Załącznik do uchwały Rady Gminy Samborzec nr XXII/84/08 z dnia 22 kwietnia 2008 roku. STRATEGIA ROZWOJU GMINY SAMBORZEC 2007-2015

Załącznik do uchwały Rady Gminy Samborzec nr XXII/84/08 z dnia 22 kwietnia 2008 roku. STRATEGIA ROZWOJU GMINY SAMBORZEC 2007-2015 Samborzec 2007 1

Spis treści 1. Wstęp....... 3 2. Diagnoza stanu gminy 4... 2.1. Położenie, powierzchnia, ludność.. 4 2.2. Środowisko przyrodnicze..... 4 2.3. Rolnictwo... 6 2.4. Sytuacja gospodarcza. 7 2.5. Baza kulturalna 8 2.6. Infrastruktura drogowa...... 9 2.7. Sieć telekomunikacyjna... 10 2.8 Sieć wodno-kanalizacyjna 10 2.9 Sieć energetyczna.. 11 2.10 Sieć gazowa.. 11 2.11 Gospodarki odpadami 11 2.12 Opieka zdrowotna.. 12 2.13 Oświata.. 13 2.14 Sfera społeczna. 13 3 Raport z konsultacji społecznych... 15 4. Analiza SWOT... 29 5. Analiza problemów i celów oraz uwarunkowania zewnętrzne. 33 6. Wizja i misja gminy... 34 7. Cele strategiczne i projekty... 36 8. Powiązanie Strategii rozwoju Gminy Samborzec z dokumentami 45 9. strategicznymi... Wdrażanie i monitoring strategii... 54 2

1. Wstęp Podstawowym celem działania samorządu jest osiągnięcie zrównoważonego rozwoju regionu, który prowadzi do poprawy jakości życia lokalnej społeczności. Posiadanie Strategii Rozwoju Gminy ma istotne znaczenie dla realizacji zrównoważonego rozwoju gminy i ułatwia władzy samorządowej podejmowanie strategicznych decyzji. W przygotowaniu strategii uczestniczą przedstawiciele władz lokalnych (wójt, radni), przedsiębiorcy, przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz aktywni mieszkańcy gminy. Oznacza to, że w proces wyznaczania celów rozwoju społecznogospodarczego lokalnych społeczności włączone jest jak najszersze grono odbiorców późniejszych działań. Dzięki temu strategia pozwala na przedstawienie interesów lokalnej społeczności, a konsekwentnie realizowana daje mieszkańcom oraz podmiotom gospodarczym poczucie stabilizacji. Współudział partnerów społeczno-gospodarczych stanowi istotny wkład w budowę społeczeństwa obywatelskiego. Monitorowanie i czasowe aktualizacje służą dodatkowo zapewnieniu koncentracji środków i efektywności ich wykorzystania. Strategia jest dokumentem otwartym na modyfikacje i uzupełnienia. Ważne, aby była dokumentem, do którego odwołują się nie tylko władze, ale i mieszkańcy Gminy. Strategia jako nakreślenie kierunków wieloletniego rozwoju, pozwala wykazać zasadność i celowość aplikowania o dofinansowanie projektów gminnych (realizowanych przez samorząd gminny oraz podmioty gospodarcze i społeczne) z funduszy zewnętrznych, w tym z funduszy Unii Europejskiej. W praktyce niemożliwe jest, bowiem pozyskanie środków finansowych z różnorodnych programów pomocowych (np. Unii Europejskiej) bez rzetelnego i jasnego zaprezentowania celów i priorytetów rozwoju gminy. Dodatkowo dokument ten ułatwia opracowywanie dokumentacji projektowej i pozwala na łatwiejsze zawiązywanie porozumień międzygminnych dla realizacji ponad gminnych projektów. Strategia Rozwoju Gminy Samborzec obejmuje lata 2007-2015, co pokrywa się z okresami najważniejszych krajowych i regionalnych dokumentów strategicznych oraz okresem programowania wydatków 3

budżetowych Unii Europejskiej na współfinansowanie sektorowych programów operacyjnych. W przedmiotowym dokumencie przedstawiono wyniki konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy, których uwagi uwzględniono przy opracowywaniu Strategii. Dokument powstał przy uwzględnieniu najważniejszych dokumentów strategicznych i programowych, które mogą, dzięki zapisanym w nich formom wsparcia, przyczynić się do realizacji założeń strategii. 2. Aktualna sytuacja społeczno gospodarcza gminy Samborzec. 2.1 Położenie, powierzchnia, ludność. Gmina Samborzec położona jest w południowo-wschodniej części Polski, południowo-wschodniej części powiatu sandomierskiego nad lewym brzegiem Wisły. Wraz z gminami: Koprzywnica, Łoniów, Klimontów, Obrazów, Wilczyce, Dwikozy, Zawichost i Sandomierz tworzy powiat sandomierski. Najbliższe ośrodki miejskie to: Sandomierz, Staszów, Tarnobrzeg i Stalowa Wola. Odległość do Kielc- stolicy województwa wynosi 100. Gmina zajmuje powierzchnię 8 537,00 ha. Zamieszkują w niej 9 244 osoby. 2.2 Środowisko przyrodnicze. Gmina Samborzec pod względem fizjologicznym leży w obrębie dwóch odmiennych geologicznie i geomorfologicznie jednostek. Część północnozachodnia należy do Wyżyny Sandomierskiej, a część południowowschodnia leży w Kotlinie Sandomierskiej. Duża połać gminy leży na Nizinie Skotnickiej. Jej powierzchnia wynosi 30 2, a zaczyna się od dawnego ujścia Koprzywianki i dochodzi do Krakówki - Sandomierskiego przedmieścia. Obejmuje ona wsie: Zawisełcze, Bogoria, Ostrołęka, Koćmierzów, Skotniki i Zajeziorze - leżą one w dolinie Wisły. Występują tu gleby wytworzone z alumiów rzecznych, o dobrych fizyczno-chemicznych 4

parametrach, nadające się pod uprawę prawie wszystkich roślin, łatwe do uprawy mechanicznej. Gleby pochodzenia lessowego, brunatne, właściwe czarnoziemy zdegradowane występują na terenie wyżynnym gminy Samborzec, tj. we wsiach: Samborzec, Szewce, Gorzyczany, Chobrzany, Strączków, Ryłowice, Jachimowice, Janowice, Krzeczkowice, Faliszowice, Bystrojowice, Żuków, Śmiechowice, Wielogóra, Polanów, Złota, Andruszkowice, Łojowice, Milczany, Kobierniki i Strochcice. Maksymalne wzniesienie wynosi 206 m n.p.m. - znajduje się ono na terenie wsi Janowice, a minimalna wysokość to 144m n.p.m., którą odczytujemy w dolinie Wisły. Cały obszar wyżyny pokryty jest warstwą lessów, których głębokość dochodzi miejscami do 15-30m. Pokrywa lessowa, złożona głównie z materiału pylistego, podatnego na działanie erozji, porozcinana jest licznymi wąwozami i dolinami rzek: Koprzywianki, Gorzyczanki, Polanówki i niewielkich ich dopływów. Charakterystyczną cechą rzeźby są zbocza o różnym nachyleniu wierzchowiny oraz liczne wąwozy lessowe, których ściany osiągają wysokość od 4 do 5 m i pokryte są bogatą roślinnością. Spotykamy tu również roślinność stepową np. wisienki stepowe w Grobkach w Gorzyczanach. Pod względem klimatycznym gmina Samborzec należy również do dwóch odrębnych regionów klimatycznych. Części wyżynne gminy zaliczone zostały do radomskiej dzielnicy klimatycznej, natomiast obszar doliny Wisły do dzielnicy sandomiersko-rzeszowskiej. Różnice w charakterze rzeźby, warunków glebowych i hydrograficznych gminy powodują zróżnicowania w układzie poszczególnych elementów klimatu. Na specyficzny klimat gminy wpływają stosunki termiczne. Średnia roczna temperatura wynosi +7,6 C, stycznia: -3,2 C; lipca: +18,1 C. Podczas pogodnych nocy zachodzi zjawisko inwersji, tj. zalegania warstwy zimnego powietrza przy powierzchni ziemi. Zimne powietrze gromadzi się w obniżeniach terenu, gdzie występują największe spadki temperatur. Wraz ze spadkiem temperatury wzrost wilgotności powietrza, co doprowadza do powstawania przyziemnych mgieł. Nie jest to zjawisko częste na terenie 5

gminy, ale najczęściej występuje w okresie jesiennym. Przeciętnie mamy 20 dni z mgłą w ciągu roku. Najwyższe temperatury notuje się w północno-zachodniej części gminy, co stwarza najlepsze warunki dla upraw o dużych wymaganiach klimatycznych, np: moreli, brzoskwiń. Ujemną stroną mikroklimatu gminy są późnowiosenne i wczesnojesienne przymrozki, które powodują pewne straty w uprawach warzywniczo-sadowniczych. Na specyfikę klimatu wpływają wiatry, przeważnie południowo-zachodnie. Na wiosnę wieją w większości wiatry północno-wschodnie, zimą przeważają południowo-zachodnie. Najczęściej występują wiatry słabe, poniżej 5m/s. Liczba dni w roku z wiatrem o prędkości ponad 10m/s nie przekracza 15 dni. Średnie zachmurzenie w ciągu roku wynosi 55-70%, zaś wilgotność względna powietrza utrzymuje się średnio w ciągu roku na poziomie 78-82%. Suma rocznego opadu zbliżona jest do średniej krajowej i wynosi 580-630 mm. W ostatnich latach zaobserwowano nieznaczny spadek opadów. Pokrywa śnieżna utrzymuje się przeciętnie około 60-70 dni. Okres wegetacyjny roślin trwa ok. 200-220 dni, co korzystnie wpływa na rozwój produkcji roślinnej, zwłaszcza warzywniczo-sadowniczej. 2.3 Rolnictwo. Gmina Samborzec jest gminą typowo rolniczą. Powierzchnia użytków rolnych wynosi 6 589 ha z czego 2 061,5 ha to grunty orne, w tym 1 098,9 ha stanowią uprawy warzyw, zaś 4 011,9 ha zajmują uprawy sadownicze. Warunki naturalne dla produkcji ogrodniczej należą do najlepszych w kraju. Gmina posiada najbardziej urodzajne gleby w klasach I III 79,1 %, kl. IV 17 % i kl. V - VI 3,9 %. Korzystny klimat oraz dobra jakość gleb sprzyjają rozwojowi intensywnej produkcji rolniczej. Ze względu na specyficzne warunki mikroklimatyczne w rejonie tym skoncentrowana jest produkcja sadownicza (głównie uprawa jabłoni, śliw, wiśni, jak również morele, brzoskwinie, nektaryny) oraz produkcja warzywnicza. Sady zajmują 4 012 ha, co stanowi 60% ogólnej powierzchni użytków rolnych. Uprawa warzyw 6

