1. Co to jest locja? 2. Locja śródlądowa A. Śródlądowe drogi wodne B. Rzeka nieuregulowana C. Przekrój poprzeczny rzeki D. Rzeka uregulowana budowle hydrotechniczne E. Szlak żeglowny F. Znaki 3. Locja morska A. Locja pomoce nawigacyjne B. System IALA C. Oznakowanie portów i znaki specjalne 1
1. Locja - dział wiedzy, zajmujący się dokładnym opisem akwenu i jego oznakowaniem nawigacyjnym. 2. Locja śródlądowa: A. Śródlądowe drogi wodne: Naturalne: rzeki, jeziora. Sztuczne: kanały, zalewy. B. Rzeka nieuregulowana Ławica - tworzy się w środkowej części koryta rzecznego przez naniesienie materiału wleczonego. Przy wysokim stanie wody tworzy mieliznę. Przemiał tworzy się z dwóch zbliżających się przykos między buchtami(zakolami). Linia nurtu największa bystrość i głębokość wody w kierunku spływu. Odsypisko - powstaje w wyniku naniesienia materiału rzecznego, z reguły porośnięte roślinnością. 2
Głębina (ploso) występuje przy brzegu wklęsłym tam gdzie woda ma największą prędkość, jest to najgłębsze miejsce. Przymulisko - trwale utrzymujące się odsypisko, z reguły porośnięte roślinnością. Przykosa płycizna powstająca na zakolu przy brzegu wypukłym. Formuje się wzdłuż lini nurtu, tworząc stopnie(najniższy znajduje się w górze, a najwyższy w dole rzeki). Przemiał może tworzyć bród (mieliznę). C. Przekroje poprzeczne rzeki. Czytanie wody a widok z góry b przekrój wzdłużny 1 Blizna wąski pas uniesionego lustra wody wzdłuż progu. 2 Zwara jest to wir, powstaje nad płytko zanurzonymi przeszkodami znajdującymi się z dala od brzegu. 3/6 Wiry powstają za płytko położonymi przeszkodami takimi jak: kłody, ostrogi, załamania w lini brzegowej, kamienie, itp. 3
4 Warkocz drobna łuskowata fala powstaje nad płytkimi miejscami. 5 Bystrze delikatne zafalowania, tworzą się nad miejscem głębokim. Na jeziorach także występują mielizny. Tam, gdzie widać wyraźnie jaśniejszy odcień tafli wody możemy spodziewać się, że jest to miejsce płytkie. D. Rzeka uregulowana budowle hydrotechniczne 1 Ostrogi wychodzący z brzegu wał, usypany z kamieni, często również obetonowany i wzmocniony palami betonowymi. Ostroga zabezpiecza brzeg przed rozmywaniem, spiętrza wodę, zwiększając głębokość nawigacyjną. 2 Opaska zabezpiecza brzegi przed rozmyciem. 3 Nurt rzeki i środek szlaku żeglownego najgłębsze miejsce na rzece 4 Tama równoległa zabezpiecza brzeg przed rozmywaniem w miejscach najbardziej narażonych na erozje, wspomaga działanie ostróg. 5 Teren zalewowy teren, na który rzeka się wyleje, gdy się przeleje 6 Wał przeciwpowodziowy przeciw zalaniu terenów zamieszkałych Śluza budowla hydrotechniczna, umożliwiająca pokonanie różnicy poziomów wody pomiędzy dwoma kanałami. Składa się z komory wrót górnych i dolnych oraz przepustów wody, dzięki którym woda jest wpuszczana lub wypuszczana. 4
