PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA KLASA 1

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW: W ciągu półrocza uczeń może uzyskać oceny za: 1. sprawdzian wiadomości i umiejętności 2. pisemny sprawdzian diagnozujący wiedzę 3. odpowiedź ustną 4. kartkówkę 5. pracę domową pisemną 6. aktywność na lekcji 7. realizację zadania metodą projektu 8. prezentację multimedialną 9. przygotowanie pomocy naukowej np. planszy, modelu 10. udział w konkursie o charakterze przyrodniczym 11. prowadzenie badań, doświadczeń i obserwacji Ad. 1. Sprawdzian piszą uczniowie po zakończeniu działu. Jest on zawsze zapowiedziany co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem. Obejmuje różnorodne typy zadań. Ocena jest zależna od ilości uzyskanych punktów. 100% + zadanie dodatkowe - celujący 90-100% - bardzo dobry 75-89% - dobry 55-74% - dostateczny 35-54% - dopuszczający poniżej 34% niedostateczny

Uczeń, który uzyskał dolną granicę punktów, otrzymuje ocenę z minusem, a górną z plusem. Uczniowie, którzy mają zalecenie dostosowania wymagań mogą otrzymać ocenę dopuszczającą za 20% punktów. Uczeń ma prawo poprawić sprawdzian, w terminie uzgodnionym z nauczycielem. Ocena z tego sprawdzianu zostaje wpisana w dzienniku obok pierwszej oceny. W tym samym terminie piszą również sprawdzian uczniowie, którzy byli nieobecni. Oceny ze sprawdzianu wpisuje się czerwonym kolorem. Nauczyciel może odmówić uczniowi prawa do poprawy sprawdzianu, jeśli uczeń nagannie zachowuje się na zajęciach lub w lekceważący sposób traktuje swoje obowiązki. Ad.2. Pisemny sprawdzian diagnozujący wiedzę może być przeprowadzony: - na początku danego roku szkolnego, - po jego I półroczu lub - na jego zakończenie, czyli obejmujący treści zaplanowane na dany rok nauki. Oceny ze sprawdzianu są wpisywane kolorem czerwonym do dziennika lekcyjnego. Tego sprawdzianu uczniowie nie mogą poprawić. Ad.3. Uczeń ma obowiązek być przygotowanym do odpowiedzi z trzech ostatnich lekcji. Aby uzyskać ocenę celującą lub bardzo dobrą, uczeń powinien samodzielnie i wyczerpująco omówić zagadnienia, bez dodatkowych pytań ze strony nauczyciela. Jeżeli uczeń nie umie omówić żadnego zagadnienia otrzymuje ocenę niedostateczną. Oceny z odpowiedzi nie można poprawić. Uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji: 2 razy w jednym półroczu. Nieprzygotowanie należy zgłosić tuż po wejściu do klasy, nauczyciel odnotowuje je w swojej dokumentacji. Ad.4. Kartkówka to pisemna odpowiedź z dwóch lub trzech ostatnich lekcji. Nie jest zapowiedziana wcześniej, nie może być poprawiana. Punktacja, jak za sprawdzian, ale nie można uzyskać oceny celującej, chyba że odpowiedzi ucznia zawierają materiał dodatkowy, wykraczający poza materiał omawiany na lekcji. Oceny wpisuje się do dziennika czarnym kolorem. Ad.5. Praca domowa pisemna może być różnego rodzaju: opracowanie zagadnień problemowych, wykonanie ćwiczeń, przygotowanie plakatów, rysunków, modeli itp. Jeżeli uczeń nie wykona pracy domowej, może zgłosić nieprzygotowanie przed lekcją (jeśli go jeszcze nie wykorzystał); uczeń ma obowiązek wykonać to zadanie na następną lekcję. Jeśli nie wykona zadania, otrzymuje ocenę niedostateczną. Jeżeli uczeń jest nieobecny oddaje pracę na najbliższej lekcji [jako pierwszy termin]. Uczeń, który otrzymał ocenę niedostateczną za brak pracy, może ją wykonać w ciągu 2 tygodni i otrzymać za nią odrębną ocenę. Ad.6. Uczeń może otrzymać ocenę celującą lub bardzo dobrą za aktywność na lekcji powtórzeniowej. Oceny takie otrzymuje gdy udzieli poprawnej odpowiedzi co najmniej 5 razy w ciągu lekcji. Jeżeli odpowie 3 lub 4 razy otrzymuje + wpisany do notatnika nauczyciela i uwzględniany na innych zajęciach. Uczeń może uzyskać ocenę również z zajęć realizujących nowy materiał np. za pracę w grupie, samodzielną pracę z tekstem itp. przewidziana jest tu skala od niedostatecznej do celującej. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń wówczas gdy nie pracuje, przeszkadza innym, lekceważy obowiązki i nawet w minimalnym stopniu nie zrealizował zadania.

Ad.7. Uczeń może otrzymać ocenę celującą lub bardzo dobrą za wykonanie zadania metodą projektu. Jest to praca, na realizację którą uczeń ma minimum cztery tygodnie. Nauczyciel omawia metodę projektu, następnie proponuje temat. Sposób wykonania to propozycja ucznia, ale musi ona być omówiona z nauczycielem. Ad. 8. Uczeń może przygotować na zajęcia prezentację multimedialną, po wcześniejszym uzgodnieniu tematu i zakresu materiału z nauczycielem. Jeśli treść będzie bardzo dobra i przedstawiona z pamięci, otrzymuje ocenę celującą. Prezentacja przeczytana oceniana jest w skali od oceny dopuszczającej do bardzo dobrej. Ad.9. Uczeń może otrzymać ocenę celującą lub bardzo dobrą za starannie wykonane pomoce naukowe. Jeśli praca jest niestaranna nie otrzymuje oceny. Ad.10. Jeśli uczeń solidnie przygotowuje się do konkursu, przyswaja zadany materiał, otrzymuje za udział ocenę celującą. Jeśli zgłosi się do konkursu ale nie pracuje solidnie, nie otrzymuje oceny. Ad.11. Uczeń może otrzymać ocenę bardzo dobrą lub celującą za prowadzenie doświadczeń lub obserwacji. Jeśli praca jest trudna i wykonana solidnie - otrzymuje ocenę celującą. Jeśli jest wykonana niesumiennie, nie otrzymuje oceny. Ponadto uczeń w ciągu jednego półrocza może nie przynieść na lekcję podręcznika, zeszytu przedmiotowego czy kart pracy. Jest to możliwe: - 5 razy, w przypadku gdy lekcje z danego przedmiotu odbywają się dwa razy w tygodniu, - 3 razy, przypadku gdy lekcja z danego przedmiotu odbywa się raz w tygodniu. Po przekroczeniu limitu uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną wpisaną do dziennika lekcyjnego. Oceny cząstkowe uzyskane w półroczu służą do wystawienia oceny śródrocznej i rocznej. Oceny uzyskane przez uczniów mają różną wagę: a) oceny za sprawdziany, testy diagnozujące, konkursy, trudne doświadczenia i obserwacje, aktywność na lekcjach powtórzeniowych, mają wagę 3 i wpisywane są do dziennika czerwonym kolorem, b) oceny za odpowiedzi ustne, kartkówki, trudniejsze prace domowe, proste eksperymenty, pracę metoda projektu, aktywność na bieżących lekcjach mają wagę 2 i wpisywane są kolorem czarnym lub niebieskim, c) oceny za łatwą pracę domową, plakaty, pracę w grupach, mają wagę 1 i wpisywane są zielonym kolorem. Ocena końcowa jest średnią ważoną uzyskanych ocen cząstkowych, stopień wystawia się zgodnie z regułami matematycznymi. Ocena śródroczna jest oceną pośrednią, dostarczającą informacji uczniowi i jego rodzicom o postępach w nauce. Ocena roczna uwzględnia cały rok pracy i oceny uzyskane zarówno w pierwszym jak i drugim półroczu. Jej wystawienie jest poprzedzone wpisaniem do dziennika lekcyjnego i dzienniczka ucznia oceny proponowanej.