gruntowych zajmuje ok. 1 100 ha tj. ok. 17% ogólnej powierzchni użytków rolnych. Pozostałe kierunki upraw i hodowli mają charakter marginalny i raczej produkcja na potrzeby własne. Podstawowym problemem jest nadprodukcja owoców i warzyw i w pewnych okresach trudności w ich zbyciu. 2.4 Sytuacja gospodarcza. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego za rok 2006 na terenie Gminy Samborzec w sektorze prywatnym było 394 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, 8 spółek handlowych, 2 spółdzielnie 14 stowarzyszeń i organizacji społeczne. Wykaz ważniejszych instytucji i podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy Samborzec: 1) Urząd Gminy w Samborcu, 2) Zakład Przetwórstwa Owoców SAMBOR Sp. z o.o. w Samborcu, 3) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ( 3 Ośrodki Zdrowia), 4) Bank Spółdzielczy Sandomierz O/ w Samborcu, 5) Komisariat Policji w Samborcu, 6) Urząd pocztowy w Samborcu, 7) Apteka w Samborcu, 8) Gminna Spółdzielnia Sandomierz, 9) Market spożywczo-przemysłowy BINGO, 10) Firma SANDO - eksport owoców i warzyw. Podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON wg sekcji PKD było ogółem 475, z czego 19 w sektorze publicznym oraz 456 w sektorze prywatnym. 7

2.5 Baza kulturalna. Baza kulturalna to przede wszystkim ośrodek kulturalno- sportowy w Samborcu, szkoły, biblioteka publiczna w Samborcu i strażnice OSP. Wśród najważniejszych imprez kulturalnych odbywających się na terenie gminy można wymienić: 1) Święto Kwitnącej Jabłoni impreza organizowana przez gminę od 1988 roku corocznie w I dekadzie maja- wpisana do kalendarza imprez wojewódzkich, 2) Gminny Dzień Dziecka, 3) Powitanie Lata, 4) Przegląd Piosenki Religijnej, 5) Turniej piłki nożnej o puchar Wójta, 6) Turniej tenisa stołowego, szachowy i warcabowy dla dzieci organizowany w kilku szkołach (rejonach), Konkursy fotograficzne, poetyckie, plastyczne organizowane przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Samborcu we współpracy ze szkołami. Baza gastronomiczna bardzo skromna. Jeden bar zajazd w msc. Złota, jedna restauracja w msc. Samborzec, bazy noclegowej brak. Bliska odległość od Sandomierza- dogodne połączenie komunikacyjne stwarza duże możliwości mieszkańcom miasta do przyjazdu na teren gminy, w celu wypoczynku nad rzekami: Wisłą i Koprzywianką oraz nad jeziorem: Bogoryjskim, jeziorem Karaś i innymi, a dla amatorów wędkowania możliwość łowienia ryb. Atrakcyjne położenie gminy Samborzec na krawędzi dwóch krain geograficznych w pobliżu Wisły, a także Sandomierza predysponuje ten obszar również do pełnienia funkcji turystycznej. Może się tu dobrze spisać agroturystyka. W ostatnim 30-leciu powstało tu wiele obszernych i odpowiednio urządzonych domów. Na terenie gminy wytyczone są ścieżki rowerowe na trasie Sandomierz Zawisełcze Koćmierzów Ostrołęka Bogoria Skotnicka Skotniki do Koprzywnicy oraz Sandomierz Milczany Kobierniki Andruszkowice Strochcice Sandomierz. 8

Szczególną uwagę należy zwrócić na potrzebę ochrony pomników przyrody i konserwacji starodrzewi na gruntach przykościelnych, podworskich i innych. Na terenie gminy znajdują się pomniki przyrody w miejscowościach: Chobrzany grusza pospolita związana z osobą Stefana Żeromskiego, która rośnie wśród pól jeden kilometr na południe od Chobrzan w kierunku Koprzywnicy, Ostrołęka dąb szypułkowy, który rośnie przy skrzyżowaniu drogi z Koćmierzowa do Skotnik, Jachimowice lipa szerokolistna o obwodzie 450 cm, która rośnie w części parku podworskiego, Skotniki jesion wyniosły, który rośnie w parku podworskim, Ostrołęka kaanowiec biały, 2 uki o obwodach po 345 cm, które rosną na terenie parku podworskiego, Samborzec lipa drobnolistna, która rośnie na cmentarzu przykościelnym. 2.6 Infrastruktura drogowa. Drogi krajowe: Nr 77 Lipnik Sandomierz Stalowa Wola Przemyśl Nr 79 Warszawa Sandomierz Katowice Bytom Drogi Wojewódzkie: Nr 768 Iwaniska Koprzywnica Ciszyca Drogi powiatowe: Nr 0741 Dębiany Wielogóra Żuków Nr 0742 Obrazów Malice Złota Nr 0777 Świątniki Chobrzany Nr 0777 Byszów Chobrzany Nr 0799 Wielogóra Bystrojowice Koprzywnica Nr 0800 Jachimowice Gorzyczany Samborzec Nr 0801 Milczany Andruszkowice Nr 0802 Kobierniki Andruszkowice Nr 0803 Sandomierz Koćmierzów Szewce 1,2 8,7 3,1 3,3 2,6 2,2 3,8 6,9 7,8 3,3 2,7 13,8 9

Nr 0804 Złota Zawierzbie Ostrołęka 3,3 Nr 0800 Samborzec Polanów Malice 2,6 Nr 0853 Ciszyca Skotniki 0,9 razem 59,8 Drogi gminne 78,1 o nawierzchni: bitumicznej 42,8 utwardzonej tłuczniem 24,3 nie utwardzonej 11,00 Ogólny stan techniczny dróg ocenia się niezadowalająco (głównie powiatowe) z uwagi na liczne spękania i wykruszenia nawierzchni. Większość dróg wymaga modernizacji i remontów. Przy drodze krajowej konieczna jest budowa chodników. W zakresie przewozów pasażerskich potrzeby mieszkańców zabezpiecza PKS i prywatni przewoźnicy. Komunikacja zapewnia dogodne połączenia poszczególnych miejscowości z Sandomierzem i z siedzibą Gminy. 2.7 Sieć telekomunikacyjna Gmina jest w pełni stelefonizowana. 2.8 Sieć wodno - kanalizacyjna Sieć wodociągowa. Gmina Samborzec jest zwodociągowana w 100% w sołectwach, a w stosunku do liczby gospodarstw 73,9 %. Całkowita długość sieci wodociągowej wynosi 162,1 w tym przyłącza 45,1. Do sieci wodociągowych podłączonych jest 1914 gospodarstw domowych. Posiadamy ujęcie wody w Szewcach, z którego zaopatrywanych jest 26 miejscowości gminy Samborzec oraz 4 z gminy Obrazów i 1 z gminy Klimontów. Dla 2 miejscowości doprowadzona jest woda z ujęcia Romanówka. 10

Sieć kanalizacyjna. Gmina Samborzec posiada sieć kanalizacyjną o długości 18,2, do której podłączonych jest 231 gospodarstw domowych w miejscowościach Samborzec, Gorzyczany, Szewce. Gmina ma opracowany program kanalizacji dla wszystkich miejscowości. Aktualnie wykonany jest projekt techniczny dla miejscowości Polanów, Chobrzany i Strączków. W trakcie wykonywania jest projekt kanalizacji dla miejscowości Złota, Andruszkowice i Strochcice. W 2005 roku zmodernizowana została oczyszczalnia ścieków w Samborcu o przepustowości 640 m³/ dobę. 2.9 Energia elektryczna Teren gminy obsługiwany jest przez Zakład Energetyczny Tarnobrzeg - 3 miejscowości i Zakład Energetyczny w Staszów -25miejscowości. Do sieci energetycznej podłączone są wszystkie gospodarstwa domowe. W kilku miejscowościach wymagana jest reelektryfikacja. Inne źródła energii na terenie gminy nie występują. 2.10 Sieć gazowa Wszystkie miejscowości w gminie posiadają sieć gazową. 2.11 Gospodarka odpadami Odbiorem odpadów zajmuje się w gminie aktualnie Zakład Gospodarki Komunalnej w Sandomierzu, który podpisane ma umowy z rolnikami na indywidualny odbiór 1 494 osób oraz z jednostkami organizacyjnymi gminy, jak też przedsiębiorcami. Gmina Samborzec wraz z gminami: Baćkowice, Bogoria, Iwaniska, Klimontów, Koprzywnica, Łoniów, Obrazów, Opatów, Sadowie i Sandomierz tworzy Ekologiczny Związek Dorzecza Koprzywianki. Związek realizuje projekt- budowa Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Jańczycach gmina Baćkowice. 11

