PS. 1. IJ- B. 0931/11/09 PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Domu Dziecka Nr 1 w Stargardzie Szczecińskim, w dniach 16-18 listopada 2009 r. Adres Placówki: Dom Dziecka Nr 1 ul. Gen. W. Andersa 14 73-110 Stargard Szczeciński Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów w składzie: Ilona Jackiewicz - Bara - inspektor wojewódzki osoba kierująca zespołem, Renata Karwowska - starszy inspektor wojewódzki, na podstawie UpowaŜnienia Nr 127/2009 z dnia 26 października 2009 r. wydanego przez zastępcę dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Przedmiot kontroli: przestrzeganie standardu opieki i wychowania w placówce, a w szczególności: 1) przestrzeganie standardów usług opiekuńczo-wychowawczych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455), 2) kwalifikacje osób zatrudnionych w placówce do opieki nad dziećmi, 3) przestrzeganie praw dziecka, 4) zasadność pobytu dziecka w placówce, 5) działania placówki na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami, 6) warunki lokalowe, 7) zapewnienie dzieciom wyŝywienia, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych, 8) wyposaŝenie dzieci w odzieŝ, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne, 9) wypłacanie drobnych kwot do dysponowania przez dziecko, 10) dostęp do produktów Ŝywnościowych i napojów przez całą dobę, 11) dostęp do nauki, 12) uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych, 13) pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc, 14) prawidłowość prowadzenia dokumentacji, 1
15) przygotowanie placówki do wypełniania zadań określonych w jej regulaminie, 16) sprawowanie nadzoru bezpośredniego przez dyrektora placówki, 17) nadawanie stopni awansu zawodowego pracownikom pedagogicznym zatrudnianym na podstawie ustawy Karta Nauczyciela. 18) realizacja programu naprawczego. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2009 r. do 16 listopada 2009 r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano dyrektora Placówki z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Wyjaśnień udzielali: Pani Krystyna Kłosowska - dyrektor Placówki Pani Pelagia Saczyńska - wychowawca Pani Teresa Zbrzeska - wychowawca Pani Małgorzata Dunal - wychowawca Pani Erwina Rusin - pracownik socjalny Pan Sławomir Pawiński - wychowawca Pani Genowefa Terlikowska - wychowawca Pani Katarzyna Kołoszuk - pedagog Pani Elwira Matuszewska - wychowawca Pani Ewelina Jarząb - wychowawca Pani Joanna Radziewicz - wychowawca Pani Dorota Socha - terapeuta Pani Anna Polak - wychowawca Pan Krzysztof Maziarz - wychowawca Ustalenia kontroli: Ustaleń dokonano w oparciu o informacje przekazane przez dyrektora Placówki, ankiet przeprowadzonych wśród wychowanków, informacji uzyskanych od pracowników pedagogicznych na piśmie, dokumentacji prowadzonej w Placówce, oraz losowo wybranej dokumentacji dzieci: X.Y.- (zał. nr 1), X.Y.- (zał. nr 2), X.Y.- (zał. nr 3), X.Y.- (zał. nr 4), X.Y. - (zał. nr 5), - (zał. nr 6), X.Y. - (zał. nr 7), X.Y. - (zał. nr 8), X.Y. - (zał. nr 9), X.Y. - (zał. nr 10). Dom Dziecka Nr 1 w Stargardzie Szczecińskim jest socjalizacyjną placówką opiekuńczo - wychowawczą. Dom funkcjonuje od 1946 roku. Dysponuje 30 miejscami. Zgodnie z 37 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie 2
placówek opiekuńczo - wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) Dyrektorem placówki interwencyjnej i placówki socjalizacyjnej moŝe być osoba, która ukończyła: 1) jednolite studia magisterskie lub studia drugiego stopnia: a) na kierunku: pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, nauki o rodzinie lub b) na innym kierunku w zakresie resocjalizacji, pracy socjalnej, pedagogiki opiekuńczo - wychowawczej, albo c) na innym kierunku uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, nauk o rodzinie lub resocjalizacji; 2) specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej; 3) co najmniej trzyletni staŝ pracy w placówce lub w placówce wsparcia dziennego. Zgodnie z 2 pkt. 5 i pkt. 6 ilekroć w rozporządzeniu mowa jest o: placówce - naleŝy przez to rozumieć całodobową placówkę opiekuńczo - wychowawczą typu rodzinnego, socjalizacyjnego i interwencyjnego; placówce wsparcia dziennego - naleŝy przez to rozumieć placówkę opiekuńczo - wychowawczą wsparcia dziennego, o której mowa w art. 71 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Dyrektorem placówki od dnia 11 sierpnia 2008 roku jest Pani Krystyna Kłosowska, posiadająca wykształcenie wyŝsze magisterskie na kierunku pedagogika specjalność praca socjalna, wyŝsze zawodowe kierunek pedagogika opiekuńczo - resocjalizacyjna, studia podyplomowe z zakresu