PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W GIMNAZJUM IM.J.B.SOLFY W TRZEBIELU I 1. Przedmiotowe Zasady Oceniania z J. Polskiego są zgodne z WSO Gimnazjum im. Jana Benedykta Solfy w Trzebielu. 2. Niniejszy dokument stanowi załącznik do WSO Gimnazjum im. Jana Benedykta Solfy w Trzebielu. II 1. Na początku roku szkolnego uczniowie zostaną poinformowani przez nauczyciela przedmiotu o zakresie wymagań z j.polskiego oraz o sposobie i zasadach oceniania z przedmiotu. 2. Nauczanie j.polskiego Gimnazjum im. J.B. Solfy w Trzebielu odbywa się na podstawie programu nauczania M. Bobińskiej Świat w słowach i obrazach w klasie III i E. Horwath Bliżej słowa w klasach I-II. 3. Na początku roku szkolnego nauczyciel określi ilość: I. Odpowiedzi ustne lektura, opowiadania, dialogi 2, II. Odpowiedzi pisemne 3, III. Sprawdziany testy, kartkówki, prace klasowe 6, IV. Dyktanda 8, V. Recytacje 2, VI. Zadania domowe 4. 4. Harmonogram oraz zakres prac klasowych zostanie podany przez nauczyciela przedmiotu na początku każdego półrocza. O dokładnym
terminie prac uczniowie będą powiadomieni z tygodniowym wyprzedzeniem. 5. Nauczyciel przedmiotu informuje uczniów i określa zakres prac, terminy wykonania prac domowych, referatów oraz innych form aktywności. III 1. Skala ocen jest zgodna z WSO. Oceny bieżące wyrażone są w stopniach 1-6 (dopuszcza się + i -). 2. Oceny śródroczne uwzględniają oceny cząstkowe wystawione uczniom za wiedzę i umiejętności z form aktywności obowiązujących w danym półroczu. 3. O ocenie śródrocznej nie decyduje średnia arytmetyczna ocen cząstkowych. 4. Ocenę końcoworoczną wystawia się na podstawie oceny semestralnej i ocen cząstkowych z II półrocza. 5. Ocena końcoworoczna wyraża ostatecznie umiejętność i osiągnięcia ucznia oraz jego całoroczną pracę. IV 1. Prace klasowe są obowiązkowe. Każdy sprawdzian poprzedzony zostanie powtórką. 2. Poprawa prac klasowych musi się odbyć w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac. Uczeń pisze je tylko raz. 3. Jeżeli uczeń opuścił pracę klasową z przyczyn losowych ma obowiązek napisać ją w terminie ustalonym z nauczycielem (nie później niż 1 tydzień od dnia powrotu do szkoły). Jeśli uczeń mimo uzgodnionego terminu nie przystąpi do pracy klasowej otrzymuje ocenę niedostateczną.
4. Uczeń, który nie poprawił oceny lub nie zgłosił się na poprawę w uzgodnionym terminie, traci prawo do następnej poprawy. 5. Punktacja za poprawioną pracę jest taka sama jak za pracę pierwotną. Jeśli uczeń uzyska ocenę niższą, to pozostaje przy ocenie wyższej. 6. Kartkówki obejmują treści trzech ostatnich lekcji, nie musza być zapowiedziane przez nauczyciela. 7. Sprawdzone i poprawione prace nauczyciel winien oddać w ciągu 2 tygodni. Wszystkie prace pisemne uczniów przechowuje się do końca roku szkolnego. 8. Jeśli uczeń opuścił więcej niż 50% lekcji i brak podstaw do wystawienia oceny uczeń nie jest klasyfikowany. 9. Uczeń ma prawo do dwóch nieprzygotowań w semestrze. Nieprzygotowanie zgłasza się nauczycielowi na początku zajęć. 10. Nauczyciel przekazuje informacje o ocenie: a) Z ustnych form sprawdzenia wiedzy i umiejętności nauczyciel uzasadnia ustnie, w postaci komentarza do oceny, wskazując dobrze opanowaną wiedzę lub sprawdzaną umiejętność, braki w nich oraz przekazuje zalecenia do poprawy. b) Ze sprawdzianu, wypracowań nauczyciel uzasadnia pisemnie, recenzując zwraca uwagę na badane umiejętności. c) Rodzicom nauczyciel udziela informacji na ich prośbę jako informacją o aktualnym rozwoju dziecka, uzdolnieniach, trudnościach w czasie spotkań z rodzicami (zbiorowych, indywidualnych). V 1. Prace domowe, referaty i inne formy aktywności zaplanowane przez nauczyciela w danym semestrze są obowiązkowe. Uczeń jest zobowiązany do oddawania do kontroli w wyznaczonym terminie, zobowiązany jest do zaliczenia w terminie ustalonym przez nauczyciela.