Zakład spełnia następujące założenia: wprowadził trójpojemnikowy system zbiórki odpadów, polegający na zbieraniu odpadów do jednego pojemnika o pojemności 2,2 m³ i dwóch rodzajów worków, odpady podzielone byłyby na trzy frakcje: frakcja sucha - to surowce wtórne, które będą gromadzone przez mieszkańców w workach dostarczonych przez odbiorcę odpadów firmę wywozową, odpady niebezpieczne problemowe- gromadzone będą przez mieszkańców z terenów wiejskich i składowane w wyznaczonym miejscu, odpady mokre organiczne, frakcja mineralna, podobnie jak dotychczas, gromadzone będą w pojemnikach o pojemności 2,2 m³. Zakład utylizacji odpadów w Jańczycach- inwestycja o wartości ok. 15 mln zł. zapewnia odbiór odpadów komunalnych / przez kilkadziesiąt lat / z gmin należących do Ekologicznego Związku Gmin Dorzecza Koprzywianki. 2.12 Opieka zdrowotna Na terenie gminy funkcjonuje Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, który wykonuje swoje zadania poprzez trzy ośrodki zdrowia. Ośrodek Zdrowia w Samborcu znajduje się w budynku Urzędu Gminy stan techniczny dobry. Wymaga jednak zwiększenia powierzchni użytkowej. Opracowana została dokumentacja techniczna na rozbudowę budynku Ośrodka Zdrowia w Samborcu. Ośrodek Zdrowia w Chobrzanach budynek samodzielny, własność komunalna gminy. Stan techniczny dobry. W roku 2002 zmieniono dach i elewację zewnętrzną, a w 2006 roku wymieniono okna. Ośrodek Zdrowia w Skotnikach urządzony w remizie OSP. Stan techniczny średni, wymaga remontu, a najpilniejsza potrzeba urządzenie sanitariatów. 12

2.13 Oświata Na terenie gminy funkcjonują następujące placówki oświatowe: Liceum Ogólnokałcące w Chobrzanach, które gmina przejęła od Starostwa Powiatowego w Sandomierzu od 01.09.2004 r., 2 gimnazja w Chobrzanach i w Samborcu 7 szkół podstawowych. RAZEM: liczba uczniów 2007/08: 1) LO 88, 2) Gimnazjum 260, 3) Szkoły podstawowe 451 plus 165 uczniów klasy 0 i oddziału przedszkolnego, OGÓŁEM:799 uczniów i 165 przedszkolaków. Liczba uczniów systematycznie od wielu lat spada, w ostatnim roku o 75 uczniów. Stan techniczny obiektów szkolnych dobry. W ostatnich latach prowadzone były prace budowlane i remontowe. We wszystkich budynkach jest ogrzewanie gazowe. 2.14. Sfera społeczna. Struktura zatrudnienia w gminie Samborzec przedstawia się następująco: w rolnictwie, w przemyśle, w handlu i usługach, w innych działach. Dla 45 % gospodarstw domowych gminy głównym źródłem utrzymania jest rolnictwo, natomiast 32,7 % gospodarstw domowych gminy utrzymuje się z rent i emerytur a 22,3 % z pracy poza gospodarstwem domowym. Spośród pracujących w przemyśle większość znajduje zatrudnienie w pobliskich miastach. W wyniku realizacji programów restrukturyzacji i przekałceń własnościowych w pobliskich zakładach przemysłowych z roku na rok zmniejsza się liczba miejsc pracy, co powoduje ubożenie 13

społeczeństwa regionu. Brak możliwości pełnego wykorzystania nadwyżek siły roboczej przynosi wzrost skali bezrobocia. 1) Struktura bezrobocia. Na koniec 2007 r., jako bezrobotne zarejestrowane były 504 osoby z terenu Gminy Samborzec. Przedział wiekowy: od 18 do 24 lat 159 osób w tym 92 kobiet od 25 do 35 lat 199 osób w tym 105 kobiet od 35 do 44 lat 60 osób w tym 33 kobiet od 45 do 55 lat 64 osób w tym 23 kobiet od 55 do 59 lat 18 osób w tym 2 kobiet powyżej 60 lat 4 mężczyzn Staż pracy: od 1r. do 5 lat 78 osoby w tym 43 kobiety od 5r. do 10 lat 34 osoby w tym 17 kobiety od 10r. do 20 lat 40 osoby w tym 15 kobiety od 20r. do 30 lat 13 osoby w tym 2 kobiety Poziom wykałcenia osób bezrobotnych: podstawowe i niższe 111 osoby w tym 38 kobiet zasadnicze zawodowe 145 osoby w tym 56 kobiet średnie zawodowe i policealne 120 osób w tym 71 kobiet ogólnokałcące 50 osób w tym 31 kobiet wyższe 78 osób w tym 59 kobiet 14

Poziom wykałcenia mieszkańców Gminy Samborzec. Z danych ze spisu powszechnego 2002 r. wynika, że w gminie jest ogółem wykałconych 4 325 04 osób, z czego: 445 osoby tj. 5,8 % z wykałceniem wyższym, 254 osoby tj. 3,3 % z wykałceniem policealnym, 1 919 osoby tj. 25,0 % z wykałceniem średnim, 1 707 osoby tj. 22,2 % z wykałceniem zawodowym, 2 977 osób tj. 38,8 z wykałceniem podstawowym, 315 osoby z niepełnym podstawowym, 43 osobom nie ustalono wykałcenia. Według spisu powszechnego na terenie gminy na 2 711 gospodarstw było 2 489 mieszkań o 10 259 izbach. Na jedną osobę przypadło więcej niż 1 izba. Zasoby budynków mieszkalnych w gminie są przede wszystkim własnością prywatną. 15

3. Raport z konsultacji społecznych. I Cel konsultacji. Konsultacje społeczne są jednym z kluczowych elementów tworzenia bądź aktualizacji Strategii rozwoju dla Gminy Samborzec do 2015 r. Mieszkańcy Gminy, zostali objęci badaniem kwestionariuszowym. Wyniki badania kwestionariuszowego będą miały istotny wpływ na identyfikację problemów społeczno-gospodarczych, z jakimi się borykają, na co dzień mieszkańcy Gminy Samborzec oraz pozyskanie od badanych osób jak najszerszego spektrum pomysłów, inicjatyw, które przyczyniłyby się do rozwoju Gminy II Termin i miejsce konsultacji. Konsultacje społeczne przeprowadzono w Urzędzie Gminy w Samborcu. Zorganizowano 1 spotkanie w dniu 1 kwietnia 2007 roku (niedziela). O miejscu i terminie informowano poprzez wysłanie pisemnych zaproszeń do przedstawicieli poszczególnych grup społecznych. Informacje o spotkaniach rozwieszone zostały na tablicach ogłoszeń w Urzędzie Gminy. Podczas spotkań konsultacyjnych dystrybuowano ankietę konsultacji społecznych. Uczestnicy waratów wypełniali ją na miejscu. III Metoda badawcza. Zastosowano następujące metodę badawczą: 1. Badania kwestionariuszowe mieszkańców Gminy Samborzec. 2. Zestaw pytań kwestionariuszowych: 1. W jakim przedziale wiekowym Pan/Pani się znajduje: 15-17 lat 18-25 lat 26-35 lat 36-45 lat

46-55 lat 56-65 lat 66-75 lat Powyżej 75 lat 2. Wykałcenie: Niepełne podstawowe Podstawowe Gimnazjalne Zasadnicze zawodowe Średnie zawodowe Średnie ogólnokałcące Wyższe (licencjat) Wyższe (magister) 3. W jakiej miejscowości Gminy Pani/Pan mieszka? (proszę wpisać).. 4. Jak długo Pani/Pan mieszka w Gminie? do 1 roku 1-4 lata 5-9 lat 10-15 lat pow. 15 lat od urodzenia 5. Czym Pani-Pan zajmuje się obecnie? Uczę się w szkole ponadpodstawowej Jestem studentem Pracuję zawodowo na terenie gminy Samborzec Pracuję zawodowo poza gminą Samborzec Jestem bezrobotn(a)y Prowadzę własną działalność gospodarczą/rolniczą 17

6. Które z poniższych obszarów Pani/Pana zdaniem wymagają szczególnej interwencji władz gminy (jeśli chce Pani/Pan, to proszę zaznaczyć więcej odpowiedzi: Inwestycje rozwijające infrastrukturę techniczną (drogi, oświetlenie, obiekty infrastruktury edukacyjno-sportowej oraz ochrony zdrowia) Walka z bezrobociem (system ulg dla przedsiębiorców, bezpłatne kursy i szkolenia zawodowe, prace interwencyjne) Pomocy osobom chorym i niepełnosprawnym Zagwarantowanie bezpieczeństwa mieszkańcom gminy Promocja gminy na arenie krajowej oraz międzynarodowej Rozwoju przedsiębiorczości Przeciwdziałaniu patologiom społecznym W innych rzeczach (jakich?)... PROSZĘ WYMIENIĆ Z NAZWY NAJWAŻNIEJSZE INWESTYCJE, KTÓRE POWINNY BYĆ ZREALIZOWANE W GMINIE:... 7. Czy chciał(a)by Pani/Pan (jeśli miał(a)by Pani/Pan możliwości) rozpocząć własną działalność gospodarczą? Tak Nie Nie mam zdania 8. Jeśli w poprzednim pytaniu zaznaczono odpowiedź tak proszę wybrać obszar, w jakim najchętniej Pani/Pan chciałaby rozpocząć działalność gospodarczą? Sklep spożywczy Firma transportowa Zakład fryzjerski Salon kosmetyczny Gastronomia Stacja paliw Opieka nad dziećmi, osobami starszymi 18

Firma doradczo-szkoleniowa Warat samochodowy Rzemiosło Inne (jakie?)... 9. Co byłoby dla Pani/Pana główną przeszkodą w rozpoczęciu działalności gospodarczej? Brak środków finansowych na rozpoczęcie działalności Nieznajomość obowiązujących przepisów prawnych Trudna sytuacja ekonomiczna regionu świętokrzyskiego Brak wiary w sukces przedsięwzięcia Niewiedza, jaką opłacalną działalność rozpocząć? Inna przyczyna (jaka?..... 10. Jeśli Urząd Gminy planowałby bezpłatne szkolenia dla mieszkańców to, jakie tematy byłyby dla Pani/Pana najbardziej interesujące (maksymalnie 3 odpowiedzi) Zasady prawne i ekonomiczne prowadzenia własnej działalności gospodarczej Możliwości i zasady pozyskiwania środków finansowych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej Metody poszukiwania pracy (Internet, rozmowa kwalifikacyjna, przygotowanie wymaganych dokumentów, autoprezentacja) Kursy komputerowe (jakie?.....) Kursy językowe (jakie?...) Kursy podnoszące kwalifikacje zawodowe (jakie? ) Inne (jakie?.....) 11. Co Pani/Pana zdaniem jest najpoważniejszym problemem społecznogospodarczym dla Gminy? Proszę wymienić trzy problemy: 19

