L. Dz. /LW/2010 Warszawa, 14.04.2010 r. Pan Marek Sawicki Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Pragnę serdecznie podziękować za zaproszenie na debatę Okrągły stół rolniczy, której celem będzie omówienie problemów, związanych z realizacją Wieloletniego programu promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014. W związku tym pozwalam sobie przesłać stanowisko, jakie w związku z pracami nad założeniami do nowelizacji Ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w związku z koniecznością transpozycji do polskiego prawa zapisów Dyrektywy 2009/28/WE oraz Dyrektywy 2009/30/WE, przygotowała nasza organizacja. Ponadto pozwalam sobie poinformować, że z naszej inicjatywy odbyło się na powyższy temat spotkanie robocze z przedstawicielami Krajowej Izby Biopaliw. Leszek Wieciech Dyrektor Generalny U L. R E J T A N A 1 7 L O K. 3 6, 0 2-5 1 6 W A R S Z A W A T E L / F A X : 2 2 8 4 8 3 6 0 5, 2 2 8 4 8 4 5 9 0, E - M A I L : p o p i h n @ p o p i h n. p l C Z Ł O N K O W I E : * B P P O L S K A S. A. * E X X O N M O B I L P O L A N D S P. Z O. O. * F U C H S O I L C O R P. S P Z O. O. * G R U P A L O T O S S. A. * J & S E N E R G Y S. A. * * L U K O I L P O L S K A S P. Z O. O. * N E S T E P O L S K A S P. Z O. O *. O L P P S P. Z O. O. * P E R N P R Z Y J A Ź Ń S. A. * P K N O R L E N S. A. * * S H E L L P O L S K A S P. Z O. O. * S L O V N A F T P O L S K A S. A. * S T A T O I L P O L S K A S P. Z O. O. * * T A N Q U I D P O L S K A S P. Z O. O. * T O T A L P O L S K A S P. Z O. O. *
Propozycje zagadnień istotnych z punktu widzenia branży paliwowej do uwzględnienia w projekcie założeń do ustawy nowelizującej Ustawę o biokomponentach i biopaliwach ciekłych 1. Okres rozliczeniowy i zmniejszenie wielkości NCW 1.1 Uwagi wprowadzające Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 23 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych ("Ustawa o Biopaliwach"), podmiot realizujący NCW jest zobowiązany zapewnić w danym roku co najmniej minimalny udział biokomponentów i innych paliw odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedawanych, zbywanych w innej formie lub zużywanych przez niego na potrzeby własne. Minimalny udział równy jest NCW, który zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2007 roku ("Rozporządzenie NCW") wynosi: (a) w 2010 r. - 5,75%; (b) w 2011 r. - 6,20%; (c) w 2012 r. - 6,65%; (d) w 2013 r. - 7,10%. W ocenie branży paliwowej, powyższe wskaźniki ustalone zostały na zawyżonym poziomie, co w połączeniu z występowaniem innych problemów w funkcjonowaniu rynku biopaliw w Polsce, które sygnalizowaliśmy Ministerstwu Gospodarki od pewnego czasu, może prowadzić do tego, że już w czasie najbliższej przyszłości osiągnięcie zakładanego poziomu NCW może być w praktyce bardzo trudne do wykonania lub w ogóle niemożliwe. Zgodnie z punktem 18 preambuły Dyrektywy RED 1 "Obowiązkowy cel 10% dla transportu, który mają osiągnąć wszystkie państwa członkowskie, należy zatem zdefiniować jako tę część końcowego zużycia energii w sektorze transportu, która ma pochodzić ze źródeł odnawialnych jako całości, a nie tylko biopaliw". 1 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28 z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE 2