OCENY ŚRÓDROCZNE I ROCZNE: Ocena celująca Uczeń uzyskał ze sprawdzianów oceny bardzo dobre i celujące, ponadto brał udział w konkursie i dobrze się do niego przygotował lub samodzielnie prowadził obserwacje albo doświadczenie przyrodnicze, ewentualnie opracował i wykonał pomoc dydaktyczną. Z odpowiedzi i prac domowych otrzymał oceny co najmniej bardzo dobre ( dopuszczalna jedna dobra). Jest systematyczny w nauce i aktywny na zajęciach. Uzyskał średnią ważoną minimum 5,50. Ocena bardzo dobra Uczeń uzyskał ze sprawdzianów oceny bardzo dobre i dobre, również z odpowiedzi i prac domowych uzyskał ponad połowę ocen bardzo dobrych i najwyżej jedną ocenę dostateczną. Jest systematyczny w nauce. Uzyskał średnią ważoną minimum 4,50. Ocena dobra Uczeń uzyskał ze sprawdzianów oceny dobre, dostateczne i bardzo dobre. Z odpowiedzi i prac pozostałych uzyskał oceny powyżej dopuszczającej w tym dostatecznych nie więcej niż połowę. Niewielkie uchybienia w systematyczności lub staranności. Uzyskał średnią ważoną minimum 3,50. Ocena dostateczna Uczeń uzyskał ze sprawdzianów nie więcej niż połowę ocen dopuszczających, a pozostałe dostateczne lub dobre. Z odpowiedzi i pozostałych prac oceny dostateczne i dobre, ocen dopuszczających poniżej połowy. Wykazuje poprawny stosunek do nauki. Uzyskał średnią ważoną minimum 2,50. Ocena dopuszczająca Uczeń uzyskał za większość sprawdzianów oceny dopuszczające i nie więcej połowę ocen niedostatecznych. Z odpowiedzi i pozostałych prac uzyskał ponad połowę ocen pozytywnych. Uzyskał średnią ważoną minimum 1,50. Ocena niedostateczna Uczeń uzyskał ponad połowę ocen niedostatecznych ze sprawdzianów, kartkówek, odpowiedzi, prac domowych i innych zadań. Nie poprawia tych ocen, lekceważąco odnosi się do swoich obowiązków związanych z przedmiotem. WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA ROCZNEJ OCENY KLASYFIKACYJNEJ: Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej określone zostały w paragrafie 60 Statutu Gimnazjum im. Jana Pawła II. Jego treść jest następująca:

Jeżeli uczeń nie zgadza się z przewidywaną oceną może zgłosić nauczycielowi zastrzeżenia w ciągu trzech dni. Nauczyciel może umożliwić uczniowi podwyższenie przewidywanej oceny z zachowaniem zasad zawartych w przedmiotowym systemie oceniania. Uczeń może ubiegać się o podwyższenie przewidywanej oceny tylko o jeden stopień i tylko w przypadku gdy co najmniej połowa uzyskanych przez niego ocen cząstkowych jest równa ocenie, o którą się ubiega, lub od niej wyższa. W tym celu nauczyciel uzgadnia z uczniem: zakres materiału konieczny do uzupełnienia, termin (nie później niż 7 dni przed posiedzeniem Rady) i sposób sprawdzenia opanowania materiału, możliwość wykonania dodatkowych zadań lub uzupełnienia zaległych prac. W wyznaczonym terminie, nauczyciel sprawdza czy uzgodnione warunki zostały spełnione. Spełnienie warunków powoduje podwyższenie oceny, w przeciwnym wypadku ocena pozostaje niezmieniona - Statut Szkoły do wglądu na stronie www.zsdz.pl, w bibliotece szkolnej (w godzinach pracy), w sekretariacie (7.30 15.30). OGÓLNE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI I BIOLOGII: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, - potrafi korzystać z różnych źródeł informacji nie tylko tych wskazanych przez nauczyciela, - potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych), - proponuje rozwiązania nietypowe, - umie formułować problemy i dokonywać analizy syntezy nowych zjawisk, - potrafi precyzyjnie rozumować posługujące się wieloma elementami wiedzy, nie tylko z zakresu biologii i fizyki, - potrafi udowodnić swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji, będącej skutkiem zdobytej samodzielnie wiedzy, - osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach lub wymagających wiedzy wykraczającej poza zagadnienia poruszane na lekcjach, szczebla wyższego niż szkolny, - jest autorem pracy związanej z biologią i fizyką o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane programem, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do rozwiązania problemów i zadań w nowych sytuacjach, - wskazuje dużą samodzielność i potrafi bez nauczyciela korzystać z różnych źródeł wiedzy, np. wykresów, tablic, zestawień, - sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela, dociera do innych źródeł wiadomości, - potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać eksperymenty biologiczne i fizyczne, - wykazuje się aktywną postawą w czasie lekcji, - bierze udział w konkursie lub wymagającym wiedzy i umiejętności związanych z biologią i fizyką, - potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo - skutkowych wykorzystując wiedzę przewidzianą programem również pokrewnych przedmiotów. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

- opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych zadań i problemów, natomiast zadania o stopniu trudniejszym wykonuje przy pomocy nauczyciela, - potrafi korzystać ze wszystkich poznanych na lekcji źródeł informacji (wykresy, tablice i inne), - potrafi bezpiecznie wykonywać doświadczenia biologiczne i fizyczne, - rozwiązuje niektóre zadania dodatkowe o niewielkiej skali trudności, - poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo - skutkowych, - jest aktywny w czasie lekcji. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował w podstawowym zakresie te wiadomości i umiejętności określone programem, które są konieczne do dalszego kształcenia, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania, z pomocą nauczyciela, typowe zadania teoretyczne lub praktyczne o niewielkim stopniu trudności, - potrafi korzystać, przy pomocy nauczyciela, z takich źródeł wiedzy, jak wykresy, tablice, - z pomocą nauczyciela potrafi bezpiecznie wykonać doświadczenie, - w czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadawalającym. Ocenę dopuszczająca otrzymuje uczeń, który: - ma braki w opanowaniu wiadomości określonych programem nauczania, ale braki te nie przekreślają możliwości dalszego kształcenia, - rozwiązuje z pomocą nauczyciela typowe zadania teoretyczne lub praktyczne o niewielkim stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela potrafi bezpiecznie wykonywać bardzo proste eksperymenty - przejawia pewne zaangażowanie w proces uczenia się. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował tych wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne dla dalszego kształcenia się, - nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela, - nie wykazuje zadawalającej aktywności poznawczej i chęci do pracy. WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z FIZYKI W KLASIE 1:

I półrocze Num lekcji/ temat lekcji/ termin realizacji 2,3. Fizyka jako nauka przyrodnicza (2 godziny) (I) klasyfikuje fizykę jako naukę przyrodniczą podaje przykłady powiązań fizyki z życiem codziennym charakteryzuje metodologię nauk przyrodniczych, wyjaśnia różnice między obserwacją a doświadczeniem (eksperymentem) podaje przykłady laboratoriów i narzędzi współczesnych fizyków odróżnia pojęcia: ciało fizyczne i substancja oraz podaje odpowiednie przykłady wymienia metody badawcze stosowane w naukach przyrodniczych odróżnia pojęcia wielkość fizyczna i jednostka danej wielkości posługuje się symbolami długości, masy, czasu i ich jednostkami w Układzie SI wyjaśnia, co to są wielkości fizyczne i podaje ich przykłady inne niż omawiane na lekcji przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki: mikro-, mili-, centy-); przelicza jednostki czasu (sekunda, minuta, godzina) dokonuje prostego pomiaru (np. długości ołówka, czasu) planuje doświadczenie lub pomiar szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku pomiaru np. długości zapisuje wynik pomiaru w tabeli z uwzględnieniem jednostki zapisuje dane w formie tabeli wykonuje schematyczny rysunek obrazujący pomiar np. długości posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej wyjaśnia co to jest niepewność pomiarowa oraz cyfry znaczące wyjaśnia, w jakim celu powtarza się pomiar kilka razy, a następnie z uzyskanych wyników oblicza średnią uzasadnia, dlaczego wynik średni zaokrągla się do najmniejszej działki przyrządu pomiarowego szacuje niepewność pomiarową dokonanego pomiaru zapisuje wynik pomiaru jako przybliżony (z dokładnością do 2-3 liczb znaczących) wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku pomiaru lub doświadczenia wybiera właściwe przyrządy pomiarowe (np. do pomiaru długości, czasu) oblicza wartość średnią wyników pomiaru (np. długości, czasu) dokonuje celowej obserwacji zjawisk i procesów fizycznych Wymagania edukacyjne Podstawowe ponad pod stawowe

Zagadnienie (temat lekcji) opisuje przebieg i wynik doświadczenia posługując się językiem fizyki wyodrębnia zjawisko fizyczne z kontekstu odróżnia zjawisko fizyczne od procesu fizycznego oraz podaje odpowiednie przykłady określa czynniki powodujące degradację środowiska przyrodniczego i wymienia sposoby zapobiegania tej degradacji Wymagania edukacyjne ponad selekcjonuje informacje z lekcji i z podręcznika selekcjonuje informacje uzyskane z różnych źródeł, np. na lekcji, z podręcznika, z literatury popularnonaukowej, Internetu krytycznie ocenia wyniki pomiarów 4. Rodzaje i skutki oddziaływań. Wzajemność oddziaływań (1 godzina) (I) wymienia i odróżnia rodzaje oddziaływań (mechaniczne, grawitacyjne, elektrostatyczne, magnetyczne) podaje przykłady oddziaływań zachodzących w życiu codziennym bada doświadczalnie wzajemność i skutki różnego rodzaju oddziaływań opisuje przebieg i wynik doświadczenia (badanie skutków oddziaływań), wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny wykazuje na przykładach, że oddziaływania są wzajemne wymienia i rozróżnia skutki oddziaływań (statyczne i dynamiczne) odróżnia oddziaływania bezpośrednie i na odległość podaje przykłady skutków oddziaływań w życiu codziennym opisuje różne rodzaje oddziaływań wyjaśnia, na czym polega wzajemność oddziaływań wykazuje doświadczalnie (demonstruje) wzajemność oddziaływań wskazuje i nazywa źródło siły działającej na dane ciało obserwuje i porównuje skutki różnego rodzaju oddziaływań przewiduje skutki różnego rodzaju oddziaływań podaje przykłady rodzajów i skutków oddziaływań (bezpośrednich i na odległość) inne niż poznane na lekcji 5, 6. Siła i jej cechy. Siła wypadkowa i siła równoważąca (2 godziny) posługuje się pojęciem siły do określania wielkości oddziaływań (jako ich miarą) posługuje się pojęciem siły do porównania i opisu oddziaływań ciał podaje przykłady sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych (I) planuje doświadczenie związane z badaniami cech sił i wybiera właściwe narzędzia pomiaru wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla wyniku pomiaru wyjaśnia na przykładach, że skutek działania siły zależy od jej wartości, kierunku i zwrotu dokonuje pomiaru wartości siły za pomocą siłomierza odróżnia i porównuje cechy sił, stosuje jednostkę siły w Układzie SI (1 N) do zapisu wartości siły przedstawia siłę graficznie (rysuje wektor siły)