12. Co Pani/Pan uznaje za największy atut (zaletę) Gminy? (proszę wpisać maksymalnie trzy atuty)... 13. Które z polskich gmin o podobnej wielkości do Państwa Gminy powinno być wzorem do naśladowania dla władz i dlaczego? 14. Co należałoby poprawić w funkcjonowaniu Urzędu Gminy i podległych instytucji, proszę wymienić trzy propozycje: 15. Jak oceniasz bazę obiektów rekreacyjno-sportowych (sale gimnastyczne, tereny spacerowo-wypoczynkowe) w Gminie? Jakie nowe działania władze gminy powinny podjąć w tym zakresie? 16. Jak oceniasz poziom bezpieczeństwa i przeciwdziałania patologiom społecznym na terenie Gminy? Jak oceniasz pracę: policji, straży miejskiej, opieki społecznej? 17. Jakie ważne dla gminy sprawy i problemy nie zostały poruszone w powyższej ankiecie? IV Zbiorcze wyniki badań kwestionariuszowych Poniżej przedstawione zostały wyniki ustalone na podstawie 33 dostarczonych ankiet. 1. Wiek ankietowanych osób. Wiek badanych osób 24% 4% 16% 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat 56% 20

Wśród osób ankietowanych przeważały osoby w wieku 46-55 lat, które stanowiły aż 56% badanych. Dużą grupę badanych stanowiły także osoby w wieku 36-45 lat 16%. 3. Poziom wykałcenia ankietowanych osób. Poziom wykałcenia 42% 17% 0% 8% 0% 33% Niepełne podstawowe Podstawowe Gimnazjalne Zasadnicze zawodowe Średnie zawodowe Średnie ogólno. Wyższe (licencjat) Wyższe (magister) Najliczniejszą grupę stanowiły osoby z wykałceniem średnim zawodowym 42% oraz zasadniczym zawodowym 33%. 3. Miejscowość zamieszkania. Spośród osób, które wypełniły ankiety, jedynie osiem wskazało miejsce zamieszkania. Były to następujące sołectwa: Zajeziorze, Szewce, Gorzyczany, Bogoria-Skotnicka, Kobierniki, Koćmierzów, Ostrołęka, Chobrzany. 21

Prowadzę własną działalność gospodarczą/rolnic zą Jestem studentem Pracuję zawodowo na terenie Gminy Pracuję zawodowo poza terenem Gminy Jestem bezrobotny Strategia Rozwoju Gminy Samborzec 4. Długość okresu zamieszkania w Gminie. Okres zamieszkiwania w gminie 24% pow. 15 lat od urodzenia 76% W ankiecie wzięły udział osoby mieszkające od urodzenia na terenie Gminy (76%) lub powyżej 15 lat. 5. Główne zajęcie ankietowanych osób. Zajęcie ankietowanych 16 14 12 10 8 6 4 2 0 14 0 3 2 4 Serie1 Dane w osobach. Wśród ankietowanych przeważały osoby prowadzące własną działalność gospodarczą/rolniczą (14 osoby). Natomiast wśród osób biorących udział w ankietach nie było osób, które byłyby uczniami szkoły ponadpodstawowej lub studentami. 22

6. Główne obszary interwencji władz Gminy (zdaniem respondentów). Ankietowani wskazywali dziedziny, w których ich zdaniem władze gminy winny działać najaktywniej (respondenci mogli wskazać więcej niż 1 odpowiedź). Rozkład głosów przedstawia się następująco: Inwestycje rozwijające infrastrukturę techniczną (drogi, oświetlenie, obiekty infrastruktury edukacyjno-sportowej oraz ochrony zdrowia) (21 wskazań) Walka z bezrobociem (system ulg dla przedsiębiorców, bezpłatne kursy i szkolenia zawodowe, prace interwencyjne) (12 wskazań) Pomocy osobom chorym i niepełnosprawnym (3 wskazania) Zagwarantowanie bezpieczeństwa mieszkańcom gminy (7 wskazań) Promocja gminy na arenie krajowej oraz międzynarodowej (9 wskazań) Rozwoju przedsiębiorczości (7 wskazań) Przeciwdziałaniu patologiom społecznym (1 wskazanie) 7. Gotowość podjęcia działalności gospodarczej. Gotowość rozpoczecia działalności gospodarczej 25% 46% Tak Nie Nie wiem 29% Na pytanie o gotowość do podjęcia własnej działalności gospodarczej 29% ankietowanych powiedziało nie, 46% wyraziło chęć podjęcia takiej aktywności, nie miało zdania 25% badanych. Pozostali nie udzieli odpowiedzi na to pytanie. 23

Brak środków finansowych na rozpoczęcie działalności Nieznajomość obowiązujących przepisów prawnych Trudna sytuacja ekonomiczna regionu świętokrzyskiego Brak wiary w sukces przedsięwzięcia Niewiedza, jaką opłacalną działalność rozpocząć? Strategia Rozwoju Gminy Samborzec 8. Obszar działalności gospodarczej, którzy respondenci wybierali najchętniej. Rozkład głosów przedstawia się następująco: Sklep spożywczy ( 0 wskazań) Firma transportowa (1 wskazanie) Zakład fryzjerski ( 0 wskazań) Salon kosmetyczny (1 wskazanie) Gastronomia (0 wskazań) Stacja paliw (2 wskazania) Opieka nad dziećmi, osobami starszymi ( 1 wskazanie) Firma doradczo-szkoleniowa (0 wskazań) Warat samochodowy ( 1 wskazanie) Rzemiosło (3 wskazania) Wśród innych pojawiły się: usługi-handel, sklep ze środkami ochrony. 9. Główne przeszkody w rozpoczęciu działalności gospodarczej. Przeszkoda w podjęciu działalności gospodarczej 14 12 10 8 6 4 2 0 12 5 4 3 4 Serie1 Dane-ilość wskazań. Podstawową barierą do rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej jest brak kapitału, na który ankietowani wskazali 12 razy. Istotnymi barierami są także: nieznajomość prawa (5 wskazań). 24

10. Popyt na bezpłatne szkolenia. Rozkład głosów przedstawia się następująco: Możliwości i zasady pozyskiwania środków finansowych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej (18 wskazań) Zasady prawne i ekonomiczne prowadzenia własnej działalności gospodarczej (11 wskazań) Metody poszukiwania pracy (Internet, rozmowa kwalifikacyjna, przygotowanie wymaganych dokumentów, autoprezentacja) (5 wskazań) Kursy komputerowe (3 wskazań) Kursy językowe (6 wskazań) Kursy podnoszące kwalifikacje zawodowe (5 wskazań) Wśród kursów wymieniane były także kursy: marketingu, sprzedaży płodów rolnych, spawalnicze. 11. Najpoważniejsze problemy społeczno-gospodarcze Gminy. Problemy społeczno-gospodarcze problem ze zbytem art.rolnych 3 brak chodników 4 Zły stan dróg 6 mała liczba ujęć wody 5 Niepełne skanalizowanie Gminy 4 Brak odpowiedniego oświetlenia 2 Brak środków na inwestycje 9 0 2 4 6 8 10 Dane ilość wskazań. 25

Za największy problem Gminy badani uznali brak środków na inwestycje (9 wskazań) oraz zły stan dróg (6 wskazań). Pozostałe głosy dotyczyły braku pełnego skanalizowania Gminy, braku chodników, braku odpowiedniego oświetlenia ulic, problemu ze zbyciem art. rolnych oraz małej ilości ujęć wody, co powoduje w okresie letnim braki wody do m.in. opryskiwania pól. 12. Zalety Gminy. Mocne strony Gminy zrealizowane inwestycje w media 1 zgazyfikowana gmina 2 sady i warzywnictwo 4 środowisko naturalne 8 0 2 4 6 8 10 Dane ilość wskazań. Zdecydowana większość wskazań tj. 8 odnosiło się do walorów środowiska naturalnego. Gmina Samborzec jest gminą typowo rolniczą z dobrymi glebami i rozwiniętym sadownictwem i warzywnictwem, na co wskazało 4 ankietowanych. Ponadto, ankietowani wskazywali w pojedynczych głosach na zabytki, dobry stan placówek oświatowych oraz powrót młodych wykałconych osób na wieś. 26

13. Miasto/Gmina wzór do naśladowania. Miasto/Gmina - wzór do naśladowania 3 2 1 0 2 Koprzywnica 1 1 1 1 Klimontów Rzeszów Obrazów Sandomierz Dane ilość wskazań. Ankietowani najczęściej wskazywali na Gminę Koprzywnica 2 wskazania. Jako powód podając: nowy gospodarz, nowe spojrzenie i podejście do problemów Gminy. Pozostali, którzy odpowiedzieli na ankiety, wymieniali: Sandomierz, Rzeszów, Obrazów, Gorzyce, Klimontów. 14. Propozycje zmian w funkcjonowaniu Urzędu Gminy. Co należy zmnieć w UG poprawić ściągalność podatków usprawnić działanie pomocy społecznej 3 3 lepsza obsługa petentów 8 podnieść wydatki na inwestycje 5 0 2 4 6 8 10 Dane ilość wskazań. 27

Ankietowani najwięcej zastrzeżeń mieli do słabej obsługi petentów (8 wskazań), a także dostrzegali potrzebę zwiększenia wydatków na inwestycje. Część osób skarżyła się na niewystarczającą opiekę szczególnie nad osobami starszymi i chorymi. 15. Ocena bazy obiektów rekreacyjno-sportowych. Opinia nt. bazy rekreacyjno-sportowej 19% negatywna pozytywna 81% Dane ilość wskazań. Większość respondentów pozytywnie oceniła bazę rekreacyjno sportową. Jednocześnie wskazywali oni na konieczność jej modernizacji, szczególnie boisk sportowych ścieżek rowerowych, a nawet budowę krytej pływalni. 16. Ocena walorów turystycznych Gminy. Większość respondentów, która udzieliła odpowiedzi na to pytanie, pozytywnie oceniła walory turystyczne Gminy. Wskazywali oni na Szlak Jabłkowy, bliskość Sandomierza. Natomiast zwracali uwagę, iż Gmina powinna polepszyć działania marketingowe, w celu lepszej reklamy zalet turystycznych Gminy. Ankietowani wskazywali na odczuwalny brak zbiornika wodnego o charakterze rekreacyjnym. 28

