Żyj zdrowo i naturalnie Ukazujemy się od 2008 roku Numer 2 (39) 2016 kwiecień/maj/czerwiec cena 9,90 zł (w tym 8% VAT) Eko life Naturalne odchudzanie Jerzy Zięba: Otyłość zaczyna się w dzieciństwie Jakie mamy korzyści z porażek? Po co nam samoświadomość? Witaminy nie pochodzą z fabryki Zadbaj o jelita Pokochaj tłuszcze Anna Kerth Kobieta pełna pasji
34 ważny temat Zanim wejdziesz na wagę zadbaj o jelita! Na diecie dbamy o to co jemy, starannie wybieramy produkty, liczymy kalorie, przygotowujemy zdrowe posiłki. Mamy motywację walczymy z nadwagą, otyłością. Stawka jest wysoka zdrowie, lepsze samopoczucie, atrakcyjny wygląd. Kiedy jednak wysiłek nie przynosi upragnionych efektów rodzi się frustracja. Tymczasem pamiętając o zdrowych posiłkach dla siebie, zupełnie zapominamy o dokarmianiu naszych sprzymierzeńców bakterii jelitowych. Zdrowe jelita i prawidłowa mikroflora może być dodatkowym orężem w walce z nadwagą i otyłością. Mikroflora nasz kolejny organ Pozbycie się mikroflory oznaczałoby natychmiastowy spadek wagi o jakieś 1,5-2 kg. Tyle bowiem ważą wszystkie bakterie zasiedlające nasz organizm. Zła wiadomość jest taka, że nie zdążylibyśmy się zbyt długo nacieszyć utratą kilogramów, ponieważ bez mikroflory nasz organizm nie jest w stanie funkcjonować. Same bakterie bytujące w jelitach pełnią szereg funkcji: wspomagają procesy trawienia, odżywiają nabłonek jelita, wpływają na produkcję śluzu, wspomagają naszą od- porność i metabolizm. Środowisko mikroflory nie jest jeszcze dokładnie poznane. Intensywne badania nad ludzkim mikrobiomem są dynamicznie rozwijającą się dziedziną nauki, a najnowsze doniesienia na temat wpływu bakterii jelitowych na nasz organizm wprawiają w zdumienie. Wiemy już, że mikroflora może wpływać nie tylko na jelita, w których bytuje, ale także na pracę innych organów, w tym mózgu. Coraz więcej publikacji dotyczy tego w jaki sposób oddziałuje ona na układ odpornościowy, a w konsekwencji tego na choroby
autoimmunologiczne. Inne badania pokazują, że modyfikując mikroflorę można wpływać na utratę lub przyrost masy ciała. Czy oznacza to, że znaleźliśmy cudowne remedium na nadwagę i otyłość? właśnie w jelitach. Nieszczelna bariera jelitowa (Leaky Gut Syndrome) powoduje, ze organizm cały czas znajduje się w stanie podwyższonej aktywności układu immunologicznego, co z kolei wyzwala reakcje prozapalne. Warto tutaj zauważyć, że przejściowe stany zapalne to stan normalny i nasz organizm świetnie sobie z nim radzi. Zdecydowanie gorzej, jeśli mają one charakter przewlekły. Może się tak wydarzyć na przykład na skutek nadwrażliwości pokarmowej, kiedy to układ odpornościowy rozpoznaje białka pokarmów jako patogeny. Dochodzi wtedy do rozwinięcia się alergii pokarmowej IgG-zależnej (opóźnionej), która powoduje, że nawet najzdrowsze jedzenie może u nas wywoływać reakcję zapalną. Co więcej, zachodzące przy tej reakcji procesy chemiczne mogą wpływać na pracę leptyny i insuliny, hormonów, które