Zagadnienie (temat lekcji) porównuje siły na podstawie ich wektorów odróżnia wielkości skalarne (liczbowe) od wektorowych i podaje odpowiednie przykłady wyjaśnia, czym różnią się wielkości skalarne (liczbowe) od wektorowych planuje doświadczenie związane z badaniami zależności wartości siły grawitacji działającej na zawieszone na sprężynie obciążniki od liczby tych obciążników szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku pomiaru siły grawitacji działającej na zawieszone na sprężynie obciążniki dobiera przyrządy i buduje zestaw doświadczalny zapisuje wyniki pomiarów w formie tabeli oblicza wartość średnią kilku wyników pomiaru siły zapisuje wynik pomiaru jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 liczb znaczących) posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej szacuje niepewność pomiarową dokonanego pomiaru siły grawitacji analizuje wyniki, wyciąga wniosek i opisuje zależność wskazania siłomierza od liczby zaczepionych obciążników w danym układzie współrzędnych (opisane i wyskalowane osie) rysuje wykres zależności wartości siły grawitacji działającej na zawieszone na sprężynie obciążniki od ich liczby na podstawie wyników pomiarów zapisanych w tabeli Wymagania edukacyjne ponadpod stawowe sporządza wykres zależności wartości siły grawitacji działającej na zawieszone na sprężynie obciążniki od ich liczby na podstawie wyników pomiarów zapisanych w tabeli (oznacza wielkości i skale na osiach) wykorzystuje wiedzę naukową do przedstawienia i uzasadnienia zależności siły grawitacji od masy zaczepionych na jej końcu obciążników rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie wykresu zależności wartości siły grawitacji działającej na zawieszone na sprężynie obciążniki od ich liczby lub wyników pomiarów (danych) zapisanych w tabeli oraz posługuje się proporcjonalnością prostą podaje przykład proporcjonalności prostej inny niż zależność badana na lekcji opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny wyznacza (doświadczalnie) siłę wypadkową i siłę równoważącą za pomocą siłomierza odróżnia siłę wypadkową i siłę równoważącą określa cechy siły wypadkowej dwóch sił działających wzdłuż tej samej prostej i siły równoważącej inną siłę opisuje sytuacje, w których na ciało działają siły równoważące się i przedstawia je graficznie podaje przykłady sił wypadkowych i równoważących się z życia codziennego znajduje graficznie wypadkową dwóch sił działających wzdłuż tej samej prostej oraz siłę równoważąca inną siłę rysuje siłę wypadkową kilku sił działających wzdłuż tej samej prostej i siłę równoważącą kilka sił działających wzdłuż tej samej prostej 7. Powtórzenie wiadomości (I)

Właściwości i budowa materii (7 godzin + 2 godziny (łącznie) na powtórzenie materiału (podsumowanie działu) i sprawdzian) Zagadnienie (temat lekcji) 9. Trzy stany skupienia substancji. Budowa materii (1 godzina) () odróżnia trzy stany skupienia substancji (w szczególności wody) podaje przykłady ciał stałych, cieczy i gazów wskazuje przykłady zjawisk świadczących o cząsteczkowej budowie materii wymienia założenia teorii kinetyczno-cząsteczkowej budowy materii i wykorzystuje je do wyjaśnienia zjawiska dyfuzji demonstruje doświadczalnie i opisuje zjawiska rozpuszczania i dyfuzji wyjaśnia zjawisko zmiany objętości cieczy w wyniku mieszania się, opierając się na doświadczeniu modelowym Wymagania edukacyjne ponad podaje przykłady zjawiska dyfuzji w przyrodzie i w życiu codziennym wyjaśnia, na czym polega dyfuzja i od czego zależy jej szybkość (wyjaśnia, na czym polegają ruchy Browna - wymaganie wykraczające) opisuje zjawisko dyfuzji w ciałach stałych 10. Oddziaływania międzycząsteczkowe (1 godzina) przeprowadza doświadczenia związane z badaniem oddziaływań międzycząsteczkowych oraz opisuje wyniki obserwacji i wyciąga wnioski odróżnia siły spójności i siły przylegania oraz podaje odpowiednie przykłady ich występowania i wykorzystywania () wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady zjawisk opisywanych za pomocą oddziaływań międzycząsteczkowych (sił spójności i przylegania) na podstawie widocznego menisku danej cieczy w cienkiej rurce określa, czy większe są siły przylegania, czy siły spójności wykorzystuje pojęcia sił spójności i przylegania do opisu menisków wyjaśnia na przykładach, czym różnią się siły spójności od sił przylegania, oraz kiedy tworzy się menisk wklęsły, a kiedy - menisk wypukły bada doświadczalnie i wyodrębnia z kontekstu zjawisko napięcia powierzchniowego opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego na wybranym przykładzie podaje przykłady występowania napięcia powierzchniowego wody opisuje znaczenie występowania napięcia powierzchniowego wody w przyrodzie na wybranym przykładzie wymienia sposoby zmniejszania napięcia powierzchniowego wody i wskazuje ich wykorzystanie w codziennym życiu człowieka wyjaśnia, dlaczego krople wody tworzą się i przyjmują kształt kulisty (uzasadnia kształt spadającej kropli wody - wymaganie wykraczające) 11, 12. Właściwości ciał stałych, cieczy i gazów. Kryształy (2 godziny) () podaje przykłady ciał stałych: plastycznych, sprężystych i kruchych bada doświadczalnie (wykonuje przedstawione doświadczenia) właściwości ciał stałych, cieczy i gazów, opisuje wyniki obserwacji oraz wyciąga wnioski projektuje doświadczenia wykazujące właściwości ciał stałych, cieczy i gazów

Zagadnienie (temat lekcji) Wymagania edukacyjne ponadpod stawowe teoretycznie uzasadnia przewidywane wyniki doświadczeń związanych z badaniem właściwości ciał stałych, cieczy i gazów wyjaśnia na przykładach, kiedy ciało wykazuje własności sprężyste, kiedy - plastyczne, a kiedy - kruche, i jak temperatura wpływa na te własności wyjaśnia, że podział na ciała sprężyste, plastyczne i kruche jest podziałem nieostrym odróżnia przewodniki ciepła i izolatory cieplne oraz przewodniki prądu elektrycznego i izolatory elektryczne określa właściwości cieczy i gazów posługuje się pojęciami: powierzchnia swobodna cieczy i elektrolity przy opisywaniu właściwości cieczy porównuje właściwości ciał stałych, cieczy i gazów wskazuje stan skupienia substancji na podstawie opisu jej właściwości omawia budowę kryształów na przykładzie soli kuchennej wyjaśnia różnice w budowie ciał krystalicznych i ciał bezpostaciowych oraz czym różni się monokryształ od polikryształu analizuje różnice w budowie mikroskopowej ciał stałych, cieczy i gazów 13. Masa i ciężar (1 godzina) posługuje się pojęciem masy ciała i wskazuje jej jednostkę w Układzie SI rozróżnia pojęcia masy i ciężaru ciała () planuje doświadczenie związane z wyznaczeniem masy ciała za pomocą wagi laboratoryjnej szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku wyznaczania masy danego ciała za pomocą szalkowej wagi laboratoryjnej przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki: mikro-, mili-, kilo-, mega-), przelicza jednostki masy i ciężaru mierzy masę wyznacza masę ciała za pomocą wagi laboratoryjnej, zapisuje wyniki pomiaru w tabeli, oblicza średnią zapisuje wynik pomiaru masy i obliczenia siły ciężkości jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej rozpoznaje zależność proporcjonalną na podstawie wyników pomiarów zapisanych w tabeli lub na podstawie sporządzonego wykresu zależności wartości siły grawitacji działającej na zawieszone na sprężynie obciążniki od ich łącznej masy oraz posługuje się proporcjonalnością prostą odróżnia rodzaje wag i wyjaśnia, czym one się różnią rozróżnia wielkości dane i szukane oblicza wartość siły ciężkości działającej na ciało o znanej masie wykorzystuje wzór na ciężar ciała do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych wykorzystuje wzór na ciężar ciała do rozwiązywania złożonych zadań obliczeniowych

