lubelska okręgowa izba aptekarska ul. Lubartowska 60, 20-094 Lublin tel./fax (0-81) 532-72-97, (0-81) 534-28-61 Internet: www.loia.

lubelska okręgowa izba aptekarska ul. Lubartowska 60, 20-094 Lublin tel./fax (0-81) 532-72-97, (0-81) 534-28-61 Internet: www.loia.pl BIURO czynne w godzinach: 8 00-15 00 sprawy dotyczące prawa wykonywania zawodu oraz składek członkowskich: codziennie w godzinach: 8 00-13 00 e-mail: biuro@loia.pl G O D Z I N Y P R Z Y J Ę Ć: PREZES mgr farm. Tomasz Barszcz poniedziałek 9 00-12 00, czwartek 12 00-15 00 e-mail: prezes@loia.pl V-CE PREZES mgr farm. Krzysztof Przystupa piątek 9 00-12 00 OKRĘGOWY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ mgr farm. Janina Kisielewska ostatni poniedziałek miesiąca 10 00-12 00 DYREKTOR BIURA mgr Anna Knieć codziennie 8 00-15 00 e-mail: dyrektor@loia.pl RADCA PRAWNY mgr Małgorzata Goździewska środa, piątek 10 00-13 00 radca@loia.pl Numer rachunku bankowego Lubelskiej OIA: 90 1500 1520 1215 2006 2546 0000 Kredyt Bank SA

2 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY SPIS TREŚCI Od Prezesa... 3 Problematyka pracy zawodowej aptekarzy Zakaz reklamy aptek i punktów aptecznych... 5 Korespondencja Prezesa NRA ze Związkiem Pracodawców Hurtowni Farmaceutycznych... 13 KOMUNIKAT ze spotkania przedstawicieli Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej i samorządu aptekarskiego w Święcicach... 16 Interpretacja art. 44 ust. 1 i 2 ustawy o refundacji...... 19 Walidacja recept... 23 Wiadomości Z posiedzenia Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie... 25 Kalendarium prac Prezesa oraz członków ORA w Lublinie maj-czerwiec... 26 Informacja prasowa Ministerstwa Zdrowia w związku z publikacją projektu Obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków... 28 w sprawie działań Ministra Zdrowia podejmowanych w celu zapewnienia pacjentom możliwości otrzymywania recept na leki, zgodnie z ich uprawnieniami... 33 Historia farmacji mgr farm. Jolanta Połajdowicz Apteka w Siennicy Różanej... 36

PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY Od prezesa 3 maj-czerwiec 2012 r. Szanowni Państwo, Aktualnie temat reklamy aptek jest przedmiotem licznych dyskusji. W bieżącym Biuletynie zamieszczamy stanowisko NRA w sprawie zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności wraz z pismem, w którym Główny Inspektor Farmaceutyczny ustosunkowuje się do stanowiska NRA, a także Komunikat MZ w sprawie interpretacji art. 49 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696 z późn. zm.). W dniu 1 czerwca 2012 r. w Święcicach koło Warszawy odbyło się spotkanie zorganizowane z inicjatywy Głównego Inspektora Farmaceutycznego i Prezesa NRA z udziałem współpracowników GIF, wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych i prezesów okręgowych rad aptekarskich. Spotkanie poświęcone było głównie problemom związanym z przestrzeganiem przepisów dotyczących zakazu reklamy aptek i ich działalności. W Biuletynie publikujemy oficjalny, wspólny komunikat przedstawicieli Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej i samorządu aptekarskiego z tego spotkania. W bieżącym numerze Biuletynu znajdziecie Państwo odpowiedź Ministerstwa Zdrowia na pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej w sprawie interpretacji przepisu art. 44 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków (Dz. U. Nr 122, poz. 696 z późn. zm.). Polecam także szczególnej uwadze stanowisko Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia będące odpowiedzią na pismo Prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej zamieszczone w poprzednim Biuletynie oraz wyjaśnienie Zastępcy Prezesa ds. Medycznych NFZ dotyczące wprowadzenia centralnego sprawdzania jednolitego kodu uprawnień dodatkowych dla wszystkich pozycji zamieszczonych na recepcie.