odgrywają między innymi bardzo ważną rolę w regulacji metabolizowania pokarmów oraz wpływają na mechanizm uczucia sytości i głodu. Kolejnym objawem, który może wskazywać na przewlekły stan zapalny i być jego konsekwencją, jest za- Mikroflora jelit sojusznik w walce z nadwagą i otyłością Po pierwsze bez zmiany diety się nie obejdzie. Nie chodzi tu jednak o drastyczną redukcję kaloryczności. Odpowiednio zbilansowana dieta eliminacyjna, opracowana na podstawie badań oceniających alergię IgG-zależną, pozwala zrzucić zbędne kilogramy nawet bez ograniczania kaloryczności posiłków. Poza tym warto przyjrzeć się dietom odchudzającym, ponieważ często jest tak, że oprócz głodzenia siebie, przy okazji głodzimy naszą mikroflorę. Bakterie jelitowe żywią się błonnikiem pokarmowym, a szczególnie lubią skrobię oporną, obecną na przykład w zimnym makaronie, zimnych ziemniakach, niedojrzałym bananie. Warto zadbać o to, żeby przynajwijania się przewlekłych stanów zapalnych i nadwrażliwości pokarmowych. Do krwioobiegu zaczynają trafiać zbyt duże, nierozłożone cząstki pokarmowe, toksyny, konserwanty, co powoduje wzmożoną reakcję układu immunologicznego. Czy może mieć to wpływ na powstawanie nawagi i otyłości? Uparte kilogramy czyli dlaczego nie należy lekceważyć przewlekłego stanu zapalnego Często zdarza się, że mimo redukcji kaloryczności posiłków i wzmożonego wysiłku fizycznego waga nie spada lub jej spadek jest nieadekwatny do włożonego wysiłku. Większość osób odchudza się na własną rękę, nie korzystając z porad dietetyka, nie szukając przyczyn problemów z wagą głębiej, niż tylko w niewłaściwym stylu życia. Dodatkowo, zniechęceni brakiem efektów sięgamy po cudowne diety niezbilansowane, często kończące się efektem jojo. Może prowadzić to, do rozregulowania układu pokarmowego, niedoborów i dalszych problemów z masą ciała. Jemy mniej, ruszamy się więcej, a waga stoi w miejscu? Źródło tych problemów może leżeć Zajrzyjmy do jelita Jelita, nazywane naszym drugim mózgiem znacznie zyskały ostatnio na popularności. Cichymi bohaterami jelit jest mikroflora, która stanowi jeden z najważniejszych elementów tak zwanej bariery jelitowej. Bariera ta, składa się z trzech elementów: nabłonka jelita, śluzu i mikroflory. Jelita, aby móc pełnić swoją funkcję powinny być selektywnie przepuszczalne a więc umożliwiać przechodzenie przez nabłonek składników odżywczych, ale zatrzymywać dostające się wraz z pożywieniem patogeny np. bakterie, wirusy. Jednak przez nieprawidłową dietę, stres, nadużywanie antybiotyków, choroby, bariera ta może ulec uszkodzeniu. Wówczas dochodzi do zwiększonej przesiąkliwości jelita, a w konsekwencji do roztrzymywanie wody w organizmie. Problem ten dotyczy wielu kobiet i wpływa niekorzystnie zarówno na samą wagę jak i na samopoczucie: wrażenie ciężkości, opuchlizna, obrzęki, a także cellulit wodny. Skoro jelita i mikroflora odgrywają tak ważną rolę to w jaki sposób najlepiej o nie zadbać?