Przed wpłynięciem do śluzy należy: 1. Zwolnić, złożyć maszt, przygotować odbijacze, pagaje, bosak, pych, cumy. 2. Nie wyprzedzać i nie wpychać się, oczekiwać na swoją kolej tylko w miejscach wyznaczonych. 3. Przepuszczamy statki wypływające ze śluzy. 4. Oczekujemy na wyraźny sygnał (zielone światło oraz informacje od obsługi śluzy), przepuszczamy statki białej floty, straż, policje, inspektorat. 5. Do śluzy wpływamy powoli i ostrożnie. 6. W śluzie cumujemy nabiegowo. 7. W śluzie nie kotwiczymy, nie cumujemy na sztywno - grozi to pozrywaniem lin lub knag. 8. Od ścian śluzy odpychamy się za pomocą pagaja pychu lub bosaka. 9. NALEŻY ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTROŻNOŚĆ I CAŁY CZAS OBSERWOWAĆ ZACHOWANIE JACHTU ORAZ INNYCH UCZESTNIKÓW RUCHU WODNEGO. Jazy wyróżniamy dwa rodzaje jazów: stałe i ruchome. Ich zadaniem jest spiętrzanie wody. Za pomocą jazu ruchomego możemy regulować wysokość lustra wody. Są to przeszkody nie do przejścia, dlatego równolegle buduje się śluzy. Pochylnia budowla hydrotechniczna, umożliwiająca pokonywanie znacznych różnic poziomów między kanałami. Pochylnie tworzą tory kolejowe oraz platforma, służąca do transportu jachtu/statku. Platforma wjeżdza po pochylni do wody, statek cumujemy na platformie. 5
E. Szlakiem żeglownym (farwaterem) nazwiemy pasmo na drodze wodnej, na którym może się odbywać bezpiecznie i swobodnie ruch żeglowny statków. Szlak żeglowny ma stronę prawa i lewą. Jeżeli przepisy lokalne nie stanowią inaczej, kierunek szlaku zazwyczaj wiedzie z południa na północ lub ze wschodu na zachód. Na rzekach szlak zawsze biegnie z jej prądem, od źródła do ujścia. Na śródlądziu prawą stronę szlaku oznacza się kolorem czerwonym, a lewą zielonym. Szlaki żeglowne przebiegające przez rzeki lub jeziora wyznaczane są za pomocą pław, zwanych również bojami lub tyk. Może być oznakowana jedna lub dwie strony szlaku żeglownego. 6
F. Kierunek szlaku żeglowego na Mazurach Znaki boczne toru wodnego: Boja czerwona prawastrona szlaku żeglownego Boja zielona lewa strona szlaku żeglownego G. Znaki Wyróżniamy znaki: stałe(brzegowe) ustawione na brzegu pławy znaki pływające zakotwicznone na dnie (boje szlaku żeglownego) Stawy znaki na stałym fundamęcie ustawione na torze wodnym 7
8
ZNAKI ŻEGLUGOWE ZAKAZU zakaz wszelkiego wyprzedzania zakaz postoju zakaz wyprzedzania dot. zestawów zakaz postoju na szerokości określonej na znaku zakaz przejścia zakaz mijania i wyprzedzania zakaz cumowania do brzegu zakaz kotwiczenia, wleczenia kotwicy, łańcucha lub liny zakaz zawracania 9
ZNAKI ŻEGLUGOWE ZAKAZU zakaz wytwarzania fali zakaz przejścia poza skrajnię określoną tablicami zakaz przejścia (przygotować się do wejścia lub przejścia) zakaz ruchu statków o napędzie mechanicznym ZNAKI ŻEGLUGOWE NAKAZU zakaz ruchu statków sportowych i turystycznych oraz wszelkich małych statków zakaz uprawiania narciarstwa wodnego zakaz ruchu statków żaglowych zakaz ruchu statków, które nie są statkami o napędzie mechanicznym i żaglowym zakaz pływania na desce z żaglem koniec strefy w której małe statki sportowe i turystyczne mogły rozwijać duże prędkości zakaz wodowania i wciągania statków na zakaz ruchu skuterów wodnych nakaz ruchu w kierunku wskazanym przez znak nakaz zachowania szczególnej ostrożności nakaz zatrzymania statku w warunkach określonych przepisami nakaz nadania sygnału dźwiękowego nakaz skierowania statku na tę stronę szlaku żeglownego, która leży z lewej/prawej burty nakaz trzymania się tej strony szlaku żeglownego, która leży z lewej/prawej burty nakaz przejścia na tę stronę szlaku żeglownego, która leży z lewej/prawej burty nakaz prowadzenia nasłuchu radiotelefonicznego 10