Zagadnienie (temat lekcji) Wymagania edukacyjne ponad 14, 15. Gęstość ciał (2 godziny) posługuje się pojęciem gęstości ciała i podaje jej jednostkę w Układzie SI przelicza jednostki gęstości (także masy i objętości) () wyjaśnia, dlaczego ciała zbudowane z różnych substancji różnią się gęstością planuje doświadczenia związane z wyznaczeniem gęstości ciał stałych (o regularnych i nieregularnych kształtach) oraz cieczy wyznacza objętość dowolnego ciała za pomocą cylindra miarowego wyznacza gęstość substancji, z jakiej wykonano przedmiot w kształcie prostopadłościanu, walca lub kuli za pomocą wagi i linijki mierzy: długość, masę i objętość cieczy, zapisuje wyniki pomiarów w tabeli, opisuje przebieg doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych przyrządów posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej i proporcjonalnością prostą na podstawie wyników pomiarów wyznacza gęstość cieczy i ciał stałych, krytycznie ocenia wyniki pomiarów, doświadczenia lub obliczeń stosuje do obliczeń związek między masą, gęstością i objętością ciał stałych oraz cieczy, rozróżnia wielkości dane i szukane, zapisuje wynik obliczenia jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 liczb znaczących) posługuje się tabelami wielkości fizycznych do określenia (odczytu) gęstości substancji wykorzystuje wzór na gęstość do rozwiązywania nietypowych zadań obliczeniowych 16. Powtórzenie wiadomości ()

Elementy hydrostatyki i aerostatyki (5 godzin + 2 godziny (łącznie) na powtórzenie materiału (podsumowanie działu) i sprawdzian) Zagadnienie (temat lekcji) Wymagania edukacyjne ponadpod stawowe Siła nacisku na podłoże. Parcie a ciśnienie (1 godzina) posługuje się pojęciem parcia (siły nacisku na podłoże), podaje przykłady z życia codziennego obrazujące działanie siły nacisku określa, czym jest parcie i wskazuje jego jednostkę w Układzie SI bada, od czego zależy ciśnienie, opisuje przebieg i wynik doświadczenia, wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny posługuje się pojęciem ciśnienia i podaje jego jednostkę w Układzie SI wyjaśnia pojęcie ciśnienia, wskazując przykłady z życia codziennego interpretuje ciśnienie o wartości 1 paskal (1 Pa) odróżnia wielkości fizyczne: parcie i ciśnienie planuje i przeprowadza doświadczenie związane z badaniem parcia i ciśnienia (formułuje pytania badawcze, stawia hipotezy, proponuje sposób ich weryfikacji, teoretycznie uzasadnia przewidywany wynik doświadczenia, analizuje wyniki i wyciąga wnioski z doświadczenia, krytycznie ocenia wyniki doświadczenia) wykorzystuje zależność między ciśnieniem, parciem i polem powierzchni do rozwiązywaniania prostych zadań obliczeniowych (rozróżnia wielkości dane i szukane - wymaganie konieczne) rozwiązuje złożone zadania z wykorzystaniem wzoru na ciśnienie Ciśnienie hydrostatyczne i ciśnienie atmosferyczne. Prawo Pascala (2 godziny) odróżnia pojęcia: ciśnienie hydrostatyczne i ciśnienie atmosferyczne posługuje się pojęciami ciśnienia hydrostatycznego i ciśnienia atmosferycznego, wskazuje przykłady zjawisk opisywanych za ich pomocą bada, od czego zależy ciśnienie hydrostatyczne, opisuje przebieg doświadczenia, wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny, formułuje wniosek, że ciśnienie w cieczy zwiększa się wraz z głębokością i zależy od rodzaju (gęstości) cieczy posługuje się proporcjonalnością prostą (zależność ciśnienia hydrostatycznego od wysokości słupa cieczy i gęstości cieczy) demonstruje zasadę naczyń połączonych, wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny, formułuje wniosek wskazuje przykłady zastosowania naczyń połączonych wyjaśnia, dlaczego poziom cieczy w naczyniach połączonych jest jednakowy wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady zjawisk opisywanych za pomocą praw oraz zależności dotyczących ciśnień hydrostatycznego i atmosferycznego wykorzystuje zasadę naczyń połączonych do opisu działania wieży ciśnień i śluzy (innych urządzeń - wymaganie wykraczające) wyjaśnia na przykładach znaczenie ciśnienia hydrostatycznego i ciśnienia atmosferycznego w przyrodzie oraz życiu codziennym wymienia nazwy przyrządów służących do pomiaru ciśnienia stwierdza, że w naczyniu z cieczą jednorodną we wszystkich miejscach na tej samej głębokości ciśnienie jest jednakowe i nie zależy od kształtu naczynia