4 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY Rozpoczęła funkcjonowanie zmodernizowana strona internetowa Izby. Zapraszam wszystkich do jej przeglądania i mam nadzieję, że nowa formuła strony ułatwi nam wszystkim codzienną pracę. Przypominam, że na naszej stronie internetowej na bieżąco, zamieszczane są najważniejsze informacje dotyczące funkcjonowania aptek ogólnodostępnych, szpitalnych, hurtowni oraz naszego samorządu. Zapraszam również do logowania się w systemie newsletter. Jest to narzędzie, które umożliwia szybkie przesyłanie istotnych informacji bezpośrednio na podany przez Państwa adres e-mailowy. Liczę na to, że niebawem newsletter stanie się ważnym narzędziem w naszej pracy. Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie mgr farm. Tomasz Barszcz Okno logowania do Newslettera dostępne na stronie http://www.loia.pl/pl/newsletter/

PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 5 Zakaz reklamy aptek i punktów aptecznych... STANOWISKO Nr VI/1/2012 z dnia 11 kwietnia 2012 r. NACZELNEJ RADY APTEKARSKIEJ w sprawie zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności Na podstawie art. 1 ust. 1, art. 7 ust. 1 pkt 1, 2, 5 i 9, art. 39 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (t. j. Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 856, z późn. zm.). Naczelna Rada Aptekarska wyraża następujące stanowisko: 1. Zawarty w art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne zakaz reklamowania aptek (punktów aptecznyh) oraz ich działalności stanowi najważniejszą podstawę i gwarancję prawidłowego funkcjonowania aptek, jako placówek ochrony zdrowia publicznego, oraz aptekarzy, jako przedstawicieli medycznego zawodu zaufania publicznego. 2. Zakaz reklamy aptek (punktów aptecznych) oraz ich działalności stanowi efekt wieloletnich zabiegów samorządu aptekarskiego, dlatego też Naczelna Rada Aptekarska podejmie wszelkie, prawem przewidziane działania, w celu skutecznego egzekwowania ustanowionego zakazu. 3. Naczelna Rada Aptekarska wzywa wszystkie organy administracji publicznej, kompetentne w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem zakazu reklamy aptek, w szczególności wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych, do podjęcia bezzwłocznych, zdecydowanych i skutecznych działań w celu wyłączenia złych precedensów w działaniu podmiotów prowadzących apteki, które zawężają lub osłabiają wymowę przepisu art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne.

6 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 4. Naczelna Rada Aptekarska wzywa wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych do dopuszczenia okręgowych izb aptekarskich, jako organizacji społecznych w rozumieniu art. 31 1 KPA, do udziału w postępowaniach dotyczących przestrzegania zakazu reklamy aptek (punktów aptecznych) i ich działalności. 5. Naczelna Rada Aptekarska, jako najwyższy organ samorządu zawodowego, zobowiązanego do pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu farmaceuty, za szczególnie naganne uznaje inicjatywy, akcje, programy oraz wszelkie podobne przedsięwzięcia, które poprzez odwoływanie się do najważniejszych zadań zawodowych farmaceutów (np. udzielania informacji i porad dotyczących działania i stosowania leków oraz opieki farmaceutycznej), stanowiących o istocie tego zawodu, prowadzą w rzeczywistości do obejścia zakazu reklamy aptek (punktów aptecznych) i ich działalności. 6. Naczelna Rada Aptekarska informuje wszystkich farmaceutów, w tym kierowników aptek, że wszelkie zachowania, które naruszają godność zawodu, a w szczególności zachowania aptekarzy, które wykraczają poza dobro nadrzędne, jakim jest dobro pacjenta, jako sprzeczne z zasadami etyki i deontologii zawodowej, będą zbadane i ocenione przez organy odpowiedzialności zawodowej samorządu aptekarskiego. Naczelna Rada Aptekarska podkreśla, że zgodnie z nowym KODEK- SEM ETYKI APTEKARZA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, aptekarz nie może reklamować siebie oraz swoich usług. Aptekarz nie może uczestniczyć w reklamie usług farmaceutycznych, jak i ich promocji niezgodnej z prawem lub dobrymi obyczajami. Naczelna Rada Aptekarska podkreśla, że osoby, które naruszają nakaz zachowania godności i niezależności zawodu farmaceuty nie dają rękojmi należytego wykonywania zawodu farmaceuty, w szczególności nie dają rękojmi należytego prowadzenia apteki, jako jej kierownik. 7. Naczelna Rada Aptekarska wyraża stanowcze i jednoznaczne poparcie dla wszystkich prezesów oraz rad okręgowych izb aptekarskich, którzy podjęli działania zmierzające do wyegzekwowania stosowania zakazu reklamy aptek (punktów aptecznych) i ich działalności.

PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 7 Równocześnie, Naczelna Rada Aptekarska informuje, że wszelkie próby zastraszania, szykanowania oraz inne działania zmierzające do ograniczenia przedstawicieli samorządu aptekarskiego w wykonywaniu ich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji spotkają się ze stosowną i zdecydowaną reakcją organów samorządu aptekarskiego. 8. Podmioty, które podważają rolę samorządu aptekarskiego w kształtowaniu właściwych postaw zawodowych farmaceutów oraz wkraczają w sfery zastrzeżone dla tego samorządu, takie jak nadzór nad wykonywaniem usług farmaceutycznych, w tym nad opieką farmaceutyczną, muszą liczyć się z analogiczną i adekwatną reakcją organów samorządu aptekarskiego. Stanowisko wchodzi w życie z dniem podjęcia. Sekretarz NRA dr n. farm. Tadeusz BĄBELEK Prezes NRA dr Grzegorz KUCHAREWICZ Warszawa, dn. 16 maja 2012 r. Pan Grzegorz Kucharewicz Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej W nawiązaniu do Stanowiska nr VI/1/2012 z dnia 11 kwietnia 2012 r. Naczelnej Rady Aptekarskiej, opublikowanego na stronie internetowej Naczelnej Izby Aptekarskiej, w sprawie zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności, uprzejmie przedstawiam następujące stanowisko. Główny Inspektor Farmaceutyczny w pełni podziela stanowisko wyrażone w piśmie Naczelnej Rady Aptekarskiej z dnia 11 kwietnia 2012 r. Jako naganne należy uznać próby łamania zakazu ustanowionego w art. 94a ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, z późn. zm.). Zawód farmaceuty należy traktować jako zawód zaufania publicznego, a ustawowe obowiązki nałożone na farmaceu-

8 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY tów powinny być przez nich rzetelnie wykonywane, a nie wykorzystywane do celów promocyjnych. Organy Państwowej Inspekcji Farmaceutyczny podejmują kroki przewidziane przepisami prawa w celu nadzoru nad reklamą apteki i punktów aptecznych oraz ich działalności. Wojewódzcy inspektorzy farmaceutyczni jako organy administracji państwowej działają na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego i wykonują swoje obowiązki zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie Prawo farmaceutyczne. Odnosząc się do pkt 4 wskazanego powyżej Stanowiska, należy stwierdzić, iż okręgowe izby aptekarskie mogą być dopuszczane do prowadzonych postępowań jako organizacje społeczne, jednakże każdorazowo w indywidualnym postępowaniu administracyjnym. Zgodnie z art. 31 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem: 1) wszczęcia postępowania, 2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. Udział organizacji społecznej w postępowaniu administracyjnym opiera się na trzech podstawowych przesłankach. Po pierwsze, postępowanie powinno dotyczyć osoby trzeciej. Po drugie, udział organizacji jest uzasadniony jej celami statutowymi. Po trzecie wreszcie, udział organizacji jest uzasadniony interesem społecznym. Udział organizacji społecznej w postępowaniu na podstawie wskazanych przepisów nie może służyć partykularnym interesom samej organizacji społecznej, lecz musi odpowiadać wymaganiom racjonalnie pojmowanej kontroli społecznej nad postępowaniem administracyjnym w sprawach indywidualnych i działaniem w nim organów administracyjnych. Jednocześnie udział organizacji społecznej w postępowaniu w sprawie dotyczącej innej osoby nie może powodować naruszenia sfery jej prywatności przez nadmierne poszerzenie kręgu uczestników postępowania.

PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 9 Mając na uwadze powyższe, uprzejmie informuję, iż wojewódzcy inspektorzy farmaceutyczni działając na podstawie wskazanych powyżej przepisów muszą ocenić każdorazowo przesłanki dopuszczenia organizacji społecznej do prowadzonego postępowania na jej umotywowany wniosek. Główny Inspektor Farmaceutyczny Zofia Ulz 1 M. Wierzbowski, A. Wiktorowska Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. C.H. Beck, 2011, komentarz do art. 31. 2 B. Adamiak, J. Borkowski Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. C.H. Beck, 2011, komentarz do art. 31. Warszawa, dn. 29 maja 2012 r. Komunikat Ministra Zdrowia w sprawie interpretacji art. 49 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, z późn. zm.) Zgodnie z art. 49 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych zakazane jest stosowanie jakichkolwiek form zachęt odnoszących się do leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych podlegających refundacji ze środków publicznych, w szczególności kierowanych do świadczeniobiorców, przedsiębiorców oraz ich pracowników lub osób uprawnionych, w tym sprzedaży uwarunkowanej, upustów, rabatów, bonifikat, pakietów i uczestnictwa w programach lojalnościowych, darowizn, nagród, prezentów, upominków, wycieczek, loterii, losowań, wszelkich form użyczeń, transakcji wiązanych, ułatwień, zakupów lub usług sponsorowanych, wszelkiego rodzaju talonów, bonów oraz innych niewymienionych z nazwy korzyści.