2. Prowadzenie zeszytu przedmiotowego jest obowiązkowe i podlega ocenie. 3. W uzasadnionych przypadkach nauczyciel może wyznaczyć termin poprawy prac domowych i innych form aktywności ucznia. 4. Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego i do udostępnienia zeszytu nauczycielowi do wglądu. 5. Każdy uczeń ma prawo do dodatkowych ocen za wykonywane prace nadobowiązkowe, które mogą wpłynąć na podwyższenie oceny śródrocznej. KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE I W GIMNAZJUM IM. J.B.SOLFY W TRZEBIELU OCENA CELUJĄCA: Uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania: - wiedzę przedmiotową integruje z wiedzą z innych przedmiotów, - uczeń twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, - proponuje rozwiązania oryginalne, - jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne, cechują się dojrzałością myślenia, - nie podziela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości, - poprawnie redaguje opowiadanie, charakterystykę, streszczenie, sprawozdanie, recenzję, rozprawkę, protokół, - świadomie posługuje się różnymi formami wypowiedzeń, swobodnie je przekształca, - poprawnie stosuje części mowy i zdania, - bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych, - podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny i artystyczny.
OCENA BARDZO DOBRA: Uczeń: - włącza się w tok zajęć przez opowiadanie, wyjaśnianie czegoś, - swobodnie uczestniczy w rozmowie stosując i rozumiejąc różne natężenie głosu, jego siłę (np.: gniew, oburzenie), barwę, brzmienie, - selekcjonuje informacje zabierając głos w dyskusji, - potrafi krytycznie ocenić słyszany tekst, - potrafi wysłuchane informacje wykorzystać na lekcji i w życiu, - wnioskuje z podanych informacji, - rozumie treści poleceń, - posługuje się poprawną polszczyzną, - poprawnie konstruuje wypowiedzi jednozdaniowe i wielozdaniowe (prowadzi wywiad z osobą z otoczenia, w dyskusji swoje zdanie popiera cytatami, w opowiadaniu stosuje inne formy (np.: opis postaci, krajobrazu), - zachowuje chronologię wydarzeń, porządek przyczynowo-skutkowy, dodaje własny krytyczny komentarz do sprawozdania, - czyta głośno, wyraziście dobierając środki ekspresji, - samodzielnie przygotowuje wypowiedź dotyczącą przeczytanego tekstu, - rozróżnia fazy przebiegu akcji w utworze, - dostrzega zmiany zachodzące w postępowaniu bohaterów, - poznaje rodzaje komizmu, - odczytuje alegorię i morał w bajkach oraz prawdy w przypowieściach, - określa funkcję środków stylistycznych w tekstach literackich, - ocenia adaptację filmową i teatralną, - rozróżnia wytwory sztuki plastycznej (np.: obraz, rzeźba), - korzysta ze zbiorów biblioteki (słowników, instrukcji), - redaguje plany szczegółowe różnych wypowiedzi pisemnych, - redaguje opowiadanie (urozmaicone słownictwo), charakterystykę postaci (słownictwo nazywające uczucia i stany psychiczne), - sporządza plan rozprawki, - posługuje się różnymi rodzajami wypowiedzi (dostosowuje do intencji, sytuacji), - stosuje poprawne formy fleksyjne, - tworzy zdania z różnymi rodzajami orzeczeń,