17. Ocena pracy policji i pomocy społecznej. Ocena poziomu bezpieczeństwa i przeciwdziałania patologiom społecznym 56% 44% negatywna pozytywna Pozytywne oceny to przede wszystkim zasługa działania policji, a także pomocy społecznej. 18. Inne ważne sprawy nie ujęte w ankiecie. - powstanie grup producenckich; - sprawdzanie stanu ujęć wodnych; - problem dzikich wysypisk śmieci; - mało szkoleń dla rolników; - słaba ściągalność podatków; V Podsumowanie Wykaz głównych problemów. Lp. Główny problem 1. Zły stan dróg gminnych znacznie obciążonych ruchem lokalnym np. ciągniki z opryskiwaczami, inny sprzęt rolniczy 2. Brak hali widowiskowo sportowej. Potrzeba modernizacji istniejącej bazy sportowo-rekreacyjnej np. klub piłkarski LZS Samborzec 3. Problemy z dzikimi wysypiskami śmieci 4. Brak pełnego skanalizowania Gminy Samborzec 5. Zbyt mało inwestycji w infrastrukturę techniczną 6. Potrzeba wspierania małej przedsiębiorczości, w szczególności małego przetwórstwa rolnego ( tzw. zagłębie sadownicze ) 29

7. Niska ocena funkcjonowania Urzędu Gminy, szczególnie od petentów 8. Niezadowolenie z opieki nad osobami starszymi i chorymi. 9. Zbyt mała promocja walorów turystycznych Gminy Samborzec np. w ramach Sandomierskiego Szlaku Jabłkowego, LGD itd. 10. Zbyt mała ilość ujęć wody Inicjatywy prorozwojowe Lp. Inicjatywa 1. Wybudowanie hali sportowej 2. Skanalizowanie etapami całej Gminy Samborzec lub przydomowe oczyszczalnie ścieków jako rozwiązanie alternatywne 3. Modernizacja infrastruktury komunikacyjnej Gminy Samborzec 4. Wykorzystanie walorów turystycznych i krajobrazowych Gminy (położenie nad Wisłą, liczne sady) 5. Podjecie działań w celu rozwiązania problemu wysypisk śmieci 6. Wspieranie lokalnych przedsiębiorców, poprzez szkolenia i ulgi podatkowe 7. Modernizacja bazy sportowo-rekreacyjnej, w szczególności boisk sportowych np. LZS Samborzec oraz sportowe boiska przyszkolne 8. Organizowanie bezpłatnych szkoleń dla mieszkańców (np. w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego) 9. Wybudowanie ścieżek rowerowych, inwestowanie w bazę turystyczną 10. Przygotowanie wniosków aplikacyjnych w ramach Programów Operacyjnych na lata 2007-2013 11. Modernizacja bazy kulturalnej tj. świetlic i domów kultury w celu stworzenie atrakcyjnej oferty spędzania wolnego czasu dla młodzieży 12. Zwiększenie nakładów na promocję, stworzenie specjalnej strony internetowej promującej Gminę, aktywniejszy udział w targach krajowych i międzynarodowych 4. Analiza SWOT Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów: Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats, oznaczających kolejno: Siły (Silne strony), Słabości (Słabe strony), Szanse i Zagrożenia. W literaturze spotkać można bardzo różne próby jej zdefiniowania. Przeważają przy tym ujęcia zgodnie, z którymi analiza SWOT to: o Kompleksowa metoda służąca do badania otoczenia obszaru i analizy jego wnętrza, 30

o Jedna z metod rejestracji i klasyfikacji czynników warunkujących strategię obszaru, o Jedno z podstawowych narzędzi planowania strategicznego obszaru/ regionu, o Metoda oceny sytuacji strategicznej obszaru/regionu. Analiza SWOT jest metodą analizy dokonywanej przez uczestników procesu planowania strategicznego. Zgodnie z najlepszą wiedzą uczestników waratów analizowane są silne i słabe strony obszaru/ regionu oraz szanse i zagrożenia zewnętrzne. Przeprowadzona analiza SWOT pozwoliła na: o identyfikację i analizę szans i zagrożeń w otoczeniu gminy Samborzec, o identyfikację i analizę mocnych i słabych stron gminy Samborzec dla całej gminy i w każdym z obszarów kluczowych. Wyniki analizy SWOT znajdują się w poniższej tabeli: Tabela 1 Analiza SWOT Gminy Samborzec Silne strony Słabe strony 1. Dobre, żyzne gleby sprzyjające intensywnej produkcji rolnej, w szczególności nowoczesnemu sadownictwu 2. Możliwość przygotowania potencjalnych terenów pod inwestycje 3. Atrakcyjność turystyczno rekreacyjna gminy (położenie nad Wisłą, lessowy krajobraz np. wąwozy, potencjał dla agroturystyki) 4. Bliskość zabytkowego miasta Sandomierza 5. Dziedzictwo kulturowe (kapliczki, kościoły) 6. Przebieg przez teren gminy ważnego szlaku komunikacyjnego drogi nr 79: Sandomierz- Kraków-Katowice 7. Otwartość władz gminy Samborzec na inwestorów wewnętrznych i zewnętrznych 8. Możliwość produkcji energii odnawialnej, 9. Lokalne produkty gastronomiczne 10. Znane i mające silną markę promocyjną coroczne święto gminy Samborzec Święto Kwitnącej Jabłoni 1. Brak inwestora strategicznego na terenie gminy Samborzec 2. Emigracja ludzi młodych i wykałconych (brak możliwości znalezienia pracy zgodnej z oczekiwaniami młodych ludzi) 3. Bezrobocie i relatywnie niska stopa życiowa mieszkańców gminy Samborzec 4. Mała ilość, względem posiadanego potencjału, podmiotów gospodarczych na terenie gminy Samborzec 5. Brak skanalizowania gminy 6. Brak infrastruktury turystyczno rekreacyjnej 7. Niska opłacalność produkcji rolnej 8. Częste klęski żywiołowe w rolnictwie, w szczególności w lokalnym sadownictwie np. susze, przymrozki 9. Niski poziom przedsiębiorczości mieszkańców 10. Brak dostatecznego wyposażenia świetlic wiejskich 11. Brak centrum informacji turystycznej, systemu promocji turystyki lokalnej, tablic informacyjnych w sołectwach gminy Samborzec 31

Szanse 1. Potencjał przyrodniczo-turystyczny gminy. 2. Przebieg przez teren gminy tzw. trasy nadwiślańskiej, czyli drogi krajowej nr 79, prowadzącej z Sandomierza do Krakowa 3. Możliwy napływ ludności miejskiej na wypoczynek, szczególnie weekendowy 4. Wystarczająca przestrzeń inwestycyjna, 5. Dostępność zewnętrznych środków finansowych Unii Europejskiej 2007-2013 i krajowych na rozwój społeczno-gospodarczy gminy Samborzec 6. Możliwość prowadzenia takiej produkcji rolnej, w szczególności nowoczesnej zintegrowanej produkcji sadowniczej, która odpowiadałaby potrzebom rynku regionalnego, krajowego i zagranicznego, w tym UE, 7. Tworzenie i wspieranie pozarolniczych miejsc pracy na terenie gminy 8. Planowana realizacja programów Odnowy wsi w kolejnych sołectwach z funduszy UE 9. Przychylne nastawienie samorządu gminnego do inicjatyw społecznych. 10. Dostępność kredytów i dotacji dla młodych rolników 11. Wyznaczenie szlaków turystycznych pieszych i rowerowych na terenie gminy np. Sandomierski Szlak Jabłkowy Zagrożenia 1. Niezadowalający stan infrastruktury komunikacyjnej na terenie gminy Samborzec 2. Peryferyjne położenie gminy Samborzec w układzie woj. świętokrzyskiego. 3. Wysokie bezrobocie na terenie gminy i ubożenie społeczeństwa 4. Skomplikowane i długotrwałe procedury korzystania z zewnętrznych źródeł finansowania dla inwestycji planowanych przez władze gminy Samborzec 5. Brak stabilizacji cen w rolnictwie (sadownictwo) oraz systematyczny wzrost cen energii i paliw do produkcji rolnej 6. Niż demograficzny odbijający się w liczbie uczniów na terenie gminy 7. Brak funduszy na utrzymanie zabytków (kościołów, kapliczek, pomników przyrody) 8.Niska dostępność do Internetu na terenie gminy Samborzec 9.Brak oferty turystycznej (np. dla grup zorganizowanych) 10. Stałe zagrożenie powodziowe z powodu bliskości rzeki Wisły Podsumowując: Głównym atutem gminy Samborzec są jej walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz atrakcyjne położenie nad Wisła w pobliżu zabytkowego miasta Sandomierz. Silną stroną gminy jest także nowoczesne sadownictwo i wysoki poziom produkcji owoców i warzyw osiągany dzięki urodzajnym glebom i wysokiej kulturze rolnej. Dodatkowo gmina posiada atrakcyjne, niezagospodarowane przestrzenie dla rozwoju wypoczynku sobotnioniedzielnego oraz aktywnej turystyki pieszej i rowerowej (np. w ramach Sandomierskiego Szlaku Jabłkowego ). Na terenie gminy znajdują się również wolne tereny inwestycyjne dla małych i większych podmiotów gospodarczych. 32

