ROZTWORY I. Objętościowe i wagowe przygotowywanie roztworów, pomiar gęstości za pomocą areometru Zakres wymaganych wiadomości 1. Sposoby wyrażania składu roztworów (stężenie molowe, procentowe, molalność, ułamki molowe, wagowe i objętościowe). Przeliczanie stężeń. 2. Nazewnictwo podstawowego szkła miarowego. 3. Gęstość definicja, parametry wpływające na jej wartość, pomiar za pomocą areometru. 4. Waga i ważenie. 5. Oszacowanie niepewności eksperymentu wynikającej z dokładności wskazań przyrządów. Literatura: 1. H. Strzelecki,W. Grzybkowski, Chemia Fizyczna. Ćwiczenia laboratoryjne., Wydawnictwo PG, Gdańsk 2004, str.67-71 2. http://siorpc12.chem.pg.gda.pl/dyd/skrypt/rozdz5.pdf Wykonanie pomiarów Przykładowe zestawy pomiarowe: substancja badana Zestaw 1 Zestaw 2 Zestaw 3 Zestaw 4 Cylinder ~ 200 ml areometr 1.000 1.050 g cm -3 Cylinder ~ 200 ml areometr 0.950 1.000 g cm -3 NaCl sacharoza kwas szczawiowy etanol M / -1 g mol 58.5 342 90 46 roztwór wyjściowy (500 ml) 1 mol dm -3 125 g dm -3 90 g dm -3 35 % obj. zakres stężeń 0.1 1 mol dm -3 10 125 g dm -3 10 90 g dm -3 0 35 % obj.
1. Przygotowanie roztworu wyjściowego obliczenie naważki, podanej przez asystenta substancji, w celu uzyskania 500 ml roztworu o zadanym stężeniu. 2. Po dokonaniu odpowiednich przeliczeń stężeń, przygotowanie roztworów rozcieńczonych z roztworu wyjściowego. 3. Zmierzenie gęstości wszystkich roztworów za pomocą areometru. 4. Wagowe (na wadze analitycznej) i objętościowe sporządzenie 50 ml roztworu o niskim stężeniu w celu oszacowania różnicy niepewności pomiarowej. Opracowanie wyników 1. Sporządzenie tabeli wyników. roztwór wyjściowy stężenie naważka / g V roztwór / cm 3 d / g cm -3 LP stężenie V roztwór wyjściowy / cm 3 V całkowita / cm 3 d / g cm -3 1 2 3 4 2. Sporządzenie wykresu d = f(c) 3. Wyrażenie składu roztworów w różnych stężeniach (molowym, procentowym, molalnym, ułamku molowym). 4. Oszacowanie niepewności pomiarowej dla roztworu o najniższym stężeniu w przypadku przygotowania wagowego i objętościowego. II. Sprawdzanie pojemności pipety metodą wagową Wykonanie pomiarów i opracowanie wyników 1. Napełniamy pipetę 1/2/5 ml (decyzja asystenta) wodą destylowaną i starannie ją opróżniamy do poprzednio wytarowanego naczyńka wagowego. 2. Pomiar powtarzamy dziesięciokrotnie. 3. Na podstawie uzyskanej masy oraz wartości gęstości wody wziętej z literatury, obliczamy objętość pipety. 4. Wartości objętości uśredniamy, szacujemy odchylenie standardowe serii pomiarowej.
Podstawowe szkło/sprzęt laboratoryjne/(-y) Basic laboratory glassware/equipment zlewka beaker kolba stożkowa ( erlenmeyerka ) conical flask (Erlenmeyer flask) a) b) pipety a) wielomiarowa b) jednomiarowa kolby miarowe + korki pipettes a) measuring b) volumetric volumetric flasks + stoppers moździerz + tłuczek mortar + pestle tygle crucibles
kolba okrągłodenna z dwoma szyjkami + korki two-neck round-bottom flask + stoppers kolba okrągłodenna z trzema szyjkami three-neck round-bottom flask 0 10 20 termometry 30 40 biureta na statywie 50 thermometers burette in burette holder on support stand
statyw trójnożny + palnik Bunsena chłodnica tripod stand + Bunsen burner condenser kolba ssawkowa filtering flask lejki funnels areometr piknometr areometer pycnometer
wiskozymetr Ubbelohde a stalagmometr Ubbelohde viscometer stalagmometer tryskawka wash bottle cylinder miarowy (menzurka) graduated (measuring) cylinder
Basic English chemical vocabulary accuracy n. accurate adj. attach v. boiling point bubble n. bulb n. capacity n. clamp n. clearness n. common name composition n. cork n. course of reaction darkness, dark density n. degree of purity dilution n. dilute solution dip v. distil v. distillation n. drain out v. drinking water dry v. efficiency n. elaborate v. electric hotplate electric switch electrolyte n. evaporate v. eyeglass n. gain v. give out v. glass jacket glass rod go on v. dokładność dokładny przymocować / przyłączać temperatura wrzenia pęcherzyk / bańka bańka / zbiornik termometru pojemność zacisk jasność nazwa zwyczajowa skład korek przebieg reakcji ciemność, ciemny gęstość stopień czystości rozcieńczenie rozcieńczony roztwór zanurzać destylować destylacja odciekać woda pitna suszyć wydajność opracowywać grzejnik elektryczny włacznik elektryczny elektrolit parować okular zyskać wyczerpywać się / wydzielać (np. ciepło) szklany płaszcz bagietka kontynuować / posuwać się naprzód
grease n. immiscible jacket n. loss n. neck n. melting point molality n. molar concentration molar volume overheat v. peg n. percentage composition pipe n. pour into v. receiving flask (vessel) refractive index resulting mixture run off v. run out v. run to waste saturated solution saturation n. separatory funnel set n. sink n. solubility n. solute n. solution n. solvation n. solvent n. stench n. superheat v. symbolic expression tap n. test tube textbook n. titration n. toxicity n. smar niemieszalany / nie mieszający się płaszcz / osłona strata / ubytek szyjka (np. butelki, kolbki) temperatura topnienia molalność stężenie molowe objętość molowa przegrzać kołek / zatyczka skład procentowy rura wlać do (naczynia) odbieralnik współczynnik załamania światła otrzymana mieszanina wyciekać wyczerpywać się wylewać do zlewek roztwór nasycony nasycenie rozdzielacz zestaw zlew rozpuszczalność substacja rozpuszczona roztwór solwatacja rozpuszczalnik smród / odór przegrzewać wyrażenie symboliczne kran probówka podręcznik miareczkowanie toksyczność
utensil n. vapour n. volatile adj. volatilize v. wash away v. wash out v. waste n. water pipe work out v. yield n. narzędzie para / opar lotny ulatniać się / parować zmywać / spłukiwać przemywać (np. zlewkę) straty / odpady wodociąg opracować wydajność