- rozróżnia, tworzy i przekształca strony i tryby czasownika, - używa poprawnych form różnych części mowy, zna ich funkcje, - dba o estetykę pisma, interpunkcję, ortografię. OCENA DOBRA: Uczeń: - wykazuje uważne słuchanie przez włączenie się w tok zajęć, - swobodnie uczestniczy w rozmowie, - potrafi słuchać i krytycznie oceniać, - rozumie sens poleceń, - konstruuje poprawne wypowiedzi, - powołuje się na autorytety, cytaty, - zachowuje chronologię wydarzeń, - czyta głośno i wyraziście, - wyróżnia fazy akcji w utworze, - określa problematykę utworu, - rozróżnia gatunki liryczne, - określa funkcję środków stylistycznych w tekstach literackich, - samodzielnie korzysta ze słowników, - redaguje różne formy wypowiedzi zachowując ich charakterystyczne cechy (streszczenie, opowiadanie, list), - stosuje poprawne formy fleksyjne, - używa poprawnych form różnych części mowy, - dba o estetykę, interpunkcję, ortografię. OCENA DOSTATECZNA: Uczeń: - uważnie śledzi zajęć, - uczestniczy w rozmowie sprzyjając mówiącemu np.: uśmiechem, - uważnie słucha mówiącego, rozumie treść prostych instrukcji, - precyzuje problemy i formułuje do nich pytania, - potrafi opowiedzieć treść jednowątkowego utworu, - prezentuje najważniejsze wydarzenia utworu,
- czyta głośno i płynnie, - wskazuje elementy świata przedstawionego, - rozpoznaje cechy bajki, ballady, satyry, fraszki, - w utworach lirycznych wskazuje środki stylistyczne, - posługuje się różnymi czasopismami, - korzysta z pomocą nauczyciela ze słowników, - konstruuje wypowiedzi zachowując właściwe proporcje, - redaguje spójne opowiadanie, krótkie streszczenie utworu fabularnego, notatkę, - posługuje się różnymi rodzajami wypowiedzi pojedynczych, - stosuje różne rodzaje podmiotów i orzeczeń, - konstruuje wypowiedzi pojedyncze i złożone, - stosuje części mowy w zdaniu, poprawnie je wskazuje, - dba o estetykę i poprawną ortografię i interpunkcję. OCENA DOPUSZCZAJĄCA: Uczeń przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności: - technika czytania i rozumienia tekstu literackiego pozwala na samodzielne opowiadanie odtwórcze, - potrafi pracować z tekstem, zaznaczać odpowiednie fragmenty, - określa cechy powieści, wskazuje akcję, wątki, bohaterów, - samodzielnie pisze plan ramowy, - rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy, - dba w miarę możliwości o ortografię i interpunkcję, - konstruuje wypowiedzenia pojedyncze i złożone, - dokonuje wykresu prostego zdania. OCENA NIEDOSTATECZNA: Uczeń nie opanował elementów wiadomości dotyczących gatunków literackich, ich budowy, analizy utworu literackiego: - ma słaby zakres słownictwa, - błędnie redaguje wypowiedzi (pod względem językowym i rzeczowym), - ma trudności ze zrozumieniem lektury, - nie opanował techniki głośnego czytania tekstu, - w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega zasad ortograficznych, interpunkcyjnych i
stylistycznych, - ma trudności z rozpoznawaniem odmiennych i nieodmiennych części mowy, - przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnień o elementarnym stopniu trudności. KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II W GIMNAZJUM IM. J.B.SOLFY W TRZEBIELU OCENA CELUJĄCA: Uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania: - wiedzę przedmiotową integruje z wiedzą z innych przedmiotów, - uczeń twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, - proponuje rozwiązania oryginalne, - jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne, cechują się dojrzałością myślenia, - nie podziela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości, - poprawnie redaguje opowiadanie, charakterystykę, streszczenie, sprawozdanie, recenzję, rozprawkę, protokół, - świadomie posługuje się różnymi formami wypowiedzeń, swobodnie je przekształca, - poprawnie stosuje części mowy i zdania, - bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych, - podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny i artystyczny. OCENA BARDZO DOBRA: Uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania: - w wypowiedziach sprawnie posługuje się różnorodnymi środkami językowymi (leksykalnymi, składnymi, słownictwo o zabarwieniu emocjonalnym, konstruuje wypowiedź zgodną z tematem, posługuje się poprawną polszczyzną, unika powtórzeń),