organizacji i zarządzania pomocą społeczną. Pani Kłosowska posiadała 26 letni staŝ pracy, z tego 1, 5 roczny w placówce (zał. nr 13). Zgodnie z 30 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) w placówce nie powinno jednocześnie przebywać więcej niŝ 30 dzieci. Na dzień kontroli w placówce przebywało 37 wychowanków (15 dziewcząt i 22 chłopców), umieszczonych w 3 grupach wychowawczych w 3 oddzielnych budynkach, w tym do 7 lat- 2 dzieci, 8-12 lat- 12 dzieci, do 18 lat- 23 wychowanków, nie było wychowanków powyŝej 18 roku Ŝycia. Najmłodszy wychowanek miał 5 lat, a najstarszy 18 lat. W placówce na dzień kontroli były 4 sieroty biologiczne, 5 wychowanków było półsierotami. Rodzice 28 wychowanków mieli ograniczoną władzę rodzicielską. W stosunku do 2 dzieci sąd orzekł pozbawienie władzy rodzicielskiej. Nie było dzieci umieszczonych w placówce na prośbę rodziców. 3
Na dzień kontroli w placówce zatrudnieni byli: dyrektor- 1 etat, wychowawcy- 15 etatów, pedagog- 1 etat, pracownik socjalny- 1 etat, terapeuta- 1 etat, etaty administracyjne- 3, etaty obsługowe- 6 (zał. nr 11). Zgodnie z pisemną informacją przekazaną przez Panią Dyrektor wszystkie dzieci przebywające w Placówce w dniu kontroli zostały umieszczone na podstawie postanowień sądu, skierowań Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Stargardzie Szczecińskim (zał. nr 12). Na podstawie analizy dokumentacji losowo wybranych dzieci stwierdzono, Ŝe w aktach znajdowały się postanowienia sądowe i skierowania. Pozostała dokumentacja była systematycznie uzupełniana. Ocena zasadności pobytu dziecka przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka dokonywana była zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. W skład zespołu wchodzili pracownicy Placówki, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Stargardzie Szczecińskim, pracownik Ośrodka Adopcyjno - Opiekuńczego Mam Dom w Szczecinie. Kwalifikacje osób zatrudnionych w Placówce do opieki nad dziećmi: W myśl 38 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) w placówce oraz w placówce wsparcia dziennego są wymagane następujące kwalifikacje na stanowisku: 1) wychowawcy - ukończone studia wyŝsze: a) na kierunku: pedagogika, pedagogika specjalna, psychologia, praca socjalna, nauki o rodzinie lub b) na innym kierunku w zakresie resocjalizacji, pracy socjalnej, pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, albo c) na innym kierunku uzupełnione studiami podyplomowymi w zakresie psychologii, pedagogiki, nauk o rodzinie lub resocjalizacji; 2) pedagoga - ukończone wyŝsze studia magisterskie na kierunku pedagogika albo pedagogika specjalna; 3) psychologa - ukończone wyŝsze studia magisterskie na kierunku psychologia; 4) terapeuty - udokumentowane przygotowanie do prowadzenia terapii o profilu potrzebnym w pracy placówki lub placówki wsparcia dziennego; 5) pracownika socjalnego - wykształcenie średnie lub wyŝsze uprawniające do wykonywania zawodu pracownika socjalnego, z tym, Ŝe osoby z wykształceniem średnim muszą mieć ukończoną specjalizację zawodową w zawodzie pracownik socjalny; 6) opiekuna dziecięcego - ukończoną szkołę medyczną przygotowującą do pracy w zawodzie opiekunki dziecięcej lub pielęgniarki albo studia pedagogiczne o specjalności opiekuńczo-wychowawczej; 7) lekarza i pielęgniarki - odpowiednie wykształcenie medyczne. 4
Do opieki nad dziećmi zatrudnionych było 15 wychowawców, 1 pedagog, 1 pracownik socjalny, 1 terapeuta. Wszyscy pracownicy zatrudnieni byli w pełnym wymiarze czasu pracy oraz posiadali kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk i zgodne z wymogami określonymi w rozporządzeniu (zał. nr 13). Przestrzeganie praw dziecka w Placówce: Zgodnie 32 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) Placówka i placówka wsparcia dziennego stwarzają warunki do: 1) fizycznego, psychicznego i poznawczego rozwoju dziecka; 2) poszanowania podmiotowości dziecka, wysłuchiwania jego zdania i w miarę moŝliwości uwzględniania jego wniosków we wszelkich dotyczących go sprawach oraz informowania dziecka o podejmowanych wobec niego działaniach; 3) zapewnienia poczucia bezpieczeństwa; 4) dbałości o poszanowanie i podtrzymanie związków emocjonalnych dziecka z rodzicami, rodzeństwem i z innymi osobami, zarówno spoza placówki i placówki wsparcia dziennego, jak i przebywającymi lub zatrudnionymi w tych placówkach; 5) uczenia nawiązywania więzi uczuciowych oraz związków interpersonalnych; 6) poszanowania potrzeb religijnych dziecka; 7) zapewnienia dzieciom warunków sprzyjających utrzymywaniu osobistych kontaktów z rodziną; 8) uczenia poszanowania tradycji i ciągłości kulturowej; 