Kwalifikacja przestrzeni chronionej do klas zagrożenia pożarowego mgr inż. Przemysław Kubica Szkoła Główna Służby Pożarniczej
Klasa wartości ochronnej instalacji tryskaczowej; Zakres ochrony tryskaczowej; Kwalifikacje do klas zagrożenia pożarowego. Obiekty objęte obowiązkiem wyposażenia w urządzenia tryskaczowe; Definicje; Projektowanie i dokumentacja. 2
VdS CEA 4001 przewiduje trzy klasy wartości ochronnej; Klasa 1 bardzo duża (dawny VdS); Klasa 2 duża (dawne CEA); Klasa 3 ograniczona (urządzenia pomocnicze). Główna różnica polega na niezawodności zasilania wodą. Wymagania dla klasy 1 wyróżniono szarym podkreśleniem. 3
4.1 Wszystkie powierzchnie budynku, należy chronić instalacją tryskaczową, z wyjątkiem wyszczególnionych przypadków 4.1.1. pomieszczenia higieniczno sanitarne; szatnie wykonane z materiałów niepalnych, gdzie odzież przechowywane jest w metalowych szafkach; 4
obudowane klatki schodowe i obudowane szyby windowe w których nie ma materiałów palnych i które są wydzielone przeciwpożarowo; Pomieszczenia biurowe o powierzchni do 150 m2, wydzielone elementami o klasie odporności ogniowej REI 90 min i drzwiami EI 30; Pomieszczenia techniczne (wentylatronie, maszynownie wind itp.) o powierzchni do 150 m2, wydzielone elementami o klasie odporności ogniowej REI 90 min i drzwiami EI 30; 5
pomieszczenia chronione przez inne automatyczne urządzenia gaśnicze (np. urządzenia gaśnicze gazowe, proszkowe i zraszaczowe), wykonane zgodnie z wytycznymi VdS. Pomieszczenia o powierzchni podłogi do 20 m2, w których znajdują się wyłącznie urządzenia telekomunikacyjne; Pomieszczenia elektryczne (rozdzielnie napięcia) o powierzchni do 60 m2, wydzielone elementami o klasie odporności ogniowej REI 90 min i drzwiami EI 30; 6
Jeżeli występują inne przestrzenie, które nie będą chronione instalacją tryskaczową, należy wystąpić do VdS o zgodę na indywidualne odstępstwo. 7
8
Jeżeli wysokość przestrzeni ukrytych przy dachu lub podłodze jest większa niż 0,8 m, to przestrzenie te powinny być chronione urządzeniem tryskaczowym. Jeżeli wysokość przestrzeni ukrytych przy dachu lub podłodze jest mniejsza niż 0,8 m, to przestrzenie te powinny być chronione urządzeniem tryskaczowym wtedy, gdy: Wykonane są z materiałów palnych lub Ściany bądź stropy, które je wydzielają są palne lub Znajdują się w nich materiały łatwo zapalne lub Nie uszczelniono przejść do pionowych szybów kablowych materiałami niepalnymi Materiały trudno zapalne powodują obciążenie ogniowe większe niż 12,6 MJ/m2 lub 9
Jeżeli wysokość przestrzeni ukrytych przy dachu lub podłodze jest mniejsza niż 0,3 m, a jednocześnie nie spełniają warunków dopuszczających wyłączenie z ochrony tryskaczami (materiały łatwo zapalne, gęstość obciążenia ogniowego powyżej 12,6 MJ/m2, przegrody palne), to należy je podzielić na sektory o powierzchni mniejszej niż 100 m2, elementami o klasie odporności ogniowej EI 30 i wówczas dopuszczalny jest brak ochrony tryskaczami. 10
foto. www.punto.pl foto. www.punto.pl 11
Sufity podwieszone otwarte, mogą być stosowane pod sekcjami tryskaczowymi LH i OH, z wyjątkiem przestrzeni składowania, jeżeli: całkowita otwarta powierzchnia sufitu podwieszonego, łącznie z oprawami lamp, stanowi co najmniej 70 % łącznej powierzchni sufitu; najmniejszy wymiar otworów w suficie jest nie mniejszy niż 2,5 cm lub nie mniejszy niż grubość sufitu podwieszonego, w zależności od tego, która z tych wartości jest większa; stabilność konstrukcji sufitu i wszystkich innych elementów wyposażenia, np. opraw świetlnych, wewnątrz przestrzeni znajdującej się powyżej sufitu podwieszonego nie ulegnie pogorszeniu na skutek działania urządzenia tryskaczowego. 12
