejon szybów Łokietek, Jagiełło i Sas ; - zabudowa związana z kop. Mysłowice a (ok. 4,8 ha ul. Świerczyny - ul. Boliny północno wschodnie granice zespołu budynków szkoły i byłego cmentarza żydowskiego ul. Stawowa; - zespół zabudowy przy ul. Wojska Polskiego (ok. 1,8 ha, w dwóch częściach); - zespół zabudowy przy ul. Miarki (ok. 1,7 ha) ul. Wysokiego ul. Słupecka - ul. Katowicka ul. Robotnicza ul. Górnicza. Na terenie miasta znajdują się również obszary potencjalnego występowania zabytków archeologicznych tzw. stanowiska archeologiczne. Aby stworzyć podstawę do ich ochrony należy je wpisać do rejestru zabytków lub ująć w ewidencji oraz programie opieki nad zabytkami, określając jednocześnie zakres i wymagania dotyczące ich ochrony. Inną formą ochrony obszarów potencjalnego występowania zabytków archeologicznych mogą być ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Tabl. 5. Obszary potencjalnego występowania zabytków archeologicznych. Wyszczególnienie Adres Czas powstania 1 - Wesoła ślady osadnictwa neolit 2 - Wesoła punkt osadniczy; punkt osadniczy późne średniowiecze; czasy nowożytne 3 - Wesoła ślady osadnictwa czasy nowożytne 4 - Wesoła ślady osadnictwa czasy nowożytne 5 - Wesoła ślady osadnictwa czwartorzęd 1 - Krasowy ślady osadnictwa późne średniowiecze, XV - XVI 2 - Ławki ślady osadnictwa późne średniowiecze, XV 3 - Ławki ślady osadnictwa późne średniowiecze, XV 8 - Krasowy ślady osadnictwa bl. nieokr. pradzieje, ep.żelaza? 9 - Hajdowizna osada kultura przeworska, okr. rzymski 7 - Dziećkowice ślady osadnictwa; punkt osadniczy bl. nieokr. pradzieje, ep.żelaza?; XIV - XVII 15 - Dziećkowice punkt osadniczy bliżej nieokr. pradzieje 4 - Brzezinka ślad osadnictwa; osada XIV - XV, okres późnośredniowieczny; XVII - XVIII, okres nowożytny 5 - Brzezinka ślad osadnictwa; osada XIV - XV, okres późnośredniowieczny; XVII - XVIII, okres nowożytny 6 - Brzezinka ślad osadnictwa; osada XIV - XV, okres późnośredniowieczny; XVII - XVIII, okres nowożytny 30 - Janów Miejski ślad osadnictwa kultura łużycka 1 - Wesoła ślady osadnictwa neolit 2 - Wesoła punkt osadniczy; punkt osadniczy późne średniowiecze; czasy nowożytne Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice, 2008. 13

3. Struktura przyrodnicza Tereny otwarte Mysłowic stanowią istotny element struktury ekologicznej regionu, zapewniający ciągłość przestrzenną terenów biologicznie czynnych oraz natlenianie obszaru. Do elementów struktury przyrodniczej o randze regionalnej można zaliczyć przede wszystkim: kompleks leśny w centralnej i zachodniej części miasta, który łącząc się z lasami katowckimi stanowi ważne w skali regionu biocentrum, korytarz ekologiczny doliny Przemszy wraz z kompleksem stawów Hubertus oraz garb Dziećkowic, będący częścią obszaru Zrębowych Pagórów Imielińskich (dobrze zachowane kamieniołomy i łomiki występujące w strefie krawędziowej i częściowo wierzchowinowej decydują o wartości naukowej i dydaktycznej tego miejsca, wyjątkowej w skali regionu) Uzupełnieniem w/w elementów struktury przyrodniczej są pasma dolin: Boliny, Boliny Zachodniej, Rowu Kosztowskiego i Przyrwy oraz kompleks leśny w południowej części miasta (lasy ławeckodziećkowickie). Południkowy i równoleżnikowy przebieg dolin stanowi o możliwości powstania rusztu ekologicznego, który łącząc wszystkie zasadnicze elementy środowiska przyrodniczego, może wpływać na poprawę warunków życia mieszkańców miasta, oraz umożliwić prawidłowe funkcjonowanie mniejszych i niepowiązanych z nim bezpośrednio elementów środowiska przyrodniczego o charakterze wysp. Na terenie Mysłowic szata roślinna oraz inne elementy środowiska przyrodniczego zostały silnie przekształcone w wyniku procesów urbanizacyjnych i działalności przemysłu. Tylko w nielicznych miejscach stwierdzić można występowanie zbiorowisk typowych dla danych warunków siedliskowych. Przykładem może być podstawowy komponent środowiska przyrodniczego - lasy, wśród których jedynym większym powierzchniowo kompleksem o charakterze zbliżonym do naturalnego jest Grabina w północnej części Dziećkowic. Poza nim naturalny charakter mają jedynie pozostałości zadrzewień łęgowych w dolinach cieków wodnych i małe remizy śródpolne. Pomimo postępującego zubożenia flory miasta, różnorodność istniejących zbiorowisk roślinnych jest stosunkowo duża. Zmienność występujących siedlisk (leśnych, zaroślowych, łąkowych, ruderalnych, wodnych i bagiennych) ma wpływ na kształtowanie się układów roślinności zróżnicowanych pod względem ekologicznym. II. PROBLEMATYKA SPOŁECZNA 1. Ludność. Prognoza demograficzna Liczba ludności Mysłowic w przedziale czasowym dłuższym niż 2006 2011, podobnie jak w całym województwie śląskim maleje. W 2011 r. wynosiła nieco poniżej 75,4 tys., podczas gdy w 2000 r. - prawie 76,0 tys. Sytuacja Mysłowic - w porównaniu do wybranych miast Górnośląskiego Zespołu Metropolitalnego jest jednak korzystniejsza, gdyż spadek ten jest mniejszy, a w 2011 r. - w odniesieniu do 2010 r. - odnotowano wzrost liczby ludności. Tabl. 6. Ludność (osoby) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2011 2006=100 Polska 38 253 955 38 125 479 38 135 876 38 200 037 38 538 447 101,1 Woj. śląskie 4 758 944 4 669 137 4 645 665 4 635 882 4 626 357 99,1 Gliwice 205 092 198 499 196 669 195 472 186 868 94,1 Jaworzno 97 119 95 771 95 228 94 807 94 580 98,8 Katowice 330 625 314 500 309 621 306 826 309 304 98,3 Mysłowice 75 949 75 063 74 998 74 865 75 428 100,5 Siemianowice Śląskie 74 782 72 247 71 118 70 291 69 992 96,9 Sosnowiec 234 486 224 244 221 259 217 638 215 262 96,0 Tychy 133 463 130 492 129 475 129 386 129 322 99,1 14

Wykr. 3. Mysłowice - ludność ogółem 2000-2011 76 000 75 800 75 600 75 400 75 200 75 000 74 800 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 W Mysłowicach, od 2008 r. przyrost naturalny ma niewielkie wartości dodatnie, podczas gdy w większości wybranych miast GZM są to wartości ujemne. Tabl. 7. Przyrost naturalny (osoby) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2011 Polska 10 320 4 558 35 100 34 822 12 915 Woj. śląskie -3 756-3 878-1 022 95-2 906 Gliwice -370-44 -78-91 -224 Jaworzno -23-150 -61-56 -124 Katowice -950-913 -794-644 -957 Mysłowice -86-61 62 78 57 Siemianowice Śląskie -151-232 -135-144 -86 Sosnowiec -626-766 -561-686 -746 Tychy 113 247 351 369 179 Niezbyt korzystne procesy demograficzne wzmacniane są (nie tylko zresztą w Mysłowicach) ujemnym saldem migracji. Można zresztą zauważyć, iż ujemne saldo migracji w Mysłowicach ma (relatywnie biorąc) nieco mniejszy zakres niż w innych, wybranych miastach GZM. Kierunki migracji w Mysłowicach w latach 2006-2010 przeciętnie przedstawiają się następująco: zameldowania z miast ok. 500-600 osób rocznie, wymeldowania do miasta również ok. 500-600 osób rocznie; zameldowania ze wsi ok. 50-100 osób rocznie, wymeldowania na wieś ok. 150-200 osób rocznie. Udokumentowany ruch migracyjny z zagranicy i za granicę kształtuje się na niskim poziomie ok. 20-100 osób rocznie. Tabl. 8. Saldo migracji (osoby) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2011 Polska -19 668-36 134-14 865-2 114-4 334 Woj. śląskie -12 209-12 189-7 157-4 938-5 672 Gliwice -782-847 -709-604 -738 Jaworzno -105-236 -191-173 -127 Katowice -1 296-1 478-1 074-1 078-1 160 Mysłowice -9-158 -15-106 -130 Siemianowice Śląskie -284-261 -235-277 -218 Sosnowiec -704-1 085-885 -976-953 Tychy -459-951 -664-432 -364 W okresie 2006 2010 (za ten okres dostępne są dane w podziale na grupy wieku), w największym stopniu zmniejszyła się liczba dzieci w wieku 10-14 lat (o 20%), natomiast najbardziej wzrosła grupa ludności w wieku 60-64 lat (o 23%). 15

Tabl. 9. Mysłowice - ludność wg wieku (osoby) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2006=100 0-4 3 323 3 298 3 582 3 907 118,5 5-9 4 514 3 302 3 239 3 298 99,9 10-14 6 155 4 224 3 716 3 382 80,1 15-19 7 158 5 679 5 048 4 476 78,8 20-24 5 913 7 031 6 627 5 831 82,9 25-29 5 007 5 995 6 478 6 831 113,9 30-34 4 738 5 188 5 545 5 856 112,9 35-39 6 116 4 672 4 810 5 015 107,3 40-44 7 189 5 651 5 063 4 691 83,0 45-49 6 089 6 870 6 341 5 746 83,6 50-54 4 865 5 881 6 344 6 572 111,7 55-59 3 975 4 873 5 189 5 375 110,3 60-64 3 628 3 442 3 601 4 240 123,2 65-69 2 796 3 316 3 431 3 193 96,3 70 i więcej 4 483 5 641 5 984 6 452 114,4 OGÓŁEM: 75 949 75 063 74 998 74 865 99,7 W aspekcie przestrzennym tj. wg osiedli daje się zauważyć proces zmniejszania zaludnienia w osiedlach północnych ( miejskich ) i wzrostu liczby ludności w osiedlach południowych ( podmiejskich ). Przy czym. osiedla północne stanowią ok. 67% ogólnej liczby mieszkańców Mysłowic. Tabl. 10. Mysłowice - ludność wg osiedli (osoby) Osiedle Powierzchnia w ha Ludność 2006 2012 2006=100 Ludność na 1km 2 (w 2012 r.) Północ 1 744,05 51 751 49 295 95,3 2 826 Bończyk - Tuwima 196,08 6 348 6 158 97,0 3 141 Brzęczkowice i Słupna 372,71 10 536 9 901 94,0 2 656 Centrum 112,23 10 447 9 906 94,8 8 827 Janów Miejski - Ćmok 709,30 9 592 9 070 94,6 1 279 Piasek 232,16 4 208 3 978 94,5 1 713 Stare Miasto 81,71 3 807 3 905 102,6 4 779 Szopena - Wielka Skotnica 39,86 6 813 6 377 93,6 15 998 Południe 4 822,22 23 107 24 698 106,9 512 Brzezinka 669,00 5 068 5 146 101,5 769 Dziećkowice 1 303,91 1 339 1 461 109,1 112 Kosztowy 517,21 3 314 3 480 105,0 673 Krasowy 977,68 2 474 2 811 113,6 288 Larysz - Hajdowizna 191,09 1 212 1 546 127,6 809 Morgi 349,28 1 847 2 146 116,2 614 Wesoła 814,05 7 853 8 108 103,2 996 Źródło: na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich UM Mysłowice (PESEL), dane orientacyjne. 16

Wykr. 4. Mysłowice struktura ludności wg osiedli północnych i południowych (%) 33% 67% "Północ" "Południe" Granice osiedli przedstawia załącznik mapa B. Prognoza długoterminowa Głównego Urzędu Statystycznego wskazuje, iż w 2035 r. w porównaniu do również prognozowanego - stanu w 2015 r., liczba ludności w Mysłowicach zmniejszy się o ok. 7%. Będzie to spadek mniejszy niż w skali całego kraju i wyraźnie mniejszy niż w miastach GZM. Największy spadek ludności (o 22%) ma mieć miejsce w Sosnowcu. Tabl. 11. Prognoza ludności (osoby) Wyszczególnienie 2015 2020 2025 2030 2035 2015=100 Polska 38 016 143 37 829 790 37 438 153 36 795 930 35 992 946 94,7 Woj. śląskie 4 534 547 4 447 088 4 338 218 4 202 147 4 052 187 89,4 Gliwice 188 999 184 566 179 748 174 013 167 938 88,9 Jaworzno 92 831 90 898 88 462 85 494 82 199 88,5 Katowice 293 946 283 810 273 050 260 893 248 455 84,5 Mysłowice 74 196 73 611 72 502 70 834 68 928 92,9 Siemianowice Śląskie 67 900 65 573 62 981 60 003 56 879 83,8 Sosnowiec 206 649 196 455 185 517 173 473 160 809 77,8 Tychy 123 064 118 532 113 354 107 419 101 128 82,2 Wykr. 5. Mysłowice - prognoza ludności (osoby) 75 000 74 196 73 611 72 502 70 000 70 834 68 928 65 000 2015 2020 2025 2030 2035 Prognoza przewiduje bardzo istotne zmiany w strukturze ludności Mysłowic do 2035 roku. Radykalnie, o 35% zmniejszy się (w stosunku do 2015 r.) liczba dzieci najmłodszych w wieku 0-4 lat. O 30% zmniejszy się liczba dzieci w wieku 5-9 lat. Bardzo radykalnie, o 73% zwiększy się liczba osób w wieku 70 lat i więcej. 17

Tabl. 12. Mysłowice - prognoza ludności wg wieku (osoby) Wyszczególnienie 2015 2020 2025 2030 2035 2015=100 0-4 3 864 3 546 3 020 2 609 2 473 64,0 5-9 3 697 3 883 3 575 3 059 2 653 71,8 10-14 3 307 3 718 3 907 3 602 3 092 93,5 15-19 3 355 3 279 3 693 3 879 3 579 106,7 20-24 4 301 3 246 3 164 3 568 3 751 87,2 25-29 5 720 4 364 3 368 3 253 3 654 63,9 30-34 6 835 5 799 4 515 3 541 3 400 49,7 35-39 5 937 6 848 5 822 4 571 3 606 60,7 40-44 4 979 5 863 6 761 5 757 4 545 91,3 45-49 4 552 4 894 5 770 6 647 5 676 124,7 50-54 5 452 4 379 4 738 5 595 6 449 118,3 55-59 6 200 5 188 4 212 4 585 5 431 87,6 60-64 4 983 5 751 4 850 3 974 4 361 87,5 65-69 3 781 4 531 5 252 4 460 3 692 97,6 70-74 2 751 3 332 4 025 4 685 4 022 146,2 75-79 2 207 2 241 2 775 3 389 3 973 180,0 80-84 1 335 1 593 1 635 2 091 2 590 194,0 85 i więcej 940 1 156 1 420 1 569 1 981 210,7 OGÓŁEM: 74 196 73 611 72 502 70 834 68 928 92,9 Tak znaczące zmiany w strukturze ludnościowej są bardzo poważnym wyzwaniem dla miasta m.in. w zakresie polityki społecznej, oświatowej, gospodarczej, mieszkaniowej itp. 2. Rynek pracy i bezrobocie Liczba pracujących w Mysłowicach w okresie 2006 2010 wzrosła o ok. 3%, aczkolwiek w porównaniu do np. 1995 r. zmniejszyła się o ok. 20% (w 1995 r. liczba pracujących wynosiła ok. 25860). Zestawienie tych danych obrazuje zakres fluktuacji na rynku pracy i duże problemy związane z restrukturyzacją gospodarki. Zmniejszenie zatrudnienia w górnictwie i w przemysłach o niskim stopniu przetworzeniu produktów, dało efekt radykalnego skurczenia rynku pracy. Efektem restrukturyzacji jest jednak również większa dynamika wzrostu pracujących w sektorze usługowym, w tym w transporcie (efekt Panattoni Park Mysłowice). Mimo tych procesów Mysłowice ciągle pozostają ośrodkiem przemysłowym w 2010 r. pracujący w przemyśle i budownictwie stanowili prawie 53% wszystkich pracujących. Tabl. 13. Mysłowice - pracujący wg płci i sektorów ekonomicznych (osoby) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2006= 100 Ogółem: 21 880 19 977 20 321 20 599 103,1 wg płci: - mężczyźni 13 971 12 359 12 500 12 999 105,2 - kobiety 7 909 7 618 7 821 7 600 99,8 wg sektorów ekonomicznych*: - rolnictwo bd 0 107 362 x - przemysł i budownictwo bd 10 975 10 719 10 889 99,2 - handel, naprawy, transport, informacja bd 3 024 3 511 4 059 134,2 - finanse, ubezpieczenia bd 0 744 724 x - pozostałe usługi bd 5 171 5 353 4 942 95,6 * z racji odmiennej metodyki naliczania, dane wg sektorów nie sumują się na dane ogółem. W porównaniu do innych, wybranych miast GZM, udział pracujących w przemyśle i budownictwie jest w Mysłowicach ciągle wysoki (ok. 53%), a w stosunku do np. analogicznego udziału w Tychach (efekt Tyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej), przemysł w Mysłowicach jest mniej nowoczesny. 18

Tabl. 14. Pracujący (osoby) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 Pracujący w przemyśle i budownictwie w 2010 2006=100 % pracujących w przemyśle i budownictwie w 2010 Gliwice 63 629 66 830 71 623 71 379 28 481 106,9 39,9 Jaworzno 20 825 22 124 20 483 19 410 8 681 87,7 44,7 Katowice 158 496 148 725 158 169 158 161 39 541 106,3 25,0 Mysłowice 21 880 19 977 20 321 20 599 10 889 103,1 52,9 Siemianowice Śląskie 14 089 12 148 13 115 13 086 6 265 107,7 47,9 Sosnowiec 50 908 48 133 51 967 50 222 17 927 104,3 35,7 Tychy 36 414 39 697 47 687 49 321 26 183 124,2 52,7 Poważnym problemem pozostaje bezrobocie, aczkolwiek w stosunku do 2006 r. uległo obniżeniu o prawie 30%. Bez pracy w 2011 r. pozostawało prawie 2,5 tys. osób, w tym 1,5 tys. kobiet. Wzrosła liczba bezrobotnych z wykształceniem wyższym, i jest to jedyna grupa wg wykształcenia, gdzie odnotowano wzrost liczby bezrobotnych. Bardzo pozytywnym aspektem jest istotny spadek w porównaniu do 2006 r. - liczby bezrobotnych pozostających bez pracy powyżej 24 miesięcy (spadek ten wynosi 90%). Tabl. 15. Mysłowice - bezrobotni wg płci, wieku i wykształcenia (osoby) Wyszczególnienie 2006 2008 2010 2011 2006=100 Ogółem: 3 615 2 103 2 659 2 449 67,7 wg płci mężczyźni 1 316 661 1 053 911 69,2 kobiety 2 299 1 442 1 606 1 538 66,9 wg wieku 18-24 759 473 622 488 64,3 25-34 932 542 750 777 83,4 35-44 747 372 440 482 64,5 45-54 966 549 610 489 50,6 55-59 188 144 206 174 92,6 60-64 23 23 31 39 169,6 wg wykształcenia gimnazjalne i poniżej 1 228 699 723 659 53,7 zasadnicze zawodowe 1 132 530 745 693 61,2 średnie ogólnokształcące 234 206 232 191 81,6 policealne i średnie zawodowe 814 481 663 611 75,1 wyższe 207 187 296 295 142,5 wg czasu pozostawania bez pracy do 1 miesiąca 205 227 367 274 133,7 1 3 miesiące 542 378 858 650 119,9 3-6 miesięcy 597 344 625 598 100,2 6-12 miesięcy 539 337 477 460 85,3 12-24 miesięcy 532 314 233 335 63,0 powyżej 24 miesięcy 1200 503 99 132 11,0 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Mysłowicach. W porównaniu do wybranych miast GZM, stopa bezrobocia w Mysłowicach jest niższa niż w Sosnowcu, Siemianowicach Śl. i Jaworznie, natomiast jest wyższa niż w Gliwicach, Tychach i Katowicach. Stopa bezrobocia w Mysłowicach jest również niższa (o dwa punkty) niż w województwie śląskim i w kraju. Niekorzystnym zjawiskiem jest natomiast w Mysłowicach stosunkowo mała podaż ofert pracy (odpowiednie dane przedstawia zestawienie poniżej). 19

Tabl. 16. Stopa bezrobocia rejestrowanego Wyszczególnienie 2004 2006 2008 2010 2011 Polska 19,0 14,8 9,5 12,4 12,5 Województwo śląskie 16,9 12,7 6,9 10,0 10,1 Gliwice 14,0 9,3 4,5 6,8 6,6 Jaworzno 22,7 14,4 8,9 11,1 10,3 Katowice 7,7 5,4 1,9 3,8 4,3 Mysłowice 17,0 12,2 7,3 9,2 8,4 Siemianowice Śląskie 28,1 18,5 10,3 12,5 14,2 Sosnowiec 22,9 16,3 9,2 13,9 13,4 Tychy 13,1 8,8 3,6 5,8 5,5 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS i Powiatowy Urząd Pracy w Mysłowicach. Wykr. 6. Stopa bezrobocia 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2006 2008 2010 2011 Gliwice Jaworzno Katowice Mysłowice Siemianowice Śląskie Sosnowiec Tychy Tabl. 17. Udział bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (%) Wyszczególnienie 2003 2006 2008 2010 Gliwice 9,8 6,5 3,2 5,1 Jaworzno 12,5 7,6 4,3 5,2 Katowice 8,0 5,3 1,9 3,9 Mysłowice 11,3 7,2 4,2 5,3 Siemianowice Śląskie 14,8 8,3 4,5 5,6 Sosnowiec 12,9 8,6 4,9 7,3 Tychy 8,6 5,5 2,5 4,2 Tabl. 18. Oferty pracy Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 Gliwice 344 332 762 320 Jaworzno 9 94 323 24 Katowice 81 181 214 521 Mysłowice 16 47 326 109 Siemianowice Śląskie 0 35 238 147 Sosnowiec 15 193 191 171 Tychy 122 452 184 243 20

Najpopularniejszą formą przeciwdziałania bezrobociu organizowaną przez Powiatowy Urząd Pracy w Mysłowicach są stypendia stażowe. W okresie 2006 2011 ich wartość wyniosła ok. 12 mln zł i skorzystało z nich ponad 3,4 tys. osób. Inne istotniejsze formy przeciwdziałania bezrobociu to: szkolenia, przygotowanie zawodowe, dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej oraz doposażenie stanowisk pracy. Tabl. 19. Mysłowice - formy przeciwdziałania bezrobociu (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Razem Liczba osób 2006-2011 2006-2011 Prace interwencyjne 130,0 57,4 159,7 36,6 29,4 25,7 438,8 173 Stypendia stażowe 1 659,7 1 547,5 2 034,6 2 551,0 3 131,3 1 134,5 12 058,6 3 421 Przygotowanie zawodowe 331,1 485,3 330,3 180,7 21,5 34,8 1 383,7 553 Prace społecznie użyteczne 52,7 66,6 64,2 24,2 8,8 0,0 216,5 310 Roboty publiczne 19,1 89,0 170,8 154,3 56,7 26,0 515,9 141 Szkolenia 266,9 352,0 386,6 604,5 1 039,3 210,4 2 859,7 1 904 Dotacje na rozpoczęcie 223,7 346,5 249,2 963,3 1 207,3 464,9 3 454,9 229 działalności gospodarczej Doposażenia stanowisk 179,3 546,2 455,6 759,5 1 190,2 135,0 3 265,8 298 pracy Stypendia za okres nauki 3,0 2,2 0,1 5,1 10,4 5,6 26,4 7 Studia podyplomowe 0,0 0,0 0,0 27,9 91,6 103,2 222,7 51 RAZEM 4 871,5 5 499,7 5 859,1 7 316,1 8 796,5 4 151,1 24 443,0 7 087 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Mysłowicach. III. OCHRONA ZDROWIA System ochrony zdrowia w Mysłowicach obejmuje świadczeniodawców publicznych oraz niepublicznych realizujących usługi zdrowotne w zakresie: - ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, - lecznictwa zamkniętego, - pomocy doraźnej (realizowanej przez Stację Pogotowia Ratunkowego, ul. Powstańców 9). Podstawowym dokumentem określającym cele i priorytety rozwiązywania problemów społecznych w Mysłowicach jest Strategia rozwiązywania problemów społecznych w mieście Mysłowice na lata 2011 2020 (uchwała Nr LXXX/1173/10 z dnia 28.10.2010 r. ). Dokument ten w dużym stopniu obejmuje tematykę ochrony zdrowia i opieki społecznej. Ponadto dotyczy mieszkalnictwa, kwestii bezrobocia oraz samoorganizacji społeczności lokalnej. Cel główny strategii został określony jako tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi społecznemu miasta i jego mieszkańców oraz ograniczanie obszarów marginalizacji i wykluczenia społecznego. Ponadto sformułowano sześć priorytetów strategicznych, tj.: - A sprawny, efektywny, zintegrowany system pomocy społecznej dostosowany do potrzeb wynikających z rozeznanych problemów, - B- tworzenie warunków sprzyjających umacnianiu instytucji rodziny, - C- tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu, - D tworzenie godnych warunków zamieszkania, - E tworzenie warunków sprzyjających aktywizacji osób bezrobotnych oraz zagożonych utata zatrudnienia, - F tworzenie warunków rozwoju aktywności i samoorganizacji społeczności lokalnej. Kierunkowe działania w zakresie ochrony zdrowia określa Miejski program profilaktyki i promocji zdrowia w Mysłowicach na lata 2011 2015, przyjęty uchwałą Nr VI/36/11 Rady Miasta z dnia 27.01.2011 r. Program ten jest kontynuacją analogicznego programu z lat 2006 2010 (uchwała Nr LXII/604/06 z dnia 23.02.2006 r.). Z programem profilaktyki i promocji zdrowia powiązane są programy profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych (aktualny na rok 2012 przyjęty uchwałą Nr XXII/370/12 z dnia 26.01.2012), programy przeciwdziałania narkomanii (na rok 2012 - przyjęty uchwałą Nr XXII/371/12 z dnia 26.01.2012) oraz Miejski program ochrony 21

zdrowia psychicznego w Mysłowicach na lata 2012 2015 (uchwała nr XXVI/462/12 z dnia 26.04.2012 r.). Miejski program profilaktyki i promocji zdrowia określa następujące cele: 1) promocja i upowszechnienie edukacji zdrowotnej wśród mieszkańców, 2) zwiększenie aktywności fizycznej i poprawa sposobu żywienia mieszkańców, 3) zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu, ograniczenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz ograniczenie używania substancji psychoaktywnych, 4) zwiększenie dostępności do podstawowych badań przesiewowych w grupie tzw. chorób cywilizacyjnych, 5) zwiększenie dostępności badań przesiewowych dla dzieci i młodzieży, 6) poprawa skuteczności pomocy doraźnej w stanach nagłego zagrożenia życia, 7) poprawa stanu środowiska naturalnego, 8) zapobieganie chorobom zakaźnym, 9) poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych i starszych. Informacje dotyczące m.in. realizowanych w 2011 roku programów profilaktyki i promocji zdrowia oraz pomocy społecznej przedstawia materiał opracowany przez Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych UM na posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia w dniu 22.03.2012 r. Od wielu lat głównymi przyczynami zgonów są choroby układu krążenia (ok. 45% ogólnej liczby zgonów) oraz nowotwory (25%). Analogiczne wskaźniki dotyczą również całego kraju. Tabl. 20. Mysłowice - przyczyny zgonów Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 niektóre choroby zakaźne i pasożytnicze ogółem 5 11 7 4 9 nowotwory ogółem 214 236 192 220 181 choroby krwi i narządów krwiotwórczych oraz niektóre choroby przebiegające z udziałem mechanizmów autoimmunologicznych 0 1 1 1 1 zaburzenia wydzielania wewnętrznego, stanu odżywiania i przemiany metabolicznej ogółem 10 10 20 19 14 choroby układu nerwowego ogółem 4 11 8 12 8 choroby układu krążenia ogółem 330 324 337 362 325 choroby układu oddechowego ogółem 38 37 38 38 32 choroby układu trawiennego ogółem 51 52 55 50 46 choroby układu kostnostawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 0 0 0 0 1 choroby układu moczowo-płciowego 4 4 9 6 10 niektóre stany rozpoczynające się w okresie okołoporodowym 4 3 3 3 3 wady rozwojowe wrodzone, zniekształcenia i aberracje chromosomowe 0 3 1 1 4 objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych, laboratoryjnych gdzie indziej niesklasyfikowane 23 15 17 16 33 zewnętrzne przyczyny zachorowania i zgonu - ogółem 44 54 49 52 48 pozostałe przyczyny 2 3 9 9 11 RAZEM 729 764 746 793 726 1. Ambulatoryjna opieka zdrowotna Ambulatoryjna opieka zdrowotna polega na wykonywaniu usług zdrowotnych w przychodniach lub ośrodkach zdrowia dla osób, które nie potrzebują całodobowych lub całodziennych świadczeń medycznych, przede wszystkim są to: - ambulatoryjne świadczenia zdrowotne udzielane przez lekarza pierwszego kontaktu, - ambulatoryjne świadczenia zdrowotne udzielane przez lekarza specjalistę, - świadczenia pielęgniarskie. Analiza danych BDL GUS pozwala zauważyć wyjątkowy (w porównaniu do innych miast) wzrost ilości porad lekarskich w Mysłowicach w okresie 2006 2011. Być może problem wynika z zaniżenia 22

danych za rok 2006, tym niemniej oficjalne dane statystyczne prezentują taką sytuację, co przedstawia poniższe zestawienie. Tabl. 21. Porady lekarskie Wyszczególnienie 2006 2008 2010 2011 2006=100 Woj. śląskie 16 360 224 18 023 349 19 075 668 19 419 323 118,7 Gliwice 694 545 682 943 686 718 733 387 105,6 Jaworzno 399 817 400 162 385 855 368 651 92,2 Katowice 1 162 575 1 259 107 1 384 180 1 455 831 125,2 Mysłowice 129 438 233 070 266 851 284 104 219,5 Siemianowice Śląskie 294 370 328 621 331 750 314 506 106,8 Sosnowiec 702 760 802 871 865 418 902 558 128,4 Tychy 452 414 475 845 572 589 535 338 118,3 Charakterystyczny jest (nie tylko zresztą dla Mysłowic) wzrost liczby niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, przy jednocześnie skromnej (i malejącej) liczbie prywatnych praktyk lekarskich. Tabl. 22. Zakłady opieki zdrowotnej Wyszczególnienie Publiczne Niepubliczne Praktyki lekarskie 2006 2011 2006 2011 2006 2011 Gliwice 7 2 81 119 27 6 Jaworzno 2 2 21 33 14 11 Katowice 32 16 155 261 66 21 Mysłowice 3 2 27 49 8 4 Siemianowice Śląskie 4 4 36 42 8 8 Sosnowiec 15 13 75 115 34 16 Tychy 4 1 48 87 26 12 Jednostki ochrony zdrowia załącznik 2. W zakresie personelu medycznego w Mysłowicach (pracującego w podstawowym miejscu pracy), w okresie 2006 2011 nastąpił wzrost liczby lekarzy, stagnacja liczby lekarzy dentystów i zmniejszenie liczby pracujących pielęgniarek. Tabl. 23. Personel pracujący wg podstawowego miejsca pracy (osoby) Wyszczególnienie Lekarze Lekarze dentyści Pielęgniarki 2006 2010 2006 2010 2006 2010 Gliwice 506 558 87 80 896 949 Jaworzno 180 197 26 24 393 437 Katowice 1 601 1 673 132 143 3 756 4 013 Mysłowice 101 121 16 16 270 233 Siemianowice Śląskie 130 102 7 11 343 322 Sosnowiec 643 663 63 76 1 580 1 510 Tychy 295 301 39 40 718 790 2. Lecznictwo zamknięte Na terenie miasta Mysłowice działa jeden szpital funkcjonujący jako samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, dla którego organem założycielskim jest Miasto Mysłowice, tj.: - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital nr 2 im. dr Tadeusza Boczonia, ul. Bytomska 41. oraz jeden szpital funkcjonujący jako niepubliczny zakład opieki zdrowotnej ze 100% udziałem miasta, tj.: - Mysłowickie Centrum Zdrowia Sp. z o.o. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital nr 1 im. Karola Boremeusza, ul. Mikołowska 1, Struktura Szpitala nr 1 przedstawia się następująco: 23

oddziały: - położniczo - ginekologiczny, - wewnętrzny, - dermatologiczny, - noworodków i wcześniaków, przyszpitalne poradnie specjalistyczne: - poradnia kardiologiczna, - poradnia chorób metabolicznych - poradnia medycyny pracy, - poradnia dermatologiczna, - poradnia położniczo ginekologiczna. pracownie diagnostyczne: - laboratorium analityczne, - pracownia RTG, - pracownia USG, - pracowania EKG. Szpital nr 2 składa się z następujących oddziałów, poradni i pracowni: oddziały: - wewnętrzny, - okulistyczny, - chirurgii ogólnej, - chirurgii urazowo - ortopedycznej, - rehabilitacyjny, - anestezjologiczny. przyszpitalne poradnie specjalistyczne: - poradnia okulistyczna, - poradnia otolaryngologiczna, - poradnia chirurgii ogólnej, - poradnia chirurgii urazowo-ortopedycznej, - poradnia rehabilitacyjna, - poradnia gastroenterologiczna, - poradnia medycyny pracy, - poradnia medycyny sportowej, - poradnia ogólna lekarza POZ. pracownie diagnostyczne: - pracownia prób wysiłkowych i Holtera, - pracownia endoskopowa, - pracownia USG, - pracownia RTG, - medyczne laboratorium diagnostyczne. Statystycznie ujmując, wskaźnik liczby łóżek szpitalnych przypadających na 10000 ludności przedstawia się w Mysłowicach korzystnie, co obrazuje poniższe zestawienie. Tabl. 24. Łóżka w szpitalach ogólnych Wyszczególnienie 2005 2006 2008 2008 2010 na 10 000 ludności liczba Gliwice 46,7 48,4 50,5 993 1 014 Jaworzno 35,6 35,9 38,3 365 385 Katowice 111,4 113,8 119,5 3 699 3 514 Mysłowice 40,0 40,1 42,9 322 272 Siemianowice Śląskie 38,2 38,5 43,9 312 300 Sosnowiec 79,8 78,4 76,3 1 689 1 583 Tychy 63,0 63,3 67,5 874 884 24