- z łatwością dokonuje przekształceń tekstu literackiego (streszczenie, sprawozdanie, opis, - redaguje charakterystykę postaci, charakterystykę porównawczą, używając słownictwa nazywającego stany psychiczne, reakcje zewnętrzne, umiejętnie wprowadza cytaty z utworu literackiego, samodzielnie i wszechstronnie ocenia prezentowanego bohatera, - dokonuje opisu sytuacji na podstawie lektury, a także wydarzeń, sytuacji rzeczywistych, - opisuje zjawiska przyrodnicze, krajobraz, wzbogaca wypowiedź środkami stylistycznymi, - redaguje sprawozdanie z przebiegu fikcyjnego lub rzeczywistego wydarzenia, - redaguje recenzję w formie artykułu do gazetki, - porządkuje argumenty i sporządza plan kompozycyjny rozprawki, - redaguje list połączony z innymi formami wypowiedzi do różnych adresatów, - redaguje protokół z dyskusji, - jest świadomym odbiorcą dzieła literackiego, filmowego, teatralnego (porównuje dramat z realizacją telewizyjną, powieść i jej adaptację filmową), - bezbłędnie dokonuje analizy utworu epickiego, wskazuje elementy świata przedstawionego, typ narracji, określa bohaterów na podstawie języka jaki się posługuje, wyodrębnia fabułę, akcję, wątki, - wskazuje w tekście środki językowe(zwroty do adresata, pytania retoryczne, grzecznościowe, określa ich funkcje, - wskazuje w opowiadaniu opisy, rozpoznaje środki językowe służące wyrażaniu uczuć i nastroju, - analizuje i interpretuje utwór liryczny, określa typ liryki, rodzaj podmiotu lirycznego, - zna typy narracji, komizm i jego rodzaje, omawia poznawcze i moralne walory utworu, - omawia symbolikę utworu, nawiązując do tradycji narodowej, wskazuje na jej ciągłość, wartości moralne, - samodzielnie korzysta ze słowników w celu wzbogacenia słownictwa i korekty własnych prac, - dba o estetykę pisma, poprawnie stosuje akapity, zachowuje marginesy, - tworzy zdania z orzeczeniem czasownikowym, imiennym i czasownikiem modalnym, - określa funkcje stron czasownika, zasadę stosowania strony czynnej i biernej, - wskazuje różnice między czasownikiem przechodnim a nieprzechodnim, - wyjaśnia na czym polega nieregularność odmiany czasownika, osobliwości w odmianie rzeczowników, - stosuje odpowiednie stopnie przymiotnika ze względu na przekazywaną informację i intencję wypowiedzi, - bezbłędnie klasyfikuje części mowy, - określa funkcję pełnione przez partykuły i wykrzykniki, - stosuje różne rodzaje podmiotu (w mianowniku, dopełniaczu, domyślny, szeregowy),
- określa funkcję okoliczników, - określa funkcję wyrazów poza związkami, - wskazuje różnice między rodzajami zdań złożonych współrzędnie, podrzędnie, - przedstawia budowę zdania złożonego na wykresie, nazywa zdania składniowe, - dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu, tworzy rodzinę wyrazów, - poprawnie pisze skróty i skrótowce, - wskazuje i nazywa zjawiska fonetyczne (uproszczenia, upodobnienia pod względem dźwięczności). OCENA DOBRA: Uczeń opanował wiedzę i umiejętności przewidziane podstawą programową: - podejmuje próby wypowiadania się w formach (np.: sprawozdania, recenzji, opisu sytuacji, charakterystyki porównawczej), - określa i ocenia postawy bohaterów ze względu na stosunek do pojęć szczęście, miłość, wierność, wiara