10 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY Powyższy przepis zabrania przekazywania nieograniczonemu katalogowi podmiotów przez przedsiębiorców zajmujących się wytwarzaniem lub obrotem lekami, środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobami medycznymi darowizn leków objętych refundacją na podstawie decyzji Ministra Zdrowia. Dozwolone są jedynie darowizny: a) leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych nieobjętych refundacją na podstawie decyzji Ministra Zdrowia, a w przypadku wyrobów medycznych nieobjętych refundacją również na podstawie zlecenia, b) leków z programów terapeutycznych chemioterapii niestandardowej, pod warunkiem że w stosunku do danego leku nie zostanie wydana decyzja refundacyjna, c) leków stosowanych w chemioterapii w zakresie leczenia szpitalnego i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, które mogą być dokonywane od dnia wydania decyzji refundacyjnej dotyczącej tych leków, nie dłużej jednak niż do dnia 30 czerwca 2012 r., d) leków objętych decyzją refundacyjną w kategorii dostępności lek stosowany w ramach w programu lekowego w stosunku do pacjenta, który ze względu na kryteria włączenia do programu lub kryteria wyłączenia z tego programu nie zakwalifikował się do leczenia danym lekiem w ramach danego programu lekowego. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Jakub Szulc

PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 11 Grzegorz Kucharewicz Prezes Naczelnej Izby Aptekarskiej Warszawa, dn. 21 maja 2012 r. Szanowny Panie Prezesie, W odpowiedzi na Państwa pismo w sprawie gazetki Zdrowie w pigułce, znak: (P-79/2012) uprzejmie informuję co następuje. Na wstępie należy wskazać, iż zasadnicze znacznie dla przedmiotowego zagadnienia ma specyfika obszaru, jakim jest rynek produktów leczniczych. Wymusza ona wprowadzanie pewnych ograniczeń, uzasadnionych koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa stosowania tych produktów, a tym samym ochrony życia i zdrowia ludzkiego. Dokonanie oceny, czy prezentowany przez Państwa materiał (gazetka), może stanowić próbę obejścia przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 z późn. zm.) będzie możliwe dopiero po przeprowadzeniu stosownego postępowania administracyjnego, które nie leży w gestii Ministra Zdrowia. W świetle art. 94 a ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne Zabroniona jest reklama aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności. Nie stanowi reklamy informacja o lokalizacji i godzinach pracy apteki lub punktu aptecznego. Reklamę produktu leczniczego definiuje art. 52 ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne. Zgodnie z tym przepisem reklamą produktu leczniczego jest działalność polegająca na informowaniu lub zachęcaniu do stosowania produktu leczniczego, mająca na celu zwiększenie: liczby przepisywanych recept, dostarczania, sprzedaży lub konsumpcji produktów leczniczych. Należy wskazać, iż istotnie brak jest legalnej (ustawowej) definicji reklamy apteki. Mając jednak na uwadze treść w/w przepisów można uznać za reklamę apteki wszelkie działania o charakterze zachęty do dokonywania zakupu usług farmaceutycznych w konkretnej aptece lub punkcie aptecznym. Definicję apteki wprowadza też orzecznictwo sądów administracyjnych. W świetle wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 maja 2008 r. (sygn. akt VII SA/Wa 2215/07) za reklamę działalności apteki należy uznać każde działanie, skierowane do publicznej wiadomości, niezależnie od sposobu i metody jego przeprowadzenia oraz środków użytych do jego realizacji, jeśli jego celem jest zwiększenie sprzedaży produktów