3. Inne jednostki ochrony zdrowia. Apteki Inne jednostki ochrony zdrowia (oprócz jednostek ambulatoryjnych i jednostek lecznictwa zamkniętego) stanowią: - żłobki, - Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Rehabilitacyjno Opiekuńczy, ul. Laryska 7, - Specjalny Ośrodek Wychowawczy, ul. Starokościelna 8, - Gościna Serca Św. Teresy od Dzieciątka Jezus Zespół Opieki Hospicyjnej przy Społecznym Towarzystwie Hospicjum Cordis w Mysłowicach, ul. Cegielniana 7b. W Mysłowicach funkcjonuje tylko jeden żłobek publiczny (ul. Reymonta 11) oraz (od 2012 r.) dwa żłobki niepubliczne: żłobek Baby Vip (ul. Janowska 3a) oraz żłobek Akademii Przed-szkolnej Skrzat (ul. Korfantego 17). Ilość miejsc w żłobkach niepublicznych wynosi 45. W innych miastach żłobki nie są również nadmiernie rozwinięte. Rozwój żłobków jest ściśle powiązany z możliwościami pracy dla młodych matek. Zwiększenie takich możliwości sprzyjać będzie zwiększeniu zapotrzebowania na opiekę nad dzieckiem w żłobku. Z drugiej strony, stała opieka matki nad małym dzieckiem jest istotną wartością. Tabl. 25. Żłobki Wyszczególnienie Żłobki Miejsca 2006 2011 2006 2011 Gliwice 4 4 176 170 Jaworzno 1 2 25 33 Katowice 8 1* 399 555 Mysłowice 1 1 80 89 Siemianowice Śląskie 1 1 50 74 Sosnowiec 4 5 167 231 Tychy 1 1 65 151 * plus dziewięć oddziałów żłobkowych przy przedszkolach. Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Rehabilitacyjno Opiekuńczy (ul. Laryska 7). Ośrodek przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim oraz z wieloraką niepełnosprawnością, które potrzebują kompleksowej, wielodyscyplinarnej rehablilitacyjno terapeutyczno edukacyjno - rewalidacyjnej pomocy świadczonej w odpowiednich warunkach i z opieką dostosowaną do stanu podopiecznych. Podmiotem tworzącym jest Rada Miasta Mysłowice (uchwała Nr XVI/181/2003). Nadzór nad działalnością Zakładu sprawuje Prezydent Miasta Mysłowice. Specjalny Ośrodek Wychowawczy (ul. Starokościelna 8). Prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza. Ośrodek jest placówką niepubliczną, zapewniająca opiekę całkowitą przez cały rok kalendarzowy. Jest placówką katolicką, jednak ogólnodostępną dla dzieci, niezależnie od wyznania. Opiekę znajduje tu 75 dzieci dziewcząt i chłopców w wieku od 5 20 lat. Głównym zadaniem Ośrodka jest przygotowanie wychowanków, w miarę ich możliwości, do samodzielnego udziału w życiu społecznym w integracji ze środowiskiem, zaś celem jest stworzenie wychowankom możliwie najlepszych warunków opiekuńczo-wychowawczych, zdrowotnych, materialnych dla ich prawidłowego rozwoju. Gościna Serca Św. Teresy od Dzieciątka Jezus Zespół Opieki Hospicyjnej przy Społecznym Towarzystwie Hospicjum Cordis w Mysłowicach (ul. Cegielniana 7b). Dom Hospicyjny rozpoczął działalność 19.02.1994 r. Celem zespołu terapeutycznego hospicjum jest udzielenie chorym umierającym i ich rodzinom wszechstronnej i specjalistycznej opieki. 25

Wskaźnik liczby ludności przypadającej na jedną aptekę ogólnodostępną nie jest w Mysłowicach (w porównaniu do innych miast) zbyt korzystny. Tabl. 26. Apteki Wyszczególnienie Apteki Mgr farmacji Ludność na aptekę 2006 2011 2006 2011 2006 2011 Gliwice 50 52 113 117 3 970 3 747 Jaworzno 33 28 62 52 2 902 3 380 Katowice 102 109 251 292 3 083 2 792 Mysłowice 19 20 45 49 3 951 3 736 Siemianowice Śląskie 16 22 32 51 4 515 3 180 Sosnowiec 68 75 161 187 3 298 2 879 Tychy 28 33 68 87 4 660 3 917 Uwaga: wg danych uzyskanych z UM Mysłowice, Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych, liczba aptek w Mysłowicach w 2011 r. wynosiła 22. IV. POMOC SPOŁECZNA 1. Programy pomocy społecznej. Korzystający i świadczenia rodzinne Diagnoza problemów społecznych wykonana w ramach opracowania Strategii rozwiązywania problemów społecznych w Mysłowicach na lata 2011 2020 wskazała, iż głównym problemem osób zagrożonych wykluczeniem jest - ubóstwo, oraz: - bezrobocie, - długotrwała lub ciężka choroba, - niepełnosprawność, - bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, - potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietność, - bezdomność, - alkoholizm lub narkomania, - przemoc w rodzinie. Głównymi dokumentami określającymi działania miasta w sferze pomocy społecznej są: - Program pomocy dziecku i rodzinie w Mysłowicach (uchwała Nr XXIV/519/08 z dnia 24.04.2008 r.); program został zastąpiony Gminnym programem wspierania rodziny na lata 2012 2014 (uchwała Nr XXVI/460/12 z dnia 26.04.2012 r.), - Program działań na rzecz osób niepełnosprawnych na lata 2010 2020 (uchwała Nr LXI/960/09 z dnia 30.12.2009 r.), oraz - Miejski program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata 2011-2020 (uchwała Nr XVIII/258/11 z dnia 29.09.2011 r.), - Gminny program wspierania rodziny na lata 2012 2014 (uchwała Nr XXVI/460/12 z dnia 26 kwietnia 2012 r.), - Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2012 2014 (uchwała Nr XXVI/461/12 z dn. 26.04.2012 r.). W okresie 2008 2010 (dla którego dostępne są dane) liczba osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej miała tendencję spadkową, i jest to proces charakterystyczny dla całego kraju. Tym niemniej ich udział w ludności ogółem jest niebagatelny. W kraju wyniósł w 2010 r. 8,7%, w Mysłowicach 4,5%, tj. ponad 3,3 tys. osób. 26

Tabl. 27. Korzystający ze środowiskowej pomocy społecznej Wyszczególnienie Osoby w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej Udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem w % 2008 2009 2010 2008 2009 2010 Polska 3 647 172 3 463 031 3 338 703 9,6 9,1 8,7 Woj. śląskie 312 734 272 549 265 433 6,7 5,9 5,7 Gliwice 9 801 8 490 8 105 5,0 4,3 4,1 Jaworzno 5 876 4 820 4 010 6,2 5,1 4,2 Katowice 25 677 21 524 22 142 8,3 7,0 7,2 Mysłowice 4 742 3 676 3 337 6,3 4,9 4,5 Siemianowice Śląskie 6 952 5 994 5 918 9,7 8,4 8,4 Sosnowiec 17 496 14 524 12 388 7,9 6,6 5,7 Tychy 5 677 4 665 4 753 4,4 3,6 3,7 Świadczenia rodzinne, tj. głównie zasiłki rodzinne i zasiłki pielęgnacyjne w okresie 2008 2010 utrzymywały się na podobnym poziomie z lekką tendencją wzrostową. W 2010 roku przeciętna wielkość świadczenia przypadająca na jedną rodzinę wynosiła w Mysłowicach ok. 5,8 tys. zł. Tabl. 28. Świadczenia rodzinne Wyszczególnienie Rodziny otrzymujące zasiłki rodzinne Kwota świadczeń rodzinnych w tys. zł Świadczenia na 1 rodzinę 2008 2009 2010 2008 2009 2010 w zł (2010) Polska 1 922 226 1 696 100 1 540 801 7 355 651 7 121 794 7 856 989 5 099 Woj. śląskie 159 876 135 899 120 445 629 582 607 206 662 847 5 503 Gliwice 4 951 4 161 3 729 20 389 19 244 21 713 5 823 Jaworzno 2 718 2 218 1 922 11 856 11 430 12 529 6 519 Katowice 7 349 6 248 5 357 30 767 29 735 32 123 5 996 Mysłowice 2 509 2 162 1 898 10 158 10 023 10 974 5 782 Siemianowice Śląskie 2 605 2 296 1 975 9 940 10 106 10 978 5 558 Sosnowiec 5 405 4 372 3 980 20 882 19 562 21 569 5 419 Tychy 2 964 2 370 1 939 12 981 12 085 12 424 6 407 2. Jednostki pomocy społecznej Zadania pomocy społecznej w Mysłowicach realizują m.in. następujące jednostki i instytucje: - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, ul. Gwarków 24, - Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy MOPS, ul. Gwarków 24, - Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Mysłowicach, ul. Brzezińska 21, - Dom Dziennego Pobytu Złota Jesień, ul. Świerczyny 1, - Tymczasowe Schronienie dla bezdomnych mężczyzn, ul. Strażacka 9, - Dom Dziecka im. św. Ojca Pio, ul. Żeromskiego 2, - Dom Pomocy Społecznej, ul. Reja 54, - Warsztaty Terapii Zajęciowej przy Stowarzyszeniu Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Radość, ul. Laryska 7, - Stowarzyszenie Amazonek Tęcza, ul. Bytomska 41 (szpital nr 2), - Stowarzyszenie Pomocy Niepełnosprawnym Skarbek, ul. Strumieńskiego 4a, - Polski Związek Niewidomych, koło Mysłowice, ul. Katowicka 2. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (ul. Gwarków 24) jest podstawową jednostka pomocy społecznej w Mysłowicach. Celem działań Ośrodka jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie one same pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Do podstawowych zadań Ośrodka należy: - udzielanie zasiłków o charakterze stałym i okresowym, zasiłków rodzinnych 27

- i pielęgnacyjnych, pomoc dla kombatantów, specjalistyczne usługi opiekuńcze przysługujące na podstawie przepisów o ochronie zdrowia psychicznego, - pomoc dla dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i osób opuszczających niektóre placówki opiekuńcze, - udzielanie zasiłków pieniężnych dla repatriantów, - pokrywanie kosztów podstawowej opieki zdrowotnej dla bezdomnych, - zasiłki celowe, świadczenie usług opiekuńczych, - dożywianie uczniów szkół podstawowych, - praca socjalna skierowana na pomoc osobom i rodzinom w odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie, - podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mysłowicach prowadzi 3 mieszkania chronione przeznaczone dla pełnoletnich wychowanków opuszczających rodziny zastępcze lub placówki opiekuńczowychowawcze, którzy nie mogą liczyć na pomoc i wsparcie ze strony swoich rodzin biologicznych. Warunkiem pobytu w mieszkaniu chronionym jest kontynuowanie nauki szkolnej. Od 2007 r. funkcjonuje mieszkanie dla mężczyzn przy ul. Bytomskiej 6/1. We wrześniu 2008 roku zostało uruchomione mieszkanie mieszczące się przy ul. Wyspiańskiego 13/4 przeznaczone dla kobiet. Mieszkanie przy Placu Wolności 7 jest przeznaczone zarówno dla kobiet jak i mężczyzn. Mieszkania chronione są w pełni wyposażone i umeblowane, zapewniają wychowankom właściwe warunki do nauki i wypoczynku. Z osobami przebywającymi w mieszkaniach chronionych prowadzona jest intensywna praca socjalna nakierowana na uzyskanie stabilizacji życiowej i usamodzielnienie. Osoby pełnoletnie mogą przebywać w mieszkaniu chronionym do ukończenia nauki, nie dłużej niż do ukończenia 25 roku życia. MOPS prowadzi również mieszkania wspólnotowe dla kobiet lub kobiet z dziećmi po eksmisji, rodzin zagrożonych bezdomnością i dotkniętych problemem przemocy, Do dyspozycji przeznaczone są 4 mieszkania. MOPS posiada następujące punkty przyjęć pracowników socjalnych: - ul. Świerczyny 1, - ul. Brzezińska 21, - ul. Kosztowska 55, - ul. Piastów Śląskich 8, - ul. Długa 85. Podstawowym zadaniem Ośrodka Interwencji Kryzysowej (ul. Gwarków 24) jest powstrzymywanie przemocy i interweniowanie na rzecz ofiar przemocy w rodzinie, w oparciu o ocenę stopnia zagrożenia, wynikającego z dalszego ich pozostawania w sytuacji kryzysowej. Do placówki zwracają się o pomoc głównie te osoby, u których kryzys jest związany z bezpośrednimi i odległymi następstwami problemów alkoholowych. Placówka udziela kompleksowej pomocy socjalnej, prawnej, psychologicznej, pedagogicznej, terapeutycznej, jak również zapewnia schronienie w Hostelu OIK kobietom samotnym i matkom z dziećmi, z objawami ostrej reakcji kryzysowej, z zagrożeniem utraty życia oraz bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego w środowisku domowym. Zgłaszają się również osoby będące w ostrych kryzysach sytuacyjno losowych. Ośrodek podejmuje również działania interwencyjne na rzecz osób i rodzin, będących w stanie innego kryzysu, nie tylko wynikającego z przemocy domowej. Udziela pomocy w ostrych konfliktach małżeńsko-rodzinnych, w przypadkach zgłaszanych prób samobójczych, w stanie żałoby, w przypadku klęsk żywiołowych, bądź w ostrych kryzysach egzystencjalnych. Ośrodek prowadzi dwie podstawowe formy organizacyjne interwencji kryzysowej: tryb stacjonarny i tryb ambulatoryjny. W trybie stacjonarnym udzielane jest poradnictwo specjalistyczne (psychologiczne, prawne, socjalne i pedagogiczne) łącznie ze schronieniem w Hostelu OIK. W trybie ambulatoryjnym pomoc (psychologiczną, pedagogiczną, socjalną, terapeutyczną i prawną) uzyskują osoby, które mimo przemocy domowej, bądź innych kryzysowych sytuacji, pozostają nadal w swoich środowiskach rodzinnych. 28

Tabl. 29. Mysłowice - działalność Ośrodka Interwencji Kryzysowej Wyszczególnienie 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba osób którym udzielono schronienia w Hostelu 14 33 28 31 37 Liczba osób/rodzin w kryzysie objętych poradnictwem 257 233 253 261 292 Porady indywidualne 1 243 1 207 1 622 1 430 1 401 Wizyty środowiskowe pracowników OIK 123 148 183 107 124 Porady prawne 339 480 470 410 582 Źródło: Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy MOPS. Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności (ul. Brzezińska 21) orzeka o stopniu niepełnosprawności w sprawach nierentowych (orzeczenia nie uprawniają do otrzymania rent inwalidzkich). Posiadane orzeczenie pozwala korzystać z następujących form pomocy lub uprawnień: - w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia, korzystania ze szkoleń i korzystania z dodatkowych uprawnień (np. dodatkowe urlopy i przerwy w pracy), - z ulg, np. podatkowych, komunikacyjnych, zwalniania z opłat rtv, - w zakresie rehabilitacji społecznej np. możliwość uczestnictwa w warsztatach terapii zawodowej, turnusach rehabilitacyjnych, - w zaopatrzeniu w przedmioty ortopedyczne, - z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych, rehabilitacyjnych świadczonych przez instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki, - do zasiłku pielęgnacyjnego i innych świadczeń rodzinnych (np. dodatków do zasiłków rodzinnych). Dom Dziennego Pobytu Złota Jesień (ul. Świerczyny 1). Oferta Domu Dziennego Pobytu Złota Jesień skierowana jest do emerytów i inwalidów z orzeczoną grupą inwalidzką lub stopniem niepełnosprawności, osób samotnych mających problemy z samodzielnym prowadzeniem gospodarstwa domowego. Celem placówki jest organizacja i aktywizacja życia pensjonariuszy bez konieczności zmiany miejsca ich zamieszkania. Dysponuje jadalnią z zapleczem kuchennym, pokojem telewizyjnym, pokojem wypoczynkowym, kącikiem czytelniczym, wypożyczalnią gier oraz bazą sanitarną i ogrodem. Oferuje całodzienne wyżywienie, organizację zajęć w ramach terapii zajęciowej służącej utrzymaniu sprawności psychofizycznej, zaspokojeniu potrzeb towarzyskich i kulturalnych. W 2011 r. objęto pomocą 32 pensjonariuszy. Tymczasowe Schronienie dla bezdomnych mężczyzn (ul. Strażacka 9). Noclegownia, ogrzewalnia. Formy pomocy: schronienie, świadczenia pomocy społecznej, praca socjalna, odzież. 50 miejsc. Dom Dziecka im. św. Ojca Pio (ul. Żeromskiego 2 ) jest placówką wspierania rodziny, opiekuńczo wychowawczą typu socjalizacyjnego. Sprawuje całodobową opiekę opiekę i wychowanie nad dziećmi częściowo lub całkowicie pozbawionymi opieki rodzicielskiej. Placówka przeznaczona jest dla 30 dzieci w wieku od 0 do 18 lat lub do ukończenia procesu kształcenia. Od listopada 2008 r. placówka prowadzi filię w postaci mieszkania wspólnotowego położonego przy ul. Krakowskiej. Filia przeznaczona jest dla 14 wychowanków w wieku od 6 do 18 lat ub do ukończenia procesu kształcenia. Najczęstszymi powodami umieszczenia dzieci w placówce jest: - patologia społeczna rodziny (alkoholizm, prostytucja, sutenerstwo, naruszanie porządku publicznego, zaniedbywanie dzieci), - niewydolność wychowawcza rodziny, trudności sprawiane przez dziecko, trudne warunki materialne, - choroby umysłowe rodziców. Tabl. 30. Mysłowice - wychowankowie Domu Dziecka (osoby) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba dzieci przebywających w placówce ogółem 67 76 57 65 62 68 Liczba dzieci które powróciły do rodziny biologicznej 5 7 8 6 4 4 Liczba dzieci przekazanych do adopcji 12 18 11 13 5 9 Liczba dzieci umieszczonych w rodzinie zastępczej 4 1 3 1 Źródło: Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy MOPS. 29

Dom Pomocy Społecznej (ul. Reja 54). Placówka o charakterze ponad gminnym realizuje zadania własne powiatu określone w ustawie o pomocy społecznej obejmując opieką osoby przewlekle psychicznie chore dla obojga płci. Zapewnia całodobową opiekę zaspakajając niezbędne potrzeby bytowe osobom wymagającym opieki ze względu na chorobę. W 2010 roku przystąpiono do realizacji zadań dotyczących standaryzacji jednostki, polegającej na budowie nowego pawilonu, oraz remoncie istniejącego budynku. Proces standaryzacji zakończył się, dom uzyskał zezwolenie na prowadzenie działalności. W nowo wybudowanym pawilonie zamieszkało 26 pensjonariuszy, 24 osoby pozostały w wyremontowanym budynku placówki. Oprócz działań mierzalnych przez cały rok realizowane były działania niemierzalne w formie zajęć integracyjnych, edukacyjno - kulturalnych, usprawniających do funkcjonowania w społeczności DPS. Warsztaty Terapii Zajęciowej przy Stowarzyszeniu Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Radość (ul. Laryska 7). Działalność Warsztatów Terapii zajęciowych jest bardzo ważną formą wsparcia dziennego osób niepełnosprawnych i rodzin, w których jest osoba niepełnosprawna. WTZ przeznaczony jest dla osób, niepełnosprawnych, które ukończyły 18 rok życia, ze wskazaniem do terapii zajęciowej, zawartym w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności. Celem jest rehabilitacja osób z dysfunkcją narządu ruchu, upośledzeniem umysłowym poprzez wsparcie uczestnika Warsztatu w uzyskaniu wyższego poziomu niż ten jaki posiadał przed rehabilitacją Najważniejszym celem WTZ jest prowadzenie procesu rehabilitacji uczestników tak by osiągnęli możliwie najlepszy stopień przystosowania do pracy i życia społecznego. Liczba uczestników - 25 osób. 3. Działania na rzecz osób niepełnosprawnych Jak stwierdza Program działań na rzecz osób niepełnosprawnych na lata 2010 2020, sporządzenie pełnej diagnozy problemu niepełnosprawności jest niezwykle trudne, ponieważ nie gromadzi się kompletnych danych na ten temat. Program określa cel strategiczny jako Mysłowice miastem równych szans dla osób niepełnosprawnych. Określa również cele szczegółowe, tj.: - A- tworzenie warunków sprzyjających aktywizacji osób niepełnosprawnych oraz przeciwdziałanie skutkom bezrobocia, - B- tworzenie warunków do czynnego udziału osób niepełnosprawnych w życiu kulturalnym i społecznym, - C- przeciwdziałanie niepełnosprawności poprzez rehabilitację, rozwijanie bazy szpitalnej oddziału rehabilitacyjnego, ośrodków rehabilitacyjnych dostosowanych do kompleksowych usług w zakresie rehabilitacji medycznej zgodnej z wymogami i potrzebami osób niepełnosprawnych, - D- rozwijanie zintegrowanego systemu wsparcia w zakresie rehabilitacji medycznej zgodnej z wymogami i potrzebami osób niepełnosprawnych, - E- wdrożenie i doskonalenie systemu informacyjnego oraz monitorującego problemy osób niepełnosprawnych, - F- tworzenie infrastruktury miejskiej sprzyjającej rozwojowi i zgodnej z potrzebami osób niepełnosprawnych. Ocenia się, że w Mysłowicach mieszka ok. 6,5 tys. osób niepełnosprawnych. Informacją pomocniczą w ocenie problemu niepełnosprawności są dane Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Mysłowicach. Tabl. 31. Mysłowice - wydane orzeczenia o stopniu niepełnosprawności Stopień niepełnosprawności 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Lekki 194 193 211 270 234 248 Umiarkowany 335 402 469 547 533 572 Znaczny 171 232 361 340 316 340 RAZEM 700 827 1 041 1 157 1 083 1 160 Źródło: Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Mysłowicach. Przestrzenny rozkład osób z orzeczeniami o niepełnosprawności wskazuje, iż w większym stopniu osoby niepełnosprawne występują w północnej części miasta, w tym przede wszystkim na Starym Mieście, w tym prawie w połowie w zakresie niepełnosprawności ruchowej. 30

Tabl. 32. Mysłowice - orzeczenia o niepełnosprawności wg osiedli, 2011-2012 Osiedle Ludność Orzeczenia o niepełnosp rawności w tym o niepełnospr. ruchowej Udział orzeczeń o niepełnospr. wliczbie ludności ogółem w % Udział orzeczeń o niepełnospr ruchowej w liczbie ludności ogółem w % Północ Bończyk - Tuwima 6 158 104 42 1,69 0,68 Brzęczkowice i Słupna 9 901 209 92 2,11 0,93 Centrum 9 906 215 83 2,17 0,84 Janów Miejski - Ćmok 9 070 150 63 1,65 0,69 Piasek 3 978 77 31 1,94 0,78 Stare Miasto 3 905 108 46 2,77 1,18 Szopena - Wielka Skotnica 6 377 149 62 2,34 0,97 Południe Brzezinka 5 146 83 32 1,61 0,62 Dziećkowice 1 461 25 12 1,71 0,82 Kosztowy 3 480 34 11 0,98 0,32 Krasowy 2 811 27 11 0,96 0,39 Larysz - Hajdowizna 1 546 16 5 1,03 0,32 Morgi 2 146 22 10 1,03 0,47 Wesoła 8 108 113 50 1,39 0,62 Źródło: Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Mysłowicach. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Mysłowicach w swej działalności realizuje zadania związane z dofinansowaniem ze środków PFRON, które skierowane są wyłącznie do osób posiadających orzeczenia o niepełnosprawności. Liczba osób objętych pomocą w 2011 r. łącznie 262 osoby niepełnosprawne. Kwota dotacji z PFRON otrzymana w roku 2011 była najniższa w stosunku do lat poprzednich. Biorąc pod uwagę sytuację finansową i tendencje spadkowe w odniesieniu do otrzymywanych środków finansowych z PFRON. W związku z powyższym, w 2010r. MOPS wprowadził wewnętrzny regulamin, który ma na celu właściwy podział środków i objęcie dofinansowaniem osób, które najbardziej potrzebują wsparcia i pomocy. Ponadto wprowadzono limity dotyczące kwot dofinansowań, co w znacznym stopniu pozwoliło na wydajniejsze gospodarowanie otrzymanymi środkami. Pomimo tych działań posiadane fundusze okazały się niewspółmierne do istniejących potrzeb i nie wystarczyły na realizację wszystkich zadań. I tak, w 2011r. wykonanie zadania dotyczącego uczestnictwa osób niepełnosprawnych i ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych zostało zawieszone. Tabl. 33. Mysłowice - koszty rehabilitacji społecznej (MOPS/PFRON) i zawodowej (PUP) (zł) Rodzaj wydatków 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Turnusy rehabilitacyjne 230 668 184 419 251 980 100 000 40 000 0 Zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, ortopedyczny i środki pomocnicze 212 812 280 350 250 000 260 784 142 641 277 299 Likwidacja barier architektonicznych 469 034 451 583 659 534 356 555 217 255 122 692 Sport, kultura, rekreacja i turystyka dla niepełnosprawnych Działalność Warsztatu Terapii Zajęciowej 59 870 53 440 35 694 10 000 10 000 10 000 436 358 387 600 393 930 393 930 393 930 369 900 Rehabilitacja społeczna razem 1 408 742 1 357 392 1 591 138 1 121 269 803 826 779 891 Rehabilitacja zawodowa (realizowana przez PUP) 21 500 27 791 91677 25684 19000 12208 Źródło: Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy MOPS. W informacji o realizacji Programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych, MOPS wskazuje m.in. następujące sposoby realizacji odpowiednich celów i zadań: 31

- wakacje dla seniorów - uczestnicy spotykają się codziennie na terenie Muzeum Pożarnictwa, w trakcie wypoczynku zapewnione są dwa posiłki: śniadanie oraz obiad; celem programu jest prowadzenie działalności w zakresie edukacji zdrowotnej oraz integracji osób starszych, niepełnosprawnych oraz niezaradnych życiowo; - zapewnienie wypoczynku letniego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym; - wyjazdy turystyczno - rekreacyjne do: Kazimierza, Częstochowy, Wrocławia, Wadowic, Ojcowa, w okolice Jury Krakowsko - Częstochowskiej; - utworzenie szkoły życia rodzinnego celem prowadzenia warsztatów dotyczących kształtowania umiejętności pielęgnacyjnych, opiekuńczych i wychowawczych. Placówka obejmie działalnością wszystkie osoby wymagające pomocy w realizowanym zakresie w tym osoby niepełnosprawne i ich rodziny. - rozpowszechnienie informacji o rodzajach pomocy z jakiej mogą skorzystać osoby niepełnosprawne. Pełnomocnik ds. Osób Niepełnosprawnych przy Urzędzie Miasta Mysłowice wskazuje m.in. następujące zadania podjętych w ramach realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Mysłowicach na lata 2010 2020 : - działania związane z organizacją porad prawnych dla Pensjonariuszy Domu Pomocy Społecznej, - podejmowanie działań związanych z likwidacją barier architektonicznych w otoczeniu domowym osób niepełnosprawnych, - współpraca ze Strażą Miejską w celu zinwentaryzowania miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych w mieście wymagających renowacji, - wnioskowanie oraz prowadzenie rozmów z wydziałami UM odnośnie nowych miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych, - podejmowanie działań związanych z doposażeniem przejść dla pieszych w sygnały dźwiękowe będące ułatwieniem w poruszaniu się po mieście osobom niewidomym i niedowidzącym; współpraca w tym zakresie z wydziałami UM, - podejmowanie rozmów oraz rozpatrywanie możliwości odnośnie utworzenia w mieście Środowiskowego Domu Samopomocy. V. EDUKACJA W roku 2011 w porównaniu do roku 2006 - liczba uczniów ogółem w szkołach podstawowych, gimnazjach oraz w szkołach ponadgimnazjalnych i zespołach szkół zmniejszyła się o 21%, co obrazuje poniższe zestawienie. Tabl. 34. Mysłowice - szkolnictwo uczniowie (stan na koniec roku szkolnego) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006=100 Szkoły podstawowe 4 637 4 262 4 142 3 982 3 894 3 872 83,5 Gimnazja 2 832 3 088 2 720 2 606 2 308 2 152 76,0 Szkoły ponadgimnazjalne i zespoły szkół 2 650 2 123 2 012 1 907 2 131 1 947 73,5 RAZEM 10 119 9 473 8 874 8 495 8 333 7 971 78,8 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Edukacji, Kultury i Sportu. 32

Wykr. 7. Mysłowice - uczniowie razem (stan na koniec roku szkolnego) 10 500 10 000 9 500 9 000 8 500 8 000 7 500 2006 2007 2008 2009 2010 2011 W tym samym czasie - tj. w 2011 r. w porównaniu do 2006 r. - liczba etatów ogółem w szkołach podstawowych, gimnazjach oraz w szkołach ponadgimnazjalnych i zespołach szkół zmniejszyła się o ok. 15%. Tabl. 35. Mysłowice - szkolnictwo etaty (stan na koniec roku szkolnego) 2006 2011 Wyszczególnienie pracownicy pedagogiczni pracownicy administr. - obsługowi pracownicy pedagogiczni pracownicy administr. - obsługowi Szkoły podstawowe 485,8 207,3 507,7 247,9 Gimnazja 295,8 95,9 242,5 98,0 Szkoły ponadgimnazjalne i zespoły szkół 416,2 114,8 200,6 69,6 Razem 1 197,8 418,0 950,8 415,5 OGÓŁEM 1 615,8 1 366,3 2006=100 84,6 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Edukacji, Kultury i Sportu. Według Informacji o stanie realizacji zadań oświatowych w mieście Mysłowice w roku szkolnym 2010/2011 opracowanej przez Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Urzędu Miasta, istniejąca sieć szkół zasadniczo zabezpieczała potrzeby edukacyjne uczniów i wychowanków miasta Mysłowice. Szkoły: specjalna i z oddziałami integracyjnymi zabezpieczają także specjalne potrzeby edukacyjne dzieci. Złe warunki lokalowe szkoły specjalnej nie pozwalają przyjmować dzieci niedowidzących i autystycznych, które kierowane są do placówek w Katowicach i Dąbrowie Górniczej. Dla dzieci z orzeczeniami Poradni Pedagogiczno - Psychologicznej organizowane są w szkołach zajęcia rewalidacyjne i nauczanie indywidualne. W 2012 r. - związku ze znaczącym zmniejszeniem liczby uczniów - Rada Miasta Mysłowice podjęła szereg uchwał zmierzających do zmian w sieci placówek szkolnych. W czerwcu 2012 r. podjęto uchwały w/s przekształcenia następujących szkół: - Zasadniczej Szkoły Zawodowej Specjalnej Zespołu Szkół Specjalnych im. Janusza Korczaka w Mysłowicach przy ul. Plac Wolności 3, - Zasadniczej Szkoły Zawodowej nr 2 Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Mysłowicach przy ul. Pocztowej 20, - Zasadniczej Szkoły Zawodowej nr 3 im. Kardynała Augusta Hlonda Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Mysłowicach przy ul. Wielka Skotnica 84a, 33

- Zasadniczej Szkoły Zawodowej nr 1 im. Walentego Roździeńskiego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Generała Jerzego Ziętka w Mysłowicach przy ul. Mikołowskiej 44. Z kolei, w sierpniu 2012 r. Rada Miasta podjęła uchwały w/s likwidacji następujących szkół: - I Liceum Profilowanego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Generała Jerzego Ziętka w Mysłowicach przy ul. Mikołowskiej 44, - III Liceum Profilowanego im. Kardynała Augusta Hlonda Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Mysłowicach przy ul. Wielka Skotnica 84a, - Uzupełniającego Liceum Ogólnokształcącego im. Kardynała Augusta Hlonda Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Mysłowicach przy ul. Wielka Skotnica 84a, - Technikum Uzupełniającego dla Dorosłych Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Generała Jerzego Ziętka w Mysłowicach przy ulicy Mikołowskiej 44, - Szkoły Policealnej Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. Generała Jerzego Ziętka w Mysłowicach przy ul. Mikołowskiej 44, - Technikum Uzupełniającego dla Dorosłych Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Mysłowicach przy ul. Pocztowej 20, - Szkoły Policealnej Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Mysłowicach przy ul. Pocztowej 20. Wcześniej, w lutym 2012 r. podjęto uchwały w/s zamiaru przekształcenia czterech ww. zasadniczych szkół zawodowych. W lutym 2012 r. podjęto również uchwałę (Nr XXIII/406/12) w/s podjęcia działań zmierzających do przeniesienia siedziby Zespołu Szkól Specjalnych im. Janusza Korczaka w Mysłowicach ul. Plac Wolności 3 do budynku Szkoły Podstawowej nr 13 z Oddziałami Integracyjnymi. Na tej samej sesji w lutym 2012 r. podjęto również uchwały w/s utworzenia Zespołu Szkolno - Przedszkolnego nr 1 oraz Zespołu Szkolno - Przedszkolnego nr 2. Ponadto, uchwały likwidacyjne z sierpnia 2012 r. były poprzedzone (również w lutym) uchwałami w/s podjęcia działań zmierzających do likwidacji ww. szkół. Wtedy też podjęto uchwałę w/s podjęcia działań zmierzających do stopniowej (od 1.09.2012 r.) likwidacji III Liceum Ogólnokształcącego im. Kardynała Augusta Hlonda Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Mysłowicach przy ul. Wielka Skotnica 84a. 1. Przedszkola i szkoły Przedszkola publiczne w 2011 r. objęły opieką 2 114 dzieci, w tym w czterech oddziałach integracyjnych. Ponadto działały trzy przedszkola niepubliczne ( Cudaczek, Skrzat i Motylek ) oraz jeden punkt przedszkolny ( Cudaczek ). W placówkach niepublicznych liczba wychowanków wyniosła 164. W porównaniu do roku 2006 liczba wychowanków w przedszkolach publicznych wzrosła o ok. 13%. W tym samym czasie liczba etatów (pracownicy pedagogiczni i pracownicy administracyjno obsługowi razem) zwiększyła się tylko o ok. 3,7%. Dane o poszczególnych przedszkolach w roku szkolnym 2011/2012 zawiera załącznik 3. Odmiennie niż w przedszkolach kształtowała się sytuacja w szkołach podstawowych, gimnazjach i w szkołach ponadgimnazjalnych. W szkołach tych w okresie 2006 2011 wyraźnie zmniejszyła się liczba uczniów. Nie jest to zresztą sytuacja charakterystyczna tylko dla Mysłowic, co obrazują poniższe zestawienia. Tabl. 36. Szkoły podstawowe (bez: specjalnych i dla dorosłych) Wyszczególnienie Obiekty Oddziały Uczniowie Obiekty Oddziały Uczniowie 2006=100 uczniowie 2006 2011 Gliwice 30 460 10 091 30 399 8 694 86,2 Jaworzno 16 253 5 303 15 225 4 535 85,5 Katowice 42 723 15 965 45 621 13 331 83,5 Mysłowice 16 201 4 267 16 190 3 781 88,6 Siemianowice Śląskie 10 165 3 893 11 143 3 406 87,5 Sosnowiec 35 479 10 411 36 427 8 953 86,0 Tychy 23 308 6 510 23 302 6 319 97,1 34