do Boga, ideały, - swoje sądy wspiera fragmentami tekstu, - umieszcza teksty we właściwych ramach chronologicznych, - wskazuje dobrą znajomość treści omawianych lektur, wskazuje elementy świata przedstawionego, - wymienia rodzaje i gatunki literackie, określa ich cechy, - poprawnie zapisuje dialog, wzbogaca pracę o elementy opisów, - sporządza notatki i sprawnie posługuje się nimi w czasie lekcji, - wskazuje w utworze poznane środki stylistyczne, określa ich funkcje w utworze, - określa funkcję składowe rzeczownika, - określa rolę imiesłowów w zdaniu, - poprawnie stosuje nieregularne formy czasownika, - odróżnia nieodmienne części mowy nazywa rodzaje partykuł, wykrzykników, -pisze poprawnie partykuły z różnymi częściami mowy, - przeprowadza analizę składniową zdania pojedynczego rozwiniętego, - potrafi nazwać rodzaje zdań podrzędnych i współrzędnie złożonych, - poprawnie pisze wyrażenia przyimkowe, - dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu, tworzy rodzinę wyrazów, - określa podstawowe funkcje formantów, - wyjaśnia skróty, zna ich pisownię, - określa cechy głosek, - wskazuje upodobnienia pod względem dźwięczności i uproszczenia grup spółgłoskowych.
OCENA DOSTATECZNA: Uczeń posiadł wiedzę i umiejętności stosunkowo łatwe do opanowania, użyteczne w życiu codziennym i niezbędne do kontynuowania nauki na wyższym szczeblu: -przedstawia treść utworu na podstawie cichego czytania tekstu, określa akcję i jej przebieg, wskazuje monologi i dialogi, rozumie motywy postępowania bohaterów, - zna pojęcia: dramat, fraszka, satyra, powieść historyczna, poprawnie posługuje się nimi, - poprawnie redaguje charakterystykę postaci, opowiadanie, opis, streszczenie, sprawozdanie z lektury, - samodzielnie posługuje się poznanymi słownikami, - zna i stosuje w stopniu dostatecznym zasady ortografii, interpunkcji, - rozróżnia imiesłowy, - tworzy różne strony czasowników, - określa funkcje składniowe znanych części mowy, - wyszukuje w zdaniu rzeczownik, określa jego formę fleksyjną, funkcję składniową, - wyszukuje w zdaniu przymiotnik, stopniuje go, - rozróżnia zaimki i partykuły, - przeprowadza analizę łatwych zdań pojedynczych, sporządza wykres, - rozpoznaje zdania złożone współrzędnie i podrzędnie, - przy pomocy nauczyciela rysuje schemat składniowy zdania złożonego, - na prostych przykładach wskazuje podstawę słowotwórczą i format, - wskazuje skróty i skrótowce, - określa cechy głosek. OCENA DOPUSZCZAJĄCA: Wiedza i umiejętności ucznia pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonywanie zdań o niewielkim stopniu trudności: - technika czytania i rozumienia tekstu literackiego pozwala na samodzielne opowiadanie odtwórcze, - potrafi odróżnić w utworze fikcję, fakt, autentyzm, - potrafi pracować z tekstem, zaznaczać odpowiednie fragmenty, rozumie je, wyciąga proste wnioski, - określa najważniejsze cechy powieści, wskazuje akcję, wątki, bohaterów, temat, - potrafi 2-3 zdaniach ocenić bohatera, - odróżnia epikę, lirykę, dramat, - umie we wskazanym słowniku znaleźć podane hasło, - w prostych przykładach wskazuje: apostrofę, porównanie, przenośnię, epitet, rymy, pytania retoryczne,