Samorząd traktuje priorytetowo możliwość pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowych, w szczególności funduszy unijnych na realizacje zarówno gminnych projektów inwestycyjnych, jak i bezpośrednie wsparcie inwestycyjne, o jakie mogą się ubiegać miejscowi sadownicy i przedsiębiorcy. Najważniejszymi słabymi stronami gminy Samborzec są nie doinwestowane gospodarstwa rolne oraz brak zorganizowanych grup producenckich. Mieszkańcy gminy nie podejmują również ryzyka związanego z otwieraniem własnej działalności gospodarczej oraz dążeniem do stworzenia jak największej liczby pozarolniczych miejsc pracy. Wyraźnie widoczny jest brak również wyznaczonych szlaków turystycznych, promocji turystyki, tablic i plansz turystyczno-informacyjnych, właściwej infrastruktury wokół lokalnych atrakcji turystycznych, co uniemożliwia pełny rozwój turystyczny gminy Samborzec mimo posiadanych atutów. Nadzieję na pozytywną zmianę tej sytuacji daje projekt Sandomierskiego Szlaku Jabłkowego. W sterze infrastruktury technicznej widoczny jest brak sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Samborzec. Rozwój hamuje również zły stan lokalnych dróg gminnych i powiatowych. Słabymi stronami w sferze społecznej są: niski przyrost naturalny oraz patologie społeczne. Mieszkańcy gminy Samborzec wskazują również na niewystarczająca bazę sportowo-rekreacyjną w ich sołectwach (lokalne boiska piłkarskie, tereny zielone, mini place zabaw, świetlice wiejskie). Najbardziej istotną szansą rozwojową gminy Samborzec jest potencjał przyrodniczo-turystyczny oraz potencjał produkcyjny lokalnego nowoczesnego sadownictwa. Rozwój małego przetwórstwa rolno spożywczego w gospodarstwach na bazie funduszy UE, oraz intensywne korzystanie z dostępnych dla rolnictwa funduszy UE (tzw. premia dla młodego rolnika, gospodarstwa niskotowarowe, modernizacja gospodarstw rolnych itd.) to główne szanse rozwojowe dla lokalnych producentów rolnych. Cała gmina charakteryzuje się znaczną atrakcyjnością osadniczą, turystyczną, a także dobrym stanem środowiska naturalnego. Dużą szansą rozwojową byłoby pozyskanie inwestorów zewnętrznych, którzy stworzyliby na terenie gminy pozarolnicze miejsca pracy. Szczególną szansą rozwojową 33

dla mieszkańców gminy stanowi możliwość tworzenia gospodarstw agroturystycznych, gdzie można połączyć potencjał przyrodniczo-turystyczny gminy z promocją lokalnych produktów kulinarnych. Podsumowując, należy wyraźnie podkreślić, że główną możliwością wykorzystania przez gminę Samborzec wskazanych powyżej szans rozwojowych jest pozyskiwanie środków zewnętrznych, w szczególności funduszy strukturalnych UE, dostępnych w latach 2007-2013. Głównymi zagrożeniami zewnętrznymi dla rozwoju gminy Samborzec są zbyt niskie dochody z produkcji rolnej, brak środków finansowych i przygotowania merytorycznego mieszkańców do otwierania własnej działalności gospodarczej oraz znaczne koy budowy i modernizacji bazy rekreacyjno-turystycznej, która w pełni umożliwiłaby korzystanie potencjału gminy. Analiza problemów i celów. Analiza problemów i celów Przeprowadzona analiza problemów i celów (poprzedzona diagnozą i analizą SWOT) pozwoliła na określenie konkretnych i istniejących tu i teraz problemów Gminy Samborzec oraz na ustalenie zależności przyczynowo skutkowych między zidentyfikowanymi problemami. Najważniejsze problemy to: Niewystarczająca infrastruktura techniczna i społeczna Niski poziom przedsiębiorczości mieszkańców gminy Samborzec Brak infrastruktury rekreacyjnej i turystycznej Emigracja ludzi młodych i wykałconych Zły stan techniczny dróg, brak parkingów przy lokalnych atrakcjach turystycznych Brak poczucia tożsamości, odpowiedzialności za miejsce zamieszkania Mała ilość firm działających na terenie gminy Samborzec Niewystarczające zagospodarowanie przestrzeni publicznej we wsiach (świetlice, centa wsi, lokalne boiska) 34

Jednocześnie uczestnicy konsultacji społecznych przeprowadzonych na terenie gminy Samborzec wskazali następujące kluczowe cele rozwoju gminy: Poprawa jakości życia mieszkańców gminy Samborzec Rozwój lokalnej gospodarki, w szczególności tworzenie pozarolniczych miejsc pracy, rozwój sektora usług pozarolniczych (lokalne rzemiosło, usługi naprawcze, lokalny handel np. środkami ochrony roślin itd.) oraz wspieranie nowoczesnych upraw sadowniczych (np. produkcja zintegrowana) Rozwój rekreacji i turystyki, a w szczególności agroturystyki na terenie gminy Samborzec na bazie dużych walorów przyrodniczo-kulturowych. 5. Wizja i misja gminy Wizja jest ujęciem koncepcyjnym przyszłego stanu gminy. Dzięki ustalonej przez uczestników procesu planowania strategicznego spójnej wizji swojej Gminy zyskujemy czynnik jednoczący społeczność lokalną, która od tej pory za swoją podstawową aspirację będzie uważała realizację wspólnego dobra. Zadaniem wizji jest przekonanie mieszkańców do podjęcia wysiłku kreowania własnego losu. Dobrze sformułowana wizja strategiczna posiada długofalową perspektywę, co powala na zmianę podejścia związanego z rozwiązywaniem jedynie bieżących spraw na dbałość o przyszły stan i rozwój wspólnoty gminnej. Różny jest kontekst formułowania wizji dla gminy, może ona przyjąć charakter całościowego ujęcia funkcjonowania wspólnoty lub wskazywać jakiś przeważający obszar rozwojowy. Na podstawie analizy SWOT oraz konsultacji społecznych sformułowana została następująca wizja Gminy: Gmina Samborzec miejscem, gdzie warto inwestować, pracować i działać 35

Tak sformułowana wizja pozwoli mieszkańcom i władzom Gminy ukierunkować ich wspólne działania w określonym celu, a co za tym idzie odważniej podejmować wyzwania polegające na realizacji konkretnych zadań na rzecz stabilnego rozwoju. Pierwszym krokiem w formułowaniu misji jest oczywiście podjęcie się wysiłku wypracowania samej strategii. Poprzez stworzenie spójnego dokumentu wyznaczającego długofalowy rozwój gminy uzyskujemy większą aktywność władz lokalnych i społeczności w ramach teraźniejszych i przyszłych wysiłków na rzecz wspólnoty. Właśnie ta aktywność ma być podejmowana pod szyldem wspólnej misji, jej sformułowanie jest swoistą deklaracją intencji władz w odniesieniu do skali podejmowanych działań. Misja jest szerokim opisem sposobu realizacji wizji przez władze lokalne. Misję w pewnym sensie się pełni. Misja wyraża charakter gminy, a jej skuteczne wypełnienie zależy od zasad, jakimi kierują się mieszkańcy gminy i konsekwencji w osiąganiu wizji przyszłego stanu. Dobrze sformułowana misja musi posiadać cechy, które będą uwzględniały konkretne kierunki rozwoju, marzenia i wyzwania całej społeczności lokalnej oraz w jasny sposób wyrażały:, jaki jest nasz cel i co będziemy robić by ten cel osiągnąć. Kierując się tymi wskazówkami Misja Gminy, Samborzec brzmi: Gmina Samborzec dążąc do osiągnięcia określonej powyżej wizji prowadzić będzie swoja politykę w oparciu o następujące zasady: - wykorzystanie zasobów wewnętrznych i środków zewnętrznych (głównie Unii Europejskiej w okresie 2007-2013) dla rozbudowy infrastruktury technicznej; - dążenie do dalszej specjalizacji i unowocześniania lokalnej produkcji sadowniczej (np. produkcja zintegrowana) oraz wspieranie lokalnego przetwórstwa, - zwiększenie dochodów mieszkańców poprzez wspieranie rozwoju agroturystyki, - dążenie do poprawy stanu infrastruktury społecznej i poprawy jakości życia mieszkańców. 36

Powyższa misja pozwoli na kontrolę podejmowanych działań przez całą wspólnotę, ale przede wszystkim jej szeroki charakter pozwala na ambitne podejmowanie wyzwań sformułowanych w wizji. Podkreśla, iż sprawą pierwszorzędną nie jest jedynie wzrost gospodarczy, jednocześnie wskazuje na walory, jakie ma godne życie mieszkańców gminy. 6. Cele strategiczne i projekty Przeprowadzone: diagnoza i analiza SWOT oraz analiza problemów pozwoliły na ustalenie celów strategicznych i operacyjnych rozwoju Gminy Samborzec. Cele strategiczne wynikają z uwarunkowań przyrodniczych, kulturowych, gospodarczych i społecznych gminy oraz przeprowadzonych konsultacji społecznych. Są także odpowiedzią na zidentyfikowane podczas konsultacji potrzeby społeczności lokalnej. Cel strategiczny 1: Poprawa jakości życia mieszkańców Cel operacyjny 1: Rozwój infrastruktury technicznej i społecznej oraz ochrona środowiska i zasobów przyrodniczych na terenie Gminy Samborzec: Zadania: 1. Budowa kanalizacji w Gminie Samborzec (w tym w szczególności na terenach atrakcyjnych turystycznie i rekreacyjnie) na bazie wspólnych działań z innymi samorządami w ramach Funduszu Spójności oraz realizacja przedsięwzięć mających na celu poprawę jakości wód. 2. Budowa i przebudowa dróg gminnych. 3. Udostępnienie i uzbrojenie terenów pod inwestycje jako zadanie priorytetowe: dla przyciągnięcia potencjalnych inwestorów strategicznych 4. Kompleksowe uzbrojenie terenów atrakcyjnych turystycznie i rekreacyjnie. 5. Realizacja projektów związanych z budową przydomowych oczyszczalni ścieków w zabudowie rozproszonej, ze wsparciem z funduszy UE. 37