9) uczenia planowania i organizowania codziennych zajęć stosownie do wieku dziecka; 10) uczenia organizowania czasu wolnego, w tym uczestniczenia w zajęciach kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych; 11) kształtowania u dzieci nawyków i uczenia zachowań prozdrowotnych; 12) przygotowywania dzieci do ponoszenia odpowiedzialności za własne postępowanie oraz uczenia samodzielności w Ŝyciu; 13) wyrównywania deficytów rozwojowych dzieci; 14) uzgadniania istotnych decyzji dotyczących dziecka z jego rodzicami lub opiekunami prawnymi. W celu dokonania oceny tego obszaru kontrolujący przeprowadzili ankietę wśród 14 wychowanków powyŝej 12 roku Ŝycia, oraz przeprowadzili rozmowę z wychowankami niepełnosprawnymi intelektualnie i dziećmi poniŝej 12 roku Ŝycia. Kontrolujący pytali między innymi o to, jakie są 5
podstawowe prawa dziecka, o prawo do prywatności, do informacji, do kontaktów z rodzicami i innymi bliskimi osobami, swobody wyboru i decydowania, do uczestniczenia w praktykach religijnych, o stosowanie przemocy, kar i nagród (zał. nr 14). Podobne pytania zadano 15 pracownikom pedagogicznym, którzy udzielili odpowiedzi na zadane pytania na piśmie (zał. nr 15). W wyniku przeprowadzonej ankiety stwierdzono, Ŝe dzieci potrafiły nazwać swoje prawa. Dzieci odpowiedziały, Ŝe miały moŝliwość kontaktowania się z rodzicami, mogły korzystać z telefonu, wysyłać i otrzymywać listy, 2 dzieci napisało, Ŝe otrzymywane listy były odklejone, 1 Ŝe raz odklejone a raz zaklejone, 4 dzieci napisało, Ŝe nie otrzymywało listów. Dzieci mogły swobodnie korzystać z praktyk religijnych. Na pytanie czy jesteś informowany o swojej sytuacji rodzinnej 9 dzieci odpowiadało, Ŝe tak, 2 Ŝe czasami, 3 dzieci odpowiedziało, Ŝe nie jest. Na zadanie pytanie ankietowe czy jesteś informowany o swojej sytuacji prawnej 5 dzieci odpowiedziało, Ŝe tak, 4 Ŝe byli informowani czasami, a 4 Ŝe nie byli informowani. Pracownicy w większości odpowiedzieli, Ŝe informowali wychowanków o ich sytuacji rodzinnej i prawnej. Tylko 2 wychowawców odpowiedziało, Ŝe informacje na temat sytuacji prawnej wychowanków przekazywali im czasami. Pięcioro dzieci napisało, Ŝe miały swobodny dostęp do radia, 11 do telewizji, a 7 do prasy. Sześcioro dzieci napisało, Ŝe miały swobodny dostęp do komputera i internetu. Wychowankowie odpowiedzieli, Ŝe mogli decydować lub współdecydować o wyborze obuwia, odzieŝy. Siedmioro odpowiedziało, Ŝe mogli decydować o wyborze szkoły, 10 dzieci odpowiedziało, Ŝe mogło decydować o doborze koleŝanek i kolegów, 9 wychowanków odpowiedziało, Ŝe mogli decydować o tym, z kim mieszkają w pokoju. Wszyscy wychowankowie odpowiedzieli, Ŝe rodzice mogli odwiedzać ich w Placówce. Na pytanie czy spotyka Cię przemoc w Placówce 11 wychowanków odpowiedziało, Ŝe nie, 3 dzieci wskazało na przemoc rówieśniczą. Wychowawcy w większości odpowiedzieli, Ŝe nie stosowali przemocy wobec wychowanków. Jeden odpowiedział, Ŝe w 2006 roku siłą trzymał wychowankę podczas ataku furii a drugi, Ŝe zdarzyło mu się pociągnąć wychowanka za bluzkę naganiając go do porządku, gdy ten nie chciał bez powodu zmienić swojego zachowania. Siedmiu pracowników pedagogicznych odpowiedziało, Ŝe w Placówce nie występuje przemoc rówieśnicza, a 7 wskazało na występującą przemoc rówieśniczą. W przypadku jej występowania wychowawcy wzywali policję, pogotowie oraz rozdzielali dzieci. Z wychowankami stosującymi przemoc prowadzone były rozmowy dyscyplinujące oraz organizowane spotkania terapeutyczne. W Placówce realizowany był program przeciwdziałania agresji. Wychowankowie potrafili wskazać kary i nagrody stosowane w placówce. Pośród stosowanych kar 7 dzieci wymieniło obniŝenie kieszonkowego, 4 Ŝe muszą robić za pozostałych 6
dyŝury, 3 zakaz wychodzenia na dwór, 1 zakaz komputera, 1 zakaz oglądania telewizji, 1 zakaz wyjazdu na wycieczkę klasową, 1 dziecko odpowiedziało, Ŝe w Placówce nie ma Ŝadnych kar. Wychowankowie w zdecydowanej większości nie potrafili wskazać trybu odwoławczego od kary. Najczęstsze nagrody to wyŝsze kieszonkowe, słodycze, pochwała, wyjazd na wycieczkę, rzecz materialna, wyjście do kina, uczestniczenie w róŝnego rodzaju wyjazdach, zabawki, pizza, pierwszeństwo wyjścia. Na zadane pytanie ankietowe, co chcesz zmienić w Placówce 3 dzieci odpowiedziało, Ŝe chcą, aby zwolnić wychowawcę, 1 dziecko napisało, Ŝe chciałoby, aby został zwolniony wychowawca, poniewaŝ bije i wyzywa dzieci (dzieci wskazały imię i nazwisko wychowawcy), 1 dziecko napisało, Ŝe chciałoby, aby został zwolniony wychowawca, nie podało jednak imienia i nazwiska pracownika. Kontrolujący przeprowadzili rozmowę z dyrektorem Placówki z