- rozumie pojęcia: archaizm, podmiot liryczny, obyczaj, adaptacja, opera, środki masowego przekazu, - samodzielnie pisze plan ramowy, charakterystykę postaci, opowiadanie, list, - w wypowiedziach pisemnych popełnia błędy językowe, stylistyczne, logiczne nie przekreślają całkowicie wartości pracy i wysiłku, - rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy, - odmienia czasownik przez osobę, liczbę, rodzaj, - rozróżnia zdanie pojedyncze od złożonego, pytające, rozkazujące, oznajmujące, - wskazuje wyraz podstawowy i pochodny, - odróżnia samogłoski od spółgłosek. KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE III W GIMNAZJUM IM. J.B. SOLFY W TRZEBIELU OCENA CELUJĄCA: Uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania: - wiedzę przedmiotową integruje z wiedzą z innych przedmiotów, - uczeń twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, - proponuje rozwiązania oryginalne, - jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne, cechują się dojrzałością myślenia, - krytycznie ustosunkowuje się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości - nie podziela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości, - poprawnie redaguje formy wypowiedzi, posługuje się nimi, swobodnie je przekształca, - bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych, - podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny i artystyczny. OCENA BARDZO DOBRA: - uczeń opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania, - prowadzi wywiad z osobą fikcyjną (postacią literacką), negocjuje, stosuje parafrazę, broni swojego
stanowiska, - selekcjonuje i porządkuje usłyszane treści, wychwytuje nielogiczność w wypowiedziach innych, - słucha uważnie, odczytuje intencję, odnajduje ukrytą perswazję, cel wypowiedzi, - potrafi prowadzić dyskusję, rozwiązuje sprzeczności, - analizuje uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne postępowania postaci, dostrzegając wpływ środowiska, tradycji, kultury, religii, - zdaje sprawozdanie z referatu, przemówienia, kazania, odnajdując ukrytą perswazję, cel wypowiedzi, - rozróżnia na podstawie czytanych tekstów gatunki i rodzaje literackie (załącznik nr 1), - określa specyficzne cechy stylu różnych tekstów, - wyjaśnia wieloznaczność wypowiedzi literackiej, - odkrywa w literaturze wartości uniwersalne i przynosi je do własnego świata wartości, - czytając różnorodne teksty, rozstrzyga dylematy moralne, umiejętnie dokonując wyborów, - analizując komunikaty medialne, odczytując znaki i kody dosłowne i metaforyczne, - świadomie i krytycznie odbiera różne rodzaje utworów muzycznych, - ocenia wiarygodność i poprawność językową różnorodnych czasopism, - tworzy różnorodne instrukcje i wykorzystuje je w samodzielnej pracy, - w sloganach reklamowych dostrzega elementy tradycji literackiej i kulturowej, ocenia ich przydatność i sposób wykorzystania, - redaguje sprawozdanie z referatu, przemówienia, kazania, przytaczając wypowiedzi mówcy, - dokonuje uogólnień, - dobiera w recenzji właściwe słownictwo w celu wartościowania i opiniowania, wyraża i uzasadnia własne zdanie, - stosuje w rozprawce zwroty i wyrażenia uzasadniające stanowisko nadawcy, dobiera najtrafniejsze argumenty, łączy fakty, syntezuje, dedykuje, - redaguje list otwarty, uzasadniając własne stanowisko, stosuje własny styl, - posługuje się poznanymi technikami notowania, sporządza mapę mentalną (mapę myśli), - przekształca różnorodne konstrukcje składniowe w zależności od potrzeb komunikacyjnych i stylistycznych, - świadomie stosuje i przekształca w wypowiedziach mowę zależną i niezależną, wykorzystując ich funkcje stylistyczne, - parafrazuje teksty, wykorzystuje wyrazy synonimiczne, wieloznaczne, przeciwstawne o zabarwieniu emocjonalnym, przenośnym, regionalnym i środowiskowym,