ZNAKI ŻEGLUGOWE OGRANICZENIA ograniczona głębokość (w m) inne ograniczenie ruchu żeglugowego ograniczona wysokość prześwitu nad zwierciadłem wody ograniczona szerokość przejścia lub szlaku żeglownego granica szlaku żeglownego oddalona od prawego/lewego brzegu (w m) ZNAKI ŻEGLUGOWE ZALECENIA zalecenie trzymania się we wskazanym obszarze zalecenie przejścia w kierunku określonym strzałką 11
ZNAKI ŻEGLUGOWE INFORMACYJNE zezwolenie przejścia prom przemieszczający się swobodnie prom na uwięzi wskazanie linii napowietrznej nad drogą wodną jaz w bliskiej odległości zezwolenie na postój ZNAKI ŻEGLUGOWE INFORMACYJNE zezwolenie na postój na kotwicy i wleczenie kotwicy, łańcucha lub liny miejsce postoju zarezerwowane dla statków przeznaczonych do pchania miejsce postoju zarezerwowane dla statków, z wyjątkiem statków do pchania miejsce postoju zarezerwowane dla wszystkich statków skrzyżowanie z drogą uznaną za boczną drogę wodną w stosunku do drogi, po której idzie statek zezwolenie na cumowanie do brzegu miejsce postoju przeznaczone do załadunku i wyładunku samochodów koniec obowiązywania zakazu lub nakazu albo ograniczenia; obowiązuje tylko w jednym kierunku żeglowania miejsce poboru wody pitnej wskazanie miejsca do zawracania miejsce, w którym można skorzystać z telefonu 12
ZNAKI ŻEGLUGOWE INFORMACYJNE zezwolenie na ruch żeglugowy statków o napędzie mechanicznym zezwolenie na ruch żeglugowy statków sportowych i turystycznych oraz małych statków zezwolenie na uprawianie narciarstwa wodnego zezwolenie na ruch statków żaglowych zezwolenie na ruch małych statków sportowych i turystycznych z dużą prędkością wskazanie kanału radiotelefonicznego, na którym można uzyskać informacje nawigacyjne zezwolenie na ruch skuterów wodnych zezwolenie na ruch statków o napędzie wiosłowym wskazanie kierunku obowiązywania znaku zasadniczego tablice dolne - objaśnienie lub uzupełnienie treści znaku zasadniczego wskazanie odległości od znaku do miejsca, gdzie zaczyna obowiązywać przepis znaku podstawowego (z reguły tablice te są również na dole) 13
OZNAKOWANIE GRANIC SZLAKU ŻEGLUGOWEGO-PŁAWY znaki pływające prawej granicy szlaku żeglownego (pława lub tyka czerwona ze znakiem szczytowym, czerwony walec, tyka z wiechą) znaki pływające lewej granicy szlaku żeglownego (pława lub tyka zielona ze znakiem szczytowym, zielony walec, tyka) znaki pływające rozgałęzienia szlaku żeglownego (pława lub tyka w zielono-czerwone pasy ze znakiem szczytowym, kula w zielono-czerwone pasy), Znaki stałe - stawy znaki brzegowe przebiegu szlaku żeglownego wzdłuż prawego brzegu znaki na prawym brzegu wskazujące w przejście szlaku żeglownego od prawego do lewego brzegu znaki brzegowe przebiegu szlaku żeglownego wzdłuż lewego brzegu znaki na lewym brzegu wskazujące w przejście szlaku żeglownego od lewego do prawego brzegu 14
OZNAKOWANIE MIEJSC NIEBEZPIECZNYCH-PŁAWY miejsca niebezpieczne na środku drogi wodnej przy prawym brzegu miejsc niebezpiecznych i przeszkód żeglugowych przy lewym brzegu miejsc niebezpiecznych i przeszkód żeglugowych znaki odosobnionego niebezpieczeństwa WSKAZANIE BEZPIECZNEJ WODY znaki wskazania bezpiecznej wody żeglownej 15