Jednocześnie, w świetle postanowień Dyrektywy RED należy wskazać, iż: (a) (b) nadrzędnym celem dla Polski jest osiągnięcie do 2020 roku w sektorze transportu co najmniej 10% udziału energii ze źródeł odnawialnych; powyższy cel, zgodnie z Dyrektywą RED, zrealizowany ma zostać nie tylko za pomocą użycia biopaliw; (c) Dyrektywa RED nie nakłada na państwa członkowskie obowiązku wyznaczenia konkretnych wielkości jako poszczególnych etapów dochodzenia do osiągnięcia celu w 2020 r., a zatem w tym zakresie państwa członkowskie mają swobodę we wdrażaniu odpowiednich rozwiązań (przy jednoczesnym obowiązku zrealizowania celu w 2020 roku); (d) utrzymanie regulacji prawnych w obecnym kształcie spowoduje, iż obowiązek realizacji 10 % energii pochodzącej z energii odnawialnej w transporcie spoczywać będzie tylko na branży paliwowej, a faktycznie zrealizowany udział energii ze źródeł odnawialnych w transporcie w 2020 r., liczony zgodnie z art. 3 ust. 4 Dyrektywy RED, będzie przekraczał wymagany poziom 10%, kosztem nadmiernego obciążenia podmiotów z branży paliwowej. Mając na uwadze umożliwienie realizacji NCW przez zobowiązane podmioty, uwzględniając przy tym interesy producentów biokomponentów oraz obowiązek osiągnięcia przez Polskę do 2020 roku co najmniej 10% udziału energii odnawialnej w zużyciu energii w transporcie przy poszanowaniu zasady proporcjonalności, postuluje się (i) obniżenie obecnie obowiązujących wysokich poziomów NCW na najbliższe lata, (ii) umożliwienie przenoszenia części niezrealizowanego NCW na kolejny rok, jak również zaliczanie nadwyżki w realizacji NCW w kolejnym roku (iii) wyposażenie Rady Ministrów w kompetencje do określenia w szerszym niż teraz zakresie sytuacji, w których może nastąpić zmniejszenie NCW a także całkowite zawieszenie obowiązku jego realizacji. 1.2 Obniżenie poziomów NCW / zmniejszenie tempa wzrostu NCW Biorąc pod uwagę wyraźne postanowienie Dyrektywy RED, że energia w sektorze transportu, ma pochodzić ze źródeł odnawialnych jako całości, a nie tylko biopaliw, można wskazać na niespójność z tym z zapisem Polityki energetycznej Polski do 2030 r., która przewiduje że 10 procentowy udział ma zostać osiągnięty wyłącznie w postaci biopaliw. Mając na uwadze powyższe, POPiHN postuluje: 3
(a) (b) (c) uwzględnienie przy ustalaniu drogi dochodzenia do wymaganego poziomu 10% udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie w 2020 r. całej energii ze źródeł odnawialnych, także energii elektrycznej wykorzystywanej w segmencie transportu (na bazie rzetelnych danych szacunkowych); obniżenie zakładanych poziomów NCW na najbliższe lata względem poziomów obecnie określonych w Rozporządzeniu NCW, w sposób umożliwiający zrównoważony i stabilny wzrost, gwarantujący uzyskanie poziomu 10% udziału energii ze wszystkich źródeł odnawialnych w transporcie w 2020 r. (z uwzględnieniem energii elektrycznej) bez nadmiernego obciążania sektora paliwowego na początkowym etapie realizacji celów Dyrektywy RED; wprowadzenie zasady, że producenci i importerzy paliw zobowiązani są do realizacji NCW w zakresie, w jakim jest to możliwe poprzez dodawanie biokomponentów do paliw ciekłych ze względu na obowiązujące przepisy dotyczące wymagań jakościowych paliw (rozwiązania takie są przyjęte m.in. w Niemczech i Austrii). Realizacja NCW powinna następować również w drodze wprowadzania na rynek biopaliw przez ich producentów. 1.3 Okres rozliczeniowy NCW Postulujemy wprowadzenie rozwiązań zakładających ustalanie wielkości NCW na dany rok kalendarzowy z jednoczesnym wprowadzeniem 2 letniego okresu rozliczeniowego. Zasadniczym elementem takiego rozwiązania będzie możliwość przenoszenia przez podmioty zobowiązane do realizacji NCW części niezrealizowanego NCW w danym roku kalendarzowym na rok kolejny (część niezrealizowanego NCW będzie dodatkowo doliczona do ilości NCW obowiązującego w roku kalendarzowym, na który przeniesiono niezrealizowaną część NCW). Jednocześnie POPiHN zgadza się, aby ustawowo ograniczyć np. do 15% - procentową wielkość NCW, którą można byłoby przenieść do realizacji na rok kolejny. Konsekwentnie, w sytuacji zrealizowania w danym roku NCW powyżej zakładanej wielkości powinna istnieć możliwość zaliczenia tak powstałej nadwyżki do wielkości NCW do zrealizowania w kolejnym roku dwuletniego okresu rozliczeniowego. Propozycja dotycząca zmian zasad rozliczania NCW jest zgodna z postanowieniami Działania 4.3 przewidzianego w "Programie działań wykonawczych na lata 2009-2012" (załącznik do Polityki energetycznej Polski do 2030 r.) 1.4 Uelastycznienie instrumentów ustalania wielkości NCW 4