- ocenia poprawność neologizmów i zapożyczeń, ich wartość komunikacyjną i stylistyczną OCENA DOBRA: - uczeń selekcjonuje i porządkuje usłyszane treści, - słucha uważnie, odczytuje intencję, cel wypowiedzi, - potrafi prowadzić dyskusję, dokonuje podsumowania wyników dyskusji, - dopełnia wypowiedzeń innych, - odpowiada swobodnie z zastosowaniem dygresji, - analizuje motywy postępowania postaci, uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne postępowania postaci, - zdaje sprawozdanie z referatu, przemówienia, kazania, - dokonuje własnej interpretacji utworów literackich, - czyta ze zrozumieniem różnorodne teksty literatury pięknej, publicystycznej, popularnonaukowej i fragmenty literatury naukowej, - rozpoznaje archaizmy, składnię języka staropolskiego, gwarę, - wskazuje wieloznaczność wypowiedzi literackiej, - odkrywa w literaturze wartości uniwersalne, - czytając różnorodne teksty rozstrzyga dylematy moralne, - świadomie korzysta ze środków masowego przekazu, dostrzega możliwości ich destrukcyjnego oddziaływania, - wykorzystuje media jako źródła informacji i opinii w samodzielnym dochodzeniu do wiedzy, - dostrzega związek dzieła plastycznego z literackim, wyraża opinię, - rozpoznaje znaczenie metaforyczne dzieł plastycznych, - ocenia wiarygodność różnorodnych czasopism, - korzysta z poznanych wydawnictw informacyjnych, - zdobywa informacje wykorzystując różne źródła, - tworzy różnorodne instrukcje, - ocenia treść i formę reklam, - wskazuje w sloganach reklamowych elementy tradycji literackiej i kulturowej, - redaguje sprawozdanie z referatu, przemówienia, kazania, - dokonuje uogólnień, - dobiera w recenzji właściwe słownictwo w celu wartościowania i opiniowania, - ocenia wartość filmu (koncertu), - stosuje w rozprawce zwroty i wyrażenia uzasadniające stanowisko nadawcy, dobiera najtrafniejsze argumenty, - redaguje list otwarty, uzasadniając własne stanowisko,
- posługuje się poznanymi technikami notowania, - przekształca różnorodne konstrukcje składniowe (wypowiedzi wielokrotnie złożone), - świadomie stosuje i przekształca w wypowiedziach mowę zależną i niezależną, - parafrazuje teksty, wykorzystuje wyrazy synonimiczne, wieloznaczne, przeciwstawne, - ocenia poprawność neologizmów i zapożyczeń. OCENA DOSTATECZNA: - uczeń zadaje pytania sprawdzające i naprowadzające, - wyczerpująco udziela odpowiedzi na pytania innych, - odpowiada swobodnie, stosując odpowiednie zwroty do adresata i środki pozajęzykowe, - opisuje ustnie postać, przedmiot, krajobraz, - analizuje motywy postępowania postaci, - potrafi odróżnić subiektywizm od obiektywizmu, - zdaje relację z wykładu, pogadanki, potrafi uporządkować usłyszane treści, - rozumie sens czytanych tekstów, umie korzystać z indeksów i bibliografii, - rozróżnia i wskazuje cechy poznanych gatunków literackich, ody, trenu, - wskazuje przykłady fikcji i rzeczywistości, - rozróżnia kreacyjny i odtwórczy charakter literatury, - wskazuje archaizmy, gwarę, - odkrywa w literaturze społeczne, patriotyczne i religijne postawy bohaterów, - rozumie znaczenie pojęć i terminów z zakresu literatury i kultury (załącznik nr 1), - dostrzega tworzywo teatru, telewizji jako połączenia tworzyw teatru i filmu, - świadomie korzysta ze środków masowego przekazu, - dostrzega związek dzieła plastycznego z literackim, - rozróżnia muzykę ludową, klasyczną i popularną, - posługuje się poznanymi słownikami i encyklopediami, - rozumie treść różnorodnych instrukcji, - redaguje różne recenzje, rozprawkę, - uogólnia, dochodzi do prawdy na podstawie przeprowadzonej argumentacji, - redaguje list oficjalny, list motywacyjny, przemówienie, - sporządza notatkę w formie zbiorów, cytatów, - buduje poprawne pod względem składniowym i interpunkcyjnym wypowiedzenia złożone, zapisuje je poprawnie, - w wypowiedziach stosuje poprawne formy nazw własnych, nazwisk żeńskich i nazw miejscowości, - poprawnie zapisuje nazwy własne, zakończenia nazwisk żeńskich oraz zakończenia ski, -cki, -dzki, -stwo, -ctwo, -dziwo,