Tabl. 37. Gimnazja (bez: specjalnych i dla dorosłych) Wyszczególnienie Obiekty Oddziały Uczniowie Obiekty Oddziały Uczniowie 2006=100 uczniowie 2006 2011 Gliwice 20 243 6 113 22 192 4 725 77,3 Jaworzno 12 153 3 546 11 109 2 520 71,1 Katowice 34 422 10 114 36 303 7 099 70,2 Mysłowice 8 122 2 835 8 95 1 989 70,2 Siemianowice Śląskie 9 101 2 335 9 77 1 730 74,1 Sosnowiec 27 266 6 612 29 220 5 133 77,6 Tychy 14 168 4 283 14 131 3 165 73,9 Tabl. 38. Licea ogólnokształcące (bez: specjalnych i dla dorosłych) Wyszczególnienie Obiekty Oddziały Uczniowie Obiekty Oddziały Uczniowie 2006=100 uczniowie 2006 2011 Gliwice 16 132 4 042 15 109 3 177 78,6 Jaworzno 5 54 1 649 4 40 1 135 68,8 Katowice 24 224 6 541 19 183 5 454 83,4 Mysłowice 2 41 1 099 3 35 830 75,5 Siemianowice Śląskie 6 39 848 6 33 712 84,0 Sosnowiec 15 136 3 702 15 98 2 437 65,8 Tychy 6 88 2 765 5 59 1 739 62,9 We wszystkich miastach uwzględnionych w porównaniach liczba uczniów w okresie 2006 2011 zmniejszyła się w sposób istotny. Dane o poszczególnych szkołach publicznych w okresie 2006 2011 i organizacji zespołów szkół zawierają załączniki 4-7. Szkolnictwo publiczne uzupełniają następujące jednostki szkolnictwa niepublicznego: - Ponadgimnazjalne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych prowadzone przez Niepubliczne Centrum Kształcenia Ustawicznego Spółka z o.o. w Mysłowicach, Plac Wolności 7, - Niepubliczne Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące prowadzone przez Wojewódzki Uniwersytet Robotniczy Spółka z o.o. w Mysłowicach, Plac Wolności 7, - Niepubliczne Policealne Studium Zawodowe prowadzone przez Wojewódzki Uniwersytet Robotniczy Spółka z o.o. w Mysłowicach, Plac Wolności 7 - Akademia Viessmann Policealne Studium Nowoczesnych Technik Grzewczych w Mysłowicach, ul. Gen. Ziętka 126, - Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych Centrum Edukacji "Siódemka", ul. Powstańców 19, - Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące Centrum Edukacji "Siódemka", ul. Powstańców 19, - Policealna Szkoła Centrum Edukacji "Siódemka", ul. Powstańców 19, - Niepubliczna Europejska Policealna Szkoła Biznesu dla Dorosłych, Plac Wolności 3. 2. Inne placówki oświatowe Centrum Kształcenia Praktycznego (ul. Mikołowska 44a) zostało utworzone w 2000 r. z przekształcenia Warsztatów Szkolnych (istniejących od 1974r.). Kształci młodzież oraz dorosłych na poziomie szkoły zawodowej oraz średniej technicznej zarówno w formie stacjonarnej jak również w formach kursów kwalifikacyjnych. Młodzieżowy Dom Kultury (ul. Powstańców 6), działa od 1979 roku. Jest placówką oświatowowychowawczą. Jego działalność opiera się głównie na pracy w kołach zainteresowań i zespołach, czyli formach stałych, odbywających się systematycznie, raz lub dwa razy w tygodniu. Są to koła o bardzo różnym charakterze od tzw. naukowych poprzez typowo rekreacyjne, po artystyczne: - koło informatyczne, - koło modelarskie, 35

- koła teatralne, - koła plastyczne, - koła taneczne "Błysk" i "Błyskotki", - zespół taneczny, - zajęcia gimnastyki korekcyjnej. Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna (ul. Okrzei 1). Do podstawowych zadań Poradni należy udzielanie dzieciom i młodzieży pomocy psychologiczno pedagogicznej (w tym logopedycznej), w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, a także udzielanie rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno - pedagogicznej związanej z wychowywaniem i kształceniem dzieci i młodzieży. Zakres zadań placówki jest bardzo szeroki i obejmuje: - terapię logopedyczną prowadzoną z dziećmi i młodzieżą, - badania przesiewowe słuchu i wzroku, - diagnozowanie i konsultacje w zakresie: odchyleń i zaburzeń rozwojowych dzieci i młodzieży, funkcjonowania dydaktycznego, zaburzeń mowy, zaburzeń w zachowaniu i trudności wychowawczych, predyspozycji psychofizycznych przy wyborze zawodu, - wydawanie opinii np. w sprawach: wczesnego wspomagania rozwoju, wcześniejszego przyjęcia do szkoły podstawowej lub odroczenia obowiązku szkolnego, pozostawienia ucznia klasy I - III szkoły podstawowej na drugi rok w tej samej klasie, objęcia dziecka nauką w klasie terapeutycznej, dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb, kwalifikowania do klas terapeutycznych, - orzekanie o potrzebie kształcenia specjalnego uczniów z dysfunkcjami. Dane o innych placówkach oświatowych w okresie 2006 2011 przedstawia załącznik 8. 3. Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowicach (ul. Powstańców 19) powołana została decyzją Ministra Edukacji Narodowej w listopadzie 1995 roku (wcześniej - Wyższa Szkoła Edukacji Wczesnoszkolnej). Prowadzi studia w systemie stacjonarnym i niestacjonarnym na kierunkach: - pedagogika, - polityka społeczna, - praca socjalna, - zdrowie publiczne. Na kierunku pedagogika (studia magisterskie) dostępne są następujące specjalizacje: - pedagogika resocjalizacyjna z penitencjarystyką, - pedagogika resocjalizacyjna z profilaktyką społeczną, - pedagogika wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne (specjalizacja nauczycielska), - pedagogika wczesnoszkolna z elementami logopedii (specjalizacja nauczycielska), - pedagogika przedszkolna z wspomaganiem logopedycznym (specjalizacja nauczycielska), - pedagogika opiekuńczo-wychowawcza z opieką społeczną, - pedagogika opiekuńczo-wychowawcza z diagnozą i terapią, - pedagogika artystyczna z animacją kulturową - muzyka i plastyka, - edukacja kulturowa, - edukacja dla bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego (specjalizacja nauczycielska), - opieka dziecięca z wczesną interwencją. Kierunek zdrowie publiczne oferuje następujące specjalizacje: - promocja zdrowia i profilaktyka chorób, - ubezpieczenie społeczne i kontraktowanie usług medycznych, - higiena żywienia z dietetyką, - zdrowie psychiczne i terapia uzależnień, - edukacja zdrowotna i promocja zdrowia, - kwalifikowana opieka niemedyczna w zakresie gerontologii, - kwalifikowana opieka niemedyczna w zakresie opieki paliatywnej i hospicyjnej. 36

Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna prowadzi również Studia Podyplomowe. Ich potrzeba wynika z przeobrażeń systemu oświaty oraz ze zmian regulujących zatrudnianie i pracę pedagogów, nauczycieli i pracowników socjalnych. Oferta GWSP w ramach kształcenia podyplomowego skierowana jest do pracowników jak i kandydatów do pracy w obszarze szkolnym i pozaszkolnym, opieki, wsparcia i profilaktyki społecznej, diagnozy, terapii i penitencjarystyki. Studia Podyplomowe w GWSP zostały zorganizowane jako kwalifikacyjne i doskonalące. Plany specjalności studiów podyplomowych kwalifikacyjnych obejmują zajęcia teoretyczne, metodyczno - warsztatowe i praktyczne. Studia doskonalące, nie nadają dodatkowych uprawnień zawodowych, a stanowią jedynie poszerzenie kompetencji ich słuchacza ze względu na wzbogacenie jego warsztatu zawodowego i ułatwianie rozwiązywania zróżnicowanych sytuacji zawodowych. Dostępne są następujące specjalności studiów podyplomowych i kursów doskonalących: - Europejski organizator pomocy społecznej przygotowanie zawodowe nowoczesnych kadr opieki społecznej, z przeznaczeniem do zatrudnienia w placówkach i instytucjach systemu opieki i wsparcia społecznego - Interwencja kryzysowa - przeznaczenie do zatrudnienia absolwentów w instytucjach, placówkach i zespołach interwencyjnych, prowadzących interwencje kryzysową wobec osób, rodzin będących w trudnej sytuacji życiowej, ponoszących konsekwencje dysfunkcjonalności w odniesieniu do niezaspokajanych, uzasadnionych potrzeb podmiotowych i społecznych - Profesjonalista przyszłości w zakresie gerontologii - przygotowanie zawodowe nowoczesnych kadr opieki społecznej, z przeznaczeniem do zatrudnienia w placówkach opieki i wsparcia społecznego dla seniorów. Studia specjalizują w zakresie szerokiej wiedzy i umiejętności przydatnych w świadczeniu usług opiekuńczych, pielęgnacyjnych, socjalnych składających się na interdyscyplinarne zadania gerontologa ściśle współpracującego z innymi specjalistami, między innymi z lekarzami geriatrii - Surdologopedia - studia podyplomowe poszerzające wiedzę i umiejętności logopedów o obszar surdologopedii (leczenie i rehabilitacja mowy u osób głuchych lub niedosłyszących) ze szczególnym uwzględnieniem związanej z tym diagnozy i terapii logopedycznej - Neurologopedia - studia podyplomowe poszerzające wiedzę i umiejętności logopedów o obszar neurologopedii z szczególnym uwzględnieniem związanej z tym diagnozy i terapii logopedycznej - Resocjalizacja z diagnozą grafologiczną specjalność nadająca kwalifikacje w zakresie resocjalizacji, uzupełniona o wiedzę i umiejętności z zakresu diagnozy grafologicznej. - Diagnoza grafologiczna w pedagogice studia podyplomowe doskonalące, wyposażające w wiedzę i umiejętności w zakresie stosowania grafologii jako sposobu diagnozowania ucznia, wychowanka, podopiecznego. Studia przeznaczone wyłącznie dla pedagogów i nauczycieli. - Zastosowanie diagnozy grafologicznej w pedagogice kurs doskonalący dla pedagogów, wychowawców i nauczycieli. - Komunikacja i negocjacje w praktyce kurs doskonalący dla studentów GWSP poszerzający wiedzę o podstawach komunikacji i negocjacji w środowisku rodzinnym i w zróżnicowanych środowiskach życia społecznego oraz funkcjonowania zawodowego. VI. KULTURA Uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych nie musi się odbywać wyłącznie przez instytucje zlokalizowane w Mysłowicach lub będące jednostkami gminnymi. Tym niemniej działalność tych instytucji w decydującej mierze decyduje o życiu kulturalnym w mieście. Dane statystyczne przedstawione w zestawieniu poniżej informują o bardzo znaczącym spadku uczestników imprez kulturalnych rozumianych łącznie. W 2011 r. w stosunku do roku 2003 liczba uczestników różnych imprez zmniejszyła się z 49,2 tys. do 10, 8 tys osób, tj. o 78%. Liczba imprez w tym samym okresie spadła z 760 do 340. Przyczyną tego stanu były (i są) ograniczenia finansowe. Efektem było m.in. przeniesienie w 2010 r. Off Festival do Katowic. Przez trzy wcześniejsze lata impreza ta odbywała się w parku Słupna. Ten fakt miał niebagatelny wpływ na spadkową statystykę uczestników imprez kulturalnych. 37

Tabl. 39. Uczestnicy imprez w domach i ośrodkach kultury, klubach i świetlicach (osoby) Wyszczególnienie 2003 2005 2007 2009 2011 2003=100 Polska 30 213 027 32 283 418 33 612 049 34 455 370 30 750 339 101,8 Woj. śląskie 2 467 310 3 460 321 3 633 044 3 692 280 3 157 577 128,0 Gliwice 1 430 7 772 9 028 8 321 510 35,7 Jaworzno 40 113 92 531 119 978 96 299 81 746 203,8 Katowice 183 967 298 276 372 290 374 911 268 413 145,9 Mysłowice 49 187 40 988 38 378 19 222 10 812 22,0 Siemianowice Śląskie 24 595 25 862 25 364 18 931 42 389 172,3 Sosnowiec 17 321 19 309 19 935 26 817 29 569 170,7 Tychy 5 232 44 562 69 898 59 476 37 395 714,7 Życie kulturalne w mieście kształtowane jest przede wszystkim przez: - Mysłowicki Ośrodek Kultury (ul. Grunwaldzka 7) który powstał 1.09.2011 r. z połączenia Mysłowickiego Ośrodka Kultury i Sztuki Trójkąt (ul. Laryska 5) i Miejskiego Centrum Kultury (ul. Grunwaldzka 7), - Miejską Bibliotekę Publiczną (ul. Strumieńskiego 5), - Muzeum Miasta Mysłowice (ul. Stadionowa 7a), - Centralne Muzeum Pożarnictwa (ul. Stadionowa 7a), - Młodzieżowy Dom Kultury (ul. Powstańców 6). Dotacje Urzędu Miasta na rzecz rozwoju kultury w okresie 2006 2011 zmniejszyły się ogółem o 20%. Wzrosły jedynie w odniesieniu do Muzeum Miasta. Tabl. 40. Dotacje UM Mysłowice na rzecz rozwoju kultury (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006= 100 Mysłowicki Ośrodek Kultury x x x x x 694,9 x - Mysłowicki Ośrodek Kultury i Sztuki Trójkąt 1 721,0 2 172,0 2 040,0 1 608,0 1 485,0 823,6 x - Miejskie Centrum Kultury 1 621,0 2 255,3 2 633,0 1 834,6 1 400,0 656,0 40,5 Miejska Biblioteka Publiczna 2 000,0 2 170,0 2 395,0 2 153,5 2 380,0 1 935,0 96,8 Muzeum Miasta 300,0 415,0 480,0 392,6 400,0 360,0 120,0 RAZEM 5 642,0 7 012,3 7 548,0 5 988,7 5 665,0 4 469,5 79,2 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Edukacji, Kultury i Sportu. Środki z darowizn co wskazuje poniższe zestawienie nie stanowią realnego wzbogacenia środków finansowych pozostających w dyspozycji głównych ośrodków życia kulturalnego w mieście. Tabl. 41. Darowizny pozyskane (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Mysłowicki Ośrodek Kultury i Sztuki Trójkąt 0,0 12,0 0,4 5,4 3,0 2,1 Miejskie Centrum Kultury 12,3 4,0 3,3 8,6 14,3 1,0* * do 31.08.2011r. Źródło: UM Mysłowice, Wydział Edukacji, Kultury i Sportu. Mysłowicki Ośrodek Kultury (ul. Grunwaldzka 7). Mysłowicki Ośrodek Kultury został powołany do życia 1.09.2011 roku w wyniku połączenia Mysłowickiego Ośrodka Kultury i Sztuki Trójkąt oraz Miejskiego Centrum Kultury. Miejskie Centrum Kultury powołano w 1981 roku, a Mysłowicki Ośrodek Kultury i Sztuki Trójkąt powstał w 1994 r. (w wyniku przekształcenia Świetlicy środowiskowej która powstała dwa lata wcześniej). Nowo utworzony Mysłowicki Ośrodek Kultury, połączonymi siłami, konsekwentnie realizuje działania mające na celu promocję sztuki, a także zaszczepianie i pielęgnację szeroko pojętych zamiłowań kulturalnych zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. Oferując liczne zajęcia, propaguje jedną, ponadczasową ideę: twórczego i aktywnego spędzania wolnego czasu. Mysłowicki Ośrodek Kultury ma osiem filii: 38

- Brzezinka, ul. Laryska 5, - Brzęczkowice, ul. Kawy 12, - Dziećkowice, ul. Długa 70a, - Janów, ul. Janowska 2, - Kosztowy, ul. Kubicy 5, - Krasowy, ul. PCK 209b, - Morgi, ul. Wybickiego 80, - Wesoła, ul. 3-go Maja 28. Ważniejsze imprezy i przedsięwzięcia kulturalne Mysłowickiego Ośrodka Kultury i Sztuki Trójkąt w latach 2006-2011 przedstawia załącznik 9. Analogiczne imprezy Mysłowickiego Centrum Kultury w latach 2006 2010 przedstawia załącznik 10. Miejska Biblioteka Publiczna w Mysłowicach (ul. Strumieńskiego 4 pod tym adresem od lipca 2011 r.) odgrywa ważną rolę w środowisku lokalnym. Jej działalność wychodzi poza ramy statutowych zadań biblioteka aktywnie uczestniczy w imprezach i wydarzeniach lokalnych oraz ogólnokrajowych, współpracując przy tym z wieloma instytucjami i organizacjami pozarządowymi. Jest często miejscem spotkań społeczności lokalnej, sprzyjającym poznawaniu historii, tradycji, kultury i obyczajów regionu. Misją biblioteki jest rozpoznawanie, rozwijanie i zaspokajanie potrzeb czytelniczych i informacyjnych oraz upowszechnianie wiedzy i kultury, a także wspomaganie twórczego rozwoju jednostki poprzez udostępnianie dorobku piśmienniczego na różnych nośnikach. Na strukturę Miejskiej Biblioteki Publicznej w Mysłowicach składa się biblioteka centralna z wypożyczalnią i czytelnią główną oraz dziewięć filii bibliotecznych, zlokalizowanych w różnych częściach miasta Mysłowice: - nr 1, ul. Laryska 5, - nr 2, ul. Wielka Skotnica 84a, - nr 3, ul. Laryska 102 - nr 4, ul. Wybickiego 80 - nr 5, ul. Ziętka 25 - nr 7, ul. Oświęcimska 8 - nr 8, ul. 3 Maja 28 - nr 9, ul. Kubicy 5 - nr 11, ul. Mikołowska 40. Według informacji uzyskanej z MBP, od kilku już lat Biblioteka boryka się z trudnościami finansowymi, które utrudniają prawidłowe funkcjonowanie instytucji w środowisku. Dotacje organizatora w latach 2010 i 2011 były niewystarczające na działalność statutową instytucji oraz działalność kulturalno oświatową. Zbyt małe i systematycznie obniżające się dotacje na zakup nowości wydawniczych wpływają na ofertę biblioteki, a co za tym idzie na czytelnictwo w mieście. Zakup nowości wydawniczych w latach 2009-2011 zarówno w zakresie książek, zbiorów specjalnych jak i prasy był niewystarczający - nie był w stanie pokryć zapotrzebowania czytelników. Pomimo tych trudności, liczby wskazujące na wielkości uczestników w różnych imprezach organizowanych przez MBP wykazują tendencję wzrostową. Tabl. 42. Formy pracy z czytelnikiem w MBP w Mysłowicach (uczestnicy w osobach) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006= 100 Spotkania autorskie 502 423 321 737 234 203 40,4 Pogadanki o książkach 228 118 613 568 363 669 293,4 Konkursy 1 695 1 841 1 360 1 129 1 020 623 36,8 Lekcje biblioteczne 2 701 2 527 2 959 2 995 2 570 3 420 126,6 Zajęcia plastyczne 942 1 420 1 464 573 1 247 2 603 276,3 Gry i zabawy 844 1 102 1 198 1 276 954 1 511 179,0 Głośne czytanie 250 1 140 1 089 547 1 695 2 877 1 150,8 Inne np. biblioterapia, warsztaty komputerowe 1 204 368 198 1 504 2 413 984 81,7 RAZEM 8 366 8 939 9 202 9 329 10 496 12 890 154,1 Źródło: Miejska Biblioteka Publiczna w Mysłowicach. 39

Natomiast wskaźniki związane ściśle z działalnością bibliotekarską wykazują tendencję spadkową - księgozbiór bibliotek na 1000 ludności i czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności. Niekorzystnie rośnie wskaźnik liczy ludności przypadającej na 1 placówkę biblioteczną (z 6824 w 2006 r. na 7487 w 2010 r.). Tabl. 43. Biblioteki (wskaźniki) Wyszczególnienie Księgozbiór na 1000 ludności Czytelnicy na 1000 ludności Wypożyczenia na 1 czytelnika w woluminach 2006 2010 2006 2010 2006 2010 Polska 3 554 3 488 184 170 19,1 18,4 Woj. śląskie 3 647 3 610 215 190 20,3 19,7 Gliwice 2 248 2 376 211 185 23,0 24,2 Jaworzno 4 819 5 358 299 372 22,6 13,6 Katowice 7 888 8 449 376 322 16,9 15,7 Mysłowice 3 074 2 704 225 181 18,4 19,2 Siemianowice Śląskie 3 625 3 723 200 170 17,4 20,5 Sosnowiec 3 752 4 052 252 198 21,4 20,7 Tychy 2 746 2 875 236 204 18,2 20,7 Muzeum Miasta Mysłowice (ul. Stadionowa 7a) powstało 1 stycznia 2006 r. na podstawie uchwały Rady Miasta Nr LVII/575/2005 z dnia 29 grudnia 2005 r. Statut o treści uzgodnionej z Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego nadano muzeum 30 marca 2006 r. Muzeum powstało na bazie Działu Historii Miasta Centralnego Muzeum Pożarnictwa, i mieści się w siedzibie Muzeum Pożarnictwa przy ul. Stadionowej 7a. Nadzór nad instytucją sprawuje Prezydent Miasta Mysłowice. Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach (ul. Stadionowa 7a) zostało utworzone 14 września 1975 roku. Jego ekspozycja stała prezentuje zabytkowy sprzęt gaśniczy. Muzeum pierwotnie mieściło się w budynku byłego więzienia policyjnego na ulicy Powstańców. W maju 1991 roku zostało przeniesione na ulicę Stadionową. Tabl. 44. Zwiedzający muzea (osoby) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2011 2006=100 Polska 16 611 608 18 191 269 20 726 517 22 215 656 24 917 921 150,0 Woj. śląskie 719 103 843 117 1 287 756 1 108 745 1 153 048 160,3 Gliwice 28 696 26 113 40 231 37 505 56 633 197,4 Jaworzno 4 321 4 430 3 052 11 600 13 749 318,2 Katowice 44 072 43 365 45 427 65 232 112 901 256,2 Mysłowice 6 785 5 877 19 984 12 924 16 135 237,8 Siemianowice Śląskie 4 500 2 100 2 050 2 100 2 200 48,9 Sosnowiec 29 435 18 475 44 304 19 823 20 471 69,5 Tychy 0 38 356 52 791 50 781 48 013 x Odrębnym zagadnieniem z zakresu działalności instytucji kultury w Mysłowicach jest kwestia zaniku kin, analogiczna jak w przypadku innych, mniejszych ośrodków osadniczych (np. Jaworzno i Siemianowice Śląskie). W 2010 r. zostało zlikwidowane w Mysłowicach ostatnie kino repertuarowe. Funkcjonują dwa punkty kinowe pozostające w zarządzie MOK i świadczące usługi okazjonalnie. Jednocześnie, w ościennych dużych miastach liczba widzów w kinach (w tym przede wszystkim w multipleksach) w 2011 r. w porównaniu do 2006 r. radykalnie wzrosła w Katowicach o 290%, w Sosnowcu i w Tychach o ok. 190%. Reaktywacja małych kin, w mniejszych ośrodkach, byłaby pożądana dla wzbogacenia oferty repertuarowej. Tabl. 45. Widzowie w kinach (osoby) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2011 2006=100 Polska 20 860 292 32 362 507 35 179 453 37 528 085 39 616 332 189,9 Woj. śląskie 2 292 933 4 359 128 5 087 347 5 460 594 5 644 274 246,2 Gliwice 185 136 39 645 379 995 431 221 482 096 260,4 40

Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2011 2006=100 Polska 20 860 292 32 362 507 35 179 453 37 528 085 39 616 332 189,9 Jaworzno 27 865 0 0 0 0 x Katowice 336 896 1 449 690 1 532 389 1 511 906 1 314 383 390,1 Mysłowice 16 121 3 133 1 017 76 0 x Siemianowice Śląskie 5 873 3 976 3 010 1 576 0 x Sosnowiec 103 960 273 863 392 916 306 871 306 467 294,8 Tychy 99 147 123 796 214 743 219 739 285 524 288,0 Tabl. 46. Miejsca na widowni w kinach Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2011 2006=100 Polska 226 797 232 471 249 533 248 029 249 390 110,0 Woj. śląskie 26 391 34 828 37 552 39 385 38 255 145,0 Gliwice 1 013 508 2 844 2 721 2 721 268,6 Jaworzno 473 0 0 0 0 x Katowice 2 264 9 176 9 176 8 444 8 622 380,8 Mysłowice 906 424 180 180 0 x Siemianowice Śląskie 428 408 408 400 0 x Sosnowiec 570 1 217 2 090 2 090 2 090 366,7 Tychy 573 1 786 1 221 1 221 1 221 213,1 Lokalizację jednostek usług społecznych przedstawia załącznik mapa C. VII. KULTURA FIZYCZNA, REKREACJA I TURYSTYKA Ustawa z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie mówi m.in. o roli i obowiązkach samorządu terytorialnego w sferze rekreacji ruchowej. Z ustawy tej wynika, że organizowanie działalności w dziedzinie rekreacji ruchowej oraz tworzenie odpowiednich warunków materialno technicznych dla jej rozwoju jest obowiązkiem samorządu terytorialnego, klubów sportowych oraz stowarzyszeń sportowych i ich związków. Zadania te mają być realizowane poprzez: - popularyzację walorów rekreacji ruchowej, - organizowanie zajęć, zawodów, imprez sportowo rekreacyjnych, - szkolenia kadry instruktorów, - tworzenie, utrzymanie i udostępnianie bazy sportowe rekreacyjnej. Gmina Mysłowice powyższe zadania realizuje poprzez działalność Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji (ul. Bończyka 32z), stowarzyszeń kultury fizycznej oraz związków sportowych. Turnieje, imprezy i zawody cykliczne organizowane przez MOSiR w latach 2006 2011 przedstawia załącznik 11. W 2008 r. opracowany został Program rozbudowy infrastruktury sportowej w Mysłowicach na lata 2008 2013. W programie określono m.in. następujące zadania inwestycyjne: 1) rozbudowa i modernizacja bazy sportowej przy szkołach publicznych: - boisko przy SP nr 1 wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki, - boisko przy SP nr 3 wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki, - boisko przy SP nr 6 wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki, - boisko przy SP nr 7 wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki, - boisko przy SP nr 13 wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, - boisko przy Gimnazjum nr 3 wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki, 41

- boisko przy Gimnazjum nr 5 wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, - boisko przy Gimnazjum nr 6 wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, - boisko przy Zespole Szkół Specjalnych wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, - boisko przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki, - boisko przy ZSO i II LO wielofunkcyjne boisko ze sztuczna nawierzchnią do piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki; 2) zapewnienie dostępu do boisk sportowych w osiedlach mieszkaniowych poprzez budowę dziewięciu boisk osiedlowych (do piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki o sztucznej nawierzchni): - przy ul. Partyzantów, - przy ul. Reja, - przy ul. Chopina, - w dzielnicy Morgi, - w dzielnicy Ławki, - w dzielnicy Janów, - w dzielnicy Bończyk, - w dzielnicy Piasek, - w dzielnicy Kosztowy; 3) realizacja ścieżek rowerowych jako regionalnego systemu tras rowerowych; 4) budowa basenu. Ponadto, w Programie rozbudowy infrastruktury sportowej w Mysłowicach na lata 2008 2013 wskazano pozostałe zadania inwestycyjne z zakresu kultury fizycznej, umieszczone w Wieloletnim Programie Inwestycyjnym miasta Mysłowice na lata 2007 2013, tj.: - modernizacja boiska przy SP nr 2, - budowa hali gimnastycznej przy ZS Sportowych, - budowa boisk (1 boisko do piłki plażowej) przy Gimnazjum nr 1, - modernizacja boisk przy Gimnazjum nr 2, - budowa sali gimnastycznej przy ZSO i II LO, - modernizacja boiska przy ZSP nr 2, - budowa skate parku w Parku Zamkowym, - budowa obiektu sportowego przy ul. Paderewskiego, - budowa basenu. Dane statystyczne nie wskazują wysokiego poziomu aktywności sportowej. Biorąc pod uwagę ćwiczących w klubach sportowych, Mysłowice ze wskaźnikiem 10 ćwiczących / 1000 ludności osiągają lepszy rezultat tylko od Tychów, i generalnie, wskaźnik ten jest o połowę niższy w województwie śląskim. Natomiast stan bazy sportowej w porównaniu do wybranych miast przedstawia się korzystniej. Tabl. 47. Kluby sportowe (łącznie z klubami wyznaniowymi i UKS), 2010 Wyszczególnienie Kluby Ćwiczący Sekcje sportowe Trenerzy Członkowie Instruktorzy Inne osoby prowadzące zajęcia Ćwiczący na 1000 ludności Polska 13278 895380 860954 25932 12352 23063 11215 23 Woj. śląskie 1308 97921 94227 2241 1384 2610 1019 20 Gliwice 37 3475 4198 64 45 152 28 23 Jaworzno 15 1224 1340 35 18 47 16 14 Katowice 80 9434 8765 192 140 210 72 28 Mysłowice 13 674 762 22 15 27 38 10 Siemianowice Śl. 16 1716 1321 23 25 35 10 19 Sosnowiec 34 2903 4515 61 63 90 18 21 Tychy 25 1196 857 27 21 31 23 7 42

Tabl. 48. Obiekty sportowe, 2010 Wyszczególnienie Stadio ny Boiska do gier wielkich Hale sportowe wielofunk. o wymiarach 44x22 m i większe Hale sportowe o wymiarach od 36x19 do 44x22 m Sale gimnastyczne o wymiarach od 24x12 m do poniżej 36x19 m Pływalnie kryte Pływalnie otwarte Pola golfowe Gliwice 4 5 1 1 3 3 1 0 Jaworzno 5 1 4 0 4 0 0 0 Katowice 3 10 4 3 5 4 9 0 Mysłowice 4 5 1 1 2 0 0 0 Siemianowice Śl. 1 4 0 2 0 2 1 1 Sosnowiec 3 8 1 2 3 3 2 0 Tychy 3 6 0 1 0 1 0 0 VIII. BEZPIECZEŃSTWO W Mysłowicach działania w zakresie bezpieczeństwa opierały się na przyjętym uchwałą Nr XXII/463/08 Rady Miasta z dnia 28.02.2008 r. Programie poprawy bezpieczeństwa publicznego oraz zapobiegania przestępczości w mieście Mysłowice na lata 2008 2011. Program zwierał m.in. następujące przedsięwzięcia i zmierzenia: - aktualizacja dla potrzeb Miejskiej Komisji Bezpieczeństwa i Porządku mapy zagrożeń bezpieczeństwa i porządku publicznego prowadzonej oddzielnie dla każdej ze służb (policja, straż pożarna, straż miejska), - kontynuacja realizacji porozumień zawartych dla wsparcia logistycznego działań Komendy Miejskiej Policji w Mysłowicach, - zintensyfikowanie działań rozpoznawczych Policji, które pozwolą dokonywać likwidacji miejsc grupowania się elementu zdemoralizowanego i przestępczego (szczególnie w lokalach stanowiących pustostany), - pokrywanie kosztów utrzymania 3 punktów konsultacyjnych w dzielnicach Wesoła, Brzęczkowice Słupna i Brzezinka, - dążenie do zwiększenia stanu etatowego Straży Miejskiej, w taki sposób aby do bezpośredniej służby patrolowej mogło być kierowane 36 strażników, - utworzenie miejskiego systemu monitoringu wizyjnego I etap, - podjęcie działań w zakresie kształtowania bezpiecznej przestrzeni na terenie osiedli mieszkaniowych, parków, obiektów sportowych, dróg dojazdowych do osiedli i w otoczeniu szkół i przedszkoli; dążenie do likwidacji miejsc stanowiących zagrożenie bezpieczeństwa publicznego, ładu i porządku ( ogrodzenie lub doświetlenie parków, skwerów, parkingów itp.), - budowa programu sąsiedzkie czuwanie, - pokrywanie kosztów zapewnienia gotowości bojowej jednostek OSP w Janowie, Kosztowach i Dziećkowicach; pomoc w tworzeniu nowych jednostek OSP zgodnie z inicjatywami lokalnymi, - modernizacja budynków strażnic OSP, dla poprawy funkcjonalności i przyjęcia nowego sprzętu, - realizacja programu GAMBIT przebudowa układu komunikacyjnego w centrum miasta skrzyżowanie Krakowska Szymanowskiego - Starokościelna Towarowa oraz Bytomska Katowicka, - budowa kładki dla pieszych nad torami kolejowymi Mikołowska Szymanowskiego, - dokonanie rozpoznania przyczyn występowania zjawisk patologicznych społecznie, szczególnie wśród dzieci i młodzieży, opracowanie miejskiej strategii przeciwdziałania tym zjawiskom oraz łagodzenia ich skutków. 1. Policja Komenda Miejska Policji (ul. Starokościelna 2) w Mysłowicach zatrudniała w 2011 r. 153 funkcjonariuszy (plus 22 pracowników cywilnych). W 2006 r. analogiczne dane wynosiły 155 i 13. 43

