Sytuacja epidemiologiczna choroby meningokokowej w województwie śląskim w latach 07-. Analizie poddano zgłoszenia zachorowań na chorobę meningokokową w latach 07- na terenie województwa śląskiego. ZakaŜenia są jednym z najczęstszych przyczyn inwazyjnych zakaŝeń bakteryjnych w Polsce oraz województwie śląskim przed zakaŝeniami spowodowanymi Haemophilus influenzae oraz Streptoccocus pneumoniae. W ciągu pięciu lat odnotowano w sumie: - 9 przypadków zakaŝenia, - 8 przypadków zakaŝenia Streptoccocus pneumonia, - 9 przypadków zakaŝenia Haemophilus influenzae. W latach 07-09 stanowiły odpowiednio %, 50%, 59% wszystkich inwazyjnych zakaŝeń bakteryjnych w województwie śląskim (Tab. ). Tabela. Ilość inwazyjnych zakaŝeń ośrodkowego układu nerwowego wywołanych przez wybrane patogeny w Polsce w latach 07-. Czynnik etiologiczny ROK 07 08 09 0 58 (%) 5 (50%) 0 (59%) 0 (%) (%) Haemophilus influenzae (%) 7 (0%) (%) (%) (5%) Streptococcus pneumoniae (5%) 8 (0%) (8%) 7 (5%) (5%) Ogółem 95 70 8 9 8 Liczba zachorowań w województwie śląskim jest bardzo zróŝnicowana (Tab.) Najwięcej przypadków choroby meningokokowej, odnotowano w ciągu 5 lat, na terenie nadzorowanym przez Państwowych Powiatowych Inspektorów w: - Bytomiu- 0 przypadków, - Cieszynie- przypadki, - Bielsku-Białej, Tychach- 9 przypadków, - Gliwicach- 7 przypadków.
PSSE 07 08 09 0 Bielsko - Biała Bytom 8 5 Chorzów 0 0 Cieszyn 5 9 Częstochowa 0 Dąbrowa Górnicza 5 Gliwice Jaworzno 0 Katowice 5 0 Kłobuck 0 0 0 0 Lubliniec 0 0 0 0 Myszków 0 0 0 0 Racibórz 0 0 0 Ruda Śląska 0 0 0 Rybnik Sosnowiec 0 Tychy 5 0 Wodzisław Śląski 0 Zawiercie 0 0 0 śywiec 0 RAZEM 58 5 0 0 Tabela. Zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową w województwie śląskim w latach 07- Z badań epidemiologicznych wynika, iŝ najczęściej do zachorowań dochodzi w dwóch grupach wiekowych: od m.ŝ. do 5 r.ŝ. oraz między a 9 rokiem Ŝycia. Noworodki otrzymują przeciwciała od matki drogą łoŝyskową w sposób bierny, ale szybko je tracą, a poniewaŝ małe dzieci same nie potrafią wytwarzać przeciwciał przeciw przeciwpolisacharydowych, stąd największa zapadalność na meningokokowe zapalenie opon występuje przed 5 rokiem Ŝycia. Na zwiększone ryzyko zachorowania na chorobę meningokokową wpływ mają czynniki osobnicze oraz behawioralne i społecznoekonomiczne. W województwie śląskim rozkład zachorowań potwierdza powyŝsze stwierdzenia. W tabeli przedstawiono rozkład zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych. Określono pięć grup wiekowych, w których rozpatrywano zachorowania tj. 0-r.Ŝ., 5- r.ŝ.,
5-r.Ŝ., 5-r.Ŝ. oraz osoby powyŝej 5 r.ŝ. Choroba meningokokowa w analizowanym okresie najczęściej dotyczyła dzieci w grupie wiekowej od 0 do r.ŝ. zapadalności we wszystkich latach w tej grupie wiekowej był najwyŝszy i wynosił w województwie śląskim 07r.- 9,7/00 000; w 08r.- 7,0/00 000; 09r.- 9,9/00 000; 0r.- 9,/00 000; r.-8,75/00 000. Grupą o najmniejszym współczynniku zapadalności stanowiły osoby powyŝej 5 r.ŝ. i współczynnik ten wynosił dla śląska w 07r. 0, utrzymując się w pozostałych latach na poziomie 0,5/00 000 (Tabela nr ).. Tabela. Ilość zachorowań i współczynnik zapadalności na chorobę meningokokową w poszczególnych grupach wiekowych w województwie śląskim w latach 07-. Czynnika etiologiczny Grupy wiekowe 0-5-. 