prośbą o szczególne zwrócenie uwagi na zaistniały problem, dokładne przeanalizowanie sytuacji i podjęcie działań mających na celu stosowanie metod wychowawczych nienaruszających godności wychowanków. W wyniku rozmowy przeprowadzonej z wychowankami niepełnosprawnymi intelektualnie, oraz dziećmi poniŝej 12 roku Ŝycia ustalono, Ŝe dzieci w Placówce czują się bezpiecznie. Nie wykazały Ŝadnych nieprawidłowości w kontrolowanym zakresie. Zasadność pobytu dziecka w Placówce: Zgodnie z 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) do skierowania do placówki powiat kierujący załącza: 1) odpis aktu urodzenia dziecka, a w przypadku sierot lub półsierot równieŝ odpis aktu zgonu zmarłego rodzica; 2) orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce albo wniosek rodziców lub opiekunów prawnych o umieszczenie dziecka w placówce; 3) dostępną dokumentację o stanie zdrowia dziecka; 4) dokumenty szkolne, w szczególności ostatnie świadectwo szkolne, karty szczepień; 5) kwestionariusz aktualnego rodzinnego wywiadu środowiskowego wraz ze szczegółowym opisem sytuacji dziecka oraz dokumentację dotychczasowych działań podjętych wobec dziecka i rodziny. Zgodnie z pisemną informacją przekazaną przez Panią Dyrektor wszystkie dzieci przebywające w Placówce w dniu kontroli zostały umieszczone na podstawie postanowień sądu i skierowań Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Stargardzie Szczecińskim (zał. nr 12). Na podstawie analizy dokumentacji losowo wybranych dzieci stwierdzono, Ŝe w aktach znajdowały się postanowienia sądowe i skierowania. Pozostała 7
dokumentacja była systematycznie uzupełniana. KsiąŜka ewidencji wychowanków prowadzona była systematycznie. Zgodnie z 26 ust. 1 w placówce interwencyjnej, w placówce socjalizacyjnej i w placówce wielofunkcyjnej dla kaŝdego dziecka prowadzi się: 1) indywidualny plan pracy; 2) kartę pobytu, która zawiera ocenę relacji dziecka z rodzicami, funkcjonowania społecznego dziecka w tej placówce i poza nią, nauki szkolnej dziecka, samodzielności dziecka, jego stanu emocjonalnego, stanu zdrowia dziecka oraz informację o szczególnych potrzebach dziecka i znaczących dla dziecka wydarzeniach; 3) kartę udziału w zajęciach specjalistycznych z opisem ich przebiegu; 4) arkusze badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych. 2. Kartę pobytu w placówce interwencyjnej uzupełnia się, co dwa tygodnie, a w placówce socjalizacyjnej i w placówce wielofunkcyjnej, co miesiąc. Na podstawie przedstawionej dokumentacji stwierdzono, Ŝe wartość merytoryczna indywidualnych planów w większości nie budziła zastrzeŝeń, jednak w niektórych przypadkach podano zbyt ogólne terminy realizacji poszczególnych zadań. Karty pobytu prowadzone były systematycznie. W jednym przypadku wychowawca prowadzący nie wiedział o działaniach podjętych wobec wychowanki przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, w którym nie uczestniczył (podjęto działania mające na celu umieszczenie dziecka w MOW z uwagi na długotrwale ucieczki). Wyznaczone cele w indywidualnym planie pracy były rozbieŝne z rzeczywistą sytuacją, w której znalazła się wychowanka. Brak było karty udziału dziecka w zajęciach specjalistycznych. Były natomiast prowadzone arkusze obserwacji i badań pedagogicznych. Placówka prowadziła karty udziału w zajęciach specjalistycznych oraz arkusze badań i obserwacji, lecz nie dla kaŝdego dziecka. Realizacja zadań określona w 10 rozporządzenia przedstawiała się następująco: ocena zasadności pobytu dziecka w placówce dokonywana była przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. W skład zespołu wchodzili pracownicy Placówki, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Stargardzie Szczecińskim i Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego Mam Dom w Szczecinie. Opinie z posiedzeń zespołu formułowane były na piśmie. Działania podejmowane na rzecz powrotu wychowanków do rodziny i utrzymywania przez nich kontaktów z rodzicami: Na podstawie informacji uzyskanych od pracowników (zał. nr 15), przeprowadzonych ankiet wśród wychowanków (zał. nr 14), analizy 8