- poprawnie stosuje i zapisuje neologizmy i zapożyczenia, - stosuje w swych wypowiedziach synonimy, antonimy i homonimy. OCENA DOPUSZCZAJĄCA: - uczeń potrafi słuchać i notować, - wyczerpująco udziela odpowiedzi na pytania innych, - opisuje ustnie postać, przedmiot, krajobraz, - zdaje relację z wykładu, pogadanki, potrafi uporządkować usłyszane treści, - wymienia cechy poznanych gatunków literackich, - rozumie czytane teksty, ich ogólny sens, - wskazuje różnice między fikcją a rzeczywistością, - wskazuje postawy bohaterów, - dostrzega różnice między tworzywem teatru i filmu, - rozróżnia rodzaje czasopism, poprawnie pisze tytuły czasopism, - zna budowę sprawozdania, recenzji, - zna kompozycję rozprawki, listu, - redaguje curriculum vitae (życiorys), - sporządza notatkę, - buduje poprawnie wypowiedzenia złożone, - zna pojęcia: neologizm, synonim, antonim i homonim. ZAŁĄCZNIK NR 1 Wykaz terminów, gatunków i rodzajów literackich dla ucznia kl. III POJĘCIA: GRAMATYKA kompromis, negocjacja, parafraza, wniosek, dygresja, tren, oda, tekst źródłowy, reportaż, indeks, bibliografia, gwara, archaizm, dialektyzm, teatr telewizji, - wypowiedzenia wielokrotnie złożone, - mowa zależna, - mowa niezależna, - neologizm, - zapożyczenia, - synonim, - antonim, - homonim.
media, komunikat (przekaz medialny), sztuka abstrakcyjna, muzyka ludowa, muzyka klasyczna, muzyka popularna, etymologia, slogan, hipoteza, kontrargument, list otwarty, list motywacyjny, curriculum vitae, przemówienia, mapa mentalna (mapa myśli). KRYTERIA OCEN (nauka o języku) OCENA BARDZO DOBRA: - przekształca różnorodne konstrukcje składniowe w zależności od potrzeb komunikacyjnych i stylistycznych, - świadomie stosuje i przekształca w wypowiedziach mowę zależną i niezależną, wykorzystuje ich funkcje stylistyczne, - ocenia poprawność neologizmów i zapożyczeń, ich wartość komunikacyjną i stylistyczną. OCENA DOBRA: - przekształca różnorodne konstrukcje składniowe (wypowiedzenia wielokrotnie złożone), - świadomie stosuje i przekształca w wypowiedziach mowę zależną i niezależną, - parafrazuje teksty, wykorzystuje wyrazy synonimiczne, wieloznaczne, przeciwstawne, - ocenia poprawność neologizmów i zapożyczeń. OCENA DOSTATECZNA: - buduje poprawne pod względem składniowym i interpunkcyjnym wypowiedzenia złożone, - poprawnie zapisuje wypowiedzenia złożone, mowę zależną i niezależną, - w wypowiedziach stosuje poprawne formy nazw własnych, nazwisk żeńskich i małżeństw, nazw miejscowości, - poprawnie zapisuje nazwy własne, zakończenia nazwisk żeńskich oraz zakończenia ski, -cki, -dzki, -stwo, -ctwo, -dziwo, - dobiera wyrazy, które najtrafniej wyrażają żądane treści, - poprawnie stosuje i zapisuje neologizmy i zapożyczenia, - stosuje w swych wypowiedziach synonimy, antonimy i homonimy, - poprawnie stosuje w swych wypowiedziach wyrazy o znaczeniu abstrakcyjnym i konkretnym.
OCENA DOPUSZCZAJĄCA: - buduje poprawnie wypowiedzenia złożone, - poprawnie zapisuje wypowiedzenia, - poprawnie zapisuje nazwy własne, - zna pojęcia: neologizm, synonim, antonim i homonim.