W celu umożliwienia reagowania w szerszym zakresie na sytuacje mogące negatywnie wpłynąć na możliwość zrealizowania w danym okresie zakładanej wielkości NCW, należy przewidzieć w Ustawie o Biopaliwach upoważnienie Rady Ministrów do zmniejszenia NCW (lub zawieszenia obowiązku jego realizacji) w większej liczbie przypadków niż wskazane obecnie w art. 24 ust. 2 Ustawy. W konsekwencji postulujemy wykreślenie z art. 24 ust. 2 Ustawy zapisu mówiącego, iż zmniejszenie NCW jest możliwe tylko w przypadku zmiany warunków zaopatrzenia w surowce rolnicze lub biomasę. Postulujemy również wprowadzenie zapisu pozwalającego na zawieszenie realizacji obowiązku NCW w określonym czasie. 2. Handel tzw. biocertyfikatami/delegowanie wykonania NCW 2.1 Uwagi wprowadzające Wymagany Dyrektywą RED poziom 10% udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie jest celem krajowym, a nie celem ustanawianym indywidualnie dla każdego podmiotu z osobna. W związku z tym, instrumenty wdrażające regulacje wspólnotowe do krajowego porządku prawnego powinny koncentrować się na "łącznym" osiągnięciu celów wyznaczonych Dyrektywą RED a nie na nakładaniu obowiązku osiągnięcia tego celu przez każdy z zaangażowanych podmiotów indywidualnie. Zgodnie z obecnymi regulacjami prawnymi, podmiot, który realizuje nadwyżki ponad wymagany poziom NCW, nie osiąga z tego tytułu żadnych przywilejów, a jego jedyną korzyścią jest de facto uniknięcie zapłaty kary. Taka regulacja w praktyce wpływa demotywująco na podmioty posiadające zdolności produkcyjne przewyższające wymogi określone w Rozporządzeniu NCW. Jednocześnie podmiot, któremu nie uda się zrealizować NCW jest zmuszony zapłacić wysoką karę, mimo że w ogólnym rozrachunku ilość biopaliw na rynku jest w taka sama, jak gdyby każdy z tych podmiotów samodzielnie zrealizował wymagany NCW, a więc ostatecznie rozliczenie pozostaje zgodne z ustaloną ścieżką dochodzenia do wymaganego poziomu ustalonego przepisami Dyrektywy RED. Zdaniem POPiHN, wprowadzenie możliwości handlu nadwyżkami NCW jest zgodne z celami RED i ułatwi jej realizację. 2.2 Propozycja zmian Propozycja POPiHN zakłada wprowadzenie do Ustawy o Biopaliwach (poprzez dodanie nowych artykułów do Rozdziału 4 oraz Rozdziału 6 Ustawy) przepisów regulujących system wydawania świadectw (biocertyfikatów) potwierdzających, iż dany podmiot sprzedał, zbył w innej formie lub zużył na potrzeby własne określoną 5
ilość paliw ciekłych lub biopaliw ciekłych zawierających określoną ilość biokomponentów. Rozliczenie się z realizacji NCW następowałoby poprzez przedstawienie właściwemu organowi wymaganej prawem ilości świadectw (biocertyfikatów), które jednocześnie miałyby "pokrycie" w ilości biopaliw wprowadzonych rzeczywiście na rynek lub zużytych przez dany podmiot na potrzeby własne. Do przedstawienia świadectw w celu ich rozliczenia podmioty uczestniczące w systemie zobowiązane byłyby do końca kwartału następującego po zakończeniu okresu rozliczeniowego (obecnie okres roczny, postulowana zmiana dwuletni okres rozliczeniowy), na podstawie świadectw wystawionych za zbyte/zużyte na potrzeby własne paliwa w okresie rozliczeniowym. Prawa majątkowe wynikające z otrzymanych świadectw (biocertyfikatów) podlegałyby obrotowi. W konsekwencji, każdy podmiot wprowadzający do obrotu biopaliwa mógłby według własnego uznania, zachować