Niezbędne wyłączenia : przestrzenie, pomieszczenia lub miejsca, w których wypływ wody mógłby stanowić zagrożenie, smażenie w głębokim tłuszczu; piece przemysłowe, paleniska. silosy lub zbiorniki z zawartością pęczniejącą w kontakcie z wodą 13
Budynki i przestrzenie, które mają być chronione urządzeniem tryskaczowym, powinny być kwalifikowane do odpowiedniej klasy zagrożenia pożarowego: małego zagrożenia pożarowego (LH), średniego zagrożenia pożarowego (OH), dużego zagrożenia pożarowego (HH). Kwalifikacji dokonuje się na postawie załączników do wytycznych - Załączniki A, B, C. 14
Małe zagrożenie pożarowe - LH Przestrzenie o małym obciążeniu ogniowym i małej palności, bez żadnego pojedynczego pomieszczenia o powierzchni większej niż 126 m 2 i odporności ogniowej przegród mniejszej niż 30 minut. Szkoły i inne jednostki edukacyjne Hotele Biura Więzienia 15
Średnie zagrożenie pożarowe - OH Przestrzenie, w których są materiały o średniej palności, przy średnim obciążeniu ogniowym. Zagrożenie pożarowe OH podzielono na cztery grupy: OH1, średnie zagrożenie pożarowe, grupa 1; OH2, średnie zagrożenie pożarowe, grupa 2; OH3, średnie zagrożenie pożarowe, grupa 3; OH4, średnie zagrożenie pożarowe, grupa 4. 16
Branża Grupa średniego zagrożenia pożarowego OH1 OH2 OH3 OH4 Różne Szpitale, hotele, biura, szkoły, biblioteki, (z wyjątkiem księgarń), restauracje. Laboratoria (fizyczne) pralnie, parkingi, muzea studia radiowe dworce kolejowe. kina i teatry, hale koncertowe, fabryki wyrobów, tytoniowych, studia produkcji filmowej i telewizyjnej Firmy i biura przetwarzanie danych (pomieszczenia komputerów z wyjątkiem składowania taśm) domy handlowe; centra handlowe. hale wystawowe 17
www.hotelspreference.com 18
Duże zagrożenie pożarowe HH: HHP lub HHS Produkcja /przetwarzanie - HHP Duże zagrożenie pożarowe, produkcja/przetwarzanie obejmuje przestrzenie, w których występujące materiały powodują duże obciążenie ogniowe, cechują się dużą palnością i zdolne są do rozwoju szybko rozprzestrzeniającego się lub intensywnego pożaru. 19
Produkcja /przetwarzanie HHP HHP1 grupa 1; HHP2 grupa 2; HHP3 grupa 3; HHP4 grupa 4. 20
HHP1 HHP2 HHP3 HHP4 produkcja produkcja zapalniczek nitrocelulozy produkcja pokryć podłogowych i linoleum produkcja na bazie żywic syntetycznych, sadzy i terpentyny produkcja materiałów gumopodobnych produkcja wełny drzewnej destylacja smoły zajezdnie autobusów, produkcja wosku świecowego i parafiny Produkcja opon gumowych do samochodów osobowych i ciężarówek produkcja wyrobów pirotechnicz nych fabryki lodówek hale maszyn papierniczych drukarnie 21
Duże zagrożenie pożarowe HH: HHP lub HHS Składowanie - HHS Duże zagrożenie pożarowe, składowanie, obejmuje składowanie towarów, gdy wysokość składowania przekracza wartości graniczne dopuszczalne dla innych kategorii. 22
Składowanie w OH1, OH2 i OH3: 1. Całe pomieszczenie obliczone wg OH3 2. Powierzchnia bloku składowania łącznie z wolnymi pasami < 216 m2 3. Zachowane są dopuszczalne wysokości składowania 23
Składowanie w OH1, OH2 i OH3 Kategoria składowania Maksymalna wysokość składowania Składowanie wolnostojące (ST1) i ST2-ST6 o pow. < 50 m2 Wszystkie inne przypadki (ST2 - ST6) Szerokość wolnych pasów [m] Kategoria I 4,0 3,5 2,0 Kategoria II 3,0 2,6 2,0 Kategoria III 2,1 1,7 2,0 Kategoria IV 1,2 1,2 2,0 Składowanie w OH 4 wymaga kwalifikacji do HHS 24