5-5- 5+ Ogółem Rok 07 (5%) 8 (%) (%) (0%) (7%) 58 zapadalności na 00 tys. 9,7,77 0,98 0, 0,, Rok 08 5 (%) 7 (%) 0 (8%) (%) (%) 5 zapadalności na 00 tys. 7,0, 0,9 0,5 0,5 0,9 Rok 09 (5%) (7%) (%) (5%) (%) 0 zapadalności na 00 tys. 9,9 0,7 0,5 0,5 0,5 0,8 Rok 0 (7%) 0 (%) (%) (%) 0 zapadalności na 00 tys. 9, 0 0,5 0,07 0,5 0,0 Rok (%) (%) (%) (8%) (%) zapadalności na 00 tys. 8,75 0,8 0, 0,5 0,5 0,7 Choroba meningokokowa moŝe przebiegać jako zapalenie opon mózgowordzeniowych i/lub posocznica (sepsa) określane łącznie jako inwazyjna choroba meningokokowa (ICHM) lub zapalenie mózgu. Na rycinie nr przedstawiono postaci choroby meningokokowej rejestrowanej w latach 07-. Najczęściej choroba manifestowała się pod postacią:
- posocznicy w przypadkach, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w 8 przypadkach ( 07r.) - posocznicy w przypadkach i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w przypadkach ( 08r.), - posocznicy w przypadkach i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w 7 przypadkach ( 09r.), - posocznicy w 8 przypadkach i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w 9 przypadkach ( 0r.), - posocznicy w 9 przypadkach i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w przypadkach ( r.). W ciągu 5 lat wystąpiły przypadki meningokokowego zapalenia mózgu. Nie zarejestrowano innych postaci choroby meningokokowej niŝ wymienione powyŝej. 7% 5% % zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych zapalenie mózgu posocznica Rycina. Procentowy udział postaci zakaŝeń w latach 07- ZakaŜenie zawsze stanowią zagroŝenie dla zdrowia i Ŝycia człowieka cześć zachorowań niestety kończy się śmiercią. W latach 07- zarejestrowano ogółem zgony, co stanowi ogółem % współczynnik śmiertelności na chorobę meningokokową.
0 50 9 0 0 9 5 0 7 7 9 0 0 07 08 09 0 Wyzdrowienie Zgon Rycina. Zejście choroby meningokokowej w województwie śląskim w latach 0- Od 07r. zachorowania wywołane spowodowane były w przez następujące serotypy: A- przypadki, B- 9 przypadki, C- przypadków, W5- przypadki, Y- przypadek. 00% 90% 80% 70% 0% 50% 0% 0% % 0% 0% 07 08 09 0 B C A W5 Y Rycina. Rozkład grup serologicznych meningokoków odpowiedzialnych za chorobę meningokokową w województwie śląskim w latach 07-5
Spośród 9 przypadków zarejestrowanych na terenie województwa śląskiego określono izolowane szczepy, 0 serotypów nie oznaczono, a u chorych nie wykonano badań. Najwięcej zachorowań wywołują serogrupy B i C stanowiąc odpowiednio 57% i 0%. Inne serogrupy na terenie naszego województwa stanowią marginalny procent zachorowań, w ciągu 5 lat zaobserwowano tylko 5 przypadków zakaŝeń serogrupami A, Y i W5 co stanowiło zaledwie % wszystkich zachorowań ( Ryc. nr ). Szczepienia ochronne są najskuteczniejszą metodą zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych u ludzi. Dzięki biernemu uodpornianiu moŝna uzyskać długotrwałą ochronę przed zakaŝeniem, a co za tym idzie poprawę sytuacji epidemiologicznej. Istnieją dwa rodzaje szczepionek zawierające antygeny wybranych serogrup bakterii : polisacharydowe i koniugowane. Niektóre preparaty uodparniają przeciwko serotypom: A, C, W5, Y natomiast inne przeciwko serotypom A i C lub wyłącznie C. ZaleŜności od zastosowanego preparatu szczepionkowego uzyskuje się odporność na trzy lata lub nawet na całe Ŝycie. Stworzenie szczepionek przeciwko w znaczący sposób zwiększyło moŝliwości zapobiegania chorobie meningokokowej, jednakŝe nadal niewielka ilość osób korzysta z tej formy profilaktyki. W analizowanym okresie w województw śląskim uodporniono przeciwko co stanowi zaledwie,% populacji zamieszkałej na terenie śląska.