OZNAKOWANIE MIEJSC NIEBEZPIECZNYCH znaki kardynalne bardzo ważne na morzu oraz śródlądziu wskazują miejsce bezpieczne (stronę, z której mamy minąć przeszkodę). Różnie wyglądają w zależności czy są na morzu czy na śródlądziu jednak kolorystyka i znaki szczytowe są takie same. 16
3. Locja morska A. Locja pomoce nawigacyjne Locje i przewodniki książki w których zawarte są informacje dotyczące znaków i świateł, oznakowania danego akwenu. Morskie mapy nawigacyjne mapy generalne - wykonane przeważnie w małej skali: mapy brzegowe - mapy o średniej skali: przybrzeżne obszary ograniczone 1:300 000-1:200 000 podejścia do portów 1:100 000 i więcej plany - mapy o dużej skali B. System IALA System oznakowania IALA jest jednym z najważniejszych elementów samej locji. Jest to międzynarodowy morski system oznakowania nawigacyjnego. W jego ramach wprowadzono kilka prostych znaków. Są nimi: znaki boczne torów wodnych znaki rozwidlenia torów wodnych znaki kardynalne znak odosobnionego niebezpieczeństwa znak bezpiecznej wody tymczasowa pława wrakowa znak specjalny Oznakowanie boczne stosuje się głównie do określenia bocznych granic toru wodnego. Prawą stroną toru wodnego jest ta strona, którą jacht idący z morza do portu ma po swojej prawej burcie. W regionie A dla oznaczenia prawej strony stosuje się kolor zielony, dla lewej - czerwony. Boja czerwona - lewa strona toru wodnego Boja zielona - prawa strona szlaku żeglownego Kierunek szlaku żeglownego z morza do portu, IALA A boja zielonapo prawej, czerwona (od serca) - po lewej. Wody żeglowne na mapach nawigacyjnych oznaczone są białym lub jasno niebieskim kolorem, jak jest to widoczne na rysunku obok. 17
C. Oznakowanie portów i znaki specjalne Nabieżnik to zestaw dwóch znaków nawigacyjnych, wyznaczających oś toru podejściowego lub jego krawędzi (służą do oznaczania np. podejść do portów czy trudnych wąskich przejść). W dzień są to znaki o charakterystycznym kształcie, w nocy światła o określonej charakterystyce. Jeden ze znaków (lub światło) ustawiony jest wyżej i dalej, a drugi bliżej i niżej. Aby prawidłowo korzystać z nabieżnika należy w taki sposób ustawić jednostkę, aby oba nabieżniki znalazły się na jednej linii. W tym celu zawsze należy kierować się ku dolnemu znakowi lub światłu. Nabieżniki zapewniają kontrolę położenia statku z dokładnością kilku, kilkunastu metrów. 18
Nabierznik w Nexoe (Bornholm) Światła wektorowe Światła zakres widoczności może wynosić 360 stopni lub świecić w określonym sektorze. Światła sektorowe służą do: a. wyznaczania sektora bezpiecznego dla żeglugi. Stosuje się trzy kolory sektorów - czerwony, zielony i biały. Oznaczone są symbolem WRG. Może też być zastosowane światło białe mające nieparzystą liczbę znaków (błysków lub zaciemnień) w sektorze lewym czerwonym i parzystą w sektorze prawym zielonym b. wyznaczania sektora niebezpiecznego np. wraki, mielizny c. jako światło poprzeczne toru wodnego, w którego czerwonym sektorze należy zmienić kurs (sąsiednie sektory są białe). Znaki specjalne Ich zadaniem jest wskazanie specjalnego rejonu lub obiektu, o których informują mapy lub inne odpowiednie dokumenty i publikacje nautyczne. 19