Foto Emil Stępniak Foto Jędrzej Bogus
Składowanie HHS HHS1, kategoria I; HHS2, kategoria II; HHS3, kategoria III; HHS4, kategoria IV. 26
Zagrożenie pożarowe składowanego towaru (wyrób wraz ze swoim opakowaniem) jest funkcją uwalnianej przez towar mocy cieplnej (kw), która z kolei jest funkcją ciepła spalania (kj/kg) i szybkości spalania (kg/s) materiałów. Ciepło spalania zależy rodzaju od materiału. Szybkość spalania zależy zarówno od materiałów, jak i ich konfiguracji. 27
K 28
Przestrzenie o zagrożeniu szczególnym: Pojemniki z polipropylenu lub polietylenu Napoje alkoholowe w beczkach drewnianych Puste palety Składowanie cieczy palnych Odzież składowana wielorzędowo w pozycji wiszącej Aerozole 29
Współczynnik materiałowy Określany na podstawie zawartości masowej tworzyw sztucznych niespienionych oraz zawartości objętościowej tworzyw sztucznych spienionych. Składowany materiał wraz z paletę traktuje się jako całość. % masy niespienionych % objętości spienionych 30
Współczynnik materiałowy 1 Wyroby niepalne w opakowaniach palnych i wyroby o niskiej lub średniej palności, w opakowaniach palnych/niepalnych: części metalowe w opakowaniach kartonowych artykuły żywnościowe w puszkach; tkaniny niesyntetyczne; wyroby ze skóry; wyroby z drewna; ceramika w kartonach lub skrzyniach drewnianych; 31
Współczynnik materiałowy 2 Towary o większym potencjale energetycznym niż towary o współczynniku 1, (zawierające tworzywa sztuczne w większych ilościach) meble drewniane lub metalowe z siedzeniami z tworzyw sztucznych; urządzenia elektryczne z elementami z tworzyw sztucznych lub w opakowaniu z tworzyw sztucznych; kable elektryczne na bębnach lub w kartonach; tkaniny syntetyczne. 32
Współczynnik materiałowy 3 Materiały, które składają się głównie z niespienionych tworzyw sztucznych lub materiały o podobnym potencjale energetycznym. akumulatory samochodowe bez elektrolitu; skrzynki z tworzyw sztucznych do akt; komputery osobiste; kubki i sztućce z niespienionego tworzywa sztucznego. 33
Współczynnik materiałowy 4 Materiały, które składają się głównie ze spienionych tworzyw sztucznych (więcej niż 40 % objętościowo) lub materiały o podobnym potencjale materace z tworzyw sztucznych spienionych; opakowania ze spienionego polistyrenu; tapicerka z tworzyw sztucznych. 34
Konfiguracja składowania Współczynnik materiałowy 1 2 3 4 Zewnętrzne powierzchnie z tworzyw sztucznych niespienionych Kat. III Kat. III Kat. III Kat. IV Zewnętrzne Kat. IV Kat. IV Kat. IV Kat. IV powierzchnie z tworzyw sztucznych spienionych Struktury otwarte Kat. II Kat. II Kat. III Kat. IV Materiały blokach Kat. I Kat. I Kat. II Kat. IV zwartych Granulaty lub proszki Kat. I Kat. II Kat. III Kat. IV Bez szczególnej konfiguracji Kat. I Kat. II Kat. III Kat. IV 35
PP/PE/PS i inne o podobny zachowaniu Składowany materiał Opakowania V1 V2 V3 V4 L1 Kat. I Kat. II Kat. III Kat. IV L2 Kat. II Kat. II Kat. III Kat. IV L3 Kat. III Kat. III Kat. III Kat. IV L4 Kat. IV Kat. IV Kat. IV Kat. IV W zależności od procentowego udziału tworzyw spienionych w materiale i opakowaniu. 36
K 37
Gdy opakowanie wyrobu nie stwarza większego zagrożenia niż opakowanie w postaci jednego pudła z tektury falistej. Wyrób Kat. Uwagi Odzież II Kleje I Bez rozpuszczalników AGD III Jeżeli tworzywa sztuczne < 5% to Kat. I Pudła z kartonu II Puste, lekkie, gotowe pudła Materace II Jeżeli ze spienionych tw. szt. to Kat. IV Książki II 38