otrzymane świadectwa do rozliczenia zrealizowanego przez siebie NCW albo zbyć otrzymane świadectwa (prawa majątkowe z nich wynikające) na rzecz innego podmiotu zobowiązanego do realizacji NCW. Procedura "wydawania" świadectw zbycia (zużycia) paliw lub biopaliw oparta byłaby o obowiązujące regulacje w zakresie sprawozdawczości wytwórców i producentów (art. 30 Ustawy o Biopaliwach). System wymagałby także wprowadzenia rozwiązań uniemożliwiających wielokrotny handel tym samym świadectwem (biocertyfikatem) i przedstawianie go w celu wykazania realizacji NCW (można przyjąć np. system umarzania biocertyfikatów przez właściwy organ). Jako alternatywę do zaproponowanego powyższego rozwiązania można również rozważyć możliwość umownego delegowania realizacji NCW przez podmiot do tego zobowiązany na rzecz innego podmiotu (rozwiązanie stosowane np. w Niemczech). Powyższe propozycje uwzględniają postanowienia Działania 4.3 przewidzianego w "Programie działań wykonawczych na lata 2009-2012" (załącznik do Polityki energetycznej do 2030 r.). 3. Kary za niezrealizowanie NCW Postulujemy zmniejszenie wysokości kar z tytułu niezrealizowania NCW. Polski system, pod względem wielkości kar grożących z tytułu niezrealizowania NCW jest zupełnie wyjątkowy na tle systemów obowiązujących w innych państwach członkowskich (w niektórych z nich nie ma w ogóle kar). 6
Co do zasady zgadzamy się z zapisami Ustawy o Biopaliwach przewidującymi sankcje za niezrealizowanie obowiązków, nie zgadzamy się natomiast z wysokością grożących z tego tytułu kar pieniężnych. W ocenie POPiHN, tak wysokie kary pieniężne nie powodują wcale rozwoju ryku biopaliw w Polsce ani nie przyczyniają się do lepszej ochrony krajowych wytwórców biokomponentów. Nadmierna wysokość kar powoduje jedynie, że podmioty realizujące NCW w obawie przed koniecznością ich zapłaty zmuszone są do podejmowania działań nieuzasadnionych ekonomicznie, przynoszących im straty finansowe, które w ostatecznym rozrachunku rozliczane są w cenie paliwa, czyli przenoszone na konsumentów paliw. Naszym zdaniem, rozwój rynku biopaliw powinien być stymulowany poprzez wdrażanie regulacji mających na celu upowszechnienie ich użycia, rozwój nowych technologii wytwarzania biopaliw, itp. a nie w oparciu o zawyżone kary grożące podmiotom nierealizującym NCW. W związku z powyższym, proponujemy zmniejszenie wysokości kar grożących z tytułu niezrealizowania NCW, tak aby zbliżyć obowiązujące w tym zakresie rozwiązania do rozwiązań obowiązujących w innych państwach (np. Niemczech obowiązuje ryczałtowa opłata na poziomie 62 eurocentów za każdy litr brakującego do realizacji celu biokomponentu). Proponujemy propozycję kary 1500,- PLN/tonę niewprowadzonego do obrotu biokomponentu, czyli mniej więcej na poziomie, jaki był zapisany przed zmianą w ustawie o biopaliwach wzoru pozwalającego na wyliczenie kary. 4. Technologia współuwodornienia W celu stworzenia większych możliwości realizacji NCW zobowiązanym do tego podmiotom należy przewidzieć możliwość wprowadzania nowych technologii produkcji biopaliw, w tym min. poprzez stworzenie ram prawnych dla technologii tzw. współuwodorniania oraz możliwości zaliczania powstającego w jego wyniku produktu do NCW. Powyższe wymaga wprowadzenia właściwych definicji ustawowych. W ocenie POPiHN wynikające z Dyrektyw RED oraz FQD 2 regulacje nie stoją na przeszkodzie we wdrożeniu takiego rozwiązania. Argumentem w tym zakresie nie powinno być również wymienienie w Załączniku IV do Dyrektywy FQD ścieżki produkcji konkretnych rodzajów biopaliw (nie uwzględniając wprost współuwodornienia), gdyż jak min. wynika z art. 7d ust. 7 Dyrektywy FQD, załącznik IV może zostać 2 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/30 z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do specyfikacji benzyny i olejów napędowych oraz wprowadzająca mechanizm monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 1999/32/WE odnoszącą się do specyfikacji paliw wykorzystywanych przez statki żeglugi śródlądowej oraz uchylająca dyrektywę 93/12/EWG 7