dokumentacji oraz planów pracy z rodziną (zał. nr 16) kontrolujący stwierdzili, Ŝe placówka podejmowała prawidłowe działania w kierunku powrotu dzieci do domów rodzinnych i utrzymywania kontaktów z rodzicami. Pracownicy placówki na bieŝąco monitorowali sytuację rodzinną swoich podopiecznych, zapraszali rodziców do Domu Dziecka, zachęcali do kontaktów z dziećmi, udzielali porad i kierowali do odpowiednich instytucji. Zachęcali dzieci do pisania listów, wysyłania kartek okolicznościowych. Dokładnie analizowana była sytuacja kaŝdego dziecka i podejmowane wszelkie moŝliwe działania w celu przywrócenia dziecku rodziny. Jeśli nie było szans na powrót dziecka do rodziców, placówka zgłaszała wychowanka do ośrodka adopcyjno - opiekuńczego lub powiatowego centrum pomocy rodzinie w celu pozyskania kandydatów na rodziców zastępczych lub adopcyjnych. Warunki lokalowe: Placówka mieściła się w budynkach, wyposaŝonych zgodnie z wymogami określonymi w 27 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych. Jeden z budynków usytuowany był przy ul. Sikorskiego 2, drugi przy ul. Andersa 14, jedna grupa wychowawcza umieszczona była w mieszkaniu rodzinkowym przy ul. Śniadeckiego 1a/1. Pomieszczenia w placówce przy ul. Sikorskiego 2 urządzone były estetycznie i funkcjonalnie. Pokoje były o odpowiedniej powierzchni, wyposaŝone w łóŝka, szafy w których przechowywana była odzieŝ i obuwie, komody, w których przechowywane były rzeczy osobiste i zabawki, biurka, krzesła, regały, szafki i lampki nocne. W kaŝdej grupie znajdowało się miejsce do cichej nauki, brakowało aneksów kuchennych. KaŜda grupa posiadała łazienki i toalety z miejscami do prania i suszenia. W budynku znajdowała się kuchnia oraz jadalnia odpowiednio wyposaŝona, a takŝe pomieszczenie do zajęć terapeutycznych. Brakowało pomieszczenia do zajęć sportowych. W budynku znajdował się pokój gościnny. Nie było gabinetu pielęgniarskiego, oraz pokoju dla dzieci chorych z uwagi na to, Ŝe w placówce nie zatrudniano personelu medycznego. Pomieszczenia w budynku przy ul. Andersa 14 urządzone były estetycznie i funkcjonalnie. Pokoje były o odpowiedniej powierzchni, wyposaŝone w tapczany, zestawy mebli, w których kaŝde dziecko miało zapewnione miejsce w szafie i szafce na przechowywanie rzeczy, biurka, krzesła, szafki i lampki nocne. W kaŝdej grupie znajdowało się miejsce do cichej nauki, brakowało aneksów kuchennych. KaŜda grupa posiadała łazienki i toalety z miejscami do prania i suszenia. Dzieci korzystały z kuchni oraz jadalni, która znajdowała się w budynku przy ul. Sikorskiego 2. Brakowało pomieszczenia do zajęć sportowych. W budynku znajdował się pokój gościnny. Nie było gabinetu pielęgniarskiego, oraz pokoju dla dzieci 9
chorych z uwagi na to, Ŝe w placówce nie zatrudniano personelu medycznego (zał. nr 17). Pomieszczenia w mieszkaniu rodzinkowym przy ul. Śniadeckiego 1a/1 były wyposaŝone estetycznie i funkcjonalnie. Pokoje były 2 osobowe o odpowiedniej powierzchni, wyposaŝone w łóŝka, szafę na przechowywanie odzieŝy i obuwia, komody na przechowywanie rzeczy osobistych i zabawek, biurka, krzesła, regały, szafki i lampki nocne. W kaŝdej grupie znajdowało się miejsce do cichej nauki, wyposaŝone w krzesła, stół, ksiąŝki i pomoce dydaktyczne. W mieszkaniu rodzinkowym znajdował się odpowiednio wyposaŝony aneks kuchenny, 1 łazienka z wanną, 1 umywalką, 1 oczkiem wc oraz miejscem do suszenia, 1 łazienka z kabiną prysznicową, 1 umywalką, 1 oczkiem wc oraz miejscem do suszenia, 1 łazienka dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych z kabiną prysznicową, 1 umywalką, 1 oczkiem wc oraz miejscem do suszenia, 1 wc z 1 umywalką, 1 pomieszczenie do prania i suszenia. W mieszkaniu znajdował się pokój gościnny. Nie było gabinetu pielęgniarskiego, oraz pokoju dla dzieci chorych z uwagi na to, Ŝe w placówce nie zatrudniano personelu medycznego (zał. nr 17). Zapewnienie dzieciom wyŝywienia, w tym dostępu do produktów Ŝywnościowych i napojów przez całą dobę, dostępu do nauki, opieki zdrowotnej, zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych: Zgodnie z wynikami uzyskanymi na podstawie przeprowadzonych ankiet 1 dziecko napisało, Ŝe jedzenie w Placówce jest bardzo dobre, 8 dzieci oceniło wyŝywienie w Placówce, jako dobre, 3 dzieci napisało, Ŝe jest średnie, 1 dziecko napisało, Ŝe jedzenie jest marne (zał. nr 14). Pracownicy pedagogiczni na zadane pytanie odpowiedzieli następująco: 3 napisało, Ŝe posiłki w placówce są bardzo dobre (bardzo smaczne), 7 napisało, Ŝe posiłki są dobre, 2 Ŝe średnie, 1 Ŝe takie sobie i 1 Ŝe mogło by być lepiej (zał. nr 15). Na pytanie czy moŝesz dostać jeść i pić między posiłkami 12 dzieci odpowiedziało Ŝe tak, 1 Ŝe nie, a 1 Ŝe tylko pić. W dniu kontroli w aneksach kuchennych znajdowały się produkty Ŝywnościowe niezbędne do przygotowania posiłku i picia. Dzieci powyŝej 7 roku Ŝycia, realizowały obowiązek szkolny. Na dzień kontroli 15 wychowanków było uczniami szkoły podstawowej, 17 uczniami gimnazjum, 2 pobierało naukę w szkole zawodowej i 3 w średniej. Siedmioro dzieci pobierało naukę w SOSW dla dzieci upośledzonych umysłowo (zał. nr 18). Jedno dziecko kontynuowało naukę w OSW dla dzieci z zaburzeniami zachowania. W stosunku do 6 wychowanków, u których występowały trudności szkolne podejmowane były następujące działania: zostali przebadani w poradni psychologiczno - pedagogicznej, objęto ich indywidualnymi spotkaniami z psychologiem 10