Składowanie HHS HHS1, kategoria I; HHS2, kategoria II; HHS3, kategoria III; HHS4, kategoria IV. 39
Sposoby składowania 40
Sposoby składowania ST1 wolnostojące Składowanie powinno ograniczać się do bloków o powierzchni rzutu poziomego nie przekraczającej 150 m 2. Bloki składowania powinny być oddzielone od siebie za pomocą przejść o szerokości nie mniejszej niż 2,4 m. 41
Sposoby składowania ST2 i ST3 Palety stelażowe jedno lub wielorzędowe 42
Sposoby składowania ST2 i ST3 Palety stelażowe jedno lub wielorzędowe ST2 Pojedyncze rzędy z przejściami o szerokości 2,4 m. ST3 Składowanie powinno ograniczać się do bloków składowania o powierzchni rzutu poziomego nie przekraczającej 150 m 2. Bloki składowania powinny być oddzielone od siebie za pomocą przejść o szerokości nie mniejszej niż 2,4 m. 43
Sposoby składowania ST4 w regałach przy użyciu palet Przejścia oddzielające rzędy mają szerokość równą 1,2 m lub większą. Jeżeli strop znajduje się więcej niż 4 m nad najwyższym poziomem składowanych towarów, to zaleca się zainstalowanie tryskaczy w poziomach pośrednich regałów. 44
Sposoby składowania ST5, ST6 w regałach na półkach pełnych lub listwowych Przejścia oddzielające rzędy mają szerokość równą 1,2 m lub większą, albo powierzchnie rzutu składowania nie powinny być większe niż 150 m 2. Jeżeli strop znajduje się więcej niż 4 m nad najwyższym poziomem składowanych towarów, to zaleca się zainstalowanie tryskaczy w poziomach pośrednich regałów. 45
Sposoby składowania ST6 (szerokość półki > 1 m) w regałach na półkach pełnych lub listwowych Wymagane tryskacze w poziomach pośrednich lub Podział niepalnymi przegrodami wzdłuż i wszerz 46
VdS CEA 4001oraz PN EN 12845 LH OH1; OH2; OH3; OH4 HHP1, HHP2, HHP3, HHP4 HHS1, HHS2, HHS3, HHS4 47
48
I. Postęp projektu 4. Opis techniczny instalacji tryskaczowej 4.1. Klasa wartości ochronnej instalacji, zakres ochrony (lista przestrzeni wyłączonych z ochrony, określenie odporności ogniowej wydzieleń) 4.2. Klasa zagrożenia pożarowego, rodzaj składowania (kwalifikacja przestrzeni, określenie dopuszczalnej wysokości oraz sposobu składowania w przestrzeniach OH, w przypadku magazynów szczegółowe opisanie warunków składowania: kategoria, sposób, odstępy, wysokość) 4.12. Centrala urządzenia tryskaczowego (lokalizacja centrali oraz zbiornika z wodą) 49
I. Postęp projektu cd., Rysunki, Rys 2. 1. Przygotowanie rysunku: dobór formatu wydruku z uwzględnieniem skali 1:100 lub 1:200, ramka, tabelka, oznaczenie północy; 2. Zaznaczenie na rzutach przestrzeni wyłączonych z ochrony; 3. Zaznaczenie wydzieleń i oddzieleń przeciwpożarowych; 4. Dane techniczno-budowlane dotyczące podłóg, stropów, dachów, ścian zewnętrznych; 5. Zaznaczenie na rzutach klas zagrożenia pożarowego; 6. W przypadku magazynów opisanie warunków składowania: kategoria, sposób, wysokość; 7. Lokalizacja centrali instalacji tryskaczowej oraz zbiornika z wodą; 8. Umiejscowienie i dane przyłączy do zasilania przez straż pożarną; 9. Przedstawienie instalacji, podestów technologicznych, urządzeń, punktów świetlnych, sufitów podwieszonych otwartych i innych podobnych, które mogłyby zakłócić rozdział wody z tryskaczy. 50
I. Postęp projektu cd., Rysunki, Rys 4. przekroje każdej kondygnacji pokazujące elementy konstrukcyjne i inne, które mogłyby zakłócić rozstawienie tryskaczy lub rozdział wody z tryskaczy; umiejscowienie i wielkość pustek pod dachem lub pustek międzystropowych, sufity podwieszane i podłogi podniesione; 51