12 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY leczniczych i wyrobów medycznych oferowanych w danej aptece. Powyższa definicja powstała w oparciu o wykładnię językową. W podobnym duchu wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 20 września 2010 r. sygn, akt VI SA/Wa 838/10 w którym stwierdził, że za reklamę apteki należy uznać wszelkie działania polegające na informowaniu i zachęcaniu do zakupu produktu leczniczego lub wyrobu medycznego w danej aptece lub punkcie aptecznym mającą na celu zwiększenie ich sprzedaży. Taki właśnie charakter posiadają foldery sieci aptek. Odnosząc się natomiast do Państwa pytania, informuję co następuje: Przy założeniu, iż reklama apteki bądź jej działalności polega na zachęcaniu potencjalnych klientów do dokonywania zakupu usług farmaceutycznych w konkretnej aptece lub punkcie aptecznym, prezentowana gazetka może stanowić niedozwoloną reklamę z art. 94a ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne. Rozstrzygnięcie w tej kwestii należy jednak do wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych, którzy (zgodnie z art. 94a ust. 2 ustawy Prawo farmaceutyczne) prowadzą nadzór nad reklamą aptek i ich działalnością, w oparciu o przepisy kpa indywidualnie oceniając materiały rozpowszechniane przez aptekę pod kątem ich zgodności z obowiązującym prawem. Dodatkowo należy wskazać, że reklama produktów leczniczych wydawanych bez recepty, o ile nie jest ona zakamuflowaną formą reklamy apteki prowadzoną na jej terenie, jest dozwolona. Reklama ta musi jednak spełniać przesłanki wynikające z ustawy Prawo farmaceutyczne oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 listopada 2001 r. w sprawie reklamy produktów leczniczych (Dz. U. 2008 Nr 210, poz. 132). Z poważaniem Zastępca Dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji Wojciech Giermaziak

PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 13 Korespondencja Prezesa NRA ze Związkiem Pracodawców Hurtowni Farmaceutycznych Szanowny Pan dr Grzegorz Kucharewicz Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Warszawa, dn. 16 kwietnia 2012 r. Związek Pracodawców Hurtowni Farmaceutycznych zrzeszający grono największych dystrybutorów farmaceutyków w Polsce z przykrością odnotował fakt wysłania pakietu pism do Ministerstwa Zdrowia, Głównego Inspektora Farmaceutycznego oraz Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego datowanych na 8 marca 2012 roku, bez przeprowadzenia jakichkolwiek rozmów z przedstawicielami naszego Związku lub bezpośrednio naszymi Członkami. Dotychczasową praktyką naszego środowiska było komunikowanie się w sposób bezpośredni zainteresowanych stron, szczególnie gdy chodzi o sprawy często bardzo trudne, które wymagają wielopłaszczyznowych analiz, a w ocenach nie są jednoznaczne. Nasz Związek zawsze był i jest nadal otwarty na podejmowanie merytorycznych dyskusji we wszystkich sprawach, które mogą poprawić wzajemne relacje pomiędzy wieloma uczestnikami rynku farmaceutycznego w Polsce. W szczególności zawsze zależało nam na dobrym stanowieniu prawa tak, aby pacjenci mogli odnosić maksimum korzyści i zadowolenia z proponowanych rozwiązań. Bardzo często popieraliśmy starania środowiska Aptekarskiego w wielu trudnych projektach wychodząc z założenia, że dystrybutorzy i aptekarze działają na zasadzie naczyń połączonych i poprzez wspólne działania możemy czynić trudne sprawy bardziej prostymi! Dialog jest dla nas pierwszym i podstawowym narzędziem w rozwiązywaniu spraw trudnych i niejednoznacznych. Nie możemy więc zaakceptować metod, które przesądzają oceny i wydają wyroki przed ostatecznym rozstrzygnięciem spraw zgodnie z przyjętymi zasadami Państwa prawa. W związku z powyższym, proszę Panie Prezesie o spotkanie naszego Związku z przedstawicielami Naczelnej Rady Aptekarskiej w celu omówie-

14 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY nia zaistniałej sytuacji. Pozostaję do dyspozycji co do wskazań tego terminu i miejsca takiego spotkania. Z wyrazami szacunku Andrzej Stachnik Prezes PZHF Pan Andrzej Stachnik Prezes ZPHF Warszawa, dnia 9 maja 2012 r. Odpowiadając na pismo Pana Prezesa z dnia 16 kwietnia 2012 r. dotyczące realizacji ustawowych zadań samorządu aptekarskiego oraz jego kontaktów z podmiotami działającymi na rynku farmaceutycznym, podkreślić muszę, że wszystkie wystąpienia Prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej, które Pan wymienia, dotyczą spraw zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji samorządu aptekarskiego. Ochrona godności i niezależności zawodu farmaceuty należy do konstytucyjnych zadań Naczelnej Rady Aptekarskiej, a Naczelna Izba Aptekarska jest jedynym konstytucyjnie umocowanym podmiotem uprawnionym i zobowiązanym do sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu farmaceuty. Stanowisko Związku Pracodawców Hurtowni Farmaceutycznych odnoszące się do zakazu reklamy aptek (punktów aptecznych) i ich działalności było i jest znane organom samorządu aptekarskiego. Niestety jest ono skrajnie odmienne od stanowiska samorządu. Naczelna Rada Aptekarska od wielu lat zabiegała o całkowity zakaz reklamy aptek (punktów aptecznych) oraz ich działalności, dlatego też podejmiemy wszelkie, prawem przewidziane działania, w celu skutecznego egzekwowania ustanowionego zakazu. Naczelna Rada Aptekarska, jako zobowiązana do pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu farmaceuty, za szczególnie naganne uznaje inicjatywy, akcje, programy oraz wszelkie podobne przedsięwzięcia, które poprzez odwoływanie się do najważniejszych zadań zawodowych farmaceutów (np. udzielania informacji i porad dotyczących działania i stosowania leków oraz opieki farmaceutycznej), stanowiących o istocie tego zawodu, prowadzą w rzeczywistości do obejścia zakazu reklamy aptek (punktów aptecznych) i ich działalności.

PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 15 Na podstawie otrzymanej od Pana korespondencji trudno ustalić, jaki konkretnie zarzut kieruje Pana Organizacja wobec samorządu aptekarskiego i jego organów. Trudno przyjąć, że zarzutem tym jest samodzielne wystąpienie przez Prezesa NRA do organów administracji publicznych, które z mocy ustawy sprawują nadzór nad prawidłowym obrotem produktami leczniczymi oraz nadzór nad prawidłowością reklamy aptek (punktów aptecznych), a także organów, które z mocy prawa sprawują nadzór nad tymi podmiotami. Naczelna Rada Aptekarska nigdy nie zgodzi się na jakiekolwiek działania, niezależnie od ich nazwy i podmiotu je podejmującego, które podważają rolę samorządu aptekarskiego w kształtowaniu właściwych postaw zawodowych farmaceutów oraz wkraczają w sfery zastrzeżone dla tego samorządu, takie jak nadzór nad wykonywaniem usług farmaceutycznych, w tym nad opieką farmaceutyczną. Na marginesie zaznaczam, że nie obowiązują przepisy prawa, które zobowiązywałyby Prezesa NRA do konsultowania jego kroków w zakresie realizacji ustawowych zadań samorządu aptekarskiego z organizacjami pracodawców. Z uwagi na fakt, że jak podnosi Pan w swoim piśmie jesteście Państwo zainteresowani tym, aby pacjent odnosił maksimum korzyści i zadowolenia z proponowanych rozwiązań, dziwi mnie Państwa reakcja na wystąpienie Naczelnej Rady Aptekarskiej. Nasze działania są podejmowane właśnie w celu ochrony tych praw i stosowania obowiązującego w tym zakresie prawa. Przedstawiając powyższe pragnę z całą stanowczością podkreślić i zadeklarować, że jako osoba z mocy ustawy powołana do reprezentowania zawodowych, społecznych i gospodarczych interesów zawodu aptekarza jedynym podmiotem wyznaczającym mi zadania oraz sposób i tryb działania jest Naczelna Rada Aptekarska oraz obowiązujące prawo. Wystąpienie Pana Prezesa wpisuje się niestety w odnotowany już przez samorząd aptekarski szereg działań, podejmowanych także wobec prezesów okręgowych rad aptekarskich, mających na celu ograniczenie przedstawicieli samorządu aptekarskiego w wykonywaniu ich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji. Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Grzegorz Kucharewicz

16 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY KOMUNIKAT ze spotkania przedstawicieli Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej i samorządu aptekarskiego w Święcicach 1 czerwca 2012 r. w Święcicach koło Warszawy odbyło się spotkanie Głównego Inspektora Farmaceutycznego i wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych z przedstawicielami samorządu aptekarskiego. Naczelną Radę Aptekarską reprezentowali prezes NRA Grzegorz Kucharewcz, wiceprezesi NRA Marek Jędrzejczak i Michał Pietrzykowski oraz skarbnik NRA Krzysztof Przystupa, a okręgowe rady aptekarskie ich prezesi. Obecni byli również Naczelny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej Beata Owczarska i przewodniczący Naczelnego Sądu Aptekarskiego Kazimierz Jura. Spotkanie zorganizowane z inicjatywy prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej Grzegorza Kucharewicza i Głównego Inspektora Farmaceutycznego Zofii Ulz poświęcone było problemom związanym z przestrzeganiem przepisu art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne dotyczącego zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności, wprowadzonego w obecnym brzmieniu przez ustawę z dnia 13 czerwca 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Powodem spotkania był fakt, iż do Naczelnej Izby Aptekarskiej, okręgowych izb aptekarskich oraz organów Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej napływają liczne informacje o działaniach naruszających obowiązujące w tym zakresie przepisy. Prezes NRA Grzegorz Kucharewicz podkreślił w swoim wystąpieniu, że uchwalenie przepisów zakazujących reklamy aptek stanowi efekt wieloletnich starań samorządu aptekarskiego. Prezes NRA omówił stanowisko Naczelnej Rady Aptekarskiej z dnia 11 kwietnia 2012 r. w sprawie zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności. Członkowie NRA uznali, że zawarty w art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne zakaz reklamowania aptek (punktów aptecznych) oraz ich działalności stanowi gwarancję prawidłowego funkcjonowania aptek jako placówek ochrony zdrowia publicznego. Prezes NRA w imieniu całego środowiska aptekarskiego wyraził zdecydowany sprzeciw z powodu łamania przepisów dotyczących zakazu reklamy aptek. Główny Inspektor Farmaceutyczny Zofia Ulz podczas swojego wystąpienia wskazała, że Główny Inspektor Farmaceutyczny jako organ II instancji w zakresie reklamy aptek i ich działalności nie jest uprawniony do zajęcia stanowiska w przedmiocie dopuszczalności stosowania konkretnych praktyk marketingowych. Główny Inspektor Farmaceutyczny jako

PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 17 organ odwoławczy będzie mógł zająć stanowisko w zakresie legalności konkretnej działalności dopiero po wydaniu decyzji administracyjnej przez organ I instancji, w przypadku, kiedy strona postępowania złoży odwołanie. Wojewódzcy inspektorzy farmaceutyczni prowadzą postępowania administracyjne w zakresie reklamy apteki i ich działalności w oparciu o przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, indywidualnie oceniając rozpowszechniane materiały pod kątem ich zgodności z art. 94a ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne. Ponadto Główny Inspektor Farmaceutyczny Zofia Ulz podkreśliła, że przepisy nie pozwalają na wydanie decyzji ad hoc, tj. przed przeprowadzeniem postępowania wyjaśniającego w każdej konkretnej sprawie. Każda sprawa zaś powinna być szczegółowo analizowana pod kątem faktycznym i prawnym. Obecnie na terenie kraju prowadzonych jest ok. 450 postępowań. Do tej pory zostało wydanych kilkanaście decyzji nakazujących zaprzestanie prowadzenie niedozwolonej reklamy, a odwołania od decyzji wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych sukcesywnie wpływają do Głównego Inspektora Farmaceutycznego. Niemniej jednak, w opinii Głównego Inspektora Farmaceutycznego, programy lojalnościowe spełniają przesłanki reklamy apteki, bądź jej działalności. Główny Inspektor Farmaceutyczny nie może jednakże nakazać wydania konkretnej decyzji administracyjnej wojewódzkim inspektorom farmaceutycznym, gdyż zgodnie z art. 115 pkt 1 ustawy Prawo farmaceutyczne ustala kierunki działania Inspekcji Farmaceutycznej oraz zgodnie z pkt 4 pełni funkcję organu II instancji w stosunku do decyzji wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych. Po dyskusji uczestnicy spotkania oświadczyli, że wszelkie działania w zakresie nieprzestrzegania przepisów dotyczących zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności, noszące cechy reklamy i mogące skutkować zwiększeniem sprzedaży poprzez nakłanianie potencjalnych klientów do zakupów w konkretnych aptekach i punktach aptecznych, po wnikliwej i indywidualnej analizie będą konsekwentnie karane na podstawie art. 94a i art. 129b ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne, zgodnie z kompetencjami wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych. Jednocześnie odpowiednie organy samorządu aptekarskiego w stosunku do osób odpowiedzialnych za takie działania będą wszczynały postępowania przewidziane prawem korporacyjnym.

18 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY Uczestnicy spotkania zadeklarowali współpracę i wezwali do ścisłego przestrzegania przepisów dotyczących zakazu reklamy aptek i punktów aptecznych oraz ich działalności. Główny Inspektor Farmaceutyczny ZOFIA ULZ Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej GRZEGORZ KUCHAREWICZ Szanowne Koleżanki i Koledzy, w imieniu Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej przypominam o konieczności bieżącego regulowania składek członkowskich. Regulowanie zaległości może nastąpić poprzez wpłatę na konto bankowe Izby z podaniem tytułu wpłaty, bądź bezpośrednio do kasy Lubelskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej każdego dnia tygodnia (oprócz sobót) w godz. 9.00-14.30. Lubelska Okręgowa Izba Aptekarska, ul. Lubartowska 60, 20-094 Lublin Kredyt Banku S.A. nr rachunku: 90 1500 1520 1215 2006 2546 0000 Informuję, że z tytułu przynależności do samorządu aptekarskiego, wszystkie okręgowe izby aptekarskie ponoszą koszty związane z członkostwem każdego zarejestrowanego farmaceuty w postaci składek do Naczelnej Izby Aptekarskiej. Ponadto nasza Izba opłaca, za każdego wpisanego na listę członka, składkę z tytułu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej oraz w części finansuje organizowanie szkoleń ciągłych. Przypominam również, iż członkowie Izby winni informować organy Izby o każdorazowej zmianie miejsca zatrudnienia i zamieszkania, jak również zmianie nazwiska, uzyskanych stopniach naukowych i specjalizacjach. Prezes Okręgowej Rady Aptekarskiej w Lublinie mgr farm. Tomasz Barszcz

PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY 19 Interpretacja art. 44 ust. 1 i 2 ustawy o refundacji... Warszawa, dn. 15 marca 2012 r. Pan Bartosz ARŁUKOWICZ Minister Zdrowia Nawiązując do naszych wcześniejszych wystąpień oraz komunikatu Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Zdrowia z dnia 18 stycznia 2012 r., zwracam się do Pana Ministra o przedstawienie Naczelnej Radzie Aptekarskiej stanowiska w sprawie interpretacji przepisu art. 44 ust. l i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, z późn. zm.). Z przywołanego przepisu art. 44 ust. 1 wynika, że świadczeniobiorca ma wyłącznie możliwość nabycia leku objętego refundacją, innego niż lek przepisany na recepcie, o tej samej nazwie międzynarodowej, dawce, postaci farmaceutycznej, która nie powoduje powstania różnic terapeutycznych, i o tym samym wskazaniu terapeutycznym, którego cena detaliczna nie przekracza limitu finansowania ze środków publicznych oraz ceny detalicznej leku przepisanego na recepcie. Zgodnie zaś z ww. komunikatem zamiennik musi spełniać kryteria zawarte w art. 44 ust. l ustawy, w tym musi być objęty refundacją. Ponadto, zdaniem Podsekretarza Stanu w MZ, art. 44 ust. 2 zapewnia możliwość wydania pacjentom leku, którego cena detaliczna przekracza limit finansowania, ale nie przekracza ceny detalicznej leku przepisanego na recepcie. Pomimo komunikatu, stosowanie art. 44 ww. ustawy nadal budzi poważne trudności i wątpliwości interpretacyjne. W związku z tym proszę Pana Ministra o jednoznaczną odpowiedź, czy w świetle art. 44 ust. l i 2 ww. ustawy: l) osoba wydająca (apteka) może, na zasadach refundacyjnych, wydać lek inny niż lek przepisany na recepcie, o tej samej nazwie międzynarodowej, dawce, postaci farmaceutycznej, która nie powoduje powstania różnic

20 PROBLEMATYKA PRACY ZAWODOWEJ APTEKARZY terapeutycznych, i o tym samym wskazaniu terapeutycznym, którego cena detaliczna przekracza limit finansowania ze środków publicznych, ale nie przekracza ceny detalicznej leku przepisanego na recepcie (ewentualnie: którego cena detaliczna przekracza limit finansowania ze środków publicznych, ale jest niższa od ceny detalicznej leku przepisanego na recepcie)? 2) osoba wydająca (apteka) może wydać na zasadach nierefundacyjnych lek inny niż przepisany na recepcie, który spełnia warunki określone w art. 44 ust. l ww. ustawy, ale nie jest objęty refundacją? Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej Grzegorz Kucharewicz Warszawa, dn. 10 maja 2012 r. Pan Grzegorz Kucharewicz Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej W związku z Pana pismem znak: L. dz. P 81/2012, dotyczącym prośby o przedstawienie stanowiska w sprawie interpretacji i stosowania przepisów art. 44 ust. l i 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696 z późn. zm.), proszę przyjąć następującą odpowiedź. Art. 44 ust. l powołanej ustawy dotyczy obowiązku osoby wydającej lek do informowania świadczeniobiorcy o możliwości nabycia odpowiednika leku przepisanego na recepcie, tj. leku objętego refundacją, innego niż lek przepisany na recepcie, o tej samej nazwie międzynarodowej, dawce, postaci farmaceutycznej, która nie powoduje powstania różnic terapeutycznych, i o tym samym wskazaniu terapeutycznym. Osoba wydająca lek ma obowiązek poinformowania o odpowiedniku leku przepisanego na recepcie i zapewnienia do niego dostępności jeżeli cena detaliczna odpowiednika nie przekracza: l. limitu finansowania ze środków publicznych oraz 2. ceny detalicznej leku przepisanego na recepcie.