Zagadnienie (temat lekcji) Prawo Archime-desa (2 godziny) uzasadnia, dlaczego w naczyniu z cieczą jednorodną we wszystkich miejscach na tej samej głębokości ciśnienie jest jednakowe i nie zależy od kształtu naczynia projektuje i wykonuje model naczyń połączonych demonstruje doświadczenie obrazujące, że ciśnienie wywierane z zewnątrz jest przekazywane w gazach i cieczach jednakowo we wszystkich kierunkach, analizuje wynik doświadczenia i formułuje prawo Pascala podaje przykłady zastosowania prawa Pascala wykorzystuje prawo Pascala do opisu zasady działania prasy hydraulicznej i hamulca hydraulicznego posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, w Internecie) dotyczących ciśnienia hydrostatycznego i ciśnienia atmosferycznego oraz wykorzystywania w przyrodzie i w życiu codziennym zasady naczyń połączonych i prawa Pascala wykorzystuje prawa i zależności dotyczące ciśnienia w cieczach i gazach do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane, przelicza wielokrotności i podwielokrotności, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku i na tej podstawie ocenia wynik obliczeń rozwiązuje złożone zadania dotyczące ciśnienia w cieczach i gazach posługuje się pojęciem siły wyporu oraz dokonuje pomiaru jej wartości za pomocą siłomierza (dla ciała wykonanego z jednorodnej substancji o gęstości większej od gęstości wody) wskazuje przykłady występowania siły wyporu w życiu codziennym wykazuje doświadczalnie, od czego zależy siła wyporu i że jej wartość jest równa ciężarowi wypartej cieczy wymienia cechy siły wyporu, ilustruje graficznie siłę wyporu formułuje treść prawa Archimedesa dla cieczy i gazów bada doświadczalnie warunki pływania ciał według przedstawionego opisu, opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny podaje warunki pływania ciał: kiedy ciało tonie, kiedy pływa częściowo zanurzone w cieczy i kiedy pływa całkowicie zanurzone w cieczy wyjaśnia na podstawie prawa Archimedesa, kiedy ciało tonie, kiedy pływa częściowo zanurzone w cieczy i kiedy pływa całkowicie w niej zanurzone przedstawia graficznie wszystkie siły działające na ciało, które pływa w cieczy, tkwi w niej zanurzone lub tonie planuje i wykonuje doświadczenia związane z badaniem siły wyporu i warunków pływania ciał: przewiduje wyniki i teoretycznie je uzasadnia, wyciąga wnioski z doświadczeń, krytycznie ocenia wyniki wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady zjawisk opisywanych za pomocą prawa Archimedesa i przykłady praktycznego wykorzystania prawa Archimedesa oblicza i porównuje wartość siły wyporu dla ciał zanurzonych w cieczy lub gazie wykorzystuje zależność opisującą wartość siły wyporu do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane, przelicza wielokrotności i podwielokrotności, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku i ocenia na tej podstawie wartości obliczanych wielkości fizycznych, zapisuje wynik obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 liczb znaczących) posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych, z Internetu) dotyczących prawa Archimedesa i pływania ciał wykorzystuje wzór na siłę wyporu i warunki pływania ciał do rozwiązywania zadań złożonych i nietypowych Wymagania edukacyjne ponad

3 Kinematyka (8 godzin + 2 godziny (łącznie) na powtórzenie materiału (podsumowanie działu) i sprawdzian) Zagadnienie (temat lekcji) Badanie i obserwacja ruchu (1 godzina) Badanie ruchu jednostajnego prostoliniowego (2 godziny) wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady ruchu wyjaśnia na przykładach, kiedy ciało jest w spoczynku, a kiedy w ruchu względem ciał przyjętych za układy odniesienia wyjaśnia, na czym polega względność ruchów, podaje przykłady układów odniesienia i przykłady względności ruchu we Wszechświecie projektuje doświadczenie obrazujące względność ruchu, teoretycznie uzasadnia przewidywane wyniki, analizuje je i wyciąga wnioski odróżnia pojęcia tor, droga i wykorzystuje je do opisu ruchu odróżnia ruch prostoliniowy od ruchu krzywoliniowego, podaje przykłady mierzy długość drogi (dokonuje kilkakrotnego pomiaru, oblicza średnią i podaje wynik do 2 3 cyfr znaczących, krytycznie ocenia wynik) posługuje się pojęciem przemieszczenia i wyjaśnia na przykładzie różnicę między drogą a przemieszczeniem posługuje się jednostką drogi w Układzie SI, przelicza jednostki drogi analizuje wykres zależności położenia ciała od czasu i odczytuje z wykresu przebytą odległość rysuje wykres zależności położenia ciała od czasu wykorzystuje wielkości fizyczne: droga, prędkość, czas do opisu ruchu jednostajnego prostoliniowego, wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady tego ruchu przeprowadza przedstawione doświadczenie związane z wyznaczeniem prędkości ruchu pęcherzyka powietrza w zamkniętej rurce wypełnionej wodą: mierzy czas, zapisuje wyniki pomiaru w tabeli, opisuje przebieg i wynik doświadczenia, posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej, zapisuje wynik obliczenia jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 liczb znaczących) i wyciąga wnioski z otrzymanych wyników posługuje się pojęciem prędkości do opisu ruchu, interpretuje wartość prędkości jako drogę przebytą przez poruszające się ciało w jednostce czasu, np. 1 s posługuje się jednostką prędkości w Układzie SI, przelicza jednostki prędkości (przelicza wielokrotności i podwielokrotności) wyjaśnia, dlaczego w ruchu prostoliniowym kierunki i zwroty prędkości oraz przemieszczenia są zgodne sporządza wykresy zależności drogi i prędkości od czasu dla ruchu jednostajnego prostoliniowego na podstawie danych z tabeli (oznacza wielkości i skale na osiach) na podstawie danych liczbowych lub na podstawie wykresu rozpoznaje, że w ruchu jednostajnym prostoliniowym droga jest wprost proporcjonalna do czasu oraz posługuje się proporcjonalnością prostą planuje doświadczenie związane z wyznaczeniem prędkości przemieszczania się (np. w czasie marszu, biegu, jazdy rowerem), szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku, wskazuje czynniki istotne i nieistotne, wyznacza prędkość, krytycznie ocenia wyniki doświadczenia odczytuje dane z tabeli oraz prędkość i przebytą odległość z wykresów zależności drogi i prędkości od czasu w ruchu jednostajnym prostoliniowym Wymagania edukacyjne ponadpod stawowe