Nie posiada na swoim terenie posterunków, a jedynie punkty konsultacyjne dzielnicowych (takie same jak w 2006 r.), które znajdują się na osiedlach: - Janów Ćmok ul. Mikołowska 42, - Brzezinka ul. Brzezińska 22, - Brzęczkowice ul. Korfantego 19, - Wesoła ul. Pocztowa 20, - Morgi ul. Wybickiego, - Piasek ul. Gwarków. Samorząd Miasta Mysłowice w ramach realizacji programu poprawy bezpieczeństwa ponosi koszty utrzymania trzech punktów konsultacyjnych dzielnicowych (Brzęczkowice - Słupna, Wesoła i Brzezinka). Koszty te w latach 2009 2011 wyniosły ok. 16 tys zł. rocznie. Według statystyk Komendy Miejskiej Policji od 2006 roku utrzymuje się tendencja spadku przestępczości ogółem oraz przestępczości kryminalnej. Przejawia się to zmniejszeniem ilości postępowań przygotowawczych wszczętych przez policję. I tak, ilość wszczętych postępowań o przestępstwa ogółem wahała się od 2701 w 2006 roku do 2454 w 2011 roku, zaś o przestępstwa kryminalne odpowiednio od 1930 do 1633. Należy podkreślić, że zjawisku temu towarzyszył znaczny wzrost wykrycia za przestępstwa ogółem z 56% do 68%, a za przestępstwa kryminalne z 43% do 56%. Tendencja spadkowa występuje także w wybranych kategoriach przestępstw kryminalnych szczególnie uciążliwych społecznie, tj. bójkach lub pobiciach, przestępstwach rozbójniczych, kradzieżach cudzej rzeczy, kradzieżach samochodów, kradzieżach z włamaniem, uszkodzeniach mienia i uszkodzeniach ciała, których liczba spadła z 1424 do 1228, przy znacznym wzroście wykrywalności z 31% do 45%. W omawianym okresie, w wyniku prowadzonych działań policja ujawniła większą ilość przestępstw o charakterze gospodarczym. Ilość stwierdzonych przestępstw wzrosła z 290 w 2006 r. do 382 w 2011 r. Mysłowice są miastem średnio zagrożonym przestępczością narkotykową. Najczęściej dystrybuowane są tutaj niewielkie ilości amfetaminy i marihuany. Policja aktywnie zwalcza tę przestępczość, o czym świadczy wzrost ilości zarówno wszczętych postępowań przygotowawczych z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 31 w 2006 r. do 44 w 2011 r. jak i stwierdzonych przestępstw narkotykowych odpowiednia ze 167 do 237. Tabl. 49. Mysłowice - przestępstwa, wszczęte postępowania Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Wszczęte postępowania ogółem, w tym: 2 701 2 630 2 479 2 628 2 638 2 454 - udział w bójce lub pobiciu 29 33 40 23 44 28 - przestępstwa rozbójnicze 63 48 50 38 45 40 - kradzież cudzej rzeczy 870 777 612 639 652 652 - kradzież pojazdu 97 89 55 59 60 77 - kradzież z włamaniem 344 336 325 341 380 303 - uszkodzenie mienia 147 174 200 241 228 174 - uszczerbek na zdrowiu 75 84 55 50 56 31 Przestępstwa o charakterze 290 233 251 322 370 382 gospodarczym stwierdzone Przestępstwa narkotykowe stwierdzone 167 89 171 174 150 237 Źródło: Komenda Miejska Policji w Mysłowicach. Ważnym elementem działania policji w zakresie poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym jest eliminowanie z ruchu nietrzeźwych użytkowników dróg. Ilość ujawnionych przez policję nietrzeźwych wzrosła z 212 w 2006 r. do 489 w 2011r. Tak duży wzrost był możliwy m.in. dlatego, że Urząd Miasta zakupił dla policji 4 nowoczesne urządzenia do badania poziomu alkoholu w wydychanym powietrzu. W latach 2008 2011 poprawiło się bezpieczeństwo w ruchu drogowym, o czym świadczy spadek ilości wypadów. Zmniejszyła się także ilość zarejestrowanych kolizji drogowych. 44

Tabl. 50. Mysłowice - bezpieczeństwo w ruchu drogowym Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Nietrzeźwi użytkownicy dróg 212 219 262 324 433 489 Kolizje bd bd 834 1 076 1 002 886 Wypadki bd bd 78 59 70 48 Ranni bd bd 96 56 70 52 Zabici bd bd 10 4 5 4 Źródło: Komenda Miejska Policji w Mysłowicach. W omawianym okresie wzrosła ilość czynów karalnych popełnionych przez nieletnich, ze 152 w 2006 r. do 293 w 2011r. Wzrósł także procentowy wskaźnik czynów karalnych popełnionych przez nieletnich do ogółu przestępstw stwierdzonych odpowiednio z 5, 4% do 9, 5%. 2. Straż pożarna Straż Pożarna miasta Mysłowice wchodzi w skład Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego (KSRG), będącego elementem bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Z terenu Mysłowic jednostkami należącymi do KSRG są: - KM PSP Mysłowice, ul. Strażacka 7, - OSP Janów, ul. 28 Stycznia 11, - OSP Dziećkowice, ul. Batalionów Chłopskich 45, - OSP Kosztowy, ul. Kubicy 60. Zatrudnienie w KMPSP wynosi 67 funkcjonariuszy (+ 3 cywili). Tabl. 51. Interwencje Straży Pożarnej na terenie Mysłowic Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Pożar 356 496 455 444 426 641 Miejscowe zagrożenie 718 665 719 613 742 549 Alarm fałszywy 63 58 35 44 40 58 RAZEM 1 137 1 219 1 209 1 101 1 208 1 248 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Bezpieczeństwa Publicznego i Reagowania Kryzysowego. Podstawowym dokumentem określającym podmioty, zadania, zasady i procedury ratownicze jest Plan ratowniczy dla miasta Mysłowice opracowany przez Komendę Miejską państwowej Straży Pożarnej w Mysłowicach (styczeń 2012 r.). Należy zaznaczyć, iż obszar chroniony przez podmioty KSRG powiatu Mysłowice obejmuje teren administracyjny miasta Mysłowice oraz wydzieloną na podstawie porozumienia część miasta Sosnowiec. Aktem prawnym stanowiącym postawę włączenia części miasta Sosnowiec w obszar chroniony Mysłowic jest Porozumienie znak: MR-0235/1/07 zawarte w dniu 14.03.2007 r. pomiędzy Komendantami Miejskimi Mysłowic i Sosnowca. Komendant Miejski PSP w Mysłowicach, wyraził zgodę na przejęcie pod nadzór operacyjnego zabezpieczenia, jako własny, teren południowej część rejonu administrowanego przez miasto Sosnowiec - tereny ograniczone ulicami: Orląt Lwowskich do skrzyżowania z ulicą Powstańców, dalej jej biegiem i kolejno ulicami: Wygody, Tuwima i Długą do granicy miasta, a następnie granicą administracyjną miasta Sosnowca, aż do granicy z miastem Mysłowice w okolicach ulicy Mostowej. Przedmiotowy obszar przylega do granic administracyjnych miasta Mysłowice. 3. Straż Miejska Do zadań Straży Miejskiej należy ochrona porządku publicznego na terenie miasta. Istotnym czynnikiem decydującym o kierowaniu służb patrolowych w dany rejon są zgłoszenia mieszkańców. Straż Miejska realizując swoje zadania współdziała z Policją, Podmiotami świadczącymi usługi w zakresie ochrony osób i mienia, Strażą Pożarną, Służbą Ochrony Kolei, Pogotowiem Ratunkowym i z innymi organami zapewnienia bezpieczeństwa. 45

Tabl. 52. Straż Miejska w Mysłowicach, podstawowe dane Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Etaty 30 29 28 30 28 28 Legitymowani 11 777 13 395 12 808 12 377 13 142 10 355 Pouczenia ustne 9 115 9 959 9 157 9 180 9 613 7 486 Konwoje 682 609 588 563 606 582 Ujawnione przestępstwa 16 16 10 0 10 17 Osoby przekazane policji 25 28 47 23 40 29 Zabezpieczenie miejsc przestępstw, katastrof 67 63 38 41 43 32 Zabezpieczenia imprez (wybrane) 0 0 0 25 26 33 Dowóz osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsc zamieszkania 160 161 183 201 199 152 Wnioski do Sądu Grodzkiego* 142 226 363 112 82 73 Nałożone mandaty karne ogółem 2 520 3 210 3 288 2 885 3 456 2 719 Mandaty na łączną kwotę w zł 192 130 233 070 232 320 199 085 211 960 175 160 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Bezpieczeństwa Publicznego i Reagowania Kryzysowego. * wnioski do Sądu za spożywanie alkoholu. 4. Obrona cywilna Szefem obrony cywilnej miasta jest Prezydent. Zakresem jego działania jest m.in.: - dokonywanie oceny stanu przygotowań obrony cywilnej, - opracowywanie i opiniowanie planów obrony cywilnej, - opracowywanie i uzgadnianie planów działania, - organizowanie i koordynowanie szkoleń oraz ćwiczeń obrony cywilnej, - organizowanie szkolenia ludności w zakresie obrony cywilnej, - przygotowanie i zapewnienie działania systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniach, - tworzenie i przygotowywanie do działań jednostek organizacyjnych obrony cywilnej, - przygotowywanie i organizowanie ewakuacji ludności na wypadek powstania masowego zagrożenia dla życia i zdrowia na znacznym obszarze, - planowanie i zapewnienie środków transportowych, warunków bytowych oraz pomocy przedmedycznej, medycznej i społecznej dla ewakuowanej ludności, - wyznaczanie zakładów opieki zdrowotnej zobowiązanych do udzielania pomocy medycznej poszkodowanym w wyniku masowego zagrożenia życia i zdrowia ludności oraz nadzorowanie przygotowania tych zakładów do niesienia tej pomocy, - zapewnienie dostaw wody pitnej dla ludności i wyznaczonych zakładów przemysłu spożywczego oraz wody dla urządzeń specjalnych do likwidacji skażeń i do celów przeciwpożarowych. Ujęcia wody pitnej obsługujące miasto Mysłowice, tj. wodociąg "Dziećkowice", ujęcie w Maczkach, ujęcie GO-CzA (Goczałkowice) znajdują się w eksploatacji GPW SA w Katowicach (zlokalizowane są poza obszarem miasta Mysłowice). Sieć magistralna Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów tworzy układ pierścieniowy, umożliwiający ciągłą dostawę wody dla miasta Mysłowice. Ewentualna przerwa dostawy, z jakiejkolwiek przyczyny pozwala podać wodę z innego kierunku bez ograniczeń ilościowych. Zmiany kierunku zasilania w wodę miasta wykonuje właściciel głównych sieci magistralnych tj. GPW SA. MPWiK Sp. z o.o. wykonuje ewentualne przełączenia odcinków rozdzielczej sieci wodociągowej oraz sieci magistrali miejskich. Utrzymanie rurociągów i uzbrojenia w należytym stanie technicznym umożliwiające wykonanie niezbędnych przełączeń w warunkach specjalnych leży w kompetencji Zakładu Eksploatacji Sieci Wodociągowo - Kanalizacyjnej (Mysłowice, ul. Sułkowskiego 3a) MPWiK Sp. z o.o. w Mysłowicach. Analogicznie jak w odniesieniu do obrony cywilnej, organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na terenie miasta jest Prezydent. Organem pomocniczym Prezydenta w zapewnieniu wykonywania zadań zarządzania kryzysowego jest Miejski Zespół Zarządzania Kryzysowego, który m.in.: - ocenia występujące i potencjalne zagrożenia mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo publiczne i prognozowanie tych zagrożeń, 46

- przygotowuje propozycje działań i przedstawia Prezydentowi wnioski dotyczące wykonania, zmiany lub zaniechania działań ujętych w miejskim planie zarządzania kryzysowego, - przekazuje do wiadomości publicznej informacje związane z zagrożeniami, - opiniuje miejski plan zarządzania kryzysowego, - opiniuje miejski plan ochrony infrastruktury krytycznej. Przepływ informacji na potrzeby zarządzania kryzysowego zapewnia Miejskie Centrum Zarządzania Kryzysowego wchodzące w skład Wydziału Bezpieczeństwa Publicznego i Reagowania Kryzysowego. Zagrożenia mogące generować katastrofalne skutki oraz prawdopodobieństwo ich wystąpienia: - Uwolnienie toksycznych środków przemysłowych. Przez miasto przebiegają główne szlaki komunikacji drogowej i kolejowej, którymi transportowane są materiały niebezpieczne. Prawdopodobieństwo wystąpienia katastrofy jest stosunkowo duże. - Pożary lasów. Analizy sporządzane przez Komendę Miejską PSP wskazują na duże zagrożenie pożarami dużych, trudnych do działań operacyjnych, połaci lasów. - Katastrofy budowlane. Zabudowa śródmieścia występuje gęsta zabudowa budynków z drewnianymi stropami, klatkami schodowymi, dachami. Jest to przestarzała, komunalna struktura mieszkaniowa, rzadko remontowana i zaniedbana. Zagrożenie pożarem i katastrofą budowlaną jest duże. - Lokalne podtopienia (wody opadowe). Działania zapobiegawcze to całodobowy przekaz informacji i ostrzeżeń pomiędzy MCZK a jednostkami organizacyjnymi oraz natychmiastowe reagowanie na powstałe źródła zagrożeń i ich analiza poprzez aktualizację planów i procedur. Miasto Mysłowice nie jest wyposażone w żadne systemy monitoringu o zagrożeniach a informacje (ostrzeżenia) na ich temat pobierane są z programu "e-czk", strony internetowej WCZK oraz IMGW, a także uzyskiwane od patroli SM i KMP i przekazywane są do zainteresowanych podmiotów. IX. INFRASTRUKTURA KOMUNALNA 1. Infrastruktura komunikacyjna 1.1. Układ drogowy Mysłowice leżą w obszarze węzłowym dwóch głównych europejskich korytarzy komunikacji: - Korytarz III (wschód - zachód) relacji (Madryt - Paryż - Bruksela) Berlin - Wrocław - Katowice - Kraków - Kijów (Azja), - Korytarz VI (północ - południe) relacji (Helsinki) Sztokholm - Gdańsk - Katowice - Żylina - (Budapeszt - Ateny) z odgałęzieniem VIB relacji Częstochowa - Ostrawa (Wiedeń - Wenecja). W granicach miasta przebiega 20-kilometrowy odcinek autostrady A4 relacji: (Drezno) granica państwa - Wrocław - Katowice - Kraków - Tarnów - Rzeszów - granica państwa (Lwów). Powiązanie autostrady z układem drogowym miasta zapewniają dwa węzły: - węzeł Brzęczkowice z drogą ekspresową S1 relacji (Pyrzowice) Dąbrowa Górnicza - Bielsko Biała - Cieszyn - granica państwa (Czeski Cieszyn), - węzeł Brzezinka z drogą ekspresową S1 relacji (Pyrzowice) Dąbrowa Górnicza - Bielsko Biała - Cieszyn - granica państwa (Czeski Cieszyn), - węzeł Mysłowice z drogą powiatową S 6490 Sosnowiec Brzezinka (ulica Obrzeżna Zachodnia). W Mysłowicach - Brzęczkowicach zlokalizowany jest również punkt poboru opłat dla płatnego odcinka autostrady Katowice - Kraków. Tabl. 53. Mysłowice - drogi publiczne według funkcji, 2011 Klasa drogi Długość (km) A - autostrada 21,0 S - droga ekspresowa 9,9 GP - droga główna ruchu przyspieszonego 5,2 G - droga główna 16,0 47

Klasa drogi Długość (km) Z - droga zbiorcza 46,2 L - droga lokalna 32,9 D - droga dojazdowa 106,7 Źródło: na podstawie danych z UM Mysłowice, Wydział Gospodarki Komunalnej. Mysłowice, będąc miastem na prawach powiatu, jest zarządcą wszystkich dróg publicznych w swoich granicach oprócz autostrad i dróg ekspresowych. Obowiązki zarządcy dróg i mostów pełni Wydział Gospodarki Komunalnej. Łącznie w granicach miasta jest 230 km dróg publicznych, z czego w zarządzie Prezydenta Miasta pozostaje 199 km. Tabl. 54. Mysłowice - drogi publiczne według kategorii, 2011 Kategoria drogi Długość (km) drogi krajowe 33,6 - w tym, drogi pozostające w zarządzie miasta 2,8 drogi wojewódzkie 8,8 drogi powiatowe 62,1 drogi gminne 125,4 OGÓŁEM: 229,9 w tym, drogi pozostające w zarządzie miasta 206,97 207,0 Źródło: M Mysłowice, Wydział Gospodarki Komunalnej. Większość dróg będących zarządzanych przez miasto to drogi gminne (63%), drogi powiatowe stanowią 31% ogólnej długości dróg publicznych. W zarządzie miasta pozostaje również 26 obiektów mostowych. Stan techniczny większości dróg publicznych w Mysłowicach jest niezadowalający lub gorszy (180 km dróg, 87% łącznej długości dróg pozostających w zarządzie miasta). Mimo prowadzonych w ostatnich latach remontów i modernizacji jedynie 15 km dróg publicznych jest w stanie zadowalającym lub dobrym. Tabl. 55. Mysłowice - stan techniczny dróg publicznych pozostających w zarządzie miasta, 2011 Stan techniczny Długość (km) dobry 8,3 zadowalający 6,5 niezadowalający 132,6 zły 40,6 bardzo zły 7,0 brak danych 34,9 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Gospodarki Komunalnej. Środki przeznaczone na remonty dróg i chodników (dla Miejskiego Zarządu Dróg) w latach 2008 2011 kształtowały się następująco: - 2008 r. - 977,5 tys. zł, - 2009 r. - 1595,4 tys. zł, - 2010 r. - 2780,1 tys. zł (w tym ul. Pukowca 1429,2 tys. zł), - 2011 r. - 1511,8 tys. zł (w tym ul. Pukowca 672,4 tys. zł). Układ drogowy (wg kategorii dróg) przedstawia załącznik mapa D. Dane dotyczące dróg publicznych (m.in. kategorie, klasy i stan techniczny) znajdują się w załączniku 12. Wykaz obiektów mostowych obejmuje załącznik 13. Liczba pojazdów zarejestrowanych w Mysłowicach regularnie rośnie. W latach 2006-2011 zwiększyła się o 44%. Wzrost obserwowany jest również w rocznej liczbie wydawanych praw jazdy oraz kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych. Świadczy to z jednej strony o rosnącej mobilności mieszkańców miasta, ale również o wzroście znaczenia transportu indywidualnego. 48

Tabl. 56. Mysłowice - zarejestrowane pojazdy, wydane prawa jazdy oraz karty parkingowe Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba zarejestrowanych pojazdów ogółem 30 216 32 807 35 528 38 118 41 249 43 771 w tym: - samochody osobowe 23 259 25 256 27 567 29 380 31 632 33 577 - samochody ciężarowe 3 134 3 285 3 198 3 459 3 976 4 234 - pozostałe pojazdy 3 823 4 266 4 763 5 279 5 641 5 960 Liczba wydanych dokumentów prawa jazdy 7 957 3 471 3 165 3 651 3 915 4 432 Liczba wydanych kart parkingowych dla osób 171 188 301 347 348 378 niepełnosprawnych Źródło: UM Mysłowice, Wydział Spraw Obywatelskich. 1.2. Transport zbiorowy Komunikacja zbiorowa w Mysłowicach jest rozwinięta w dobrym stopniu. Głównym środkiem zbiorowego transportu publicznego są autobusy. W mieście funkcjonuje 25 linii autobusowych. Większość z nich (23 linie) obsługiwana jest na zlecenie Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach (KZK GOP), poprzez ośmiu przewoźników działających na zlecenie związku. Tabl. 57. Mysłowice - przewoźnicy obsługujący komunikację autobusową na zlecenie KZK GOP, 2011 Nazwa Adres Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Katowice Sp. z o.o. 40-085 Katowice, ul. Mickiewicza 59 Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Sosnowcu 41-219 Sosnowiec, ul. Lenartowicza 73 Konsorcjum Transgór S.A. 41-404 Mysłowice, ul. Fabryczna 7a Konsorcjum Komunikacji Autobusowej z siedzibą w Mysłowicach (Transgór SA, UP IREX) 41-219 Mysłowice, ul. Fabryczna 7a Usługi Transportowe, Krzysztof Pawelec 28-133 Pacanów, Biechów 93b Konsorcjum (UT Pawelec Krzysztof, P.P.U.H. KŁOSOK, ASKA Joanna Kałek) 40-725 Katowice, ul. Książęca 29 A P.H.U. POLKAR Paulina Szczepanik 30-110 Kraków, ul. Filarecka 17A/B27 Murgór-Trans Sp. z o.o. 40-749 Katowice, ul. Kołodzieja 2 Źródło: System Informacji Pasażerskiej KZK GOP (http://rozklady.kzkgop.pl) Oprócz tego dwie linie autobusowe w Mysłowicach obsługiwane są przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o. w Jaworznie, tj.: E Jaworzno Byczyna Mysłowice Krakowska Katowicka Katowice Aleja Korfantego oraz J Jaworzno Krakowska Mysłowice Krakowska Katowicka Katowice Aleja Korfantego. Mysłowice obsługują również dwie linie tramwajowe: nr 14, prowadząca od Dworca PKP do zajezdni Zawodzie w Katowicach oraz nr 26 prowadząca od Dworca PKP do Sosnowca - Milowic. Linie ta obsługiwane są przez Tramwaje Śląskie S.A. na zlecenie KZK GOP w Katowicach. Wykaz linii publicznego transportu zbiorowego z określeniem trasy przejazdu znajduje się w załączniku 14. Miasto Mysłowice jest członkiem KZK GOP i zobowiązane jest opłacać coroczne dotacje na cele działalności statutowej związku. Wysokość należnej dotacji zależy od liczby linii komunikacji zbiorowej obsługiwanej przez związek na terenie miasta. Wysokość dotacji naliczonych w latach 2006-2011 przedstawia poniższa tabela. Tabl. 58. Mysłowice - wielkość dotacji przekazywanych w ramach członkostwa w KZK GOP (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006=100 Dotacja (tys. zł) 5 270,2 5 555,9 7 008,8 8 043,5 10 058,8 10 114,4 191,9 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Gospodarki Komunalnej. Wielkość dotacji w ostatnich latach systematycznie rosła z uwagi na zmianę sposobu liczenia dotacji w oparciu o dochodowość poszczególnych linii, a w roku 2011 w stosunku do roku 2006 niemal się 49

podwoiła (wzrost o ponad 90%). W tym samym okresie liczba obsługiwanych przez związek linii komunikacji zbiorowej zmalała o 3 linie (w tym 2 linie tramwajowe). Międzymiastowa komunikacja samochodowa w Mysłowicach obsługiwana jest przez kilka podmiotów, jednak największym z nich jest PKS Oświęcim, Kraków, Zakopane, Katowice. Połączenia realizowane są przez autokary oraz na mniej uczęszczanych liniach przez busy. Najwięcej połączeń obsługiwanych jest do: Katowic, Wadowic, Oświęcimia i Krakowa. W granicach miasta jest 8 przystanków komunikacji międzymiastowej. Komunikacja kolejowa pasażerska zapewnia połączenia do większych miast w kraju: Gdynia, Gliwice, Katowice, Kraków, Opole, Poznań, Przemyśl, Rzeszów, Szczecin, Tarnów, Wrocław, Zielona Góra. W Mysłowicach znajdują się cztery stacje kolejowe: Mysłowice, Mysłowice Kosztowy, Mysłowice Brzezinka, Mysłowice Brzęczkowice. 2. Infrastruktura techniczna 2.1. Zaopatrzenie w wodę Zarządcą rozdzielczej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w Mysłowicach jest Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. (ul. Fabryczna 10). Przedsiębiorstwo powstało w 2004 r. w ramach projektu "Gospodarka wodno - ściekowa w Mysłowicach". Projekt ten był realizowany w latach 2004-2010 i miał na celu taką modernizację i rozbudowę systemu kanalizacyjnego w mieście, aby wszystkie ścieki z terenu miasta odprowadzane były do oczyszczalni. Mysłowice w zakresie zaopatrzenia w wodę obsługiwane są przez Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów. Zasilanie miasta odbywa się poprzez wodociągi z trzech głównych kierunków: - ze Stacji Uzdatniania Wody Dziećkowice - 2 magistrale ø1600 mm, - z ujęcia w Maczkach - magistrala ø800 mm, - z ujęcia Go - CzA - magistrala ø1400 mm relacji Murcki Sosnowiec. Łączna długość wodociągów magistralnych w granicach miasta to około 10 km. Sieć miejską zasilają również ujęcia głębinowe, znajdujące się w Dziećkowicach - Pasieczkach oraz na terenie osiedla Wesoła Ławki - ujęcie głębinowe KWK Wesoła. Sieć rozdzielcza w Mysłowicach w całości eksploatowana jest przez MPWiK Sp. z o.o. Mysłowice. Łączna długość wodociągowej sieci rozdzielczej to 321,4 km. Sieć ta zaopatruje w wodę niemal całą ludność miasta - 99,9% liczby mieszkańców. Tabl. 59. Korzystający z instalacji wodociągowej (%) Wyszczególnienie 2002 2006 2010 Gliwice 97,4 97,4 97,5 Jaworzno 98,6 98,7 98,7 Katowice 97,9 97,9 98,0 Mysłowice 99,0 99,1 99,1 Siemianowice Śląskie 99,5 99,5 99,5 Sosnowiec 98,3 98,4 98,4 Tychy 99,4 99,4 99,4 Uwaga: wg danych uzyskanych z Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Mysłowicach w 2010 roku 99,9% mieszkańców Mysłowic korzystało z instalacji wodociągowej. Zużycie wody na potrzeby ludności i gospodarki narodowej systematycznie maleje i tendencja taka obserwowana jest we wszystkich porównywanych miastach. W Mysłowicach zużycie wody w 2010 r. spadło względem 2006 r. ogółem o ponad 30%, przy czym zużycie wody w przemyśle spadło w tym okresie o 60%. Jest to najwyższy spadek w grupie porównywanych miast. Tabl. 60. Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności w ciągu roku (dam 3 ) Wyszczególnienie ogółem w tym, na potrzeby przemysłu 2002 2006 2010 2002 2006 2010 Gliwice 13 585,6 11 777,2 10 578,5 2295 2032 1653 Jaworzno 30 551,8 29 152,7 27 828,0 25531 24550 23329 Katowice 34 619,3 28 775,4 24 093,3 10852 9197 7852 50

Wyszczególnienie ogółem w tym, na potrzeby przemysłu 2002 2006 2010 2002 2006 2010 Mysłowice 7 843,8 7 414,8 4 951,5 3793 3745 1569 Siemianowice Śląskie 4 077,5 3 248,7 3 014,3 82 68 54 Sosnowiec 12 886,6 11 291,7 10 102,5 543 252 216 Tychy 12 195,5 10 617,3 9 778,7 4536 2180 2688 Liczba przyłączy do rozdzielczej sieci wodociągowej w Mysłowicach to 7 744 szt., ale istnieje możliwość przyłączenia kolejnych 620 odbiorców. 2.2. Sieć kanalizacyjna Sieć kanalizacji sanitarnej w Mysłowicach ma długość 282 km, z czego 257 km to kanalizacja grawitacyjna, a 25 km to kanały tłoczne. W mieście istnieje również kanalizacja ogólnospławna, której łączna długość wynosi 101,7 km. Kanalizacja ta funkcjonuje głównie w dzielnicach śródmiejskich. Liczba przyłączy do kanalizacji sanitarnej wynosi 5 641 szt. Zinwentaryzowana sieć kanalizacji deszczowej liczy około 30,9 km kanałów. Ścieki z większości terenu Mysłowic odprowadzane są do oczyszczalni Radocha II w Sosnowcu, jedynie ścieki z terenu dzielnicy Dziećkowice oczyszczane są w oczyszczalni Jaworzno-Dąb. Tabl. 61. Realizacja projektu "Gospodarka wodno - ściekowa w Mysłowicach" Rodzaj Ilość budowa kanalizacji sanitarnej 144,9 km budowa kanalizacji deszczowej 9,8 km budowa przyłączy kanalizacyjnych 39,2 km budowa przepompowni 31 szt. budowa separatorów 7 szt. wymiana przewodów wodociągowych 20,1 km Źródło: dane Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Mysłowicach. W latach 2004-2010 realizowany był w mieście program "Gospodarka wodno - ściekowa w Mysłowicach", który miał na celu modernizację i rozbudowę sieci kanalizacyjnej. W ramach programu wybudowano łącznie 154,7 km nowych odcinków kanalizacji sanitarnej i deszczowej, 31 przepompowni ścieków oraz 37 separatorów. Inwestycje koncentrowały się głównie w południowej części Mysłowic, ale prace modernizacyjne dotyczyły również istniejącego systemu kanalizacyjnego w północnej części miasta. Odsetek ludności korzystającej z kanalizacji w roku 2010 w Mysłowicach był nieco wyższy niż przeciętnie w województwie śląskim (w miastach) i wyniósł 83 %. W odniesieniu do grupy porównywanych miast jest to jednak jeden z niższych wskaźników. W stosunku do roku 2006 widoczny jest znaczny przyrost odsetka ludności korzystającej z sieci kanalizacyjnej - o ponad 6%. Jest to niewątpliwie efekt realizacji programu modernizacji i rozbudowy systemu kanalizacyjnego. Tabl. 62. Korzystający z instalacji kanalizacyjnej (%) Wyszczególnienie 2002 2006 2010 Woj. śląskie - miasta 78,8 80,3 81,4 Gliwice 86,0 86,1 87,2 Jaworzno 68,3 71,4 71,9 Katowice 89,1 89,4 89,5 Mysłowice 75,8 76,9 78,3 Siemianowice Śląskie 87,5 87,6 89,4 Sosnowiec 89,6 90,0 90,0 Tychy 93,0 93,0 94,9 Uwaga: wg danych uzyskanych z Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Mysłowicach w 2010 roku 83,0% mieszkańców Mysłowic korzystało z instalacji kanalizacyjnej. 51

Długość sieci kanalizacyjnej w Mysłowicach w latach 2006-2011 zwiększyła się, według danych statystycznych, niemal 3,5-krotnie. W grupie porównywanych miast jest to największy przyrost. Pomimo znacznego rozwoju systemu kanalizacji, wielkość odprowadzonych ścieków wzrosła w tym samym okresie jedynie o 1 %, należy jednak podkreślić, że w pozostałych porównywanych miastach w analogicznym okresie zanotowano spadki ilości odprowadzanych ścieków. Tabl. 63. Długość sieci kanalizacyjnej. Ścieki odprowadzone Wyszczególnienie Długość czynnej sieci kanalizacyjnej (km) Ścieki odprowadzone (dam 3 ) 2002 2006 2011 2006=100 2002 2006 2011 2006=100 Gliwice 235,7 237,9 347,3 145,99 11 340 8 101 7621 94,08 Jaworzno 176,7 191,5 212,4 110,91 2 931 2 528 2331 92,22 Katowice 354,8 352,8 473,5 134,21 23 631 17 808 15206 85,39 Mysłowice 77,5 80,0 279,1 348,88 3 149 2 309 2337 101,23 Siemianowice Śląskie 88,0 89,0 102,4 115,06 4 539 2 976 2658 89,33 Sosnowiec 301,5 294,0 277,3 94,32 13 719 9 647 8264 85,66 Tychy 160,2 177,9 347,6 195,39 8 417 7 556 6700 88,67 2.3. Gospodarka odpadami Głównym podmiotem gospodarczym świadczącym usługi w zakresie wywozu odpadów komunalnych jest Zakład Oczyszczania Miasta Sp. z o. o. (ul. Stadionowa 11). Na terenie miasta Mysłowice nie funkcjonuje składowisko odpadów komunalnych. Odpady zmieszane zebrane z terenu Mysłowic wywożone są na składowiska i instalacje do przetwarzania zlokalizowane w sąsiednich gminach. Stare składowisko, zlokalizowane w wyrobisku po eksploatacji iłów i iłołupków zlikwidowanej cegielni przy ul. Dzierżonia w Mysłowicach - Wesołej zostało zamknięte w lutym 2001 r. i zrekultywowane. Nie wszystkie odpady komunalne trafiają jednak na składowiska, w mieście Mysłowice obserwuje się powstawanie tzw. dzikich wysypisk". Tabl. 64. Odpady komunalne (tony) Wyszczególnienie Zebrane w ciągu roku w tym z gospod. domowych 2006 2010 2006 2010 % odpadów z gosp. domow. w odpadach komun. ogółem w 2010 r. Ilość odpadów komunalnych ogółem na 1 mieszkańca w 2010 r. w kg Gliwice 66 026,34 71 207,59 54 079,30 56 375,41 79,17 288 Jaworzno 33 865,57 35 470,24 25 171,49 26 871,94 75,76 283 Katowice 117 718,82 118 916,35 71 254,91 73 506,33 61,81 240 Mysłowice 27 335,62 27 173,42 23 129,65 22 585,89 83,12 302 Siemianowice Śl. 26 016,60 23 773,84 20 151,10 17 485,62 73,55 249 Sosnowiec 68 684,98 64 513,74 36 924,74 43 036,65 66,71 198 Tychy 39 727,09 41 583,56 29 017,56 24 899,71 59,88 192 Źródło: GUS Bank Danych Lokalnych Odpady z gospodarstw domowych stanowią w Mysłowicach ponad 83% odpadów komunalnych ogółem. Na 1 mieszkańca przypadło w Mysłowicach ok. 302 kg odpadów komunalnych zebranych w 2010 r. i jest to najwyższy wskaźnik w grupie wybranych miast. Najniższy wskaźnik odnotowały Tychy 192 kg. W Katowicach wyniósł 240 kg. Tabl. 65. Odpady komunalne selektywnie zebrane, 2006 (tony) Wyszczególnienie Razem Papier Szkło Tworzywa sztuczne Metal Odpady biodegradowalne Odpady wielkogabarytowe Odpady niebezpieczne (Mg) (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) Gliwice bd bd bd bd bd bd bd bd Jaworzno 1 119 29,6 41,2 7,1 - - 21,2 0,1 Katowice 12 335 38,5 6,7 2,1 0,0 11,0 41,7 - Mysłowice 225 46,9 30,4 10,1-7,9 4,4 0,3 52