dostosowany do postępu naukowo-technicznego, w tym również poprzez dodanie wartości dla innych ścieżek produkcji biopaliw. Punkt 33 preambuły Dyrektywy FQD mówi także, że z powodów natury technicznej wymagany jest pułap zawartości estrów metylowych kwasów tłuszczowych. Limit zawartości estrów metylowych kwasów tłuszczowych wynika z powodów technicznych, tj. olej napędowy zawierający do 7% estrów w silniku zachowa się jak czysto mineralny (naftowy) olej napędowy. Wprowadzanie takiego limitu byłoby jednak nieuzasadnione dla takich biokomponentów, jak czyste węglowodory zbliżone do oleju napędowego, produkowane z biomasy, lub hydrorafinowany olej roślinny. Wobec powyższego POPiHN proponuje, aby nie limitować zawartości tych biokomponentów w oleju napędowym (nie ma technicznego uzasadnienia do limitowania zawartości węglowodorów pochodzących z współuwodorniania). Jeżeli w przypadku technologii współuwodornienia mówi się o procentowym ograniczeniu zawartości węglowodorów z współuwodornienia to wyłącznie w odniesieniu do wielkości NCW i ochronie interesów wytwórców estrów metylowych. POPiHN proponuje, aby w 2011 roku 3% energetycznej realizacji NCW mogło być wykonane poprzez biopaliwa produkowane w technologii współuwodornienia. Udział w następnych latach wyznaczałby Minister Gospodarki w drodze rozporządzenia. Wprowadzenie technologii współuwodornienia (i zaliczania jego produktu do NCW) skutkować będzie zmianami w systemie naliczania podatku akcyzowego. Ponadto należy uwzględnić możliwość stosowania i zaliczenia do realizacji NCW biopaliw takich, jak uwodorniony olej roślinny (HVO), biodme, paliwa wyprodukowane w technologii Fischer-Tropsch. 5. Uporządkowanie i ujednolicenie definicji i terminologii ustawowej W związku z wdrożeniem Dyrektyw FQD i RED, postulujemy zmiany w katalogu definicji na gruncie Ustawy o Biopaliwach, min. w następującym zakresie:. (a) wprowadzenie ogólnej definicji "biopaliw ciekłych" zgodnej z definicją wynikająca z Dyrektywy RED oraz jednoczesne określenie delegacji ustawowej dla ministra właściwego do spraw gospodarki do ustalenia szczegółowej listy biopaliw ciekłych w rozporządzeniu wykonawczym do Ustawy o Biopaliwach, w tym upoważnienie Ministra Gospodarki do 8
poszerzenia tej listy w miarę postępu naukowo-technicznego o nowe substancje (m.in. w zakresie paliw I generacji i II generacji) 3 ; (b) wprowadzenie nowej terminologii pojęciowej w zakresie zagadnień zrównoważonego rozwoju, redukcji emisji gazów cieplarnianych, biopłynów, systemu certyfikacji jakości paliw, wprowadzanych przez dyrektywy RED i FQD. Jednocześnie, ujednolicenia na poziomie ustawodawstwa krajowego, uporządkowania i dostosowania do wprowadzonych zmian w Ustawie o Biopaliwach wymaga obecnie funkcjonująca siatka pojęciowa w zakresie pojęć "biomasy", "wytwórcy" czy "podmiotu realizującego Narodowy Cel Wskaźnikowy". Wprowadzenia dodatkowych definicji ustawowych wymagałoby uwzględnienie w Ustawie o Biopaliwach zmian postulowanych powyżej, m.in. w zakresie wprowadzenia systemu handlu nadwyżkami NCW, wprowadzenia technologii współuwodorniania. 6. Redukcja emisji gazów cieplarnianych (art. 7a Dyrektywy FQD) oraz kryteria zrównoważonego rozwoju (art. 7c Dyrektywy FQD oraz art. 17 Dyrektywy RED). 