36 ważny temat mniej jeden posiłek w ciągu dnia zawierał błonnik, czyli pokarm dla naszych mikroorganizmów. Jeśli już stosujemy dietę ubogoresztkową (z małą ilością błonnika) można dodawać do posiłku suplementy z inuliną, czyli prebiotykiem, który odżywia bakterie probiotyczne. Probiotyki to szczepy bakterii, które mają udowodnione korzystne działanie na nasz organizm. Naukowcy przeprowadzili różne badania, sprawdzające, czy modyfikacja mikroflory i podanie probiotyków mogą pomóc w walce z niechcianymi kilogramami. W jednym z nich podzielono myszy pozbawione mikroflory (sterylne) na dwie grupy. Jednej z grup przeszczepiono mikroflorę myszy otyłych, a drugiej grupie mikroflorę myszy szczupłych. Myszy, którym przeszczepiono kał od myszy otyłych, pomimo przyjmowania tej samej karmy co grupa z przeszczepem od myszy chudych, zaczęły tyć i stały się otyłe. Nie zaobserwowano tego u myszy, którym przeszczepiono kał od zwierząt szczupłych. Niektóre badania z udziałem pacjentów potwierdziły, że podawanie probiotyków może pomóc w walce z nadwagą i otyłością. Nadal jednak wiemy zbyt mało, żeby móc stworzyć specjalny specyfik czy probiotyk, który gwarantowałby utratę wagi. Probiotykoterapia, zwłaszcza celowana, może natomiast pomóc w przywróceniu prawidłowej mikroflory, a stosowana wraz z dietą eliminującą produkty, które powodują stan zapalny jest najlepszą drogą do odbudowy bariery jelitowej. Czy Wiele osób zastanawia się, czy nie wystarczy regularne jedzenie produktów, które uznaje się za bogate w probiotyki: kiszonek, kefirów, jogurtów. Są to z pewnością doskonałe produkty i warto wprowadzić je do swojej diety, ale to może być za mało. Nigdy bowiem nie wiemy ile, jakie i czy akurat probiotyczne szczepy znalazły się w naszej porcji. jest coś jeszcze, co powinniśmy wiedzieć o diecie i probiotykach? Jak wybrać probiotyk? Aby szczep bakterii został uznany za probiotyczny musi przejść szereg badań i spełniać określone warunki: jest odporny na działanie kwasu solnego i sole żółci czyli przeżyje pasaż do jelita grubego, przyczepia się do śródbłonka, wywiera pozytywne działanie kliniczne. Warto pamiętać, że probiotyki nie kolonizują jelit na stałe, ale mają za zadanie czasowo pomóc w odbudowaniu własnej mikroflory. Przy wyborze probiotyku w aptece powinniśmy uważnie czytać etykietę. Abyśmy mieli pewność, że probiotyk który kupujemy, faktycznie zawiera szczepy probiotyczne musi być określony: rodzaj bakterii, gatunek i szczep. Jest to zazwyczaj zapisywane w ten sposób: Nazwa + nazwa + ciąg cyferek i literek czyli na przykład: Lactobacillus (rodzaj) rhamnosus (gatunek) PL1 (szczep). Sam gatunek bakterii np. Lactobacillus to za mało, żeby uznać, że są one probiotyczne. Właściwości probiotyków są szczepozależne czyli w obrębie tego samego gatunku możemy mieć bakterie zarówno probiotyczne jak i takie, które nie spełniają cech probiotyków. Wiele osób zastanawia się, czy nie wystarczy regularne jedzenie produktów, które uznaje się za bogate w probiotyki: kiszonek, kefirów, jogurtów. Są to z pewnością doskonałe produkty i warto wprowadzić je do swojej diety, ale to może być za mało. Nigdy bowiem nie wiemy ile, jakie i czy akurat probiotyczne szczepy znalazły się w naszej porcji. Zdrowe nie zawsze znaczy, że odpowiednie dla nas Dieta bogata w błonnik jest z pewnością dobra dla naszej mikroflory, ale u niektórych osób może powodować wzmożone dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Dlatego tak ważne jest, żeby dokładnie obserwować organizm. Większość osób bardzo dobrze reaguje na probiotyki, ale są tacy (np. cierpiący na SIBO, czyli zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego), którzy czują się po nich gorzej. Dodatkowo dochodzi kwestia alergii IgG-zależnej (opóźnionej), kiedy nawet najzdrowszy produkt taki jak np. kasza jaglana czy marchewka może powodować reakcję alergiczną i pogłębiać stan zapalny. Trudna w leczeniu otyłość czy nadwaga powinna być skonsultowana z dietetykiem, ponieważ czasami przyczyna leży głębiej niż nam się wydaje. Próbowanie kolejnej modnej diety, głodówki czy drastyczne ograniczanie ilości kalorii mogą zamiast do utraty wagi przyczynić się do poważnych problemów zdrowotnych, również tych, u których podłoża leży nieszczelne jelito i dysbioza jelitowa. Joanna Dronka Skrzypczak Autorka portalu dietaeliminacyjna.pl Katarzyna Drews Dietetyk Instytutu Mikroekologii w Poznaniu