poza placówką, opieką poradni zdrowia psychicznego, opieką logopedyczną, indywidualną pomocą w nauce. Część dzieci objęto kilkoma formami pomocy: 5 dzieci uczestniczyło w zajęciach wyrównawczych prowadzonych na terenie placówki, 4 dzieci objęto wsparciem psychologicznym poza placówką, 1 dziecko objęto wsparciem pedagogicznym w placówce i 4 dzieci objęto wsparciem pedagogicznym poza terenem placówki, 4 osób objętych było wsparciem terapeutycznym w placówce, a 3 dzieci objętych było wsparciem terapeutycznym poza placówką, 7 dzieci uczestniczyło w zajęciach korekcji wad postawy poza placówką, 6 dzieci uczestniczyło w zajęciach socjoterapii poza placówką, 4 dzieci uczestniczyło w zajęciach terapeutyczno - edukacyjnych poza placówką, 7 dzieci uczestniczyło w zajęciach korekcyjno - kompensacyjnych poza placówką, 2 dzieci uczestniczyło w zajęciach mających na celu usprawnianie technik szkolnych poza placówką, 1 dziecko uczestniczyło w zajęciach glottodydaktycznych poza placówką i 1 dziecko poddawane było oddziaływaniom terapeutycznym metodą biofeedbek (biologiczne sprzęŝenie zwrotne) poza terenem placówki. Placówka dbając o rozwój zainteresowań swoich podopiecznych stworzyła warunki do udziału w następujących zajęciach: koła informatyczne 6 dzieci, koła sportowe przy SOSW Nr 4 w Szczecinie i MOS w Krajence- 3 dzieci, koło plastyczne przy SOSW Nr 4 w Szczecinie - 2 dzieci, koło artystyczne przy MOS w Krajence- 1 dziecko, koła matematyczne przy SP Nr 5 i SP Nr 8 w Stargardzie Szczecińskim 2 dzieci, koło polonistyczne przy SP Nr 8 w Stargardzie Szczecińskim- 1 dziecko, Zajęcia lekkoatletyczne przy Gimnazjum Nr 1 w Stargardzie Szczecińskim- 1 dziecko, treningi piłki koszykowej przy gimnazjum Nr 1 w Stargardzie Szczecińskim- 1 dziecko, treningi z boksu przy Liceum Ogólnokształcącym Nr 1 w Stargardzie Szczecińskim- 1 dziecko, zajęcia na siłowni przy Magic - Gym ul. Mieszka I w Stargardzie Szczecińskim - 2 dzieci. Wszyscy wychowankowie posiadali ubezpieczenie zdrowotne i byli zapisani do lekarza pierwszego kontaktu. Wśród wychowanków 15 wymagało leczenia w poradniach specjalistycznych - (zał. nr 19). W okresie od 01 stycznia 2009 r. do 16 listopada 2009 roku 2 wychowanków było hospitalizowanych w szpitalu psychiatrycznym. Dzieci zostały umieszczone w szpitalu na podstawie skierowań i za zgodą opiekunów prawnych (zał. nr 20). Zgodnie z informacją przekazaną ustnie przez panią dyrektor, zgody dzieci (oboje ukończyli 16 rok Ŝycia) znajdowały się w szpitalu. Odnośnie dzieci niepełnosprawnych wymagających kształcenia specjalnego na dzień kontroli w Placówce było 13 wychowanków 11
niepełnosprawnych. Jedno dziecko objęte było nauczaniem indywidualnym na terenie domu dziecka, 1 dziecko objęte było nauczaniem indywidualnym na terenie szkoły, 3 dzieci uczęszczało do Zespołu Szkół Specjalnych w Stargardzie Szczecińskim, 2 kontynuowało naukę w Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym w Tanowie, 5 w Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym Nr 4 w Szczecinie, 1 wychowanek kontynuował naukę w Specjalnym Ośrodku Szkolno Wychowawczym w Niemieńsku. Wychowankowie którzy kontynuowali naukę w SOSW przyjeŝdŝali do placówki w dni wolne od nauki. W stosunku do wychowanków niepełnosprawnych podjęte były działania zgodnie z indywidualnymi potrzebami dzieci tj.: terapia, praca indywidualna dziecka z terapeutą i pedagogiem (zał. nr 21). WyposaŜenie dzieci w odzieŝ, obuwie, zabawki, środki higieny osobistej, leki, podręczniki i przybory szkolne: Na podstawie lustracji pomieszczeń stwierdzono, Ŝe dzieci posiadały odzieŝ i obuwie w odpowiedniej ilości. Na zadane pytanie ankietowe czy masz podręczniki i przybory szkolne wszyscy wychowankowie odpowiedzieli, Ŝe tak. Zgodnie z ustnym oświadczeniem Pani dyrektor, oraz pisemną informacją udzieloną przez pracowników pedagogicznych (zał. nr 15) recepty realizowane były na bieŝąco. Pomieszczenia zajmowane przez dzieci były wyposaŝone w zabawki i materiały dydaktyczne. Wypłacanie drobnych kwot do własnego dysponowania przez dziecko: Zgodnie z 27 ust. 1 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) dzieciom w placówce zapewnia się kwotę pienięŝną do własnego dysponowania przez dzieci od 5 roku Ŝycia, której wysokość, nie niŝszą niŝ 0,5 % i nie wyŝszą niŝ 5 % kwoty, o której mowa w art. 78 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, ustala co miesiąc dyrektor