Wyszczególnienie Razem Papier Szkło Tworzywa sztuczne Metal Odpady biodegradowalne Odpady wielkogabarytowe Odpady niebezpieczne (Mg) (%) (%) (%) (%) (%) (%) (%) Siemianowice Śl. bd bd bd bd bd bd bd bd Sosnowiec 4 143 35,5 bd bd bd bd bd bd Tychy 5 101 bd bd bd bd bd bd bd Źródło: Strategia rozwoju systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla miast członkowskich GZM z horyzontem czasowym 2010 2025 (2008) Z powyższych danych wynika, że ilość zebranych selektywnie odpadów stanowiła w roku 2006 w Mysłowicach tylko 0,8%. W tym czasie analogiczny udział dla wszystkich miast GZM wynosił 5,4%. Należy jednak zaznaczyć, że w roku 2006 w Mysłowicach selektywna zbiórka odpadów w zabudowie jednorodzinnej dopiero się rozpoczęła, stąd tak mały udział tej grupy odpadów. Udział zabranych selektywnie odpadów w kolejnych latach systematycznie rośnie. Tabl. 66. Odpady komunalne selektywnie zebrane w Mysłowicach w latach 2006-2011 (tony) Rok Odpady komunalne ogółem a) Odpady komunalne selektywnie zebrane b) ilość udział % 2006 27336 225 0,8 2010 27173 801 2,9 2011 bd 1500 x a) Źródło: GUS Bank Danych Lokalnych b) Źródło: Sprawozdania roczne przedsiębiorców odbierających odpady z terenu Mysłowic. Dokumentem pośrednio odnoszącym się do gospodarki odpadami komunalnymi w Mysłowicach jest Strategia rozwoju systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla miast członkowskich GZM z horyzontem czasowym 2010 2025 (2008). Zgodnie z tym dokumentem, strategicznym celem w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie GZM (a więc również Mysłowic) powinna być minimalizacja ilości wytworzonych odpadów komunalnych w stosunku do tempa wzrostu gospodarczego metropolii górnośląskiej (str. 15). Zgodnie z tym celem, zakłada się m.in. zwiększenie strumienia odpadów biodegradowalnych oraz wzrost ilości odpadów zbieranych selektywnie (z 10% w 2010 r. do 20% w 2020 r.). W strumieniu odpadów ulegających biodegradacji wyraźnie ma się zwiększyć udział odpadów podlegających recyklingowi, przy zmniejszeniu udziału odpadów dopuszczonych do składowania (dla Mysłowic udział odpadów podlegających recyklingowi ma się zwiększyć z ok. 33% w 2010 r., do ok. 56% w 2013 r., i do ok. 70% w 2020 r.). Większość odpadów powstających w sektorze gospodarczym w Mysłowicach jest poddawana odzyskowi, w roku 2010 było to 99,84% łącznej masy powstałych odpadów. Największym wytwórcą tego rodzaju odpadów jest KWK Mysłowice - Wesoła należąca do Katowickiego Holdingu Węglowego SA. Kopalnia ta w 2006 roku wytworzyła 93% ogółu odpadów wytworzonych w sektorze gospodarczym w Mysłowicach. Pomimo braku odpowiednich danych można założyć, iż w 2010 r. udział KWK Wesoła Mysłowice w odpadach gospodarczych pozostał na analogicznym poziomie. Tabl. 67. Odpady bez komunalnych wytworzone (tys. ton) Wytworzone w ciągu roku poddane odzyskowi % odpadów poddanych Wyszczególnienie odzyskowi 2005 2010 2005 2010 w wytworzonych Gliwice 1 280,8 1 216,0 1 234,3 1 176,2 96,7 Jaworzno 3 485,5 1 650,4 3 480,0 1 596,0 96,7 Katowice 3 394,8 2 736,0 3 283,7 2 680,3 98,0 Mysłowice 689,0 637,1 568,0 636,1 99,8 Siemianowice Śl. 8,1 8,8 2,1 8,8 100,0 Sosnowiec 98,7 120,6 91,3 113,8 94,4 Tychy 209,9 404,7 203,8 394,9 97,6 Źródło: GUS Bank Danych Lokalnych 53

2.4. System ciepłowniczy Dostawą i wytwarzaniem ciepła na terenie Mysłowic zajmują się trzy przedsiębiorstwa: - Zakłady Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. Katowice, - Tauron Ciepło S.A. (dawniej PEC Katowice),, - Spółka Ciepłowniczo-Energetyczna Jaworzno III (Elektrownia Jaworzno III). Mysłowice nie posiadają scentralizowanego systemu ciepłowniczego. System ciepłowniczy składa się z trzech niezależnych podsystemów zasilanych z różnych źródeł ciepła: - System ciepłowniczy zasilany z ciepłowni "Mysłowice". Kotłownia "Mysłowice" należy do ZEC Katowice i zaopatruje w ciepło północną część Mysłowic wraz z centrum miasta. Większość sieci przesyłowych należy do Tauron Ciepło S.A.. Stan techniczny tej sieci nie jest najlepszy i wskazana jest stopniowa wymiana poszczególnych odcinków. Część sieci w tym systemie eksploatowanych jest również przez ZEC Katowice. Stan techniczny tych sieci nie stwarza istotnych zagrożeń bezpieczeństwa przesyłu ciepła. - System ciepłowniczy zasilany z ciepłowni "Wesoła". Kotłownia "Wesoła" należy do ZEC Katowice i zaopatruje w ciepło dzielnicę Wesoła w Mysłowicach. Większość sieci cieplnych w tym systemie należy do ZEC Katowice, a część eksploatowana jest przez Tauron Ciepło S.A.. Stan techniczny sieci cieplnych w tym systemie nie stwarza istotnych zagrożeń co do bezpieczeństwa przesyłu ciepła, jednakże potrzebna jest stopniowa modernizacja poszczególnych odcinków sieci. - System ciepłowniczy zasilany z Elektrowni Jaworzno. Elektrownia Jaworzno III jest jedynym źródłem ciepła zaopatrującym Mysłowice i leżącym poza granicami miasta. Elektrownia należy do Południowego Koncernu Energetycznego i zaopatruje w ciepło Osiedle Brzęczkowice. Sieci rozdzielcze w tym systemie są eksploatowane przez spółkę Tauron Ciepło, a ich stan techniczny oceniany jest jako dostateczny, ale zapewniający właściwy stopień bezpieczeństwa dostaw ciepła. Magistrala ciepłownicza zasilająca system należy do SCE Jaworzno III, a jej stan techniczny nie budzi zastrzeżeń. Tabl. 68. Długość sieci cieplnej przesyłowej (km) Wyszczególnienie 2000 2006 2010 Gliwice 28,6 144,6 138,0 Jaworzno 30,8 87,0 4,6 Katowice 168,1 365,8 369,8 Mysłowice 19,0 57,2 59,6 Siemianowice Śląskie 24,0 47,9 54,9 Sosnowiec 51,0 102,2 102,8 Tychy 26,5 95,6 100,7 Oprócz wymienionych wyżej źródeł ciepła, w Mysłowicach działają również kotłownie lokalne. Zaopatrują one w ciepło zarówno budynki mieszkaniowe, obiekty użyteczności publicznej, są również źródłem ciepła na potrzeby technologiczne przemysłu. Według danych GUS w 2010 r. działały w Mysłowicach 32 lokalne kotłownie. System ciepłowniczy w Mysłowicach w latach 2006-2010 nie rozwijał się zbyt dynamicznie. W tym okresie łączna kubatura budynków ogrzewanych ciepłem systemowym wzrosła jedynie o nieco ponad 2%, przy wzroście o 41% w Jaworznie, 13% w Tychach czy 9% w Gliwicach. Tabl. 69. Kubatura budynków ogrzewanych centralnie (dam 3 ) Wyszczególnienie Ogółem 2000 2006 2010 2006=100 Gliwice 13 943 19 401 21 087 109 Jaworzno 5 734 5 779 8 150 141 Katowice 28 147 36 311 38 402 106 Mysłowice 4 084 9 001 9 205 102 Siemianowice Śląskie 4 930 6 317 6 351 101 Sosnowiec 13 887 17 258 18 138 105 Tychy 13 901 17 381 19 636 113 54

2.5. System gazowniczy Gaz ziemny dostarczany jest do Mysłowic przez siedem gazociągów wysokiego ciśnienia o łącznej długości 37 km (bez odgałęzień). Gazociągi te zarządzane są przez spółkę Gaz System SA oddział w Świerklanach. Tabl. 70. Gazociągi wysokiego ciśnienia zasilające Mysłowice Lp. Gazociąg - relacja Długość km Rok budowy 1 Tworzeń - Szopienice 2,7 1974 2 Szopienice - Przygędza 1,0 1981 3 Ząbkowice - Szopienice 2,0 1969 4 Dąbrowa Górnicza - Szopienice 1,7 5 Sobiszowice - Szopienice 0,5 6 Oświęcim - Szopienice 13,7 1975 / 1999 7 Oświęcim - Szopienice 15,5 1964 / 1999 Źródło: Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną, i paliwa gazowe Miasta Mysłowice aktualizacja (2008) Oprócz gazociągów wysokiego ciśnienia spółka Gaz System eksploatuje 7 stacji redukcyjno pomiarowych I stopnia. Zarówno gazociągi wysokiego ciśnienia, jak i stacje redukcyjno pomiarowe I stopnia są w dobrym stanie technicznym i posiadają na tyle duże rezerwy przesyłowe, że bez rozbudowy pozwolą na przejęcie planowanego zwiększonego zapotrzebowania na paliwo gazowe w perspektywie kilku kolejnych lat. Gazociągi średniego i niskiego ciśnienia oraz stacje redukcyjno pomiarowe II stopnia w Mysłowicach są eksploatowane przez Górnośląską Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. oddział Zakład Gazowniczy w Zabrzu. Łącznie w gestii spółki znajduje się 231 km sieci średniego i niskiego ciśnienia oraz 8 stacji redukcyjno pomiarowych II stopnia. Sieć gazociągów średniego i niskiego ciśnienia jest dobrze rozwinięta. Szacuje się, że miasto jest zgazyfikowane w 80%, co daje dobrą dostępność dla potencjalnych odbiorców. Stan techniczny sieci średniego i niskiego ciśnienia jest dobry, a bieżące remonty zapewniają bezpieczeństwo dostaw paliwa gazowego. Stacje redukcyjno - pomiarowe II stopnia są również w dobrym stanie technicznym i nie wymagają rozbudowy. Tabl. 71. Długość sieci gazowej (m) Wyszczególnienie w tym Ogółem 2006=100 dla przesyłowej sieci ogółem 2006 2010 2006 2010 Gliwice 479 471 499 658 54 205 53 651 104 Jaworzno 206 802 213 210 7 434 7 934 103 Katowice 593 076 633 198 40 779 41 137 107 Mysłowice 267 620 278 794 36 731 37 637 104 Siemianowice Śląskie 116 030 117 587 14 725 16 361 101 Sosnowiec 382 274 389 037 33 946 32 003 102 Tychy 252 213 268 677 14 439 14 467 107 Według danych statystycznych, w 2010 roku z sieci gazowej korzystało 74,3% ogólnej liczby mieszkańców Mysłowic. Jest to odsetek wyższy niż przeciętnie w miastach województwa śląskiego. Pomimo obserwowanego w latach 2006-2011 przyrostu długości sieci, w tym samym okresie nieznacznie zmalał odsetek mieszkańców korzystających z instalacji gazowej. Tabl. 72. Korzystający z instalacji gazowej. Gęstość sieci rozdzielczej Wyszczególnienie Korzystający z instalacji gazowej % Gęstość sieci rozdzielczej km/100 km 2 2006 2010 2006 2010 Woj. Śląskie - miasta 72,0 71,9 223,9 253,9 Gliwice 82,8 82,2 317,6 333,1 Jaworzno 33,1 34,1 130,6 134,5 Katowice 78,2 78,0 335,4 359,6 55

Wyszczególnienie Korzystający z instalacji gazowej % Gęstość sieci rozdzielczej km/100 km 2 Mysłowice 74,5 74,3 351,2 367,5 Siemianowice Śląskie 80,1 80,3 397,3 397,0 Sosnowiec 72,3 72,3 382,5 392,1 Tychy 88,9 86,6 291,2 310,7 Przebieg sieci ciepłowniczych i gazowniczych przedstawia załącznik mapa F. 2.6. System elektroenergetyczny Miasto Mysłowice zasilane jest w energię elektryczną z Krajowego Systemu Elektroenergetycznego liniami wysokiego napięcia. Za pośrednictwem dziewięciu linii napowietrznych 110 kv doprowadzana jest ona do GPZ Mysłowice i GPZ Brzezinka, w których dokonywana jest transformacja napięcia 110 kv / SN. Ponadto, na terenie miasta pracuje GPZ 110kV/6kV wyłącznie na potrzeby KWK Wesoła. Dostarczaniem i dystrybucją energii elektrycznej w Mysłowicach zajmuje się spółka Tauron Dystrybucja GZE. Przez miasto przebiegają ponadto dwie linie tranzytowe 220kV: - 220kV Łagisza - Byczyna - Halemba, - 220kV Katowice - Kopanina. Eksploatacją tych linii zajmuje się spółka Polskie Sieci Elektroenergetyczne - Południe Sp. z o.o. Na potrzeby odbiorców zlokalizowanych na terenie miasta pracują dwa Główne Punkty Zasilania: GPZ Mysłowice zasila odbiorców przemysłowych oraz częściowo odbiorców komunalnych z centralnej części miasta,gpz Brzezinka zasila większość odbiorców komunalnych oraz przemysłowych Mysłowic. Rozdział energii elektrycznej z Głównych Punktów Zasilania do poszczególnych odbiorców przemysłowych i komunalnych realizowany jest za pośrednictwem linii i stacji transformatorowych SN 20 kv oraz 6 kv. Łączna długość linii średniego napięcia w granicach miasta to ponad 360 km, natomiast niskiego napięcia - niemal 800 km, w mieście pracuje ponadto niemal 300 stacji transformatorowych. Tabl. 73. Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu (MWh) Wyszczególnienie 2006 2010 2006=100 ogółem na 1 odbiorcę ogółem na 1 odbiorcę ogółem na 1 odbiorcę Woj. Śląskie 3 540 841 2 3 719 284 2 105 103 Gliwice 168 829 2 165 942 2 98 96 Jaworzno 85 608 2 85 812 2 100 99 Katowice 272 275 2 270 259 2 99 96 Mysłowice 58 263 2 62 204 2 107 105 Siemianowice Śląskie 54 509 2 53 463 2 98 96 Sosnowiec 157 969 2 160 726 2 102 100 Tychy 90 709 2 98 138 2 108 103 Według danych GUS, zużycie energii elektrycznej w latach 2006-2010 w gospodarstwach domowych wzrosło w Mysłowicach o niecałe 7%. W odniesieniu do porównywanych miast, jest to znaczny przyrost, jednak podobny wzrost obserwowany jest w całym województwie. Równocześnie w badanym okresie w Mysłowicach wzrosło o 5% zużycie energii w przeliczeniu na 1 odbiorcę. W większości porównywanych miast obserwowana jest odwrotna tendencja, lecz w województwie śląskim obserwowany jest wzrost, jednak nieco słabszy, bo o 3%. Przebieg sieci elektroenergetycznych przedstawia załącznik mapa G. 56

3. Zasoby mieszkaniowe i budownictwo W Mysłowicach w 2010 roku było 27 539 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 1 763 tys. m2 (według danych GUS). Przyrost liczby mieszkań od roku 2006 wyniósł 1,7%, co w odniesieniu do innych badanych miast jest przeciętnym wynikiem (średnio w województwie śląskim liczba mieszkań wzrosła w tym okresie o 2,3%). Powierzchnia użytkowa mieszkań wzrosła w Mysłowicach w tym czasie o 4,2% - nieznacznie mniej niż w całym województwie śląskim. Tabl. 74. Zasoby mieszkaniowe według lokalizacji Liczba mieszkań Powierzchnia użytkowa mieszkań Wyszczególnienie 2006 2010 2006 2010 2006=100 tys. m 2 tys. m 2 2006=100 Woj. Śląskie 1 679 888 1 719 054 102,3 111 664 116 655 104,5 Gliwice 74 608 76 085 102,0 4 439 4 584 103,3 Jaworzno 33 282 33 766 101,5 2 085 2 164 103,8 Katowice 133 163 136 626 102,6 7 724 8 037 104,1 Mysłowice 27 078 27 539 101,7 1 693 1 763 104,2 Siemianowice Śląskie 29 934 30 121 100,6 1 563 1 587 101,6 Sosnowiec 90 754 91 450 100,8 4 903 4 978 101,5 Tychy 46 002 47 846 104,0 2 761 2 950 106,9 Zasób mieszkań komunalnych w 2009 roku stanowił 8,2% ogólnej liczby mieszkań w Mysłowicach (według danych GUS). Jest to najniższy udział komunalnego zasobu mieszkaniowego w ogólnej liczbie mieszkań pośród porównywanych miast, jest również niższy o 3% od wskaźnika dla województwa śląskiego. Stosunkowo wysoki udział mają za to lokale socjalne - 0,9% ogólnej liczby mieszkań (Katowice - 0,4%, Gliwice i Sosnowiec - 0,2%, województwo - 0,6%). Tabl. 75. Zasoby mieszkaniowe w roku 2009 Mieszkania komunalne Mieszkania socjalne Wyszczególnienie Mieszkania udział w ogólnej udział w ogólnej ogółem ogółem liczbie mieszkań ogółem liczbie mieszkań % % Woj. Śląskie 1 709 815 192 460 11,3 10 721 0,6 Gliwice 75 833 15 035 19,8 146 0,2 Jaworzno 33 618 2 841 8,5 298 0,9 Katowice 135 648 18 166 13,4 543 0,4 Mysłowice 27 425 2 237 8,2 242 0,9 Siemianowice Śląskie 30 017 4 505 15,0 287 1,0 Sosnowiec 91 350 12 082 13,2 194 0,2 Tychy 47 371 5 749 12,1 428 0,9 Gospodarkę lokalami użytkowymi w Mysłowicach reguluje Uchwała Nr LVII/913/09 Rady Miasta Mysłowice z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie zasad gospodarowania komunalnymi lokalami użytkowymi na terenie Miasta Mysłowice z późniejszymi zmianami oraz Zarządzenie Nr 329/11 Prezydenta Miasta Mysłowice z dnia 28 czerwca 2011 r. w sprawie trybu i warunków najmu lokali użytkowych będących własnością gminy Miasta Mysłowice lub będących w jej zarządzie. Oprócz tych dokumentów gospodarka mieszkaniowym zasobem gminy prowadzona jest według wytycznych przyjętych w Wieloletnim programie gospodarowania zasobem mieszkaniowym (bieżąca edycja dokumentu obejmuje lata 2012-2016). Celem programu jest wdrożenie racjonalnej polityki gospodarowania zasobem mieszkaniowym, prowadzącej do: - zwiększenia możliwości zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych osób zakwalifikowanych do udzielenia tej pomocy, - poprawy stanu technicznego zasobu mieszkaniowego, - wprowadzenie jednolitych zasad polityki czynszowej, - pełnej prywatyzacji nieruchomości, w których sprzedaż lokali została już rozpoczęta, - poprawy jakości zarządzania mieszkaniowym zasobem miasta. 57

W Mysłowicach zarządcą mieszkaniowego zasobu gminy jest Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej. W 2011 r. mieszkaniowy zasób miasta zarządzany przez zakład liczył 168 budynków mieszczących 2304 mieszkań.zarówno liczba budynków, jak i liczba mieszkań stanowiących zasób gminy z roku na rok maleje. Dodatkowo zasób mieszkaniowy gminy stanowiło 467 lokali socjalnych, z czego 248 pozostawało własnością miasta, a 219 było wynajętych. Tabl. 76. Mysłowice - lokale komunalne Wyszczególnienie 2007 a) 2008 a) 2009 b) 2010 b) 2011 b) Liczba budynków 175 173 170 170 168 Liczba mieszkań 2 761 2 610 2409 2 374 2304 a) Źródło: Sprawozdania z gospodarowania zasobem mieszkaniowym miasta Mysłowice z lat 2007-2011. b) Źródło: Polityka mieszkaniowa miasta Mysłowice na lata 2012-2020. Budynki należące do mieszkaniowego zasobu gminy prezentują różny stan techniczny. Ponad połowa z nich jest w stanie niezadowalającym lub złym. Wynika to z faktu, że zasób tworzą w większości budynki wybudowane przed rokiem 1940 (na 168 budynków w zasobie jedynie 11 powstało w okresie powojennym). Według programu gospodarowania zasobem mieszkaniowym, w latach 2012-2016 planowane są wyburzenia budynków, których remont jest nieopłacalny. Łącznie w okresie programu planowanych do wyburzenia jest 5 budynków, w których znajduje się 18 mieszkań. Zapotrzebowanie na mieszkania komunalne w Mysłowicach jest znacznie większe niż możliwości miasta. We wrześniu 2011 roku łącznie na przydział mieszkania w zasobach komunalnych oczekiwały 862 rodziny. Realizacja przydziałów na mieszkania komunalne sięgała w latach 2006-2011 przeciętnie 20% zapotrzebowania dla lokali komunalnych i 12% dla lokali socjalnych. Skutki tej sytuacji wiążą się z obciążeniem budżet miasta, ponieważ w przypadku braku lokali socjalnych, gmina jest zmuszona albo wynajmować takie lokale, albo obciążana jest odszkodowaniem. Koszty związane z niedostatecznym zasobem lokali socjalnych, które gmina poniosła w 2010 roku wyniosły 1 328 tys. zł, z czego większość kwoty stanowiły koszty wynajmu lokali socjalnych - 1 022 tys. zł. Tabl. 77. Mieszkania oddane do użytkowania Mieszkania ogółem w tym, mieszkania w latach 2006-2011 indywidualne Przeciętnie na rok Wyszczególnienie pow. pow. pow. liczba liczba użytkowa użytkowa liczba użytkowa % tys. m 2 % tys. m 2 Woj. Śląskie 61 344 7 702,8 70,1 83,1 10 224 1 283,8 Gliwice 2 224 212,8 25,3 43,8 371 35,5 Jaworzno 796 116,3 77,5 90,9 133 19,4 Katowice 5 111 447,6 18,3 30,1 852 74,6 Mysłowice 691 107,6 80,0 85,9 115 17,9 Siemianowice Śląskie 319 41,0 41,1 56,0 53 6,8 Sosnowiec 1 113 120,9 56,1 74,8 186 20,1 Tychy 2 528 264,0 41,4 59,2 421 44,0 Łącznie w latach 2006-2011 w Mysłowicach oddano do użytkowania 691 mieszkań, daje to przeciętnie 115 mieszkań rocznie. W grupie porównywanych miast jest to jedna z niższych wielkości - tylko w Siemianowicach Śląskich oddawano do użytkowania mniej mieszkań (53 mieszkania rocznie). Największy przyrost nowych mieszkań w latach 2006-2011 obserwowano w Katowicach - ponad 5 tys. oraz w Tychach - 2,5 tys. i w Gliwicach - 2,2 tys. W zakresie budownictwa mieszkaniowego przoduje w Mysłowicach budownictwo indywidualne. W latach 2006-2011 stanowiło 80% ogólnej liczby mieszkań oddanych do użytkowania. Jest to odsetek zdecydowanie najwyższy w grupie badanych miast, porównywalny z województwem śląskim oraz Jaworznem. 58

Tabl. 78. Mieszkania oddane do użytkowania - wskaźniki Wyszczególnienie Liczba mieszkań oddanych do użytkowania na 1000 ludności przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania 2006 2011 2006 2011 Woj. Śląskie 1,8 2,1 128,3 125,5 Gliwice 1,3 1,5 89,4 106,2 Jaworzno 0,9 1,6 121,8 138,2 Katowice 1,4 2,2 108,0 79,2 Mysłowice 1,3 1,3 157,1 175,1 Siemianowice Śląskie 0,5 0,7 168,4 127,6 Sosnowiec 0,6 0,8 126,8 111,2 Tychy 2,8 1,8 103,4 122,6 W Mysłowicach w 2011 wskaźnik oddanych do użytkowania mieszkań w przeliczeniu na 1000 mieszkańców wyniósł 1,3 i w stosunku do roku 2006 nie uległ zmianie. Stawia to Mysłowice w czołówce pośród porównywanych miast. Wyższy wskaźnik miały tylko Katowice 2,2 oraz Tychy 1,8, wyższy był też wskaźnik w województwie śląskim, gdzie w 2011 roku oddano do użytkowania przeciętnie 2,1 mieszkania na 1000 mieszkańców. Przeciętna powierzchnia 1 mieszkania oddanego do użytkowania w Mysłowicach wynosiła w 2011 roku 175,1 m2 i wzrosła w stosunku do roku 2006 o 18 m2. Pośród innych miast, wzrost taki zanotowano jedynie w Tychach, Gliwicach i w Jaworznie, dla województwa śląskiego przeciętna powierzchnia zmalała w tym samym okresie o 2,8 m2. W 2012 roku opracowana została Polityka mieszkaniowa Miasta Mysłowice na lata 2012-2020. Dokument ten formułuje misję oraz strategiczne cele polityki mieszkaniowej Mysłowic. "Misją Miasta Mysłowice w zakresie mieszkalnictwa jest polepszenie warunków zamieszkania, zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach oraz zwiększenie dbałości o stan techniczny zasobów mieszkaniowych i otoczenia." Realizacja polityki mieszkaniowej będzie się odbywać poprzez dążenie do osiągnięcia celów strategicznych sformułowanych w dokumencie: - cel 1 - racjonalne gospodarowanie zasobem mieszkaniowym miasta. - cel 2 - Tworzenie warunków do rozwoju budownictwa mieszkaniowego. - cel 3 - Podwyższenie jakości zamieszkania. - cel 4 - Zapewnienie lokali mieszkalnych (socjalnych i rotacyjnych) mieszkańcom rewitalizowanych terenów. Polityka zakłada między innymi podejmowanie przez Władze Mysłowic aktywnych działań mających na celu wzrost podaży mieszkań poprzez stworzenie optymalnych warunków do realizacji inwestycji mieszkaniowych, zwiększenie dostępności do terenów budowlanych poprzez sprzedaż gruntów komunalnych, sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz uzbrajanie terenów. 4. Tereny zieleni Dane statystyczne wskazują, że Mysłowice charakteryzują się stosunkowo niskim wskaźnikiem terenów zieleni (tj. parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej) przypadających na 1 mieszkańca). Sytuację tą poprawia duża powierzchnia terenów leśnych, nie tylko lasów gminnych. Tabl. 79. Tereny zieleni, 2011 Wyszczególnienie Parki spacerowo wypoczynkowe Zieleńce Tereny zieleni osiedlowej Razem parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej Zieleń uliczna Cmentarze Lasy gminne ha na 1M/m 2 ha Gliwice 30,3 90,7 371,7 492,7 26 65,7 44,8 226,2 Jaworzno 118,7 21,6 132,8 273,1 29 33,2 40,0 417,4 Katowice 663,4 49,1 317,3 1 029,8 33 49,8 77,2 46,0 Mysłowice 17,0 10,0 66,4 93,4 12 76,2 16,6 17,9 Siemianowice Śl. 68,0 66,9 99,4 234,3 33 22,6 15,4 0,0 Sosnowiec 143,5 38,0 349,5 531,0 25 222,4 54,2 66,9 59

Wyszczególnienie Parki spacerowo wypoczynkowe Zieleńce Tereny zieleni osiedlowej Razem parki, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej Zieleń uliczna Cmentarze Lasy gminne ha na 1M/m 2 ha Tychy 209,5 3,9 166,7 380,1 29 189,0 24,2 9,2 W latach 2010 2011 radykalnie zmniejszyły się wydatki na utrzymanie terenów zieleni miejskiej w Mysłowicach. Należy mieć tylko nadzieję, że jest to sytuacja przejściowa. Tabl. 80. Mysłowice tereny zieleni miejskiej i ich utrzymanie (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Zieleń miejska (ha) 162,2643 148,1583 148,1580 82,8065* ** *** Utrzymanie (tys. zł) 300,0 650,0 564,4 564,4 50,0 180,0 *w związku z powstaniem Miejskiego Zarządu Dróg od 1.04.2008 r. odeszły z utrzymania pasy drogowe o łącznej powierzchni 65,8388 ha. **w związku z niewystarczającą ilością środków w budżecie miasta, utrzymywane były tylko wybrane tereny zieleni miejskiej poza pasem drogowym oraz place zabaw, ***w związku z niewystarczającą ilością środków w budżecie miasta, utrzymywane były tylko reprezentacyjne tereny zieleni, place zabaw oraz wybrane tereny zieleni poza pasem drogowym. Źródło: UM Mysłowice,Wydział Gospodarki Komunalnej. Na terenie Mysłowic brak jest cmentarzy komunalnych. Dziesięć cmentarzy rzymsko katolickich administrowanych jest przez poszczególne parafie. Cmentarzem ewangielickim (ul. Oświęcimska) administruje Parafia Ewangielicko Augsburska w Mysłowicach, a cmentarzem żydowskim - (ul. Gwarków) Gmina Wyznania Żydowskiego w Katowicach. Ponadto w Myłowicach Wesołej (ul. Murckowska /las/) znajduje się cmentarz wojenny, administrowany przez Urząd Miasta. X. GOSPODARKA Podstawowe dane statystyczne wskazują na trudną sytuację gospodarki miasta w ostatnich latach. Świadczy o tym przede wszystkim spadek w latach 2008 2010 wartości środków trwałych (o ok. 7%) oraz bardzo znaczący spadek nakładów inwestycyjnych (o prawie 30%). Potwierdza tą sytuację istotny spadek produkcji przemysłu (o prawie 13%) w okresie 2006 2010. Należy przy tym dodać, iż analogiczne wskaźniki wskaźniki wojewódzkie i krajowe przedstawiają się wyraźnie korzystniej (z wyjątkiem wojewódzkiego wskaźnika wielkości nakładów inwestycyjnych). Niski jest w Mysłowicach poziom produkcji przemysłowej w przeliczeniu na 1 mieszkańca jest 3,5-krotnie mniejszy niż w województwie śląskim. Tabl. 81. Środki trwałe (brutto, w przedsiębiorstwach) Wyszczególnienie Ogółem (mln zł) Na 1 mieszkańca (zł) 2008=100 2008 2010 2008 2010 Polska 1 232 331,9 1 372 637,5 111,4 32 314 35 933 Woj. śląskie 174 582,2 193 316,5 110,7 37 580 41 700 Gliwice 13 670,7 15 074,8 110,3 69 511 77 119 Jaworzno 5 564,0 5 708,5 102,6 58 427 60 212 Katowice 23 656,0 24 547,4 103,8 76 401 80 003 Mysłowice 3 705,9 3 430,1 92,6 49 415 45 818 Siemianowice Śląskie 1 846,8 2 020,9 109,4 25 969 28 752 Sosnowiec 6 262,0 6 583,8 105,1 28 304 30 253 Tychy 10 969,6 12 883,4 117,4 84 725 99 577 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS, dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób. 60

Tabl. 82. Nakłady inwestycyjne (w przedsiębiorstwach) Wyszczególnienie Ogółem (mln zł) Na 1 mieszkańca (zł) 2008=100 2008 2010 2008 2010 Polska 134 091,2 114 075,4 85,1 3 518 2 987 Woj. śląskie 18 121,1 14 067,9 77,6 3 898 3 033 Gliwice 1 292,6 1 003,8 77,7 6 563 5 126 Jaworzno 281,8 231,2 82,0 2 954 2 435 Katowice 2 088,6 1 889,3 90,5 6 711 6 138 Mysłowice 496,7 350,9 70,6 6 628 4 686 Siemianowice Śląskie 147,5 131,1 88,9 2 067 1 862 Sosnowiec 508,2 507,4 99,8 2 292 2 324 Tychy 1 441,7 1 146,0 79,5 11 129 8 851 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS, dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób. Tabl. 83. Produkcja sprzedana przemysłu Wyszczególnienie Ogółem (mln zł) Na 1 mieszkańca (zł) 2006=100 2006 2010 2006 2010 Polska 719 373,0 920 077,1 127,9 18 865,0 24 094,0 Woj. śląskie 133 509,4 173 623,3 130,0 28 546,0 37 431,0 Gliwice 13 366,2 16 553,6 123,8 67 133 84 525 Jaworzno 1 398,3 1 798,7 128,6 14 558 18 956 Katowice 29 935,5 23 869,6 79,7 94 734 77 575 Mysłowice 897,8 782,8 87,2 11 972 10 458 Siemianowice Śląskie 792,0 2 344,8 296,1 10 931 33 283 Sosnowiec 4 203,1 4 009,0 95,4 18 664 18 355 Tychy 7 113,9 12 486,8 175,5 54 371 96 469 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS, dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób. W trudnej sytuacji ogólnej, pozytywnym elementem jest utrzymanie poziomu pracujących w przemyśle i budownictwie (zmniejszenie w okresie 2006 2010 tylko o 0,8%). Istotne znaczenie ma w tym przypadku umiarkowany spadek zatrudnienia w KWK Mysłowice Wesoła. Tabl. 84. Pracujący w przemyśle i budownictwie (osoby) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2006= 100 Polska 3 007 813 3 145 896 3 190 042 3 023 175 3 050 134 101,4 Woj. śląskie 509 704 523 311 542 947 514 027 512 380 100,5 Gliwice 28 689 30 084 31 373 28 564 28 481 99,3 Jaworzno 12 388 9 796 9 609 9 396 8 681 70,1 Katowice 41 865 43 889 44 945 41 930 39 541 94,4 Mysłowice 10 975 11 338 10 719 11 155 10 889 99,2 Siemianowice Śląskie 5 389 5 340 6 427 6 009 6 265 116,3 Sosnowiec 18 445 19 341 19 497 18 058 17 927 97,2 Tychy 21 147 24 712 26 982 26 285 26 183 123,8 Największym (pod względem liczby pracujących) przedsiębiorstwem Mysłowic jest Kopalnia Węgla Kamiennego Mysłowice Wesoła (ul. Kopalniana 5), należąca do Katowickiego Holdingu Węglowego. KWK Mysłowice-Wesoła powstała 1 stycznia 2007 r. z połączenia kopalń Mysłowice i Wesoła. Obecnie eksploatowane są pokłady leżące zarówno w złożach byłej KWK Wesoła jak i KWK Mysłowice. Wydobywany z nich węgiel należy do węgli energetycznych a jego wartość opałowa przekracza 25000 kj/kg, natomiast średnia zawartość popiołu nie przekracza 10%. Ważną cechą oferowanych sortymentów jest ich wyjątkowo niska zawartość siarki na poziomie 0,5%. KWK Mysłowice - Wesoła jest kopalnią, w której występują zagrożenia naturalne, takie jak: pożary, tąpania, wybuchu pyłu węglowego, wodne i samozapalenia węgla. 61