6.1 Art. 7a Dyrektywy FQD redukcja emisji gazów cieplarnianych Na gruncie art. 7a Dyrektywy FQD, w związku z punktem 9 preambuły, państwa członkowskie są zobowiązane zapewnić, aby na dostawców 4 nałożony został obowiązek zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia (tzw. LCA) w przeliczeniu na jednostkę energii uzyskanej z paliw i energii dostarczonej o maksymalnie 10% do dnia 31 grudnia 2020 r. w porównaniu ze średnim unijnym poziomem emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia w przeliczeniu na jednostkę energii z paliw kopalnych w 2010 roku. Redukcja emisji powinna być 3 Obecne brzmienie definicji pojęcia "biopaliwa ciekłe" zawartej w art. 2 ust. 2 pkt. 11 Ustawy o Biopaliwach w zw. z art. 2 ust. 2 tej ustawy prowadzi do sytuacji, gdy praktyczne ustalenie katalogu biopaliw (a tym samym, jasne określenie sposobów spełnienia ustawowych obowiązków nałożonych na uczestników rynku paliwowego) jest utrudnione. Jednocześnie, poszerzenie katalogu biopaliw ciekłych o nowe substancje co jest uzasadnione ciągłym postępem noukowo-technicznym, wymusza prowadzenie zmian poprzez uruchamianie długotrwałych i pracochłonnych procesów zmiany ustawy. 4 podmiot odpowiedzialny za zgłaszanie paliw lub energii organom odpowiedzialnym za naliczanie podatku akcyzowego lub, jeżeli nie jest należny podatek akcyzowy, każdy inny odnośny podmiot wyznaczony przez państwo członkowskie 9
osiągnięta poprzez stosowanie biopaliw, paliw alternatywnych, oraz ograniczenia w spalaniu i uwalnianiu do atmosfery w miejscu produkcji. Zmniejszenie emisji wymagane w Dyrektywie FQD składać się będzie z : (a) (b) (c) celu obowiązkowego 6% do dnia 31 grudnia 2020 r. (możliwość wprowadzenia celów przejściowych tzn. 2% do dnia 31 grudnia 2014 roku i 4% do dnia 31 grudnia 2017 roku); wskaźnikowego celu dodatkowego 2% do dnia 31 grudnia 2020 r., z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1 lit. h), osiąganego za pośrednictwem jednej lub obu metod wskazanych w art. 7a ust. 2 punkty b (i), (ii) Dyrektywy FQD; wskaźnikowego celu dodatkowego 2% do dnia 31 grudnia 2020 r., z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1 lit. i), osiąganego za pośrednictwem wykorzystania kredytów nabytych w ramach mechanizmu czystego rozwoju protokołu z Kioto, na warunkach określonych w dyrektywie 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady. Emisje gazów dla cyklu życia biopaliw obliczane są zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 7d Dyrektywy FQD, metodologia obliczania emisji dla innych paliw i energii ma być zgodna z zasadami wskazanymi w art. 7a ust. 5 Dyrektywy FQD, a wypracowana ma zostać ostatecznie przez Komisję Europejską w trybie konsultacji. Z uwzględnieniem zapisów art. 7d Dyrektywy FQD należy wypracować szczegółową i ujednoliconą metodykę obliczania LCA. W tym zakresie kompetencje do szczegółowego określenia metodyki LCA powinny zostać przyznane Ministrowi Gospodarki. Na podstawie danych posiadanych przez POPiHN istnieje uzasadniona obawa czy polscy wytwórcy biopaliw będą w stanie spełnić kryterium minimalnej oszczędności GHG. Brak spełnienia kryterium minimalnej oszczędności GHG na określonym przez RED poziomie min. 35% oznacza brak możliwości zaliczenia biokomponentu na poczet realizacji NCW i skorzystania z ulgi akcyzowej. Ze względu na fakt, że w Polsce większość instalacji tego typu zaczęła funkcjonować po 1 stycznia 2008 roku, wymóg redukcji GHG uderza w nie już od 23 stycznia 2011 roku (art. 1, pkt. 2. RED). Istnieje zatem ryzyko, że producenci paliw będą zakupywać biokomponenty z innych krajów UE, np. z Niemiec, gdyż tam produkowane biokomponety mają lepsze wskaźniki redukcji GHG, między innymi dzięki stosowaniu tzw. zielonej energii w procesach technologicznych. 6.2 Kryteria zrównoważonego rozwoju i system certyfikacji 10