placówki w porozumieniu z samorządem placówki. Zgodnie z odpowiedziami udzielonymi przez wychowanków na pytania ankietowe 9 wychowanków odpowiedziało, Ŝe otrzymywali kieszonkowe w kwocie 30 zł, 2 odpowiedziało, Ŝe otrzymywali kieszonkowe w kwocie 40 zł, 1 Ŝe otrzymywał kieszonkowe w kwocie 20 zł, a 2 wychowanków odpowiedziało, Ŝe otrzymywali kieszonkowe w kwocie 10 zł (zał. nr 14). Zgodnie z pisemną informacją udzieloną przez pracowników pedagogicznych ustalono, Ŝe wychowankowie otrzymywali kieszonkowe w wysokości od 10 do 30 zł. Na pytanie w jakiej sytuacji wychowanek nie otrzymuje kieszonkowego, 4 pracowników pedagogicznych odpowiedziało, Ŝe jeśli go nie ma w placówce (przebywa na ucieczce), 4 odpowiedziało, Ŝe 12
jeśli notorycznie nie uczęszcza do szkoły (wagaruje), 2 odpowiedziało, Ŝe gdy nie wykonuje dyŝurów, 2 pracowników pedagogicznych odpowiedziało Ŝe gdy uŝywa wulgaryzmów, 1 pracownik pedagogiczny odpowiedział, Ŝe za niszczenie mienia (np. za wybicie szyby), 1 pracownik pedagogiczny odpowiedział, Ŝe gdy uŝywa przemocy wobec kolegów i koleŝanek, 1 pracownik pedagogiczny odpowiedział, Ŝe gdy pali papierosy, 1 pracownik pedagogiczny odpowiedział, Ŝe gdy pije alkohol, 1 pracownik pedagogiczny odpowiedział, Ŝe wychowanek nie otrzymuje kieszonkowego w ramach kary lub nagany. Siedmiu pracowników pedagogicznych odpowiedziało, Ŝe wychowankowie zawsze otrzymują minimalną kwotę do własnego dysponowania (zał. nr 15). Na podstawie przeprowadzonej rozmowy z wychowankami i kadrą pedagogiczną ustalono, Ŝe w sytuacjach naruszania regulaminu placówki wychowankowie w ramach kary mają wypłacaną minimalną kwotę do własnego dysponowania określoną w art. 78 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej. Placówka posiada regulamin wewnętrzny przyznawania kieszonkowego wychowankom Domu Dziecka Nr 1 w Stargardzie Szczecińskim, który w 6 określa, Ŝe wychowanek ma bezwzględny obowiązek otrzymać kwotę 10 zł miesięcznie do własnej dyspozycji (zał. nr 22). Pokrywanie kosztów przejazdu dziecka do uzasadnionych miejsc pobytu: Na podstawie pisemnych informacji uzyskanych od pracowników pedagogicznych ustalono, Ŝe dzieci otrzymywały bilety miesięczne lub bilety jednorazowe na autobusy komunikacji miejskiej. W uzasadnionych przypadkach dowoŝone były samochodem słuŝbowym. Tylko jeden wychowawca na pytanie czy placówka pokrywa koszty uzasadnionych przejazdów dziecka np. do szkoły, rodziny itp. odpowiedział, Ŝe nie (zał. nr 14). Prawidłowość prowadzenia dokumentacji: Na podstawie analizy dokumentacji stwierdzono, Ŝe w placówce prowadzona była dokumentacja określona 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455). Wartość merytoryczna indywidualnych planów w większości nie budziła zastrzeŝeń, jednak w niektórych przypadkach podano zbyt ogólne terminy realizacji poszczególnych zadań. Karty pobytu prowadzone były systematycznie. W jednym przypadku wychowawca prowadzący nie wiedział o działaniach podjętych wobec wychowanki przez zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka, w którym nie uczestniczył (podjęto działania mające na celu umieszczenie dziecka w MOW z uwagi na 13
długotrwale ucieczki). Wyznaczone cele w indywidualnym planie pracy były rozbieŝne z rzeczywistą sytuacją, w której znalazła się wychowanka. Brak było karty udziału dziecka w zajęciach specjalistycznych. Były natomiast prowadzone arkusze obserwacji i badań pedagogicznych. Placówka prowadziła karty udziału w zajęciach specjalistycznych oraz arkusze badań i obserwacji, lecz nie dla kaŝdego dziecka. Przygotowanie Placówki do wypełniania zadań określonych w regulaminie: Zgodnie 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych szczegółową organizację placówki, a takŝe specyfikę i zakres sprawowanej opieki określa regulamin placówki. 2. Regulamin zawiera sposób realizacji praw dziecka określonych w art. 70 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej. 3. Regulamin ustala dyrektor placówki w porozumieniu z centrum pomocy. 4. Z regulaminem zaznajamia się dzieci przebywające w placówce. Placówka działa w oparciu o Regulamin Organizacyjny Domu Dziecka nr 1 w Stargardzie Szczecińskim uchwalony Uchwałą nr 1982/09 Zarządu Powiatu Stargardzkiego z dnia 27 lipca 2009 r. (zał. nr 23) oraz Statutu nadanego Uchwałą Nr XLIII/408/2006 Rady Powiatu w Stargardzie Szczecińskim z dnia 27 lipca 2006 r. (zał. nr 24). W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych moŝna stwierdzić, Ŝe Placówka w znacznym stopniu przygotowana była do realizowania zadań określonych w regulaminie. Dysponowała bazą lokalową dla 30 wychowanków, ale na dzień kontroli w placówce przebywało jednocześnie 37 wychowanków. Zatrudniona kadra była w stanie zapewnić właściwą opiekę dzieciom niemającym większych deficytów rozwojowych. Wśród wychowawców były osoby, które posiadały odpowiednie przygotowanie do pracy z dziećmi z zaburzeniami w zachowaniu i trudnościami szkolnymi. W dniu kontroli 1 pracownik posiadał uprawnienia do pracy z dzieckiem z niepełnosprawnością intelektualną (zał. nr 12). Pracownicy posiadali zakresy czynności uwzględniające szeroko pojętą opiekę i wychowanie oraz współpracę z rodziną dziecka (zał. nr 25, 26, 27, 28). Opiekę nocną sprawowali wychowawcy w ilości zgodnej z 25 ust. 