Tabl. 85. Zatrudnienie przeciętne w KWK Mysłowice - Wesoła (osoby) Wyszczególnienie 2006* 2007 2008 2009 2010 2011 2006= 100 Zatrudnienie ogółem 6 211 5 835 5 657 5 774 5 709 5 430 87,4 - w tym mieszkańcy Mysłowic 3 146 3 978 3 100 3 182 3 026 2 812 89,4 * razem KWK Mysłowice i KWK Wesoła Źródło: Katowicki Holding Węglowy KWK Mysłowice Wesoła. Panattoni Park Mysłowice jest jednym z największych centrów dystrybucyjnych w Polsce. Park docelowo będzie składać się z 8 budynków. Zlokalizowany jest w pobliżu autostrady A4, wzdłuż drogi ekspresowej S1. Po zakończeniu ostatniej fazy budowy park będzie liczył ok. 200 tys. m² (obecnie ok. 150 tys.). Położenie parku zapewnia bardzo dobre warunki dla krajowej i międzynarodowej dystrybucji oraz łatwy dostęp do wykwalifikowanej kadry pracowniczej. Park składa się z 5 budynków (docelowo osiem) przystosowanych do indywidualnych potrzeb zróżnicowanej bazy klientów. Z obiektów korzystają firmy takie jak: Coca-Cola, CAT Group, DPD, Inter Cars, Intermarche, Manuli Hydraulics, ND Logistics, Rohlig, Magneti Mirelli czy PartnerTech. Genezą Panattoni Park jest uchwała Nr LXXIX /775/06 Rady Miasta Mysłowice z dn. 31.08.2006 r. w/s powołania Mysłowickiego Parku Przemysłowego. W 2007 r. Rada Miasta przyjęła dwie uchwały odnoszące się do sfery gospodarki: ws. inicjatywy utworzenia Parku Przemysłowo Technologicznego (Nr IX/197/07 z dnia 31.05.2007 r.) oraz ws. przyjęcia oświadczenia dotyczącego inicjatywy utworzenia Inkubatora Przedsiębiorczości i Parku Technologicznego (Nr XVII/357/07). Obie uchwały pozostały wyłącznie inicjatywami formalnymi. Inne jednostki gospodarcze - załącznik 15. Lokalizację jednostek gospodarczych przedstawia załącznik mapa H. W 2011 roku Rada Miasta Mysłowice przyjęła Samorządowy program pomocy indywidualnej na restrukturyzację udzielanej przedsiębiorcom (Uchwała Nr IX/127/11 z dnia 31.03.2011 r.). Genezą tego programu była sytuacja konkretnego zakładu ( Mysław ), możliwe jest jednak rozszerzenie jego wpływu na inne jednostki gospodarcze. Działania pomocowe są bardzo wskazane, gdyż również informacje o podmiotach gospodarczych wpisanych do rejestru REGON wskazują na niekorzystną sytuację w Mysłowicach. W 2011 r. - w porównaniu do roku 2009 zmniejszyła się liczba podmiotów ogółem o 2,3%, a w jeszcze większym stopniu spadła liczba podmiotów usługowych (o 3,4%). W tym samym czasie w kraju, w województwie i w przyjętych do porównań miastach wskaźniki te utrzymały się na podobnym poziomie jak w 2009 r., lub wzrosły o 3-4%. Tabl. 86. Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON wg rodzajów działalności Wyszczególnienie Ogółem w tym usługi Ogółem w tym usługi 2009 2011 2009 2011 2009=100 Polska 3 742 673 3 869 897 2 849 366 2 940 055 103,4 103,2 Woj. śląskie 430 578 443 420 334 800 343 009 103,0 102,5 Gliwice 22 317 23 166 18 262 18 851 103,8 103,2 Jaworzno 7 475 7 740 6 074 6 243 103,5 102,8 Katowice 40 951 42 555 34 497 35 770 103,9 103,7 Mysłowice 6 931 6 773 5 593 5 403 97,7 96,6 Siemianowice Śląskie 6 281 6 345 4 958 4 976 101,0 100,4 Sosnowiec 23 484 23 449 19 394 19 258 99,9 99,3 Tychy 12 982 13 286 10 507 10 736 102,3 102,2 62

XI. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE 1. Struktura urbanistyczna W strukturze przestrzennej Mysłowic wyraźnie wyodrębnione są dwie części, całkowicie odmienne w swym charakterze tak pod względem funkcjonalnym, jak i pod względem struktury zainwestowania: - część północna - silnie zurbanizowana i uprzemysłowiona oraz - część południowa o rozproszonej zabudowie i niewykrystalizowanej strukturze funkcjonalno - przestrzennej. Linię podziału pomiędzy nimi wyznacza autostrada A-4 i wschodni odcinek drogi ekspresowej S1 (od węzła z autostradą do granicy miasta z Jaworznem). Głównym elementem północnej części północnej Mysłowic jest Śródmieście, które tworzą: położone na wschodzie historyczne centrum (Stare Miasto) oraz część zachodnia (w większości Janów), przedzielone szeroką na 150 m barierą terenów kolejowych. Bariera ta uniemożliwia integrację funkcjonalno - przestrzenną obydwu części śródmieścia. Jest to gęsto zainwestowana część miasta, cechująca się uporządkowaną na ogół zabudową mieszkaniową, o dominującym udziale zabudowy wielorodzinnej. Przeważa zabudowa o wysokiej intensywności, uformowana w stosunkowo niewielkie osiedla o zróżnicowanej formie, z których część (starsze realizacje) posiada zagospodarowane przestrzenie międzyblokowe. Układ urbanistyczny śródmieścia oparty jest na dwóch osiach komunikacyjnych: południkowej - którą tworzy ul. Katowicka z Oświęcimską oraz równoleżnikowej - której rolę spełnia ul. Mikołowska, przedłużona następnie w kierunku wschodnim ulicą Krakowską. Skrzyżowanie tych osi położone jest asymetrycznie w stosunku do obszaru zurbanizowanego. Drugim istotnym elementem wpływającym na kierunki rozwoju zabudowy śródmieścia jest kształtujący się układ obwodnic: zachodniej i północnej. Charakterystyczną cechą zachodniej części śródmieścia jest przemieszanie zabudowy w różnym wieku. W strukturze zagospodarowania śródmieścia znaczny udział mają tereny przemysłowe. Otaczają one pierścieniem zabudowę mieszkaniowo-usługową. Są one w trakcie restrukturyzacji, dlatego też są w różnym stanie zagospodarowania. W południowej części Mysłowic dominują tereny rolne i zabudowa mieszkaniowa, nie jest to jednak obszar pozbawiony przemysłu. Tereny przemysłowe występują w dwóch większych skupieniach, zlokalizowanych w Wesołej (rejon KWK Mysłowice-Wesoła - Ruch Wesoła ) i Brzezince. Z południowej części miasta wyodrębniają się dodatkowo Dziećkowice, stanowiące enklawę na jego południowo - wschodnim krańcu, oddzieloną kompleksem leśnym i częściowo zrekultywowanym dawnym składowiskiem odpadów Elektrowni Jaworzno III. Pozostały obszar otoczony jest pierścieniem terenów leśnych (za wyjątkiem wschodniej części), co stwarza korzystne warunki dla rozwijającej się funkcji mieszkaniowej. W strukturze terenów mieszkaniowych dominuje zabudowa jednorodzinna. Występują w tej części miasta trzy osiedla o wyraźnym rodowodzie wiejskim - Dziećkowice, Krasowy i Ławki. Pozostałe osiedla południowej części miasta - Stara Wesoła, Morgi i Larysz - ulegają stopniowej urbanizacji, przekształcając się w dzielnice o charakterze podmiejskim. Lokalne ośrodki usługowe są na południu miasta słabo wykształcone. Wyraźnie wyodrębniony jest tylko ośrodek usługowy w Wesołej oraz nieco słabiej - w Brzezince i Kosztowach. Tabl. 87. Mysłowice - użytkowanie terenów, stan w grudniu 2006 r. Wyszczególnienie Powierzchnia (ha) % tereny zabudowy mieszkaniowo usługowej, garaże 749,9 11 tereny urbanizujące się* 274,9 4 grunty budowlane niezabudowane 146,2 2 tereny usług i handlu 231,1 4 tereny produkcji, usług i transportu 242,3 4 tereny zieleni i wody 355,3 5 63

Wyszczególnienie Powierzchnia (ha) % tereny leśne 1 841,8 28 tereny rolne 1 579,9 24 tereny nieużytków 422,4 6 tereny komunikacji 722,8 11 OGÓŁEM: 6 566,6 100 * działki w formie rozłogów rolnych z zabudową mieszkaniową; Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice, 2008. Uwaga: powierzchnia miasta Mysłowice wg Urzędu Statystycznego w Katowicach wynosi 6609 ha. 2. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Według stanu w lipcu 2012 r. miasto Mysłowice posiada dwanaście obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (plany te obejmują łącznie 42. obszary). Ogólna powierzchnia terenów objętych obowiązującymi planami wynosi ok. 1606 ha, co stanowi ok. 25% powierzchni miasta w granicach administracyjnych. Nie licząc powierzchni lasów, wód otwartych oraz autostrady i drogi ekspresowej wskaźnik ten wynosi ok. 36%. Tabl. 88. Mysłowice - plany zagospodarowania przestrzennego obowiązujące Nr Nazwa (skrócona) planu Uchwała inicjująca Uchwała przyjmująca Pow. w ha 1 Zmpzp - w obszarach A, B1, B2.1, XXIX/244/1997 XXII/146/99 26,7 B2.2, B3, B6.1, B6.2, B6.3, C1, C2;B4 z dn. 25.04.1997 z dn. 30.06.1999; XII/175/99 z dn. 21.10.1999 2 Zmpzp 28 zmian obszarowych XXXIX/381/2001 XVII/198/2003 82,3 z dn. 28.06.2001 z dn. 14.11.2003 3 Zmpzp - Bończyk (Katowicka, XLIX/497/2002 XVII/196/2003 11,1 Obrzeżna Północna, potok Bolina) z dn. 4.07.2002 z dn. 14.11.2003 4 Mpzp - Dziećkowice XXXVII/379/2001 XXIV/259/2004 262,9 z dn. 28.06.2001 z dn. 26.02.2004 5 Mpzp - Morgi Zachodnie XXXVII/376/2001 LIV/557 157,0 z dn. 28.06.2001 z dn. 24.11.2005 6 Mpzp - Morgi Wschodnie XXXVII/375/2001 LIV/558/05 103,5 z dn. 28.06.2001 z dn. 24.11.2005 7 Mpzp - Kosztowy XXXVII/380/2001 LIV/559/05 115,6 z dn. 28.06.2001 z dn. 24.11.2005 8 Mpzp - Stara Wesoła XXXVII/377/2001 LIV/560/05 358,7 z dn. 28.06.2001 z dn. 24.11.2005 9 Mpzp - Brzezinka Południowa XLII/445/2002 LXV/659/06 157,3 z dn. 24.01.2002 z dn. 30.03.2006 10 Mpzp - Krasowy Południowe XXXVII/378/2001 LXXIX/754/06 314,2 z dn. 28.06.2001 z dn. 31.08.2006 11 Mpzp - Nowooświęcimska LXX/700/06 XXIX/645/08 7,9 z dn. 25.05.2006 z dn. 25.09.2008 12 Mpzp Mikołowska Moniuszki - LXXXIV/845/06 XXII/486/08 9,3 Kwiatowa z dn. 26.10.2006 z dn. 28.02 2008 x RAZEM x x 1606,5 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Architektury, Urbanistyki i Strategii. Do 31 grudnia 2003 r. na obszarze miasta obowiązywał Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice zatwierdzony Uchwałą Nr XXXIV/224/93 Rady Miejskiej w Mysłowicach z dnia 11 lutego 1993 r., ogłoszoną w Dzienniku Urzędowym Województwa Katowickiego Nr 5 z dnia 5.04.1993 r. poz. 29. Po utracie ważności (z dniem 31 grudnia 2003 r.) planu przestrzennego zagospodarowania miasta Mysłowice z 1993 r. przez następne lata następował proces uchwalania i wchodzenia w życie nowych planów. W 2004 r. wszedł w życie plan dla Dziećkowic, w 2005 r. - dla Morg, Kosztów i Wesołej, w 2006 r. dla Brzezinki i Krasowych, a w 2008 r. zakończono prace nad planami Nowooświęcimska oraz rejonu Mikołowska Moniuszki Kwiatowa. W wyniku tego procesu odpowiednio wzrastał 64

udział powierzchni obowiązujących planów w powierzchni miasta ogółem, co przedstawia poniższe zestawienie. Tabl. 89. Mysłowice - plany zagospodarowania przestrzennego obowiązujące pokrycie powierzchni miasta Powierzchnia Udział pow. obowiązujących planów w powierzchni miasta Wyszczególnienie obowiązujących planów bez lasów, wód, autostrady ogółem w% w ha i drogi ekspresowej w % 1/ XII 2003 6 557 100,0 x 1.01.2004 145 2,2 3,2 XII 2004 406 6,2 9,0 XII 2005 1 139 17,3 25,3 XII 2006 1 589 24,2 35,3 XII 2008 1 606 24,5 35,8 XII 2011 - - - - - - 1/ pow. lasów wynosi ok. 1840 ha, wód ok. 50 ha, autostrady i drogi ekspresowej ok. 150 ha. Źródło: UM Mysłowice, Wydział Architektury, Urbanistyki i Strategii. Spośród dwunastu obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego, tylko dwa plany sporządzone są zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r. (powierzchnia tych dwóch planów wynosi zaledwie 17 ha). Pozostałych dziesięć planów zostało wykonanych jeszcze według ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r. Plany wykonane na podstawie ustawy z 1994 r. z natury rzeczy pozbawione są rozwiązań (niekiedy o istotnym znaczeniu), w które muszą być wyposażone plany opracowane na podstawie ustawy z 2003. Zakres planów wykonanych na podstawie ustawy z 1994 r. jest niepełny, a ich aktualność można określić co najwyżej jako częściową. Tabl. 90. Powierzchnia gminy objęta obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego ogółem, 2010 (ha) Wyszczególnienie Na podstawie Na podstawie % powierz. gminy Ogółem ustawy z 1994 r. ustawy z 2003 r ogół. objętej mpzp Gliwice 2 387 7 360 9 747 72,8 Jaworzno 2 461 6 790 9 251 60,6 Katowice 1 399 1 557 2 956 18,0 Mysłowice 1 589 17 1 606 24,5 Siemianowice Śląskie 2 456 94 2 550 100,0 Sosnowiec 1 035 1 980 3 015 28,0 Tychy 524 239 763 9,3 Powyższe zestawienie prezentuje dane przedstawiające pokrycie planami zagospodarowania przestrzennego wybranych miast GZM. Sytuacja Mysłowic w tym zakresie nie wygląda najlepiej, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że w okresie po 2010 r. (a z tego okresu dostępne są dane z BDL GUS) w Tychach, Katowicach i Jaworznie opracowano szereg planów, które wyraźnie poprawiły wskaźniki tych miast, podczas gdy w Mysłowicach nie opracowano (tj. nie uchwalono) po 2008 r. żadnego planu zagospodarowania przestrzennego. W latach 2006-2009 podjęto trzynaście uchwał o przystąpieniu do prac nad planami zagospodarowania przestrzennego dla obszarów o łącznej powierzchni ok. 1030 ha, lecz prace trwają tylko nad jednym planem (Bończyk) o powierzchni ok. 13 ha. Realizując zamierzenia wskazane w opracowaniu Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta Mysłowice za lata 2006 2010, na sesji Rady Miejskiej w dniu 1 marca 2012 r. przyjęto siedem uchwał w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmian miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz uchylenia (niektórych) uchwał o zmianie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: - uchwała nr XXIV/419/12 w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmian w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego: Morgi Zachód, Stara Wesoła (Morgi - jeden obszar o powierzchni ok. 0,6 ha), (Wesoła - trzy obszary o łącznej powierzchni ok. 13 ha), 65

- uchwała nr XXIV/420/12 w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Larysz, Krasowy (jeden obszar o powierzchni ok. 238 ha); jednocześnie uchylono uchwałę nr LXXIV/742/06 z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia mpzp Larysz, - uchwała nr XXIV/421/12 w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszarów: Mikołowska Stokrotek, Cmentarna (dwa obszary, pierwszy o powierzchni 7,1 ha, drugi o powierzchni 25,9 ha), - uchwała nr XXIV/422/12 w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Stare Miasto i Piasek Południowy (dwa obszary o łącznej powierzchni 81,7 ha); jednocześnie uchylono uchwały nr LXXIV/839/2006 i nr LXXIV/8/2006 z dnia 26 października 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia mpzp Piasek Południowy i mpzp Stare Miasto), - uchwała nr XXIV/423/12 w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Stary Ewald (jeden obszar o powierzchni ok. 70,2 ha); jednocześnie uchylono uchwałę nr LXXIV/843/06 z dnia 26 października 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia mpzp Mysłowice Północne Stary Ewald, - uchwała nr XXIV/424/12 w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmian miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: zmian miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego Mysłowic, Brzezinka Południowa (obszar o powierzchni ok. 11,2 ha) oraz sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w Mysłowicach w części dotyczącej wyznaczonych obszarów zgodnie z załącznikami graficznymi (dwa nieduże obszary w rejonie ul. Białobrzeskiejo łącznej powierzchni ok. 0,9 ha); jednocześnie uchylono uchwały: nr IX/199/2009 z dnia 28 maja 2009 r. w sprawie przystąpienia do opracowania mpzp Brzezinka Południowa i Kosztowy Północne oraz nr XXX/657/08 z dnia 30 października 2008 r. w sprawie przystąpienia do opracowania mpzp Dworcowa, - uchwała nr XXIV/425/12 w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Katowicka Obrzeżna Północna, Bytomska Obrzeżna Północna Świerczyny (dwa obszary: pierwszy o powierzchni ok. 20,7 ha, drugi ok. 17 ha ha) obejmującego zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego: zmiany miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego Mysłowic 28 zmian w części obszaru nr 28; jednocześnie uchylono uchwały: nr LXXXIV/841/2006 z dnia 26 października 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia mpzp w rejonie ulic Katowickiej i Obrzeżnej Północnej oraz nr LXXXIV/842/2006 z dnia 26 października 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia mpzp w rejonie ulic Bytomskiej, Świerczyny, Obrzeżnej Północnej. Ponadto, w dniu 26 kwietnia 2012 r. podjęta została uchwała (nr XXVI/468/12) w sprawie odstąpienia od przystąpienia do sporządzenia przystąpienia do sporządzenia następujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: dzielnicy Brzęczkowice Wschód w Mysłowicach, dzielnicy Brzęczkowice Zachód w Mysłowicach, dzielnicy Ławki w Mysłowicach, rejonu Mysłowice Północne Szabelnia Hubertus w Mysłowicach. Łączna powierzchnia obszarów objętych uchwałami z dnia 1 marca 2012 r. o przystąpieniu do wykonania (zmiany) planów zagospodarowania przestrzennego wynosi ok. 487 ha. Ich opracowanie pozwoli osiągnąć wskaźnik pokrycia miasta planami na poziomie ok. 32% (w granicach administracyjnych). Plany do opracowania na podstawie uchwał przyjętych 1 marca 2012 r. obejmują dwie grupy planów: - o stosunkowo niedużej powierzchni, ograniczające się do rozwiązania problemów zagospodarowania przestrzennego zgłoszonych we wnioskach do dokumentów planistycznych; - obszary o szczególnym znaczeniu w strukturze przestrzennej miasta, niezbędne do stosunkowo pilnego zaopatrzenia je w plany zagospodarowania przestrzennego. Obszary o szczególnym znaczeniu w strukturze przestrzennej północnej części miasta, to tereny u zbiegu ulic Katowickiej i Obrzeżnej Północnej, teren po KWK Mysłowice i Stary Ewald. Dla południowej części miasta szczególne znaczenie ma plan Larysza. Wynika to z krzyżowania się w tej dzielnicy planowanych dróg o istotnym znaczeniu dla układu drogowego miasta, tj. drogi wychodzącej z węzła Mysłowice (A4 i Obrzeżna Zachodnia) na południe przez Morgi, Larysz, Krasowy do granicy z Lędzinami oraz drogi łączącej ul. Dworcową z ul. Dzierżonia, a następnie z ul. Kopalnianą i poprzez nią z ul. Beskidzką w Katowicach. Opracowanie planu zagospodarowania 66

przestrzennego jest jedyną możliwością zablokowania inwestowania w pasach terenów przewidzianych pod ciągi drogowe. Ponadto w grupie tych planów znajduje się plan związany z planowanym nowym rozwiązaniem komunikacyjnym, umożliwiającym połączenie tego obszaru CTL Maczki Bór z węzłem Brzezinka. W opracowaniu Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym miasta Mysłowice za lata 2006 2010 wskazano jeszcze inne obszary, dla których pożądane jest opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego (o łącznej powierzchni ok. 1470 ha) ich realizacja doprowadzi do osiągnięcia wskaźnika pokrycia miasta planami do poziomu ok. 57% - w granicach administracyjnych, co oznaczałoby ok. 83% nie licząc powierzchni lasów, wód, autostrady i drogi ekspresowej). Przestrzenne zakresy planów obowiązujących i przewidywanych do wykonania przedstawia załącznik mapa J. 3. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Dokumentem planistycznym określającym politykę przestrzenną miasta Mysłowice jest Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice przyjęte Uchwałą Rady Miasta Mysłowice Nr XXX/656/08 z dnia 30 października 2008 r. Wcześniejsza edycja studium pochodziła z 2000 r. (uchwała Nr XXIII/265/2000 z dnia 6 czerwca 2000 roku). Polityka przestrzenna określona w studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice (z 2008 r.) w istotny sposób ukierunkowana jest na rozwój funkcji mieszkalnictwa i gospodarki. Świadczą o tym wielkości przyrostu terenów przeznaczonych generalnie ujmując pod funkcje mieszkaniowe i gospodarcze (zestawienie poniżej). Według studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego powierzchnia terenów przeznaczonych pod funkcje gospodarcze może ulec podwojeniu w stosunku do stanu z istniejącego, a wielkość terenów przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe (jednorodzinne i wielorodzinne) może wzrosnąć o 50%. Odbywa się to przede wszystkim - kosztem terenów rolnych (otwartych). Tabl. 91. Studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice - przeznaczenie terenów Wyszczególnienie Pow. w ha Pow. w ha Stan (stan (stan docelowy Symbol przeznaczenia terenu w 2006 = 100 w 2006 r.) wg suikzp) Tereny zabudowy mieszkaniowej 1 171 1 750 MN, MW, MNU, MWU 149 i mieszkaniowo - usługowej Tereny usług i produkcji 473 943 U, UH, U/ZU, S, CH, PU, UP, 199 PE, TK/U Tereny rolne, zieleni i wód 2 357 1 371 R, ZE-I, ZE-II, ZU, ZU/U, ZC 58 Tereny lasów 1 842 1 804 ZL 98 Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mysłowice, 2008. Kierunki zagospodarowania przestrzennego przyjęte w Studium uwarunkowań ikierunków zagospodarowania przestrzennego przedstawia załącznik mapa K. XII. ŚRODOWISKO NATURALNE 1. Ukształtowanie i budowa terenu Mysłowice położone są na Wyżynie Śląskiej, co w znacznym stopniu zaważyło na dotychczasowej historii rozwoju miasta i obecnym stanie jego zagospodarowania przestrzennego oraz środowiska. Wyżyna zbudowana jest bowiem głównie ze skał karbońskich, zawierających bogate pokłady węgla kamiennego, które w części wyżyny, określanej jako Płaskowyż Katowicki, mają swoje wychodnie na powierzchni terenu. 67

Płaskowyż Katowicki budują: - grzbiet (kopuła) Mysłowic położony w skrajnie północnej części płaskowyżu na wysokości 255-300 m z kulminacjami 290-302,5 m w rejonie Janowa Miejskiego; grzbiet zamyka od zachodu i północy dolina Boliny, od wschodu - dolina Czarnej Przemszy, w części południowej grzbiet sąsiaduje z niewielkim pagórem Ćmoka (275-295 m); wschodnim skrajem grzbietu poprowadzono tereny kolejowe, podcinające zbocza wzniesienia; - garb Brzęczkowic, oddzielony od grzbietu Mysłowic obniżeniem Słupnej, o pofalowanej wierzchowinie składającej się z pięciu kulminacji o wysokości od 280m na północy do 260 270 m na południu; na wzniesieniach usytuowano zabudowę Osiedla Powstańców Śląskich; grzbiet opada stromymi zboczami ku dolinie Przemszy, deniwelacje pomiędzy wierzchowiną a doliną rzeki sięgają 30-40 m; zachodnie zbocza wzniesień są zdecydowanie bardziej łagodne, a wysokości względne wynoszą tu maksymalnie 20-25 m; - garb Morgi - Larysz o wysokości do 320 325 m, - grzęda Starej Wesołej o kierunku równoleżnikowym, położona powyżej 275 300 m, z kulminacją na wysokości 334 m n.p.m., stanowiącej najwyższe wzniesienie w obrębie Mysłowic, - grzęda Wesołej - Krasowych z kulminacją 315 m w rejonie stacji przekaźnikowej; powierzchnia grzędy obniża się stopniowo w kierunku wschodnim do 290-260 m oraz 275 m w rejonie Dąbrowy. 2. Gleby Na terenie Mysłowic najczęściej spotykanymi glebami są: gleby bielicowe i gleby brunatne wyługowane. Pierwsze wytworzyły się głównie w południowo-zachodniej i południowej części miasta na luźnym podłożu piasków rzecznych lub utworów wodnolodowcowych, natomiast drugie na cięższym podłożu glin zwałowych lub zwietrzelinie utworów karbońskich w środkowej i zachodniej części Mysłowic. Tylko nieliczne areały gruntów rolnych zaliczane są do wysokich klas bonitacyjnych. Należą do nich grunty orne oraz użytki zielone III klasy bonitacyjnej, związane z glebami brunatnymi (Brzezinka, Morgi) oraz rędzinami (Dziećkowice). Ponad połowa gruntów przypada na IV klasę bonitacyjną. Przeważają one w Morgach, Brzezince i Dziećkowicach. 39% gleb w mieście to gleby słabe i bardzo słabe (V i VI klasa). Dominują one w Ławkach, Krasowach i na południu Wesołej. 3. Wody powierzchniowe i podziemne W przypadku Mysłowic nastąpiła daleko posunięta degradacja środowiska wodnego, skutkująca tym, że zdecydowana większość wód powierzchniowych i znaczna część wód podziemnych nie nadaje się obecnie do żadnego gospodarczego wykorzystania. Należy w tym miejscu wspomnieć, że Przemsza do połowy ubiegłego wieku była rzeką żeglowną, w wodach której toczyło się bogate życie biologiczne. Stanowiła ona również atrakcyjne miejsce dla rekreacji. Obecnie zatrzymane zostały niekorzystne tendencje, a w ostatnich latach nastąpiła nawet niewielka poprawa jakości wód. Chociaż dojście do pożądanych standardów jakości wód wydaje się obecnie odległą perspektywą, to przy podjęciu wzmożonych działań w kierunku uporządkowania gospodarek wodnościekowch, w poszczególnych gminach położonych w zlewniach mysłowickich rzek, jest celem realistycznym. Świadczą o tym przykłady przywrócenia czystości niektórych rzek w krajach Europy Zachodniej. Rzeki płynące przez teren miasta mają koryta silnie przekształcone antropogenicznie. Są to koryta całkowicie sztuczne - wyprostowane w stosunku pierwotnego ich przebiegu, często pogłębione, miejscami obetonowane. Ich przebudowa często była wymuszana likwidacją szkód górniczych. Obecnie żaden ciek na terenie miasta nie ma naturalnego charakteru. Skrajnym przykładem antropogenizacji koryta jest rzeka Rawa, która na całej długości posiada koryto betonowe, pozbawione jakiejkolwiek łączności hydraulicznej z wodami gruntowymi, a także pozbawione zasilania przez wody powierzchniowe. Zasadne, z przyrodniczego i społecznego punktu widzenia (poprawa relacji ekologicznych, dostępność rekreacyjna), wydaje się podjęcie wysiłków zmierzających do częściowej renaturalizacji niektórych cieków. Dotyczyć to powinno w pierwszym rzędzie: Przemszy poniżej ujścia Białej Przemszy, Boliny wraz z Boliną Południową II, Przyrwy i Rowu Kosztowskiego. Zwłaszcza Przemsza po przewidywanym w przyszłości osiągnięciu II III klasy czystości wód 68

pretenduje do roli ważnego ciągu ekologicznego, a także miejsca potencjalnie atrakcyjnego dla rekreacji ze względu na jej walory hydrologiczne (duży i wyrównany przepływ). Znaczne zasoby wodne zalegające w poziomach wodonośnych stanowiły podstawę do wydzielenia w przeszłości Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) - triasowego GZWP nr 452 Chrzanów (T/5) oraz karbońskiego GZWP nr 457 Tychy - Siersza (C/2). Na obszarze GZWP nr 452 Chrzanów warstwy wodonośne karbonu zalegają pod osadami triasu, i mają tu znaczenie podrzędne. Na północ od granicy GZWP nr 457 Tychy Siersza, karbońskie poziomy wodonośne są mniej zasobne. Wydzielony w nich został Użytkowy Poziom Wód Podziemnych (UPWP) C II Mikołów Sosnowiec. Stopień zagrożenia zanieczyszczeniem wód GZWP i UPWP jest zróżnicowany. Bardzo wysokie zagrożenie (czas pionowej migracji zanieczyszczeń z powierzchni do poziomu wodonośnego < 2 lat) występuje w rejonie wychodni utworów triasu rozciętych kamieniołomami i łomami oraz w obrębie przełomowego odcinka doliny Przemszy przez Zrębowe Pagóry Imielińskie. Średnim stopniem zagrożenia wód podziemnych (5 25 letni czas migracji zanieczyszczeń) cechuje pozostałą część obszaru wychodni skał triasowych oraz wychodnie wodonośnych osadów karbonu. 4. Powietrze Jakość powietrza w Mysłowicach nie jest zadowalająca. Zgodnie z rocznymi ocenami jakości powietrza opracowywanymi przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach, w latach 2006 2011 dla Aglomeracji Górnośląskiej (w tym Mysłowic), w każdym roku stwierdzono przekroczenia pyłu zawieszonego PM10 i Benzo(a)Pirenu (B(a)P) substancji bardzo negatywnie wpływających na zdrowie mieszkańców. W związku z tym, w 2010 r. Sejmik Województwa Śląskiego uchwalił dla strefy Aglomeracja Górnośląska Program Ochrony Powietrza (uchwała Sejmiku Województwa Śląskiego nr III/52/15/2010 z dnia 16 czerwca 2010 r.). W programie tym dokonano inwentaryzacji, która w przypadku PM10 (pyłu zawieszonego) wykazała przekroczenia dopuszczalnej wielkości stężeń 24- godz. na obszarze ok. 80% powierzchni miasta, z wyjątkiem obszarów przygranicznych dzielnic wschodnich i zachodnich (Ławki, Krasowy, Dziećkowice). Największe przekroczenia stężeń występują w obszarze północnym miasta w dzielnicach Janów Miejski, Centrum, Morgi, Brzezinka i Ćmok. Najwyższe wartości percentyla dla pyłu zawieszonego PM10 mieszczą się w przedziale od 50 do 80,6 μg/m 3 (przy normie 50 μg/m 3 i 35 dniach przekroczeń). Przekroczenia docelowej wielkości stężenia średniorocznego benzo(a)pirenu obejmują obszar całych Mysłowic. Największe przekroczenia średnioroczne obejmują dzielnicę Brzezinka w okolicach ulicy Brzezińskiej, a także w dzielnicy Janów Miejski i Ćmok. Maksymalne stężenia wyniosły od 2,17 do 8,74 ng/m 3 (przy normie 5 ng/m 3 ). 5. Obszary i obiekty objęte ochroną prawną Na terenie Mysłowic dotychczas nie ustanowiono żadnych obszarowych form ochrony przyrody. Warto przy tym zauważyć, iż w wybranych miastach GZM niektóre prawne formy ochrony wartości środowiska przyrodniczego znalazły jednak zastosowanie. Formy te były wprowadzane przez Wojewodę lub przez samorząd gminny. Tabl. 92. Obszary wartościowe przyrodniczo, prawnie chronione, 2010 (ha) Wyszczególnienie Rezerwaty Obszary chronionego Zespoły przyrodniczo - Użytki przyrody krajobrazu krajobrazowe ekologiczne Gliwice 56,6 0,0 0,0 0,0 Jaworzno 48,0 321,9 0,0 10,5 Katowice 127,4 0,0 100,4 4,2 Mysłowice 0,0 0,0 0,0 0,0 Siemianowice Śląskie 0,0 0,0 0,0 0,0 Sosnowiec 0,0 0,0 0,0 37,9 Tychy 0,0 0,0 0,0 19,9 Ochroną prawną objęto 13 drzew, jako pomniki przyrody ożywionej. 69