Zagadnienie (temat lekcji) rysuje wykresy zależności drogi i prędkości od czasu w ruchu jednostajnym prostoliniowym na podstawie opisu słownego rozpoznaje zależność rosnącą i malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu zależności położenia ciała od czasu w ruchu prostoliniowym oraz wskazuje wielkość maksymalną i minimalną wykorzystuje wielkości fizyczne: droga, prędkość, czas do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych związanych z ruchem jednostajnym prostoliniowym, rozróżnia wielkości dane i szukane rozwiązuje zadania z zastosowaniem zależności między drogą, prędkością i czasem w ruchu jednostajnym prostoliniowym Wymagania edukacyjne ponad posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych) dotyczących sposobów pomiaru czasu Badanie ruchu niejednostajnego prostoliniowego (1 godzina) wykorzystuje wielkości fizyczne: droga, prędkość, czas do opisu ruchu niejednostajnego prostoliniowego, wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady tego ruchu i odróżnia go od ruchu jednostajnego prostoliniowego odróżnia prędkości średnią i chwilową w ruch niejednostajnym wykorzystuje pojęcie prędkości średniej do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane, przelicza wielokrotności i podwielokrotności, przelicza jednostki czasu analizuje wykres zależności prędkości od czasu, odczytuje dane z tego wykresu, wskazuje wielkość maksymalną i minimalną sporządza wykres zależności prędkości od czasu na podstawie danych w tabeli (oznacza wielkości i skale na osiach, zaznacza punkty i rysuje wykres) oraz analizuje te dane i wykres, formułuje wnioski Ruch prostoliniowy jednostajnie przyspieszony (3 godziny) wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady ruchu jednostajnie przyspieszonego prostoliniowego przeprowadza przedstawione doświadczenie związane z badaniem ruchu kulki swobodnie staczającej się po metalowych prętach (mierzy: czas, drogę, zapisuje wyniki pomiaru w tabeli i zaokrągla je), opisuje przebieg i wynik doświadczenia, oblicza wartości prędkości średniej w kolejnych sekundach ruchu, wyciąga wnioski z otrzymanych wyników rozpoznaje zależność rosnącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu (zależności drogi od kwadratu czasu lub prędkości od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym) oraz wskazuje wielkości maksymalną i minimalną rozpoznaje zależność proporcjonalną na podstawie wyników pomiarów zapisanych w tabeli lub na podstawie sporządzonego wykresu zależności drogi od kwadratu czasu oraz posługuje się proporcjonalnością prostą planuje doświadczenie związane z badaniem ruchu jednostajnie zmiennego (formułuje pytania badawcze, stawia hipotezy i proponuje sposób ich weryfikacji, przewiduje wyniki oraz uzasadnia je teoretycznie, wskazując czynniki istotne i nieistotne), dokonuje pomiarów, analizuje wyniki i wyciąga wnioski, krytycznie ocenia wyniki pomiarów, posługując się pojęciem niepewności pomiarowej wyjaśnia, że w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym prędkość jest wprost proporcjonalna do czasu, a droga - wprost proporcjonalna do kwadratu czasu na podstawie danych liczbowych lub na podstawie wykresu (wskazuje przykłady)

Zagadnienie (temat lekcji) wykorzystuje wielkości fizyczne: droga, prędkość, czas do rozwiązania prostych zadań obliczeniowych związanych z ruchem jednostajnym prostoliniowym, rozróżnia wielkości dane i szukane rozwiązuje zadania z zastosowaniem zależności między drogą, prędkością i czasem w ruchu jednostajnym prostoliniowym Wymagania edukacyjne ponadpod stawowe posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych) dotyczących sposobów pomiaru czasu Badanie ruchu niejednostajnego prostoliniowego (1 godzina) wykorzystuje wielkości fizyczne: droga, prędkość, czas do opisu ruchu niejednostajnego prostoliniowego, wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady tego ruchu i odróżnia go od ruchu jednostajnego prostoliniowego odróżnia prędkości średnią i chwilową w ruch niejednostajnym wykorzystuje pojęcie prędkości średniej do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane, przelicza wielokrotności i podwielokrotności, przelicza jednostki czasu analizuje wykres zależności prędkości od czasu, odczytuje dane z tego wykresu, wskazuje wielkość maksymalną i minimalną sporządza wykres zależności prędkości od czasu na podstawie danych w tabeli (oznacza wielkości i skale na osiach, zaznacza punkty i rysuje wykres) oraz analizuje te dane i wykres, formułuje wnioski Ruch prostoliniowy jednostajnie przyspieszony (3 godziny) wskazuje w otaczającej rzeczywistości przykłady ruchu jednostajnie przyspieszonego prostoliniowego przeprowadza przedstawione doświadczenie związane z badaniem ruchu kulki swobodnie staczającej się po metalowych prętach (mierzy: czas, drogę, zapisuje wyniki pomiaru w tabeli i zaokrągla je), opisuje przebieg i wynik doświadczenia, oblicza wartości prędkości średniej w kolejnych sekundach ruchu, wyciąga wnioski z otrzymanych wyników rozpoznaje zależność rosnącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu (zależności drogi od kwadratu czasu lub prędkości od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym) oraz wskazuje wielkości maksymalną i minimalną rozpoznaje zależność proporcjonalną na podstawie wyników pomiarów zapisanych w tabeli lub na podstawie sporządzonego wykresu zależności drogi od kwadratu czasu oraz posługuje się proporcjonalnością prostą planuje doświadczenie związane z badaniem ruchu jednostajnie zmiennego (formułuje pytania badawcze, stawia hipotezy i proponuje sposób ich weryfikacji, przewiduje wyniki oraz uzasadnia je teoretycznie, wskazując czynniki istotne i nieistotne), dokonuje pomiarów, analizuje wyniki i wyciąga wnioski, krytycznie ocenia wyniki pomiarów, posługując się pojęciem niepewności pomiarowej wyjaśnia, że w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym prędkość jest wprost proporcjonalna do czasu, a droga - wprost proporcjonalna do kwadratu czasu na podstawie danych liczbowych lub na podstawie wykresu (wskazuje przykłady)

Zagadnienie (temat lekcji) sporządza wykres zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym na podstawie danych z tabeli posługuje się pojęciem przyspieszenia do opisu ruchu prostoliniowego jednostajnie zmiennego określa wartość przyspieszenia jako przyrost wartości prędkości w jednostce czasu na podstawie wartości przyspieszenia określa, o ile zmienia się wartość prędkości w jednostkowym czasie, interpretuje jednostkę przyspieszenia w Układzie SI, przelicza jednostki przyspieszenia odczytuje prędkość i przyspieszenie z wykresów zależności prędkości i przyspieszenia od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym rysuje wykresy zależności prędkości i przyspieszenia od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym na podstawie opisu słownego odczytuje przebytą odległość z wykresu zależności drogi od czasu w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym wyjaśnia, dlaczego w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym kierunki i zwroty prędkości i przyspieszenia są zgodne 2 at v stosuje wzory: s = 2 i a = t do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane, zapisuje wynik obliczenia fizycznego jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) Wymagania edukacyjne ponad Analiza ruchu jednostajnego prostoliniowego i jednostajnie przyspieszonego prostoliniowego (1 godzina) 2 at rozwiązuje złożone zadania z zastosowaniem wzorów: s = 2 i a = wyodrębnia ruch jednostajny prostoliniowy i ruch jednostajnie przyspieszony prostoliniowy z kontekstu porównuje ruch jednostajny prostoliniowy i ruch jednostajnie przyspieszony prostoliniowy (wskazuje podobieństwa i różnice) analizuje wykresy zależności drogi, prędkości i przyspieszenia od czasu dla ruchu prostoliniowego (jednostajnego i jednostajnie zmiennego) sporządza wykresy zależności drogi, prędkości i przyspieszenia od czasu v t wykorzystuje prędkość i przyspieszenie do rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych, rozróżnia wielkości dane i szukane rozwiązuje typowe zadania dotyczące ruchu jednostajnego prostoliniowego i ruchu prostoliniowego jednostajnie przyspieszonego rozwiązuje zadania złożone, wykorzystując zależności drogi od czasu i prędkości od czasu dla ruchu jednostajnego prostoliniowego i ruchu prostoliniowego jednostajnie przyspieszonego