Zgodnie z Dyrektywą FQD oraz RED biopaliwa oraz biopłyny spełniać muszą tzw. kryteria zrównoważonego rozwoju. W przypadku braku wdrożenia przez państwo członkowskie właściwych instrumentów prawnych, w zakresie w jakim biopaliwa nie spełniają kryteriów zrównoważonego rozwoju, biopaliwa nie będą mogły być: (a) (b) (c) uwzględniane przy obliczaniu nałożonego przez Dyrektywę RED obowiązku osiągnięcia 10% udziału energii odnawialnej w końcowym zużyciu energii w transporcie; kwalifikowane dla wsparcia finansowego przewidywanego dla biopaliw w państwie członkowskim; uwzględniane przy obliczaniu poziomu redukcji emisji gazów cieplarnianych, o którym mowa w Dyrektywie FQD. Istnieje pilna potrzeba stworzenia w Polsce wiarygodnego systemu certyfikacji potwierdzającego spełnienie przez biopaliwa kryteriów zrównoważonego rozwoju. System taki został już np. wprowadzony w Niemczech w drodze uchwalenia specjalnego rozporządzenia. System ten nie może całej odpowiedzialności nakładać na przemysł paliwowy. Wskazane jest przyjęcie pragmatycznych rozwiązań, takich jak certyfikacja w cyklu rocznym i kontrola jedynie części dostawców wraz z domniemaniem spełnienia wymogów przez pozostałych. Jedną z propozycji w zakresie systemu certyfikacji jest wydawanie certyfikatów dotyczących pochodzenia surowca przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za pośrednictwem organów terenowych. Następnie, począwszy od pierwszego przetwórcy, podmioty występujące w łańcuchu wytwarzania biopaliwa musiałyby wdrożyć wewnętrzne systemy rozliczeń surowców i produktów, dla których będą wydawane świadectwa pochodzenia surowca. Systemy te oparte będą na ewidencji przepływającej masy surowców i produktów i przypisaniu przepływającej masie świadectw pochodzenia. Systemy te opracowywane będą w każdym zakładzie przy udziale trzeciego podmiotu, wskazanego przez upoważnioną jednostkę certyfikującą. Jednostka certyfikująca wskazana w rozporządzeniu Ministra Gospodarki wydawać będzie certyfikaty dla systemów działających w każdym z zakładów, ważne przez jeden rok. System ten będzie jednocześnie kompatybilny z istniejącym obecnie systemem certyfikacji jakości biopaliw i biokomponentów. Konieczne jest też wprowadzenia regulacji pozwalających na uznawanie wydanych zgodnie z zapisami dyrektyw certyfikatów z innych państw, zgodnie z zasadą swobodnego przepływu towarów i postanowieniami FQD i RED. 11
Jednocześnie należy wprowadzić regulacje dotyczące min.: (a) (b) (c) ochrony obszarów o wysokiej bioróżnorodności; ograniczenia produkcji surowca na terenach zasobnych w pierwiastek węgla; redukcji emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia biopaliw. Kwestią do dyskusji jest ustalenie czy właściwe przepisy znajdą się w Ustawie o Biopaliwach czy też Ustawie o Jakości. Niewdrożenie odpowiednich regulacji, w konsekwencji brak spełnienia kryteriów Dyrektyw FQD i RED może przyczynić się do zapaści rynku biopaliw w Polsce, a w konsekwencji nawet do niewypełnienia przez Polskę zakładanych poziomów udziału energii odnawialnej w sektorze transportu. 7. Biopaliwa II generacji Przepisy Dyrektywy RED zawierają uregulowania mające na celu promocję tzw. biopaliw II i III generacji (np. punkt 66 preambuły Dyrektywy RED). Postuluje się wdrożenie do polskich regulacji zapisów analogicznych do Dyrektywy RED (art. 21 ust. 2) przewidujących, iż wkład biopaliw wytworzonych z odpadów, pozostałości, niespożywczego materiału celulozowego oraz materiału lignocelulozowego uznaje się za dwukrotnie większy od wkładu innych biopaliw. Uważamy, że podczas procesu transpozycji powinno się wpisać do polskiego prawa zapisy ustawowe, skupiające w rękach Ministra Gospodarki wszelkie kompetencje, niezbędne do sprawnego wdrożenia i realizacji zapisów obu dyrektyw. 12