Tabl. 93. Pomniki przyrody Wyszczególnienie Lokalizacja Ustanowiony przez Dąb szypułkowy Quercus robur Centrum, Promenada (ul. Postańców), dz. nr 24/156 Rada Miasta, uchwała Nr LI/521/05 z dn. 29.09.2005 r., D.U.W.Ś 2005 Nr 134, poz. 3312 Dąb czerwony Centrum, Park Zamkowy, Quercus rubra dz. nr 205/53 - - Klon pospolity Centrum, Park Zamkowy, - - Acer platanoides dz. nr 205/53 Klon jawor Centrum, Park Zamkowy, - - Acer pseudoplatanaus dz. nr 205/53 Buk pospolity Dziećkowice; wzgórze Grabina - - Fagus sylvatica (ul. Bema 19), dz. nr 1818/75 Buk pospolity Fagus sylvatica Centrum, Promenada (ul. Powstańców) Wojewoda Śląski, rozporządzenie z dn. 26.08.2005 r., D.U.W.Ś 2005 Nr 110 Buk pospolity Brzęczkowice; - - Fagus sylvatica Trójkąt Trzech Cesarzy Klon pospolity Centrum, Park Zamkowy - - Acer platanoides Lipa drobnolistna Dziećkowice; wzgórze Grabina - - Tilia cordata (ul. Bema) Dąb szypułkowy Dziećkowice; wzgórze Grabina - - Quercus robur (ul. Bema) Buk pospolity Fagus sylvatica Słupna, kompleks leśny, dz. nr 535/59 Rada Miasta, uchwała Nr XXIII/495/08 z dn. 29.03.2008 r., D.U.W.Ś 2008 Nr 99, poz. 2055 Buk pospolity Słupna, kompleks leśny, - - Fagus sylvatica dz. nr 535/59 Lipa drobnolistna Słupna, kompleks leśny, - - Tilia cordata dz. nr 542/59 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Ochrony Środowiska. 6. Obszary o podwyższonej wartości przyrodniczej Na terenie Mysłowic znajdują się tereny o ponadprzeciętnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, które w przeszłości były proponowane do objęcia ochroną prawną. Decyzję o ustanowieniu formy ochrony przyrody podejmuje Wojewoda lub Rada Gminy. Jest to procedura, do której podstawę stanowi Ustawa o ochronie przyrody. Ewentualne podjęcie uchwały o ustanowieniu formy ochrony przyrody wraz ze wskazaniem granic chronionego obszaru powinno być poprzedzone szczegółową waloryzacją przyrodniczą, która powinna potwierdzić zasadność ochrony prawnej. Wzmiankowane obszary to: 1) Pagóry Imielińskie. W górnej partii zbocza znajdują się trzy większe kamieniołomy i wiele mniejszych łomów wyciętych w skałach węglanowych. Niektóre warstwy zawierają liczne okazy skamieniałości środkowotriasowej fauny. Kamieniołomy są dyskretnie wkomponowane w zbocze. Dna i krawędzie ścian są na ogół zarośnięte murawami i niewielkimi kępami krzewów. Ściany przeważnie są dobrze zachowane. Uzupełnieniem wysokich walorów przyrody nieożywionej na obszarze garbu Dziećkowic są cenne elementy świata roślin i zwierząt. Należy do nich przede wszystkim naturalny las grabowy w północnej części terenu. Wartościowe układy biocenotyczne stanowią również zespoły ciepłolubnych muraw, rozwijające się na osypiskach i hałdach rumoszu wapiennego, oraz w suchych strefach brzegowych kamieniołomów. 2) Dolina Przyrwy. Mimo uregulowania całego potoku oraz zmeliorowania fragmentów obszaru, dolina zachowała wiele cech naturalnych, wśród których największe znaczenie przyrodnicze mają rozległe tereny lokalnie podmokłych łąk. Wzdłuż cieku zachowały się fragmenty dawnych lasów w postaci zadrzewień mających istotny wpływ na lokalny krajobraz, w których dominują olchy, brzozy, dęby szypułkowe, wiązy szypułkowe i wierzby. W środkowej części obszaru, na terenie podmokłym w bezpośrednim sąsiedztwie cieku, rozwinęły się szuwary trzcinowe i pałkowe. 3) Szybiki kopalni Dar Karola. Najlepiej zachowany obszar pogórniczy płytkiej eksploatacji węgla kamiennego w granicach Mysłowic. Obserwować tu można ślady wydobycia sięgające lat 20-tych XIX wieku. W części północnej i północno- wschodniej są to ślady odkrywkowego wydobycia węgla kamiennego w bezpośrednim sąsiedztwie wychodni. 70

4) Stawy Hubertus. Teren na północnym krańcu miasta, obejmujący południową część stawu Hubertus III, widły Brynicy i Rawy, oraz staw Hubertus IV. Przyrodnicza i krajobrazowa atrakcyjność tego terenu jest wynikiem dawnej eksploatacji piasku, po której pozostały wypełnione wodą wyrobiska. Rozdzielony szeroką groblą staw Hubertus III tylko częściowo znajduje się w granicach administracyjnych Mysłowic. Walory przyrodnicze zbiorników wodnych w widłach Rawy i Brynicy nie ograniczają się jedynie do funkcji wyspy ekologicznej w silnie przekształconym środowisku zurbanizowanym. Ten rozległy zespół akwenów wodnych korzystnie wpływa na warunki mikroklimatyczne otaczających je miast. 5) Łąka w Krasowach. Zajmuje rozległy obszar na wschodnim skłonie wzniesienia z wieżą telewizyjną. Wypływy zasilające cały zespół łąk i zbiorników wodnych w otoczeniu wzgórza decydują o ich podmokłym charakterze. Łąki stanowią przyrodniczo cenny akcent krajobrazu Mysłowic. Na terenie łąk znajduje się niewielkie oczko wodne, powstałe w wyniku przecięcia istniejącej dolinki groblą. Porośnięte częściowo szuwarem mannowym i pałkowym, stanowi istotny element środowiska przyrodniczego, mający wpływ na zachowanie lokalnej bioróżnorodności. 6) Wzgórze Wygonie-Kępa o wysokościach względnych ok. 20-30 m. Po południowej, wyniesionej stronie stoku znajdują się wychodnie wapieni warstw gogolińskich (trias - wapień muszlowy), odsłaniających się w nieczynnym kamieniołomie. Kamieniołom wapieni o wysokości ścian 10 m i ekspozycji południowo-wschodniej jest w znacznej części pokryty roślinnością. Wapienne ściany odsłaniają się niewielkimi fragmentami w kilku miejscach. Obecny stan kamieniołomu jest efektem bardzo szybkiej spontanicznej renaturalizacji biologicznej. Wzgórze Wygonie-Kępa jest porośnięte zwartym drzewostanem mieszanym, charakteryzującym się bogatym składem gatunkowym. Wyraźnie zaznacza się udział sosen, brzóz, modrzewi, dębów szypułkowych, lip, jaworów, buków i jesionów, co wskazuje na kształtowanie się siedliska lasu mieszanego świeżego. 7) Kamieniołom Krasowy. Ściana kamieniołomu jest dobrze zachowana. U wejścia do kamieniołomu znajduje się dobrze zachowany wapiennik. Dno kamieniołomu w części porośnięte jest trawą i pojedynczymi krzewami, w części zaś pokryte rumoszem skalnym. Nie zalesione Wzgórze Krasowy jest miejscem występowania wielu roślin typowych dla zbiorowisk kserotermicznych. 8) Dolina Boliny. Obszar miedzy Janowem Wiejskim (po stronie Katowic) a Miejskim (w granicach administracyjnych Mysłowic), położony w najbardziej przekształconej i zaludnionej części miasta. Ta płaskodenna dolina o szerokiej terasie zalewowej była w przeszłości istotnym elementem korytarza ekologicznego, łączącego kompleks lasów mysłowickich z obszarem, na którym łączą się rzeki: Brynica, Rawa i Czarna Przemsza. Funkcja te została znacznie ograniczone wskutek zasypania odpadami pogórniczymi wschodniego odcinka doliny. Z uwagi na silne zanieczyszczenie wody, oraz całkowite uregulowanie i częściowe wybetonowanie koryta, rzeka została pozbawiona podstawowych wartości przyrodniczych. Istotnym walorem doliny pozostał natomiast niski stopień zabudowy po obu stronach granicy miasta. Na terenach nie zainwestowanych, na naturalnym podłożu piaszczystym oraz gruntach antropogenicznych, rozwinęły się zbiorowiska roślinności ruderalnej z łanami trzcinnika piaskowego i zawciągu pospolitego. 9) Źródła Boliny Południowej II. Obszar doliny niewielkiego, nie uregulowanego cieku, tworzącego wśród rozległych łąk naturalne meandry. W południowej części terenu, poniżej ul. Wybickiego, znajduje się rząd okazałych wierzb, które razem z kępą brzóz i soliterową wierzbą znajdującą się w środkowej części terenu, stanowią malownicze akcenty krajobrazowe. Wzdłuż cieku miejscowo występują niewielkie rozlewiska zarastające płatami szuwaru trzcinowego. 10) Staw w Brzęczkowicach. Stanowiący najciekawszy przyrodniczo element doliny Potoku Brzęczkowickiego, otoczony podmokłymi łąkami. To niewielkie oczko wodne, usytuowane we wschodniej części obszaru źródliskowego potoku, jest zasilane wodami gruntowymi i opadowymi. Zbiornik otacza pierścień szuwaru tworzonego przez pałkę szerokolistną, z przylegającymi szuwarami wysokich turzyc. Od strony południowej ze zbiorowiskiem sąsiaduje naturalny starodrzew wierzbowy. Jak większość tego typu zbiorników, staw jest miejscem rozrodu chronionych gatunków płazów. W związku z rozwojem zabudowy mieszkaniowej stopniowo kurczą się tereny otwarte wokół stawu, co może w niedalekiej przyszłości doprowadzić do utraty walorów przyrodniczych tego terenu. 71

11) Staw w Ławkach. Staw leśny, pełniący funkcję zbiornika przeciwpożarowego, znajdujący się przy ul. Murckowskiej, stanowiący szczególnie obfite siedlisko lęgowe płazów. Tereny przyległe są atrakcyjnym obszarem rekreacji, wykorzystywanym przez mieszkańców miasta. 12) Łąki Rzutna. Obejmujący obszar rozległych śródleśnych łąk, ciągnących się szerokim pasem od Dziećkowic do linii torów kolejowych w dzielnicy Kosztowy. Wyjątkowe walory przyrodnicze tego obszaru są wynikiem długotrwałego użytkowania, mającego prawdopodobnie ponad 100- letnią tradycję. Z uwagi na przeprowadzoną meliorację, część terenów utraciła typowy dla podmokłych łąk charakter. Mimo tego w istniejących zbiorowiskach zachowały się atrakcyjne krajobrazowo akcenty, jakie stanowią w okresie kwitnienia kępy kosaćca żółtego i ostrożenia łąkowego. 13) Łąka w Ławkach. Położona przy granicy Mysłowic z gminą Lędziny, stanowiąca miejsce występowania znajdującego się pod ochroną ścisłą storczyka - kukułki szerokolistnej. W wyniku melioracji łąka została częściowo osuszona, co spowodowało zmianę warunków siedliskowych. Szczególną wartością łąki w Ławkach jest występowanie miejsc lęgowych derkacza. Ponadto, obszarami o podwyższonej wartości przyrodniczej (i mniejszej skali przestrzennej) są trzy niewielkie obszary położone obok siebie w rejonie ul. Konopnickiej, tj. 14) Staw leśny przy ul. Ptasiej, 15) Oczka wodne (kompleks) przy ul. Jaworowej z siedliskiem płazów, 16) Wrzosowisko (niewielkie) przy ul. Konopnickiej. Obszary przy ul. Jaworowej i Konopnickiej planowane są do objęcia ochroną. Oprócz obszarów, które ze względu na swoje walory mogą zostać objęte formami ochrony przyrody w oparciu o Ustawę o ochronie przyrody, na terenie Mysłowic można wskazać inne tereny jako wartościowe zbiorowiska roślinne, siedliska zwierząt lub korytarze ekologiczne. Są to: - niewielkie oczka wodne, znajdujące się nie tylko na terenach rolnych lub leśnych, lecz również intensywnie zurbanizowanych, - korytarze ekologiczne w dolinach cieków wodnych, stanowią miejsce rozwoju i migracji wielu objętych ochroną gatunków zwierząt, - zadrzewienia porastające wysoki brzeg Przemszy, stanowią naturalną otulinę, oddzielającą rzekę od intensywnej zabudowy garbu Brzęczkowickiego, - mniejsze powierzchniowo zadrzewienia o naturalnym charakterze (do najcenniejszych należą zadrzewienia łęgowe wzdłuż cieków wodnych, kępy drzew na otwartych terenach użytków rolnych), - zadrzewienia pełniące funkcje izolacyjne (mają szczególne znaczenie w najbardziej zurbanizowanych obszarach miasta). Lokalizację obszarów o podwyższonej wartości przyrodniczej przedstawia załącznik mapa L. Istotnym elementem środowiska przyrodniczego w Mysłowicach są lasy, zajmujące ok. 28% powierzchni miasta. Dwa największe zespoły leśne o dużym potencjale biologicznym występują w centralnej i południowej części miasta. Pierwszy z nich to Lasy Mysłowickie - kompleks leśny położony w obniżeniu pomiędzy najbardziej zurbanizowaną częścią miasta (obejmującą Janów Miejski, Ćmok i Centrum), a dzielnicami o charakterze podmiejskim (Morgi i Stara Wesoła). Drugim rozległym kompleksem są Lasy Ławecko - Dziećkowickie, obejmujące zwartą strefę leśną w południowej części miasta. XIII. ZARZĄDZANIE MIASTEM 1. Rada Miasta Zgodnie z Ustawą o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku, organem stanowiącym i kontrolnym jest Rada Miejska. Skład Rady w kadencjach 2006 2010 oraz 2010 2014 przedstawiają poniższe zestawienia. 72

Tabl. 94. Radni kadencji 2006-2010 Lp. Nazwisko i imię Okręg wyborczy Lista 1 Augustyn Zbigniew Okręg nr 1 KWW Samorządowe Porozumienie Mysłowic 2 Brzoska Grzegorz Okręg nr 4 KWW Samorządowe Porozumienie Mysłowic 3 Charchuła Jolanta Okręg nr 1 KW Platforma Obywatelska RP 4 Gubas Zdzisław Okręg nr 1 KKW SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci 5 Jacent Daniel Okręg nr 3 KW Prawo i Sprawiedliwość 6 Konieczny-Simela Dorota Okręg nr 2 KWW Nowe Mysłowice 7 Kubica Leon Okręg nr 4 KWW Nowe Mysłowice 8 Kuderski Wojciech Okręg nr 1 KWW Nowe Mysłowice 9 Lasok Edward Okręg nr 3 KWW Samorządowe Porozumienie Mysłowic 10 Łukaszek Grzegorz Okręg nr 2 KWW Samorządowe Porozumienie Mysłowic 11 Myśliwiec Anna Okręg nr 1 KW Prawo i Sprawiedliwość 12 Oślizło Piotr Okręg nr 4 KW Prawo i Sprawiedliwość 13 Padlewska Anna Okręg nr 2 KKW SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci 14 Pastuszka Bernard Okręg nr 4 KW Platforma Obywatelska RP 15 Podbielska Bożena Okręg nr 3 KW Platforma Obywatelska RP 16 Sablik Bogdan Okręg nr 2 KKW SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci 17 Sawicki Edmund* Okręg nr 1 KKW SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci 18 Sojka Damian Okręg nr 2 KW Platforma Obywatelska RP 19 Stolorz Jerzy Okręg nr 2 KW Platforma Obywatelska RP 20 Wojtowicz Narcyz** Okręg nr 3 KWW Nowe Mysłowice 21 Wójtowicz Dariusz Okręg nr 3 KKW SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci 22 Zajkowski Józef Okręg nr 2 KW Prawo i Sprawiedliwość 23 Zazakowny Antoni Okręg nr 4 KKW SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta, stan w dniu 27.11.2006 r. *uchwałą nr IV/13/06 z dnia 28 grudnia 2006 r. stwierdzono wygaśniecie mandatu Pana Edmunda Sawickiego wskutek zrzeczenia się. Jego miejsce zajął Radny Piotr Styczeń. Uchwałą XXXIX/759/09 z dnia 26 marca 2009 r. stwierdzono wygaśniecie mandatu Pana Piotra Stycznia, jego miejsce zajęła Radna Barbara Krzywicka. **uchwałą nr LXXV/1107/11 z dnia 1 lipca 2010 r. stwierdzono wygaśnięcie z dniem 22.06.2010 r. mandatu radnego Pana Narcyza Wojtowicza wskutek rezygnacji. Tabl. 95. Radni kadencji 2010-2014 Lp. Nazwisko i imię Okręg wyborczy Lista 1 Szewczyk Tomasz* Okręg nr 1 KWW Mysłowice 2010 Plus 2 Bal Krystyna Okręg nr 2 KW Platforma Obywatelska RP 3 Bialucha Teresa Okręg nr 3 KWW Mysłowickie Porozumienie Samorządowe 4 Wrona Tomasz** Okręg nr 4 KWW Mysłowickie Porozumienie Samorządowe 5 Charchuła Jolanta Okręg nr 1 KW Platforma Obywatelska RP 6 Gomóła Paweł Okręg nr 2 KW Prawo i Sprawiedliwość 7 Jacent Daniel Okręg nr 3 KW Prawo i Sprawiedliwość 8 Konieczny-Simela Dorota Okręg nr 2 KWW Nowe Mysłowice 9 Kubica Leon Okręg nr 4 KW Ruch Autonomii Śląska 10 Plewa Joanna*** Okręg nr 3 KWW Mysłowickie Porozumienie Samorządowe 11 Łukaszek Grzegorz Okręg nr 2 KWW Mysłowickie Porozumienie Samorządowe 12 Makowiecki Michał Okręg nr 3 KW Platforma Obywatelska RP 13 Mądry Marcjanna Okręg nr 4 KWW Mysłowickie Porozumienie Samorządowe 14 Oślizło Piotr Okręg nr 4 KW Prawo i Sprawiedliwość 15 Pastuszka Bernard Okręg nr 4 KW Platforma Obywatelska RP 16 Roncoszek Sebastian Okręg nr 2 KW Ruch Autonomii Śląska 17 Sawicki Edmund Okręg nr 1 KWW Nowe Mysłowice 18 Sikora Andrzej Okręg nr 1 KW Prawo i Sprawiedliwość 19 Sojka Damian Okręg nr 2 KW Platforma Obywatelska RP 20 Tomanek Wiesław Okręg nr 2 KWW Nowe Mysłowice 21 Wójtowicz Dariusz Okręg nr 3 KWW Nowe Mysłowice 22 Wszołek Janusz Okręg nr 1 KWW Mysłowickie Porozumienie Samorządowe 23 Zazakowny Antoni Okręg nr 4 KWW Nowe Mysłowice Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta, stan we wrześniu 2012 r. 73

* Mandat Pana Zbigniewa Augustyna wygasł w dniu 31.03.2011 roku w związku z powołaniem go stanowisko Dyrektora MZGK (uchwała nr IX/133/11 z dnia 31 marca 2011 r.), jego miejsce zajął Radny Tomasz Szewczyk w dniu 28.04.2011 roku (uchwała nr X/134/11 z dnia 28 kwietnia 2011 r.). ** Mandat Pana Grzegorza Brzoski wygasł w dniu 30.12.2010 roku w związku z powołaniem go stanowisko I Zastępcy Prezydenta (uchwała nr V/20/10 z dnia 30 grudnia 2010 r.), jego miejsce zajął Radny Tomasz Wrona w dniu 27.01.2011 roku (uchwała nr VI/29/11 z dnia 27 stycznia 2011 r.). *** Mandat Pana Edwarda Lasoka wygasł w dniu 21.12.2010 roku w związku z wyborem na Prezydenta Miasta Mysłowice (uchwała nr IV/19/10 z dnia 21 grudnia 2010 r.) jego miejsce zajęła Radna Joanna Plewa w dniu 30.12.2010 roku (uchwała nr V/21/10 z dnia 30 grudnia 2010 r.). Dane informujące o liczbie sesji, frekwencji i dorobku sesji (uchwały i interpelacje) przedstawiają poniższe zestawienia. Tabl. 96. Statystyka sesji, kadencja 2006-2010 Wyszczególnienie Razem 2006 2007 2008 2009 2010 Liczba sesji, z tego: 81 4 16 14 27 20 - sesje zwyczajne 43 4 10 10 10 9 - sesje nadzwyczajne 38 0 6 4 17 11 Frekwencja % 83,3 97,8 88,9 91,9 70,7 67,1 Liczba interpelacji 411 7 212 86 63 43 Liczba podjętych uchwał, z tego: 1 192 51 379 295 256 211 - wniesionych przez Prezydenta 1 040 42 324 271 227 176 - wniesionych przez radnych 152 9 55 24 29 35 Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta, stan w dniu 2.12.2010 r. Tabl. 97. Statystyka sesji, kadencja 2010-2014 Wyszczególnienie Razem 2010 2011 2012 Liczba sesji, z tego: 25 5 16 4 - sesje zwyczajne 18 5 10 3 - sesje nadzwyczajne 7 0 6 1 Frekwencja % x 93,1 90,2 97,8 Liczba interpelacji 351 2 278 71 Liczba podjętych uchwał, z tego: 457 28 338 91 - wniesionych przez Prezydenta 381 18 280 83 - wniesionych przez radnych 76 10 58 8 Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta, stan w dniu 17.04.2012 r. Warto zauważyć, że odsetek podjętych uchwał wniesionych przez radnych zarówno w okresie 2006 2010 jak i w okresie 2010 2012 nie był zbyt wysoki (odpowiednio 12,8 % i 16,6%). W kadencji 2006 2010 oraz w okresie 2010 2012 funkcjonowały następujące stałe komisje Rady Miasta Mysłowice: - Edukacji, Kultury i Sportu, - Finansów i Rozwoju, - Gospodarki Miejskiej, Ochrony Środowiska i Rolnictwa, - Rewizyjna, - Samorządności i Przestrzegania Prawa, - Polityki Społecznej i Zdrowia. Podstawowe dane nt. działalności Komisji Rady Miasta przedstawiają poniższe zestawienia. Tabl. 98. Komisja Edukacji, Kultury i Sportu 2006-2010 i 2010-2014 Wyszczególnienie Posiedzenia Frekwencja % Opiniowane Zgłoszone projekty uchwał wnioski Razem kadencja 2006-2010 36 90,0 121 94 2006 1 90,0 0 9 2007 8 86,0 27 24 2008 10 93,0 63 23 2009 9 90,0 19 21 2010 8 94,0 12 17 74

Wyszczególnienie Posiedzenia Frekwencja % Opiniowane projekty uchwał Zgłoszone wnioski Razem kadencja 2010 2014 (stan w dniu 17.04.2012 r.) x x x x 2010* x x x x 2011 15 93,8 30 50** 2012 4 97,9 23 3 Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta. * w roku 2010 Komisja nie odbyła posiedzeń ze względu na zwołanie I sesji Rady Miasta w dniu 2.12.2010 r. ** w tym 30 dot. budżetu Tabl. 99. Komisja Finansów i Rozwoju 2006-2010 i 2010-2014 Wyszczególnienie Posiedzenia Frekwencja % Opiniowane Zgłoszone projekty uchwał wnioski Razem kadencja 2006-2010 51 94,9 437 125 2006 2 92,3 32 5 2007 12 92,9 98 41 2008 13 94,0 91 36 2009 13 97,2 141 16 2010 11 97,7 75 27 Razem kadencja 2010 2014 x (stan w dniu 17.04.2012 r.) x x x 2010* x x x x 2011 12 95,7 97 33 2012 4 97,9 16 3 Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta. * w roku 2010 Komisja nie odbyła posiedzeń ze względu na zwołanie I sesji Rady Miasta w dniu 2.12.2010 r. Tabl. 100. Komisja Gospodarki Miejskiej, Ochrony Środowiska i Rolnictwa 2006-2010 i 2010-2014 Wyszczególnienie Posiedzenia Frekwencja % Opiniowane Zgłoszone projekty uchwał wnioski Razem kadencja 2006-2010 48 87,2 567 119 2006 1 81,2 8 11 2007 12 88,0 220 28 2008 12 89,0 163 36 2009 12 83,7 105 24 2010 11 94,0 71 20 Razem kadencja 2010 2014 x x x x (stan w dniu 17.04.2012 r.) 2010* x x x x 2011 15 92,6 177 32 2012 4 92,5 42 6 Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta. * w roku 2010 Komisja nie odbyła posiedzeń ze względu na zwołanie I sesji Rady Miasta w dniu 2.12.2010 r. Tabl. 101. Komisja Rewizyjna 2006-2010 i 2010-2014 Wyszczególnienie Posiedzenia Frekwencja % Opiniowane Zgłoszone projekty uchwał wnioski Razem kadencja 2006-2010 66 86,0 26 54 2006 - - - - 2007 16 86,0 7 9 2008 16 86,0 9 14 2009 20 85,0 8 10 2010 14 86,0 2 21 Razem kadencja 2010 2014 x x x x (stan w dniu 17.04.2012 r.) 2010* x x x x 2011 15 97,0 5 11 2012 4 100,0 5 6 Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta. 75

* w roku 2010 Komisja nie odbyła posiedzeń ze względu na zwołanie I sesji Rady Miasta w dniu 2.12.2010 r. Tabl. 102. Komisja Samorządności i Przestrzegania Prawa 2006-2010 i 2010-2014 Wyszczególnienie Posiedzenia Frekwencja % Opiniowane Zgłoszone projekty uchwał wnioski Razem kadencja 2006-2010 46 85,0 142 151 2006 1 70,0 0 6 2007 12 85,0 54 46 2008 12 90,0 46 38 2009 12 90,0 28 37 2010 9 90,0 14 24 Razem kadencja 2010 2014 x x x x (stan w dniu 17.04.2012 r.) 2010* x x x x 2011 13 88,6 24 30 2012 3 97,3 9 3 Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta. * w roku 2010 Komisja nie odbyła posiedzeń ze względu na zwołanie I sesji Rady Miasta w dniu 2.12.2010 r. Tabl. 103. Komisja Polityki Społecznej i Zdrowia 2006 2010 i 2010-2014 Wyszczególnienie Posiedzenia Frekwencja % Opiniowane Zgłoszone projekty uchwał wnioski Razem kadencja 2006-2010 36 85,0 83 25 2006 2 80,0 1 2 2007 8 83,0 25 4 2008 11 85,0 25 3 2009 7 92,0 2 11 2010 8 85,0 30 5 Razem kadencja 2010 2014 x x x x (stan w dniu 17.04.2012 r.) 2010* x x x x 2011 13 95,4 49 9 2012 3 100,0 9 2 Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta. * w roku 2010 Komisja nie odbyła posiedzeń ze względu na zwołanie I sesji Rady Miasta w dniu 2.12.2010 r. Tabl. 104. Przewodniczący i Wiceprzewodniczący Rady Miasta Mysłowice, od 1990 Przewodniczący RM Wiceprzewodniczący RM Okres Malec Stanisław x 1990-1994 x Kłyk Franciszek 1990-1994 x Tync Bolesław 1990 IV 1993 x Lasok Stefan VI 1993-1994 Lasok Edward x VI 1994 XII 1994 Myśliwiec Anna x 1995-1998 x Janosz Piotr 1995-1998 x Gajowiec Wiesław 1995-1998 Lasok Edward x 1998-2002 x Budziński Mieczysław 1998-2002 x Trząski Zenon 1998-2002 x Gajowiec Wiesław 1998 VI 2001 x Krzywicka Barbara VI 2001-2002 Lasok Edward x 2002-2006 x Brzoska Grzegorz 2002-2006 x Gubas Zdzisław 2002-2006 Pastuszka Bernard x 2006-2010 x Lasok Edward 2006-2010 x Jacent Daniel 2006 XI 2007 x Zazakowny Antoni III 2007-2010 Łukaszek Grzegorz x 2010-2012 x Pastuszka Bernard 2010-2012 76

Przewodniczący RM Wiceprzewodniczący RM Okres x Jacent Daniel 2010-2012 x Zazakowny Antoni 2010-2012 Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta. 2. Prezydent Miasta Zgodnie z Ustawą o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku organem wykonawczym jest Prezydent Miasta, który w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swoich zastępców. Tabl. 105. Prezydenci i Zastępcy Prezydenta Miasta Mysłowice, od 1990 Prezydenci Zastępcy Prezydenta Okres Dyduch Stanisław x 19 VI 1990 30 VI 1994 x Płaskowicz Wincenty 1 VII 1990 23 III 1995 x Myśliwiec Anna 1 VII 1990 14 VII 1994 x Nawrocki Leszek 1 VII 1990 13 III 1995 Nawrocki Leszek x 2 VII 1994 13 III 1995 x Płaskowicz Wincenty do 23 III 1995 x Witkowski Edward od 20 VII 1994 Lasek Leon x 13 III 1995 29 X 1998 x Dziula Kazimierz 1 IV 1995 5 XI 1998 x Stankowski Jacek 1 VI 1991 5 XI 1998 x Witkowski Edward 1 IV 1995 5 XI 1998 Augustyn Zbigniew x 29 X 1998 19 XI 2002 x Witkowski Edward + do 5 I 2001 Brzoska Grzegorz 15 II 2001 19 XI 2002 x Papaj Tomasz 5 XI 1998 19 XI 2002 x Dzieża Adam 5 XI 1998 19 XI 2002 Padlewski Stanisław x 19 XI 2002 28 XI 2002 x Osyra Grzegorz 25 XI 2002 28 XI 2002 x Koterba Bogdan 16 XII 2002 20 II 2003 Osyra Grzegorz (I kadencja) x p.f. prezydenta 13 XII 2002 19 II 2003; prezydent 20 II 2003-2010 x Kondziałka Gabriela 21 II 2003 8 XII 2006 Dzieża Adam (rezygnacja) x Chowaniak Tadeusz 2 II 2004 14 XII 2006 Osyra Grzegorz (II kadencja) x 2006-2010 x Chowaniak Tadeusz do 14 XII 2006 x Sawicki Edmund 11 IX 2006 20 XII 2010 Lasok Edward x od 14 XII 2010 x Brzoska Grzegorz od 22 XII 2010 x Wajant Jan od 22 XII 2010 Źródło: UM Mysłowice, Wydział Organizacyjny. 3. Rady osiedli Rady Mysłowickich Osiedli są jednostkami pomocniczymi Miasta. Funkcjonują na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym - tekst jednolity Dz. U. Nr 142, poz. 1591 z 2002 roku z późniejszymi zmianami. Rady Osiedli stanowią wyłącznie organ opiniodawczy, a nie wykonawczy. Celem istnienia i działania jednostek pomocniczych miasta jest: - działanie na rzecz rozwoju samorządności mieszkańców służącej zaspokajaniu ich zbiorowych potrzeb i poprawie warunków życia, - zapewnienie udziału mieszkańców w rozpatrywaniu spraw związanych z miejscem zamieszkania, - organizowanie i koordynowanie inicjatyw i przedsięwzięć społeczności lokalnych, - współpraca z organami samorządowymi miasta oraz jednostkami organizacyjnymi miasta działającymi na terenie Osiedla. 77

Tabl. 106. Rady Osiedli, kadencja 2006-2010 Osiedle Przewodniczący Rady Osiedla Przewodniczący Zarządu Osiedla Północ x x Bończyk - Tuwima Elżbieta Tomasiak Wiesław Tomanek* Brzęczkowice i Słupna Bolesław Wiśniewski Stanisław Dobkiewicz Centrum nie wybrano Rady Osiedla nie wybrano Rady Osiedla Janów Miejski - Ćmok Jerzy Karaszewski Paweł Gomóła** Piasek Hildegarda Baron Łukasz Kocur Stare Miasto nie wybrano Rady Osiedla nie wybrano Rady Osiedla Szopena - Wielka Skotnica nie wybrano Rady Osiedla nie wybrano Rady Osiedla Południe x x Brzezinka Marek Pryba Elżbieta Bartodziej Dziećkowice Marcjanna Mądry Teodor Tuszyński Kosztowy Anna Tylus Bronisława Załuczkowska Krasowy Urszula Copek Dariusz Dębiec Larysz - Hajdowizna Gabriela Magdziorz Maria Musioł Morgi Jarosław Szary Zbigniew Banaś Wesoła Jerzy Biesiadecki Eugeniusz Olej Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta. * od wyborów samorządowych w 2010 r. do wyboru nowej Rady Osiedla obowiązki pełnił Pan Antoni Stadler ** od wyborów samorządowych w 2010 r. do wyboru nowej Rady Osiedla obowiązki pełniła Pani Iwona Idzik Tabl. 107. Rady Osiedli, kadencja 2010-2014 Osiedle Przewodniczący Rady Osiedla Przewodniczący Zarządu Osiedla Północ x x Bończyk - Tuwima Zbigniew Zduniak* Antoni Stadler Brzęczkowice i Słupna Marcin Stroński Krzysztof Makowiecki Centrum Wojciech Chmiel Rudolf Hodalski Janów Miejski - Ćmok Krystyn Bebło Zbigniew Orłowski Piasek Hildegarda Baron Łukasz Kocur Stare Miasto nie wybrano Rady Osiedla nie wybrano Rady Osiedla Szopena - Wielka Skotnica Bożena Pakuła Tadeusz Olszak Południe x x Brzezinka Marek Pryba Elżbieta Bartodziej Dziećkowice Teodor Tuszyński Zenon Kramarczyk Kosztowy Paweł Gąsiorczyk Bronisława Załuczkowska Krasowy Urszula Copek Dariusz Dębiec Larysz - Hajdowizna Mariola Kocur Maria Musioł Morgi Adam Dziwak Jarosław Szary Wesoła Alojzy Musioł Jerzy Biesiadecki Źródło: UM Mysłowice, Kancelaria Rady Miasta. * od dnia wyboru nowej Rady Osiedla do dnia 1.02.2012 obowiązki pełnił pan Łukasz Jarawka W czerwcu 2012 r. Rada Miasta Mysłowice przyjęła uchwałę w/s powołania doraźnej Komisji do opracowania zmian granic jednostek pomocniczych miasta (Uchwała Nr XXIX/564/12 z dnia 28.06.2012 r.). Najważniejsze inicjatywy i przedsięwzięcia podjęte przez Rady Osiedli w latach 2006-2011 przedstawia załącznik 16. 78