II półrocze 1. Dynamika (8 godz. + 2 godz. (łącznie) na powtórzenie materiału (podsumowanie działu) i sprawdzian) R treści nadprogramowe Temat lekcji (niezbędny czas) Wymagania ponad Siła wypadkowa (1 godz.) wyjaśnia pojęcie siły wypadkowej, podaje przykłady dokonuje pomiaru siły za pomocą siłomierza posługuje się symbolem siły i jej jednostką w układzie SI wyznacza doświadczalnie wypadkową dwóch sił działających wzdłuż tej samej prostej szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku pomiaru siły podaje cechy wypadkowej sił działających wzdłuż tej samej prostej wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny przedstawia graficznie wypadkową sił działających wzdłuż tej samej prostej posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej zapisuje wynik pomiaru jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) opisuje przebieg i wynik doświadczenia, posługując się językiem fizyki Dynamiczne skutki oddziaływań (1 godz.) wyznacza kierunek i zwrot wypadkowej sił działających wzdłuż różnych prostych rozróżnia statyczne i dynamiczne skutki oddziaływań, podaje przykłady skutków oddziaływań w życiu codziennym bada doświadczalnie dynamiczne skutki oddziaływań ciał wnioskuje na podstawie obserwacji, że zmiana prędkości ciała może nastąpić wskutek jego oddziaływania z innymi ciałami opisuje przebieg i wynik doświadczenia (badanie dynamicznych skutków oddziaływań), wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny przewiduje i nazywa skutki opisanych oddziaływań przewiduje i wyjaśnia skutki oddziaływań na przykładach innych niż poznane na lekcji

Temat lekcji (niezbędny czas) Wymagania ponad Opory ruchu (1 godz.) posługuje się pojęciami: tarcie, opór powietrza planuje i przeprowadza doświadczenia związane z badaniem, od czego zależy tarcie, i obrazujące sposoby zmniejszania lub zwiększania tarcia opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyciąga wnioski i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny opisuje wpływ oporów ruchu na poruszające się ciała rozróżnia tarcie statyczne i kinetyczne, wskazuje odpowiednie przykłady wymienia sposoby zmniejszania lub zwiększania tarcia rysuje siły działające na klocek wprawiany w ruch (lub poruszający się) wyjaśnia na przykładach, kiedy tarcie i inne opory ruchu są pożyteczne, a kiedy niepożądane I zasada dynamiki Newtona. Bezwładność (1 godz.) formułuje I zasadę dynamiki Newtona opisuje zachowanie się ciał na podstawie I zasady dynamiki Newtona wykazuje doświadczalnie istnienie bezwładności ciała, opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyciąga wniosek i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny przedstawia i analizuje siły działające na opadającego spadochroniarza II zasada dynamiki Newtona (2 godz.) planuje doświadczenia związane z badaniem zależności wartości przyspieszenia ruchu ciała pod działaniem niezrównoważonej siły od wartości działającej siły i masy ciała (m.in. formułuje pytania badawcze i przewiduje wyniki doświadczenia, wskazuje czynniki istotne i nieistotne, szacuje rząd wielkości spodziewanego wyniku pomiaru czasu i siły) oraz związane z badaniem swobodnego spadania ciał posługuje się pojęciem przyspieszenia do opisu ruchu prostoliniowego jednostajnie przyspieszonego oraz pojęciami siły ciężkości i przyspieszenia ziemskiego przeprowadza doświadczenia związane z badaniem zależności wartości przyspieszenia ruchu ciała pod działaniem niezrównoważonej siły od wartości działającej siły i masy ciała (m.in. wybiera właściwe narzędzia pomiaru; mierzy czas, długość i siłę grawitacji, zapisuje wyniki pomiarów w formie tabeli, analizuje wyniki, wyciąga wnioski) oraz związane z badaniem swobodnego spadania ciał przelicza wielokrotności i podwielokrotności (przedrostki: mili-, centy-, kilo-, mega-); przelicza jednostki czasu (sekunda, minuta, godzina) zapisuje wynik pomiaru lub obliczenia jako przybliżony (z dokładnością do 2 3 cyfr znaczących) wskazuje przyczyny niepewności pomiarowych, posługuje się pojęciem niepewności pomiarowej

Temat lekcji (niezbędny czas) Wymagania ponad rozpoznaje zależność proporcjonalną na podstawie wyników pomiarów zapisanych w tabeli; posługuje się proporcjonalnością prostą rozpoznaje zależność rosnącą i malejącą na podstawie danych z tabeli; wskazuje wielkości maksymalną i minimalną opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny formułuje treść II zasady dynamiki Newtona; definiuje jednostki siły w układzie SI (1 N) opisuje zachowanie się ciał na podstawie II zasady dynamiki Newtona R wykorzystuje wiedzę naukową do przedstawienia i uzasadnienia różnic ciężaru ciała w różnych punktach kuli ziemskiej rozwiązuje proste zadania obliczeniowe, stosując do obliczeń związek między masą ciała, przyspieszeniem i siłą; rozróżnia wielkości dane i szukane rozwiązuje umiarkowanie trudne zadania obliczeniowe, stosując do obliczeń związek między masą ciała, przyspieszeniem i siłą oraz posługując się pojęciem przyspieszenia rozwiązuje złożone zadania obliczeniowe, stosując do obliczeń związek między masą ciała, przyspieszeniem i siłą oraz wzór na przyspieszenie, i odczytując dane z wykresu prędkości od czasu III zasada dynamiki Newtona (1 godz.) odróżnia siły akcji i reakcji podaje przykłady sił akcji i reakcji planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące istnienie sił akcji i reakcji; zapisuje wyniki pomiarów, analizuje je i wyciąga wniosek opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia, wyjaśnia rolę użytych przyrządów i wykonuje schematyczny rysunek obrazujący układ doświadczalny formułuje treść III zasady dynamiki Newtona opisuje wzajemne oddziaływanie ciał, posługując się III zasadą dynamiki Newtona opisuje zjawisko odrzutu i jego zastosowanie w technice demonstruje zjawisko odrzutu poszukuje, selekcjonuje i wykorzystuje wiedzę naukową do przedstawienia przykładów wykorzystania zasady odrzutu w przyrodzie i w technice