6. Realizacja projektów związanych z wymianą i utylizacją materiałów zawierających azbest oraz zapewnienie właściwej gospodarki materiałami niebezpiecznymi dla środowiska naturalnego (np. opakowania po środkach ochrony roślin). 7. Zorganizowanie w przyszłości gminnego systemu zbiórki surowców wtórnych u źródła oraz zbiórki odpadów niebezpiecznych ( PET, szkło, papier, baterie). 8. Poprawa infrastruktury zabezpieczającej przed powodzią. 9. Rozwój sieci teleinformatycznej, w szczególności zapewnienie mieszkańcom Gminy Samborzec dostępu do Internetu drogą radiową (jako najbardziej uzasadniony ekonomicznie wariant) oraz stworzenie w przyszłości lokalnych punktów dostępu do Internetu (np. Lokalne Centra Informacji, kawiarenki internetowe w świetlicach wiejskich). 10. Modernizacja, remonty oraz poprawa wyposażenia szkół na terenie gminy Samborzec m.in. budowa boisk wielofunkcyjnych. 11. Zagospodarowanie terenów wokół obiektów oświatowych ( budowa boisk, parkingów, zakładanie terenów zielonych) przy optymalnym wykorzystaniu środków unijnych np. w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 (Działanie Odnowa wsi oraz rozwój dziedzictwa kulturowego ) 12. Unowocześnienie i poprawa wyposażenia bibliotek. 13. Doposażenie funkcjonujących na terenie gminy świetlic wiejskich np. w urządzenia sportowe, materiały edukacyjne. 14. Tworzenie centrów informacyjno-edukacyjnych na bazie istniejących bibliotek 15. Tworzenie centrów tradycji i kultury np. stworzenie muzeum rozwoju sadownictwa. 16. Podniesienie jakości usług medycznych oraz rozwój i unowocześnienie wyposażenia ośrodka zdrowia. 17. Opracowanie koncepcji wykorzystania naturalnych zasobów energetycznych ( np. wiatr, energia słoneczna) 18. Modernizacja i doposażenie budynku Urzędu Gminy w Samborcu. 38

19. Zagospodarowanie terenu wokół obiektów administracyjnych (rozbudowa parkingu oraz utworzenie małych obszarów zielonych) uczestnictwo w programie Odnowa Centrum Wsi 20. Dbałość o maszyny i urządzenia świadczące usługi komunalne (np. odśnieżanie) 21. Docelowo budowa chodników dla pieszych oraz ścieżek rowerowych w najbardziej ruchliwych miejscach Gminy Samborzec. 22. Modernizacja budynków remiz strażackich oraz adaptacja ich pomieszczeń na cele społeczno-kulturalne. 23. Utworzenie Ośrodka Centrum Aktywizacji Osób Starszych. 24. Informatyzacja Urzędu Gminy. Cel operacyjny 2: Odnowa i rozwój wsi Zadania: 1. Kałtowanie przestrzeni publicznej w centrach wsi (małe tereny zielone, mała infrastruktura turystyczna (np. miejsca parkingowe) przy obiektach historycznych i atrakcyjnych turystycznie, mini place zabaw i otwarte wiejskie tereny rekreacyjne) 2. Modernizacja na terenie Gminy Samborzec obiektów pełniących funkcje publiczne o charakterze społeczno kulturalnym (zadania priorytetowe: poprawa stanu istniejących świetlic wiejskich oraz ich otoczenia, stworzenie izb tradycji, dawnych zawodów np. kowalstwa) 3. Zagospodarowanie terenów wokół świetlic wiejskich (np. budowa miejsc parkingowych oraz tworzenie miejsc zieleni) 4. Dostosowanie głównych obiektów użyteczności publicznej np. budynku Urzędu Gminy w Samborcu do potrzeb niepełnosprawnych 5. Modernizacja i doposażenie obiektów pełniących funkcje publiczne o charakterze rekreacyjno-sportowym (zadania priorytetowe: budowa wiejskich wielofunkcyjnych boisk sportowych oraz tworzenie otwartych mini terenów rekreacyjno-sportowych m.in. wraz z placami zabaw) 6. Budowa małej infrastruktury turystyczno-promocyjnej na terenie Gminy Samborzec np. tablice informacyjne, zatoczki rowerowe z 39

ławeczkami dla turystów korzystających z Sandomierskiego Szlaku Jabłkowego. 7. Odnawianie lub konserwacja, obiektów zabytkowych i obiektów architektury sakralnej oraz ich otoczenia. 8. Remont i konserwacja lokalnych pomników historii, miejsc pamięci oraz zagospodarowanie terenów przyległych - utwardzenie terenu, nasadzenia zieleni, tablice informacyjne. 10. Docelowo wytyczenie, oznakowanie oraz wyposażenie w małą infrastrukturę edukacyjnych ścieżek edukacyjno-ekologicznych na terenie Gminy Samborzec. Cel operacyjny 3: Aktywizacja społeczności lokalnej Zadania: 1. Opracowanie w przyszłości Gminnej Strategii Rozwoju Zasobów Ludzkich prezentującej możliwości rozwoju zawodowego mieszkańców gminy Samborzec przy wsparciu funduszy unijnych i innych zewnętrznych źródeł finansowania. 2. Budowanie kapitału aktywnych grup lokalnych np. Koła Gospodyń Wiejskich, Ochotniczych Straży Pożarnych - przygotowanie i wyposażenie miejsc spotkań, - opracowanie programu działania i harmonogramu spotkań 3. Stworzenie Gminnego Centrum Informacjno-Promocyjnego w Samborcu. 4. Upowszechnienie kałcenia ustawicznego 5. Wypracowanie systemu wspierania (partycypacji) dostępu dzieci i młodzieży do dóbr kultury, sportu i rekreacji poza gminą (transport do takich atrakcji jak np. Park Jurajski w Bałtowie) 6. Propagowanie twórczości dzieci i młodzieży szkolnej, w szczególności edukacji zdrowotnej i profilaktyki organizacja konkursów artystycznych, sponsorowanie nagród prze Urząd Gminy w Samborcu. 7. Tworzenie międzypokoleniowego zespołu artystycznego 40

8. Wspieranie rozwoju sportu kwalifikowanego dzieci i młodzieży np. poprzez klub sportowy LZS Samborzec. 9. Integracja krajowa i międzynarodowa, w szczególności promocja Gminy Samborzec poprzez nawiązanie kontaktów z gminami partnerskimi z innych krajów UE i dofinansowanie koów tych kontaktów z funduszy UE 2007-2013 10. Organizacja systemu edukacji przedszkolnej na bazie alternatywnych form nauczania, z wykorzystaniem dofinansowania ze środków unijnych. 11. Organizowanie cyklicznych imprez sportowych propagujących sport masowy (np. turniej piłki nożnej, siatkowej, biegi przełajowe o Puchar Wójta i Puchar Przewodniczącego Rady Gminy w Samborcu) 12. Organizacja imprez, spotkań weekendowych w sołectwach propagujących zdrowy styl życia. 13. Uaktywnienie osób starszych po przez utworzenie Ośrodka Centrum Aktywizacji Osób Starszych Cel strategiczny 2: Samborzec Rozwój lokalnej gospodarki na terenie Gminy Cel operacyjny 1: Tworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorczości Zadania: 1. Cykliczne szkolenia rolników i przedsiębiorców w zakresie pozyskiwania funduszy unijnych 2007-2013, w szczególności z zakresu: - inwestycji w gospodarstwach rolnych - rent strukturalnych - gospodarstw niskotowarowych - zalesiania - produkcji ekologicznej - premii dla tzw. młodych rolników - dofinansowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich 41

2. Opracowanie analizy rynku lokalnego i regionalnego pod kątem zapotrzebowania na miejscowe produkty i usługi 3. Szkolenia zawodowe rolników (m.in. w zakresie dywersyfikacji dochodów, produkcji zintegrowanej oraz dobrej praktyki rolniczej) 4. Szkolenia w zakresie tworzenia i funkcjonowania grup producenckich na terenie Gminy Samborzec 5. Organizacja konkursu dla młodzieży szkolnej Mój pomysł na biznes 6. Szkolenia i waraty dla młodzieży szkolnej ABC przedsiębiorczości 7. Wspieranie szkoleń i poradnictwa zawodowego, podnoszenia kwalifikacji zawodowych oraz wspieranie zatrudnienia i samozatrudnienia na terenie Gminy Samborzec 8. Organizacja szczegółowych kursów i waratów tematycznych (księgowość, podstawy prawa, marketing) dla mieszkańców zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej 9. Opracowanie i wdrożenie programu współpracy przedsiębiorstw lokalnych w ramach przyjętych kierunków rozwoju Gminy Samborzec, np. promocji turystyki, rozwoju pozarolniczego sektora usług itd. 10. Opracowanie oferty terenów przeznaczonych pod potencjalne lokalne inwestycje gospodarcze Cel operacyjny 2: Różnicowanie działalności gospodarczej Zadania: 1. Szkolenia i waraty w zakresie organizacji i prowadzenia działalności usługowej 2. Szkolenia i waraty w zakresie pisania projektów i pozyskiwania funduszy unijnych 3. Szkolenia i waraty dotyczące świadczenia usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa np. naprawy, atestowanie opryskiwaczy, przeglądy techniczne pojazdów i maszyn rolniczych itd. 4. Szkolenia i waraty w zakresie robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych 5. Szkolenia i waraty dotyczące świadczenia usług transportowych 6. Szkolenia i waraty dotyczące świadczenia usług komunalnych 42