XIV. MIENIE KOMUNALNE Mienie komunalne, zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, stanowią własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw. Zgodnie z przywołaną wyżej ustawą, nabycie mienia komunalnego może nastąpić: - na podstawie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym, - przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy, - w wyniku przekazania przez administrację rządową, - przez inne czynności prawne, - w innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami. Mysłowice są miastem na prawach powiatu, więc zastosowanie ma również ustawa o samorządzie powiatowym, według której mieniem powiatu jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne powiatowe osoby prawne. Nabycie mienia powiatowego, według cytowanej ustawy, następuje: - na podstawie odrębnej ustawy, z zastrzeżeniem, że nie stanowi ono mienia jakiejkolwiek gminy, - przez przekazanie w związku z utworzeniem lub zmianą granic powiatu, - w wyniku przejęcia od Skarbu Państwa na podstawie porozumienia, - przez inne czynności prawne, - w innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami. Stan mienia komunalnego jest corocznie ujmowany w Informacji o stanie mienia gminy Mysłowice. Informacja ta zawiera dane o majątku gminy, jednostek i zakładów budżetowych, spółek prawa handlowego, w których gmina posiada udziały oraz o mieniu powiatowym. Mienie gminy tworzą w ujęciu systematycznym aktywa trwałe i obrotowe. Na aktywa trwałe składają się: - wartości niematerialne i prawne, - rzeczowe aktywa trwałe, w tym: - środki trwałe (m.inn. nieruchomości, maszyny i urządzenia), - inwestycje rozpoczęte, - środki przekazane na poczet inwestycji, - należności długoterminowe, - długoterminowe aktywa obrotowe, - wartość mienia zlikwidowanych jednostek. Aktywa obrotowe, stanowią następujące grupy: - zapasy, - należności krótkoterminowe, - środki pieniężne, - krótkoterminowe papiery wartościowe, - rozliczenia międzyokresowe. Tabl. 108. Mysłowice - wartość mienia gminnego według składników (wartości księgowe w tys. zł) Wyszczególnienie 2006 a) 2007 a) 2008 a) 2009 a) 2010 b) 2011 b) Majątek gminy 210 043 290 980 369 723 580 354 482 847 433 029 Jednostki i zakłady budżetowe 131 241 154 873 174 465 179 956 195 168 193 715 Jednoosobowe spółki gminy i spółki, 16 194 19 594 79 786 89 446 90 883 93 970 w których gmina posiada akcje i udziały: Mienie powiatowe 1 595 1 958 2 106 2 719 3 216 4 855 a) stan na 30 września b) stan na 31 grudnia Źródło: Informacja o stanie mienia gminy Mysłowice z lat 2006-2011 Szczegółowy wykaz wartości mienia Miasta Mysłowice w latach 2006-2011 przedstawia załącznik 17. 79

Wartość majątku gminy w 2011 roku wyniosła 433 mln zł i wzrosła od 2006 r. ponad dwukrotnie. Największy udział wartościowy w majątku gminy posiadają rzeczowe aktywa trwałe, których głównym składnikiem są nieruchomości będące własnością gminy. W 2011 roku wartość tej grupy aktywów wyniosła ponad 260 mln zł i stanowiła 60% wartości majątku gminy, z czego, wartość gruntów stanowiła 16,7%, wartość budynków i lokali - 17,4%, a wartość obiektów inżynierskich - 17,1% majątku gminy. Pośród gruntów stanowiących majątek gminy w 2011 r. największą grupę stanowiły grunty orne - ponad 172 ha (17,8% powierzchni gruntów gminy). Od roku 2006, powierzchnia tych gruntów zmniejszyła się o 48 ha, zmniejszył się również o 3% ich udział w ogólnej powierzchni gruntów komunalnych. Kolejną dużą grupę pośród gruntów gminy stanowiły tereny mieszkaniowe. W 2011 r. obejmowały ponad 162 ha (17% powierzchni gruntów komunalnych). Powierzchnia gminnych terenów mieszkaniowych zmniejszyła się w latach 2006-2011 o 10 ha, jednak ich udział w ogólnej powierzchni gruntów gminy kształtował się na stałym poziomie 16-17%. Tereny komunikacyjne również stanowią znaczny udział w zasobie gruntów gminy. W 2011 r. obejmowały powierzchnię 146 ha i stanowiły 15% ogólnej powierzchni gruntów komunalnych. Tabl. 109. Mysłowice - struktura zagospodarowania gruntów należących do miasta, 2011 Wyszczególnienie Udział w ogólnej Powierzchnia powierzchni gruntów (ha) gminy (%) Grunty orne 1 721 398 17,8 Sady 13 225 0,1 Łąki trwałe 631 040 6,5 Pastwiska trwałe 381 123 3,9 Grunty rolne zabudowane 783 0,0 Lasy 174 541 1,8 Grunty zadrzewione 805 367 8,3 Tereny przemysłowe 286 653 3,0 Zurbanizowane tereny 281 555 2,9 niezabudowane Tereny rekreacyjno 699 579 7,2 wypoczynkowe Tereny komunikacyjne 1 459 721 15,1 Tereny różne 7 707 0,1 Nieużytki 579 589 6,0 Grunty pokryte wodami 85 271 0,0 powierzchniowymi Tereny mieszkaniowe 1 620 998 16,8 Tereny zabudowane inne 925 604 9,6 Źródło: Informacja o stanie mienia gminy Mysłowice według stanu na dzień 31 grudnia 2011 roku. Ogólna powierzchnia gruntów należących do gminy w latach 2006-2011 zmieniała się w niewielkim stopniu. Obserwowany jest systematyczny spadek - przeciętnie o 15 ha rocznie. W badanym okresie powierzchnia gruntów gminnych zmniejszyła się o 10%. Zasoby mieszkalnych i użytkowych lokali komunalnych stanowią kolejną istotną grupę rzeczowych aktywów trwałych majątku gminy. Ich wartość w 2011 r. wyniosła 75,8 mln zł i stanowiła niemal 30% wartości rzeczowych aktywów trwałych. W 2011 roku zasób gminy stanowiły: 308 budynków, 4 274 lokali mieszkalnych o powierzchni 214,8 tys. m 2 oraz 344 lokali użytkowych o powierzchni 30,5 tys. m 2. Przychody z tytułu czynszów generowane z zasobu lokali komunalnych wyniosły łącznie niemal 6,5 mln zł. Liczba lokali mieszkalnych i użytkowych stanowiących zasób gminy w badanym okresie nieznacznie spadła, ale jednocześnie obserwowany jest znaczący spadek liczby i powierzchni lokali mieszkalnych stanowiących wyłączną własność gminy (spadek w latach 2006-2011 o 1000 lokali i 33 tys. m 2 powierzchni użytkowej). Zmiany te są efektem prowadzonej sprzedaży lokali komunalnych ich najemcom. Od roku 2006 sprzedano łącznie 1111 lokali mieszkalnych, użytkowych oraz garaży. Wpływy do budżetu z tego tytułu wyniosły 3,2 mln zł. 80

Szczegółowy wykaz zmian ilościowych i wartościowych wybranych składników mienia Miasta Mysłowice w latach 2006-2011 przedstawia załącznik 18. Grupę jednostek i zakładów budżetowych stanowią w Mysłowicach: placówki oświatowe, Miejski Zespół Obsługi Placówek Oświatowych, Młodzieżowy Dom Kultury, Żłobek Miejski, ośrodki zdrowia i pomocy społecznej, placówki kultury, Muzeum Miasta Mysłowic, Ochotnicze Straże Pożarne, - Miejski Zarząd Gospodarki Komunalnej oraz Straż Miejska. Wartość tej grupy jednostek w 2011 roku wyniosła 193,7 mln zł i wzrosła od 2006 roku o 47%. Gmina Mysłowice w 2011 roku posiadała udziały i akcje następujących spółek prawa handlowego: - Zakład Oczyszczania Miasta Sp. z o.o. - 100% udziałów, - Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o. - 100% udziałów, - Miejskie Przedsiębiorstwo Ulic i Mostów Spółka z o.o. - 100% udziałów, - Mysłowickie Centrum Zdrowia Spółka z o.o. - 100% udziałów - TBS ŚLĄSK Spółka z o.o. - 65,92% udziałów, - Agencja Rozwoju Lokalnego S.A. - 10 akcji, - Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze S.A. - 240 akcji, - Polskie Centrum Inwestycyjne S.A. - 14,81% udziałów, - TELEKOM Mysłowice S.A, - Tramwaje Śląskie, - PZPS CHEŁMEK. Łączna wartość udziałów będących własnością gminy w 2011 roku wyniosła 94 mln zł. Gospodarowanie nieruchomościami stanowiącymi zasób gminy odbywa się według kierunków wytyczonych w dokumencie: Plan wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości. W ostatnich latach opracowano trzy edycje tego dokumentu: program na lata 2007-2009, program na lata 2007-2010 oraz bieżący plan, który został sporządzony na dzień 1 stycznia 2011 r. i obejmuje lata 2011-2013. Plan ten zakłada: sprzedaż, zbycie lub przygotowanie do obrotu 104 ha gruntów, sprzedaż, dzierżawę lub najem 71 ha gruntów oraz kontynuację dzierżawy dla 117,1 ha gruntów. Mienie powiatu stanowią cztery jednostki realizujące zadania powiatu: - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna mieszcząca się przy ul. Okrzei 1, - Dom Pomocy Społecznej mieszczący się przy ul. M. Reja 54, - Powiatowy Urząd Pracy z siedzibą przy ul. Mikołowskiej 4a, - Dom Dziecka mieszczący się przy ul. Żeromskiego 2. Wartość mienia powiatowego zwiększyła się od roku 2006 3-krotnie. Nastąpiło to głównie poprzez zakup i przejęcie nowych środków trwałych (budynki, wyposażenie). Tabl. 110. Mysłowice - wartość mienia powiatowego (wartości księgowe w tys. zł) Wyszczególnienie 2006 a) 2007 a) 2008 a) 2009 a) 2010 b) 2011 b) Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna 21,9 22,0 120,8 159,3 160,0 161,7 Dom Pomocy Społecznej 848,7 1 027,3 943,7 928,1 1 269,8 2 786,7 Powiatowy Urząd Pracy 312,0 371,9 530,3 557,2 661,0 683,0 Dom Dziecka im. Św. Ojca Pio 412,7 536,5 511,5 1 074,5 1 125,0 1 223,2 RAZEM : 1 595,3 1 957,6 2 106,4 2 719,0 3 215,7 4 854,6 a) stan na 30 września b) stan na 31 grudnia Źródło: Informacja o stanie mienia gminy Mysłowice z lat 2006-2011 Gospodarowanie nieruchomościami stanowiącymi zasób Skarbu Państwa odbywa się według kierunków wytyczonych w dokumencie: Plan wykorzystania nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa oraz nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste. Dokument ten sporządzany jest na okres 3 lat i zawiera informację o powierzchni nieruchomości zasobu oraz nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste, prognozę dotyczącą obrotu tymi nieruchomościami, wydatków i przychodów z nimi związanych oraz program zagospodarowania nieruchomości zasobu. Realizacja zamierzeń i kierunków działań proponowanych przez gminę w planie jest jednak uzależniona od stanowiska Wojewody Śląskiego, jako organu nadzorującego. 81

Od roku 2006 obowiązywały dwa tego rodzaju dokumenty: plan na lata 2009-2011 oraz obowiązujący aktualnie plan na lata 2012-2014. Bieżąca edycja planu została przyjęta dnia 30 grudnia 2011 r zarządzeniem Nr 745/U Prezydenta Miasta Mysłowice wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej. Poprzednia edycja planu została przyjęta 21 kwietnia 2009 r. Nr 192/09 Prezydenta Miasta Mysłowice wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej i obejmowała lata 2009-2011. Według Planu wykorzystania na lata 2012-2014 nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa oraz nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste, w 2012 roku powierzchnia zasobu gruntów Skarbu Państwa w granicach Mysłowic wynosiła 219,23 ha, a gruntów Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste - 699,9 ha. W odniesieniu do poprzedniego planu sporządzonego w 2009 r. powierzchnia gruntów Skarbu Państwa zmniejszyła się o 18,77 ha, a gruntów Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste zwiększyła się o 147,9 ha. Prognoza poziomu wydatków związanych z udostępnieniem nieruchomości zasobu oraz nabywaniem nieruchomości do zasobu na lata 2012-2014 zakłada w 2012 r. wydatki w łącznej kwocie 90,19 tys. zł, a w latach 2013 i 2014 r. po 95 tys. zł. Poziom dochodów, na które składa się suma opłat z tytułu użytkowania wieczystego oraz opłat z tytułu trwałego zarządu nieruchomości prognozowany jest na 2012 r. w wysokości 2 008,09 tys. zł, a w latach 2013-2014 po 2 508,09 tys. zł. W prognozie ujęte są również przewidywane koszty dotyczące aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego, które wynoszą po 60 tys zł. rocznie. XV. BUDŻET MIASTA 1. Dochody i wydatki ogółem Budżet miasta jest uchwalany corocznie przez Radę Miasta na dany rok kalendarzowy. Podlega szczególnej procedurze i rygorom. Jest kontrolowany przez Regionalną Izbę Obrachunkową. Ocena wykonania budżetu stanowi podstawę wniosku Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej o udzielenie absolutorium dla Prezydenta Miasta, odpowiedzialnego za prawidłową gospodarkę finansową gminy. Okres 2006 2011 był trudny dla finansów miasta. Przez cały ten czas na wysokim poziomie kształtowało się zadłużenie miasta (od ok. 38 mln zł do 72 mln zł). W 2011 r. dochody ogółem budżetu miasta wyniosły 231,5 mln zł i wzrosły w stosunku do 2006 r. tylko o 23,3%, podczas gdy w grupie miast na prawach powiatu w województwie śląskim wzrost ten wyniósł 37,1%. W przeliczeniu na 1 mieszkańca wielkość dochodów budżetu w Mysłowicach kształtowała się na poziomie niższym niż średnia wojewódzka dla miast na prawach powiatu. Tabl. 111. Dochody budżetów miast na prawach powiatu ogółem (tys. zł) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2011 2006=100 Polska 21 766 383 40 985 861 49 443 818 53 885 584 56 859 778 138,7 Woj. śląskie 5 160 611 7 430 496 9 011 225 9 827 353 10 187 104 137,1 Gliwice 436 294 599 333 727 939 766 681 796 155 132,8 Jaworzno 151 300 243 143 323 859 359 545 406 703 167,3 Katowice 739 990 1 069 712 1 196 403 1 332 196 1 360 441 127,2 Mysłowice 130 917 187 739 211 566 228 620 231 488 123,3 Siemianowice Śląskie 117 696 172 994 218 182 217 058 225 069 130,1 Sosnowiec 379 655 508 561 625 594 619 527 638 573 125,6 Tychy 238 045 349 573 520 570 558 802 580 939 166,2 Tabl. 112. Dochody budżetów miast na prawach powiatu ogółem (zł na 1 mieszkańca) Wyszczególnienie 2002 2006 2008 2010 2011 Polska 2 222 3 206 3 890 4 253 x Woj. śląskie 2 033 2 733 3 353 3 685 x Gliwice 2 448 3 010 3 696 3 915 4 261 Jaworzno 1 962 2 531 3 395 3 789 4 300 Katowice 2 685 3 385 3 845 4 330 4 398 82

Wyszczególnienie 2002 2006 2008 2010 2011 Mysłowice 1 875 2 504 2 823 3 054 3 069 Siemianowice Śląskie 1 742 2 388 3 055 3 081 3 216 Sosnowiec 1 752 2 258 2 821 2 836 2 966 Tychy 2 033 2 672 4 019 4 317 4 492 Wykr. 8. Dochody budżetów miast na prawach powiatu ogółem (zł na 1 mieszkańca) 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 Gliwice Jaworzno Katowice Mysłowice Siemianowice Śląskie Sosnowiec Tychy 2011 2010 2008 2006 2002 2002 2006 2008 2010 2011 Wydatki budżetu miasta wzrosły w Mysłowicach w porównaniu do 2006 r. w jeszcze mniejszym stopniu niż dochody, gdyż tylko o 15%. W grupie miast na prawach powiatu w województwie śląskim wzrost ten wyniósł 37,1%. Szczególnie wysoki wzrost wydatków w tym okresie - jak również dochodów odnotowały Tychy. Tabl. 113. Wydatki budżetów miast na prawach powiatu ogółem (tys. zł) Wyszczególnienie 2000 2006 2008 2010 2011 2006=100 Polska 23 084 444 41 237 450 51 172 389 58 954 148 61 510 475 149,16 Woj. śląskie 5 344 215 7 639 268 9 008 743 10 147 953 10 392 146 136,0 Gliwice 457 789 628 951 738 072 775 288 868 186 138,0 Jaworzno 149 349 258 057 362 536 352 379 407 023 157,7 Katowice 755 068 1 072 334 1 160 717 1 417 583 1 404 442 131,0 Mysłowice 128 952 213 018 253 348 236 779 245 070 115,0 Siemianowice Śląskie 119 288 181 272 206 129 225 321 227 186 125,3 Sosnowiec 413 401 521 202 595 444 642 997 689 605 132,3 Tychy 254 963 331 427 544 249 572 565 571 574 172,5 Tabl. 114. Wydatki budżetów miast na prawach powiatu ogółem (zł na 1 mieszkańca) Wyszczególnienie 2002 2006 2008 2010 2011 Polska 2 392 3 226 4 026 4 653 x Woj. śląskie 2 100 2 809 3 352 3 805 x Gliwice 2 399 3 159 3 747 3 959 4646 Jaworzno 2 048 2 687 3 801 3 714 4303 Katowice 2 687 3 394 3 730 4 607 4541 Mysłowice 2 082 2 841 3 381 3 163 3249 Siemianowice Śląskie 1 862 2 502 2 886 3 198 3246 Sosnowiec 1 783 2 314 2 685 2 944 3204 Tychy 2 195 2 533 4 201 4 423 4420 83

Wykr. 9. Wydatki budżetów miast na prawach powiatu ogółem (zł na 1 mieszkańca) 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 Gliwice Jaworzno Katowice Mysłowice Siemianowice Śląskie Sosnowiec Tychy 2011 2010 2008 2006 2002 2002 2006 2008 2010 2011 2. Wynik budżetu. Zadłużenie O trudnej sytuacji budżetu miasta w latach 2006 2011 świadczy m.in, iż w 2006 r. i w 2011 r. relacja (w %) zadłużenia ogółem do dochodów budżetu przekroczyła 30%. Co prawda przepisy określają próg zadłużenia na poziomie 60%, tym niemniej przekroczenie 30% jest już sygnałem mogącym budzić zaniepokojenie. O stanie zadłużenia miasta decydują zaciągnięte kredyty, stanowiące ok. 90% zadłużenia. Tabl. 115. Mysłowice budżet wykonanie (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Dochody ogółem 187 739,2 301 116,0 211 566,2 209 299,2 228 619,9 231 487,5 Wydatki ogółem 213 018,5 235 604,4 253 347,7 216 701,7 236 779,2 245 070,5 Wynik budżetu -25 279,3 65 511,6-41 781,9-7 402,5-8 159,3-13 583,0 Przychody ogółem bd bd 68 029,9 16 208,3 29 161,6 46 836,5 - z przeznaczeniem na spłatę zaciągniętych zobowiązań bd bd 0,0 0,0 8 385,3 23 637,5 Rozchody ogółem, w tym: bd bd 12 403,3 8 783,8 9 449,7 28 461,7 - raty kredytów bd bd 9 925,8 7 509,9 8 190,8 23 147,5 - raty pożyczek bd bd 407,5 823,8 1 258,9 717,9 - udzielone pożyczki bd bd 2 070,0 450,0 0,0 4 596,4 Stan zadłużenia ogółem (na koniec roku): 62 216,6 53 669,2 43 894,1 37 757,5 59 716,5 72 134,2 - zaciągnięte kredyty 60 627,9 48 372,1 42 036,4 34 526,4 54 987,2 65 477,2 - zaciągnięte pożyczki 1 588,7 1 618,5 1 850,3 2 390,3 1 641,5 923,6 - umowy wpływające na poziom długu publicznego bd 0,0 0,0 0,0 0,0 2 127,6 - zobowiązania wymagalne bd 88,5 7,4 840,8 3 087,9 3 605,9 Relacja w % zadłużenia ogółem do dochodów budżetu 33,1 17,8 20,8 18,0 26,1 31,2 Źródło: UM Mysłowice,Wydział Budżetu. 84

Wykr. 10. Mysłowice - stan zadłużenia ogółem 80 000 60 000 40 000 20 000 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Zgodnie z Wieloletnią Prognozą Finansową Miasta na lata 2012 2025 (uchwała nr XXI/336/11 Prezydenta Miasta Mysłowice z dnia 29 grudnia 2011 r.), zadłużenie będzie się zmniejszało, a w 2022 r. ma osiągnąć stan zerowy. Tabl. 116. Mysłowice budżet prognoza (tys. zł) Wyszczególnienie 2012 2014 2016 2018 2022 2026 2029 Dochody ogółem 261 330,6 224 812,8 224 600,9 226 877,2 234 015,1 241 045,4 248 145,7 Wydatki ogółem 263 867,3 219 319,5 220 915,1 222 482,4 231 658,6 241 045,4 248 145,7 Wynik budżetu -2 536,7 5 493,3 3 685,8 4 934,8 2 356,5 0,0 0,0 Przychody ogółem 18 399,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 - z przeznaczeniem na spłatę zaciągniętych zobowiązań 9 434,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Rozchody ogółem, w tym 15 862,7 5 493,3 3 685,8 4 394,8 2 356,5 0,0 0,0 - raty kredytów 13 349,1 5 436,9 3 629,4 4 338,4 2 300,0 0,0 0,0 - raty pożyczek 663,6 56,5 56,5 56,5 56,5 0,0 0,0 - udzielone pożyczki 1 850,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Stan zadłużenia ogółem (na koniec roku) 63 124,6 46 200,1 36 955,1 29 665,5 0,0 0,0 0,0 - zaciągnięte kredyty 61 562,3 45,7 36,6 29,4 0,0 0,0 0,0 - zaciągnięte pożyczki 824,6 451,6 338,7 225,8 0,0 0,0 0,0 - umowy wpływające na poziom długu publicznego 737,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 - zobowiązania wymagalne 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Relacja w % zadłużenia ogółem do dochodów budżetu 24,2 20,6 16,5 13,1 0,0 0,0 0,0 Źródło: UM Mysłowice,Wydział Budżetu. Wykr. 11. Mysłowice prognoza stanu zadłużenia 80 000 60 000 40 000 20 000 0 2012 2014 2016 2018 2022 2026 2029 85

3. Dochody i wydatki struktura i elementy Zdecydowanie największą pozycję w dochodach budżetu miasta są dochody od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem. Pozycja ta stanowiła w 2011 r. prawie 55% wszystkich dochodów budżetu miasta Mysłowice, tj. 126,1 mln zł. Tabl. 117. Mysłowice - dochody budżetu (bieżące i majątkowe) wg działów klasyfikacji budżetowej (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006 = 100 % Dział 010 - Rolnictwo i łowiectwo 0,8 4,1 7,0 8,5 8,3 9,1 1 137,5 0,0 Dział 020 - Leśnictwo 0,2 0,3 0,7 0,6 0,4 0,4 200,0 0,0 Dział 050 - Rybołówstwo i rybactwo 1,0 0,9 1,4 1,3 1,1 1,2 120,0 0,0 Dział 100 - Górnictwo i kopalnictwo 0,0 0,4 0,0 5,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Dział 600 - Transport i łączność 8 108,3 291,2 140,4 381,0 461,2 672,4 8,3 0,3 Dział 630 - Turystyka 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Dział 700 - Gospodarka mieszkaniowa 10 169,0 110 767,0 9 289,6 15 805,6 14 035,4 8 235,1 81,0 3,6 Dział 710 - Działalność usługowa 299,1 380,2 689,0 450,4 591,8 671,1 224,4 0,3 Dział 750 - Administracja publiczna 2 120,3 2 034,5 4 001,7 758,6 709,4 742,9 35,0 0,3 Dział 751 - Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa 199,2 111,0 11,4 110,5 381,9 133,9 67,2 0,1 Dział 752 - Obrona narodowa 0,0 0,0 0,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Dział 754 - Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa 3 035,0 3 271,1 4 019,5 4 422,1 4 697,6 4 580,1 150,9 2,0 Dział 756 - Dochody od osób prawnych, od osób fizyczn. i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej 98 701,7 114 663,5 116 234,7 109 814,5 116 191,8 126 142,7 127,8 54,5 Dział 757 - Obsługa długu publicznego 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 47,5 0,0 0,0 Dział 758 - Różne rozliczenia 40 987,4 45 310,9 51 428,6 50 851,5 52 379,5 54 093,6 132,0 23,4 Dział 801 - Oświata i wychowanie 1 900,8 2 888,8 3 324,8 2 770,7 7 990,0 6 545,2 344,3 2,8 Dział 803 - Szkolnictwo wyższe 72,8 0,0 0,0 78,8 0,0 0,0 0,0 0,0 Dział 851 - Ochrona zdrowia 2 351,1 2 344,3 1 924,0 2 576,8 2 736,6 4 547,8 193,4 2,0 Dział 852 - Pomoc społeczna 17 617,6 18 370,1 18 505,9 19 706,1 21 412,5 21 520,8 122,2 9,3 Dział 853 - Pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej 757,1 382,8 527,1 552,0 1 483,3 723,5 95,6 0,3 Dział 854 - Edukacyjna opieka wychowawcza 1 053,6 1 006,5 1 212,6 836,9 829,6 877,0 83,2 0,4 Dział 900 - Gospodarka komunalna i ochrona środowiska 124,4 138,2 231,5 131,8 840,2 623,9 501,5 0,3 Dział 921 - Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 26,0 65,3 6,1 10,6 0,0 142,4 547,7 0,1 Dział 926 - Kultura fizyczna i sport 132,3 19,4 8,7 26,0 3 869,3 1 177,1 889,7 0,5 Uwaga: wyjaśnienie (skonkretyzowanie) głównych źródeł dochodów wg działów klasyfikacji budżetowej przedstawia załącznik 19. Drugą pozycją stanowiącą w bardzo dużym stopniu o wielkości dochodów są tzw. różne rozliczenia (dział 758), na które składają się przede wszystkim subwencje ogólne z budżetu państwa, w tym głównie subwencja na oświatę. W Mysłowicach, subwencja oświatowa w 2011 r. wyniosła 50,7 mln zł, co stanowiło ok. 94% pozycji różne rozliczenia (dział 758). Niebagatelną część budżetu stanowią również dotacje otrzymane z budżetu państwa na realizację zadań zleconych gminie (lub powiatowi). Dotacje te występują w rożnych działach klasyfikacji budżetowej (np. w ochronie zdrowia i pomocy społecznej). W 2011 r. wyniosły ogółem 32,8 mln zł. W okresie 2006 2011 dotacje i subwencje rosły szybciej niż dochody ogółem i dochody własne. 86

Tabl. 118. Mysłowice - dochody ogółem, dotacje i subwencje; dochody własne (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006 = 100 % Dochody ogółem 187 739,2 301 116,0 211 566,2 209 299,2 228 619,9 231 487,5 123,3 100,0 - w tym dotacje ogółem 26 580,7 24 525,3 25 893,7 27 386,5 38 228,7 32 804,8 123,4 14,2 - w tym dotacje inwestycyjne x x x 308,3 7 160,3 4 011,5 x x Subwencje ogółem 40 849,8 44 361,4 47 637,7 50 729,3 52 331,0 53 780,8 131,7 23,2 - w tym subwencja oświatowa 37 857,9 40 216,6 42 952,9 45 777,0 48 644,3 50 685,9 133,9 x Dochody własne 114 849,6 232 070,7 138 034,4 131 183,5 138 060,2 144 902,0 126,2 62,6 - w tym dochody z majątku 7 811,8 107 071,7 7 085,5 13 043,9 10 820,9 5 095,3 65,2 x Dochody własne obejmują wszelkie dochody jednostek samorządu terytorialnego z wyjątkiem subwencji i dotacji. Są to m.in. wpływy z ustalonych i pobieranych na podstawie odrębnych ustaw podatków (np. podatek od nieruchomości, podatek rolny, leśny i od środków transportowych), wpływy z opłat (np. skarbowej, targowej), udziały w podatkach dochodowych stanowiących dochód budżetu państwa oraz dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe gmin wpłaty od zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych gminy, odsetki od środków finansowych gminy gromadzonych na rachunkach bankowych i dochody z majątku gminy. W 2011 r. niewielkie wpływy zostały osiągnięte jako dochody z majątku tylko 5,1 mln zł, podczas gdy w 2007 r. wyniosły 107,1 mln zł. To była jednak jednorazowa sytuacja wynikająca ze sprzedaży gminnych nieruchomości. Inne elementy dochodów z majątku to m.in.: wpływy z czynszów, dzierżawy gruntów, przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, sprzedaż budynków i sprzedaż mieszkań. Dochody własne stanowią ok. 60% 62% ogólnej wartości dochodów. W 2011 r. w Mysłowicach udział dochodów własnych w dochodach ogółem wynosił 62,6%. W Katowicach był wyraźnie wyższy i wynosił 72,4%, natomiast niższy był w Jaworznie, gdzie wyniósł 51,5%. Tabl. 119. Dochody własne budżetów miast na prawach powiatu ogółem (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2008 2010 2011 2006=100 Polska 26 441 633 34 368 500 34 283 796 35 951 751 136,0 Woj. śląskie 4 296 178 6 002 617 6 112 070 6 137 604 142,9 Gliwice 381 563 511 270 518 247 520 064 136,3 Jaworzno 153 137 218 731 221 062 209 471 136,8 Katowice 655 534 878 643 967 430 985 628 150,4 Mysłowice 114 850 138 034 138 060 144 902 126,2 Siemianowice Śląskie 108 627 143 367 133 955 137 241 126,3 Sosnowiec 311 890 431 012 388 988 405 697 130,1 Tychy 225 924 366 351 388 387 387 279 171,4 Podstawowym dochodem własnym gmin jest udział w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz podatek od nieruchomości. Informacje na temat podstawowych elementów dochodów własnych zawiera dalsza tabela pn. dochody od osób fizycznych, od osób prawnych i od innych jednostek oraz wpływy i opłaty lokalne. W grupie dochodów od osób prawnych, od osób fizycznych i od innych jednostek nieposiadających osobowości prawnej oraz wydatki związane z ich poborem zdecydowanie największą część dochodów stanowi podatek dochodowy od osób fizycznych. Jego wielkość w 2011 r. wynosiła 72,9 mln zł i stanowiła 31,5% wszystkich dochodów budżetu miasta Mysłowice. Drugim bardzo znaczącym elementem dochodów miasta jest podatek od nieruchomości w wielkości 33,3 mln zł w 2011 r. (tj. 14,4% dochodów ogółem). Wpływy z opłaty eksploatacyjnej od przedsiębiorstw górniczych węgla kamiennego, tj. od kopalni Mysłowice Wesoła zmniejszyły się w 2011 r. w porównaniu do roku 2006 o ok. 22%, osiągając wielkość ok. 4,9 mln zł. W tym samym czasie w Katowicach wpływy te zmniejszyły się o ok. 45% osiągając ok. 8,5 mln zł. W Jaworznie wpływy z eksploatacji od przedsiębiorstw górniczych węgla kamiennego w 2011 r. wyniosły ok. 3,1 mln zł i wzrosły w porównaniu do 2006 r. o ok. 8%. 87

Tabl. 120. Mysłowice - dochody od osób fizycznych, od osób prawnych i od innych jednostek oraz wpływy i opłaty lokalne (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006 = 100 Podatek dochodowy od osób fizycznych 52 511,8 65 634,0 69 523,2 61 871,5 64 619,7 72 898,8 138,8 Podatek dochodowy od osób prawnych 5 715,3 5 542,4 4 041,2 2 806,7 3 118,2 3 621,2 63,4 Podatek od działalności gospod. osób fizycz. opłacany w formie karty pod. 185,8 181,4 159,2 160,5 164,8 154,2 83,0 Podatek od nieruchomości 25 692,3 27 482,2 29 322,2 29 586,5 32 016,6 33 256,7 129,4 Podatek rolny 108,0 129,8 207,1 199,2 123,0 136,1 126,0 Podatek leśny 20,2 20,2 21,9 22,3 20,4 24,5 121,3 Podatek od środków transportowych 924,6 1 028,3 910,0 898,8 897,3 1 129,0 122,1 Podatek od spadków i darowizn 355,0 461,0 432,0 657,7 844,4 505,3 142,3 Wpływy z opłaty targowej 461,4 437,9 438,4 184,0 143,1 170,4 36,9 Podatek od czynności cywilno - prawnych 2 195,9 3 037,8 2 896,6 3 434,6 3 615,1 4 104,6 186,9 Wpływy z opłaty komunikacyjnej (prawa jazdy, rejestracja pojazdów) 1 557,0 1 381,7 1 524,2 1 479,5 1 647,0 1 657,3 106,4 Wpływy z opłaty skarbowej 927,4 788,8 865,7 676,5 716,4 621,4 67,0 Wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu 1 182,1 1 223,2 1 289,8 1 336,6 1 431,5 1 412,5 119,5 Wpływy z opłaty eksploatacyjnej od przedsięb. górniczych węgla kamiennego 6 293,7 6 710,6 4 079,5 3 651,5 3 245,5 4 868,6 77,4 Źródło: UM Mysłowice,Wydział Budżetu. Wykr. 12. Mysłowice dochody budżetu w 2011 (mln zł) 20,6 53,8 76,5 podatek dochodowy od osób fizycz. i prawnych podatek od nieruchomości podatek od czynności cywilnoprawnych opłata eksploatacyjna dotacje subwencje pozostałe dochody 38,3 4,94,1 33,3 Zdecydowanie największą część wydatków budżetu Mysłowic w układzie działów - stanowią wydatki na oświatę i wychowanie (stanowią ponad 41% wszystkich wydatków). Drugą istotną pozycją jest pomoc społeczna, trzecią - administracja publiczna, a kolejną - transport i łączność. Są to największe grupy wydatków budżetu, obejmujące łącznie ok. 72% wydatków. Największą dynamikę wzrostu w okresie 2006 2011 odnotowały wydatki z działu obsługa długu publicznego, tj. wzrost 214%. Tabl. 121. Mysłowice - wydatki budżetu (bieżące i majątkowe) wg działów klasyfikacji budżetowej (tys. zł) Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2006 = 100 % Dział 010 - Rolnictwo i łowiectwo 8,2 20,6 40,9 33,0 19,4 22,3 272,0 0,0 Dział 020 - Leśnictwo 23,8 24,6 3,9 3,9 1,5 0,9 3,8 0,0 Dział 050 - Rybołówstwo i rybactwo 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 200,0 0,0 Dział 100 - Górnictwo i kopalnictwo 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Dział 600 - Transport i łączność 21 112,8 12 293,7 14 611,7 16 546,4 15 026,1 16 879,0 79,9 6,9 Dział 630 - Turystyka 15,0 30,4 43,1 12,9 1,0 0,9 6,0 0,0 Dział 700 - Gospodarka mieszkaniowa 13 660,3 22 480,2 22 736,6 11 580,1 7 077,6 4 708,5 34,5 1,9 Dział 710 - Działalność usługowa 1 467,9 798,6 1 009,1 726,9 504,6 748,6 51,0 0,3 88