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych (zał. 29 i 29 a). Wychowawcy sprawujący opiekę nocną posiadali wymagane kwalifikacje. Na podstawie 24 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych działalność placówki moŝe być uzupełniana wykonywaniem przez wolontariuszy 14
świadczeń odpowiadających świadczeniu pracy, których celem jest w szczególności: 1) rozszerzenie zakresu opieki nad dzieckiem w placówce; 2) wsparcie pracy wychowawców przez organizowanie kół zainteresowań i rozwijanie indywidualnych zdolności dzieci. W kontrolowanym okresie Placówka nie korzystała ze wsparcia wolontariuszy (zał. 29). Jednym z podstawowych zadań Placówki jest przygotowanie dzieci do dorosłego, samodzielnego, odpowiedzialnego Ŝycia. Zgodnie z odpowiedziami zawartymi w ankietach (zał. nr 14) na pytanie ankietowe, co robi się w placówce, aby przygotować Cię do dorosłego Ŝycia 1 dziecko udzieliło odpowiedzi, Ŝe ogląda jak gotują wychowawcy, 2 Ŝe uczy się gotować, 2 wychowanków napisało, Ŝe sprząta, 1 wychowanek napisał, Ŝe się uczy, 1 wychowanek napisał, Ŝe dbają wzajemnie o siebie, 1 wychowanek napisał, Ŝe uczy się oszczędzać, 1 wychowanek napisał, Ŝe myje naczynia, 2 wychowanków napisało, Ŝe nic, a 6 wychowanków nie potrafiło udzielić odpowiedzi na zadane pytanie ankietowe. W kontrolowanym okresie Placówka usamodzielniła 9 wychowanków. Wychowankowie ci usamodzielnieni zostali zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami (zał. nr 30). Sprawowanie nadzoru bezpośredniego przez dyrektora: Osoby zatrudnione w placówce posiadały kwalifikacje adekwatne do zajmowanych stanowisk. W 2009 roku 2 osoby ukończyły studia magisterskie uzupełniające. W 2009 r. odbyły się z pracownikami 4 spotkania szkoleniowe wewnątrz placówki. Efektywności pracy opiekuńczo - wychowawczej Pani dyrektor dokonywała poprzez hospitacje. W 2009 r. dokonano 6 hospitacji. W okresie objętym kontrolą nie nadawano stopni awansu zawodowego pracownikom pedagogicznym zatrudnianym na podstawie ustawy Karta Nauczyciela. Dostęp do obowiązujących przepisów pracownicy mieli w sekretariacie placówki. Dostęp do nowych przepisów pracownicy mieli równieŝ zapewniony poprzez internet, który był dostępny w placówce. Ponadto informacje na temat obowiązujących przepisów prawa były przekazywane na bieŝąco i w czasie zebrań z pracownikami. W okresie objętym kontrolą zostało wdroŝonych (kontynuowanych) 11 programów z zakresu opieki i wychowania (zał. nr 31). Realizacja programu naprawczego Zgodnie z art. 154 ust. 7 a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.), który stanowi, 15
Ŝe placówki opiekuńczo - wychowawcze, które nie osiągają wymaganego standardu, są obowiązane do realizacji programu naprawczego do dnia 31 grudnia 2010 r., Placówka posiadała program naprawczy. Program został przyjęty przez Radę Powiatu w Stargardzie Szczecińskim Uchwałą nr XXXVI/416/09 z dnia 18 czerwca 2009 r. (zał. nr 32). Zakłada on w ramach dochodzenia do standardów modernizację i adaptację budynku przy ul. Andersa 14. Z uwagi na aktualny stan techniczny obiektu, budynek kwalifikuje się do kapitalnego remontu. Na dzień kontroli wyłoniono wykonawcę robót. Planowany termin rozpoczęcia prac budowlanych jest na koniec 2009 r. Jednocześnie do końca 2009 r. w placówce planowany jest wzrost struktury zatrudnienia tj: zatrudnienie wychowawców- 5 etatów, terapeuty- 1 etat, psychologa- 1 etat oraz księgowego 1 etat (zał. nr 33). Wnioski i uwagi z przeprowadzonej kontroli zostaną zawarte w wystąpieniu pokontrolnym. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie, co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złoŝeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Dokonano wpisu w ksiąŝce kontroli pod pozycją 3. Protokół sporządzono 08 stycznia 2010 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Dom Dziecka Nr 1 w Stargardzie Szczecińskim- egzemplarz nr 1 - a/a - egzemplarz nr 2 kierownik jednostki kontrolowanej: kontrolujący: Szczecin, dnia stycznia 2010 r. 16