7. Szkolenia i waraty dotyczące zasad certyfikacji lokalnych ekologicznych produktów rolnych 8. Szkolenia i waraty w zakresie rzemiosła i rękodzielnictwa 9. Szkolenia i waraty dotyczące świadczenia usług związanych z agroturystyką i rekreacją np. pozyskiwanie środków unijnych, zasady kategoryzacji obiektów agroturystycznych, rozliczanie podatkowe itd. 10. Szkolenia i waraty w zakresie wytwarzania energii odnawialnej np. uprawy wierzby energetycznej, lokalna produkcja brykietu. 11. Szkolenia i waraty w zakresie małego przetwórstwa produktów rolnych wspieranego z funduszy unijnych np. kiszenia i pakowania w małe hermetyczne torebki foliowe lokalnych ogórków. 12. Szkolenia i waraty dotyczące świadczenia usług związanych z magazynowaniem lub przechowywaniem towarów 13. Szkolenia zawodowe z obszaru rachunkowości, doradztwa, podstaw informatyki dla lokalnych przedsiębiorców z terenu Gminy Samborzec Cel operacyjny 3: Promocja gospodarcza, inwestycyjna i turystyczna Gminy Samborzec Zadania: 1. Opracowanie Strategii Promocji i Rozwoju Turystyki dla Gminy Samborzec 2. Opracowanie i wydanie informatora dotyczącego lokalnej przedsiębiorczości na terenie Gminy Samborzec 3. Udział w targach, festynach i wystawach regionalnych, krajowych oraz, jeśli możliwe będzie uzyskanie dofinansowanie z funduszy UE, także zagranicznych. 4. Opracowanie, druk i dystrybucja materiałów promocyjnych 5. Opracowanie i wdrożenie systemu współpracy z lokalnymi mediami 6. Opracowanie i wydanie map, folderów i przewodników po Gminie Samborzec i okolicy 7. Opracowanie i lokalizacja, docelowo w każdym sołectwie, tablic informacyjnych dotyczących zasobów kulturowych. 43

8. Cykliczna, rokroczna organizacja Święta Gminy promującego Gminę Samborzec w skali regionu i kraju Święto Kwitnącej Jabłoni 9. Rozbudowa i oznakowanie szlaków oraz atrakcji kulturowych i turystycznych Cel strategiczny 3: Rozwój rekreacji i turystyki Cel operacyjny 1: Rozwój bazy i usług rekreacyjnych, turystycznych, kulturalnych i sportowych Zadania: 1. Budowa i rozbudowa małej infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej na terenie Gminy Samborzec: parkingi, ławki, mini tereny zielone. 2. Tworzenie miejsc noclegowych w gospodarstwach rolnych, wspieranie lokalnej oferty agroturystycznej oraz stworzenie młodzieżowej bazy turystycznej. 3. Wspieranie organizacji małych i sezonowych punktów gastronomicznych 4. Budowa ciągów pieszo rowerowych przy głównych drogach gminnych 5. Wytyczanie i oznakowanie szlaków rowerowych (np. łączących się z atrakcjami w gminach sąsiednich: Koprzywnica, Iwaniska itd.) 6. Organizacja usług turystycznych kuligi, przejazdy saniami lub bryczkami, jazda konna 7. Sprzedaż lokalnych produktów gastronomicznych bezpośrednio z gospodarstw rolnych 8. Przygotowanie ofert edukacji przyrodniczej w miejscowych gospodarstwach rolnych np. zielone szkoły, plenery malarskie 9. Organizacja otwartych imprez kulturalnych i sportowych o wymiarze lokalnym (odpusty, dożynki) 10. Przygotowanie oferty pobytu połączonego z rehabilitacją dla osób niepełnosprawnych np. hipoterapia 11. Szkolenia w zakresie turystyki, agroturystyki, i świadczenia usług turystycznych 44

12. Opracowanie projektów lokalizacji i zagospodarowania miejsc wypoczynku sobotnio niedzielnego na terenie Gminy Samborzec. Cel operacyjny 2: Zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego Zadania: 1. Prezentacja i promocja lokalnego dziedzictwa kulturowego Gminy Samborzec 2. Odnawianie lub konserwacja lokalnych pomników historii, obiektów architektury Sakralnej, miejsc pamięci 3. Modernizacja i adaptacja na potrzeby edukacyjne obiektów zabytkowych lub charakterystycznych dla tradycyjnych zawodów 4. Opracowanie gminnych materiałów dydaktycznych dotyczących tradycji i kultury lokalnej 5. Zachowanie i promocja lokalnego dziedzictwa kulinarnego 6. Propagowanie i zachowanie dziedzictwa kulturowego (zadania priorytetowe: odtworzenie dawnych zwyczajów i obrzędów, stroju oraz historii terenu Gminy Samborzec) 7. Wytyczenie i oznakowanie mini szlaków turystycznych występujących na terenie Gminy Samborzec 45

7. Powiązanie Strategii rozwoju Gminy Samborzec z dokumentami strategicznymi. Strategia rozwoju Gminy Samborzec jest spójna z rządowymi i regionalnymi dokumentami programowymi, co zapewnia możliwość uczestniczenia w programach operacyjnych, będących podstawą wsparcia samorządów środkami z budżetu państwa i środkami z funduszy Unii Europejskiej. W ramach Strategii Rozwoju Gminy Samborzec realizowane będą cele ogólne i szczegółowe następujących dokumentów strategicznych: I. Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego na lata 2007 2013. Cele polityki regionalnej państwa sformułowane zostały w trzech zasadniczych kierunkach: 1.. Rozwój konkurencyjności gospodarczej polskich regionów. 2. Wspieranie elastycznego różnicowania zamierzeń (celów) i wykorzystywanie potencjału endogenicznego regionów. 4. Wyrównywanie szans rozwojowych województw. II. Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK) Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK) jest podstawowym dokumentem strategicznym określającym cele i priorytety w obszarze rozwoju społeczno-gospodarczego Polski oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Strategia wyznacza cele oraz identyfikuje obszary uznane za najważniejsze z punktu widzenia osiągnięcia tych celów, w których koncentrowane będą działania państwa. Uwzględnia jednocześnie 46

najważniejsze trendy rozwoju światowej gospodarki oraz cele, jakie stawia Unia Europejska w Strategii Lizbońskiej. SRK nadaje priorytet działaniom, jakie podejmie rząd w latach 2007-2015 w celu realizacji wizji Polski. Głównym celem Strategii jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i rodzin. Cel główny, a także problemy społeczno-gospodarcze wynikające z zapóźnień rozwojowych, niedoinwestowania polskiej gospodarki oraz uwarunkowań zewnętrznych, wskazują na priorytety. Określają one najważniejsze obszary działań, dzięki którym możliwe będzie osiągnięcie głównego celu SRK. Priorytetami tymi są: 1. Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki, 2. Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej, 3. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości, 4. Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa, 5. Rozwój obszarów wiejskich III. Narodowa Strategia Spójności 2007-2013 (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia). Narodowa Strategia Spójności (NSS) (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007 13. Celem strategicznym NSS (NSRO) jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych. Celami horyzontalnymi NSS (NSRO) są: 1. Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa, 2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej, 47

3. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski, 4. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług, 5. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, 6. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. NSS realizowana jest przy pomocy Programów Operacyjnych zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: 1. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2. Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej 3. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 4. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 5. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 6. Program Operacyjny Pomoc Techniczna oraz 16 Regionalnych Programów Operacyjnych zarządzanych przez samorządy województw. Jednym z Regionalnych Programów Operacyjnych jest Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013. Realizacja Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 ma przynieść efekt w postaci budowy nowoczesnej gospodarki regionu, bazującej na wiedzy i umiejętnościach, otwartej na innowacje, generującej nowe miejsca pracy. Tak postawiony cel jest konsekwencją postępującego procesu globalizacji gospodarki, postępu technicznego i ambitnej polityki Unii Europejskiej w zakresie rozwoju nowoczesnej gospodarki. Programu nastąpi poprzez realizację sześciu celów szczegółowych. Cele szczegółowe: 48

Cel 1. Podniesienie poziomu konkurencyjności regionalnej gospodarki poprzez zwiększanie zdolności inwestycyjnej podmiotów gospodarczych; Cel 2. Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz powiązań między sektorem B+R a gospodarką; Cel 3. Poprawa jakości systemu komunikacyjnego regionu i jego połączeń z krajowymi i europejskimi korytarzami transportowymi; Cel 4. Poprawa stanu środowiska naturalnego województwa; Cel 5. Zapewnienie dostępu do wysokiej jakości usług publicznych i zasobów dziedzictwa kulturowego; Cel 6. Zwiększenie atrakcyjności ośrodków miejskich i centrów gmin. Układ celów i osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. 49

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO NA LATA 2007-2013 CEL GENERALNY POPRAWA WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH BUDOWIE KONKURENCYJNEJ I GENERUJĄCEJ NOWE MIEJSCA PRACY REGIONALNEJ GOSPODARKI CELE SZCZEGÓŁOWE Podniesienie poziomu konkurencyjności regionalnej gospodarki poprzez zwiększanie zdolności inwestycyjnej podmiotów gospodarczych Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz powiązań między sektorem B+R a gospodarką Poprawa jakości systemu komunikacyjnego regionu i jego połączeń z krajowymi i europejskimi korytarzami transportowymi Poprawa stanu środowiska naturalnego województwa Zapewnienie dostępu do wysokiej jakości usług publicznych i zasobów dziedzictwa kulturowego Zwiększenie atrakcyjnoś ci ośrodków miejskich i centrów gmin OSIE PRIORYTETOWE Rozwój przedsiębiorczo ści Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Podniesienie jakości systemu komunikacyjn ego regionu Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport Wzmocnieni e ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast Pomoc techniczna Źródło: RPOWŚ 2007-2013. IV. Strategią Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata 2007 2013 z elementami prognozy do roku 2020, która proponuje wdrażanie modelu wielofunkcyjnego rozwoju wsi i wielofunkcyjnego rolnictwa. Jej główne cele: wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, poprawa konkurencyjności rolnictwa oraz wzmocnienie przetwórstwa rolno-spożywczego w kierunku poprawy jakości i 50

bezpieczeństwa żywności. W strategii tej założono komplementarność jej działań z działaniami ustalonymi w strategiach i programach rozwoju regionów, w ramach nadrzędnego celu jakim jest poprawa warunków życia i pracy mieszkańców wsi poprzez wzrost gospodarczy, z uwzględnieniem wymogów środowiska. 5. Strategią Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020. Relacje celów RPOWŚ 2007-2013 oraz Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020. 51

źródło: RPOWŚ 2007-2013 Relacje celów RPOWŚ 2007 2013 oraz NSRO 2007-2013. 52

źródło: RPOWŚ 2007-2013 6. Programem Ochrony Środowiska Dla Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2015. 53