Ideologie, doktryny i programy polityczne
zespół poglądów na temat celów działalności politycznej i metod ich osiągania wynikający z ideologii zbiór poglądów na życie polityczne danego społeczeństwa system warunkujących się i planowych działań, wynikających z doktryny politycznej IDEOLOGIA DOKTRYNA PROGRAM POLITYCZNY
Ideologia polityczna Ideologie polityczne konserwatyzm życie w oparciu o tradycyjne wartości, wypracowane przez wiele pokoleń nacjonalizm interes własnego narodu jest wartością nadrzędną liberalizm wolność jednostki jest wartością naczelną, może ją ograniczyć jedynie wolność drugiego człowieka socjalizm i socjaldemokracja ochrona praw pracowniczych i konsumenckich, bezpłatna opieka zdrowotna, edukacja i opieka socjalna, aktywna polityka państwa na rynku pracy nauka społeczna Kościoła faszyzm personalizm najwyższą wartością jest życie człowieka w aspekcie doczesnym i wiecznym; subsydialność wolna ekonomia, koordynacja działań społecznych, opiekuńcza rola państwa; solidaryzm społeczny wspólnota interesów wszystkich ludzi człowieka kształtuje zbiorowość, czyli naród, dzięki któremu zyskuje on wartość i dlatego powinien się mu całkowicie podporządkować, krytyka parlamentaryzmu, kult państwa komunizm populizm dyktatura proletariatu, komuna (wspólnota) naczelną wartością głoszenie poglądów, popularnych w danej grupie społecznej, w celu zdobycia popularności, bez analizowania ich sensu, możliwości realizacji i ewentualnych skutków
Historyczny podział doktryn politycznych doktryny polityczne lewicowe prawicowe centrowe Pełna realizacja idei sprawiedliwości społecznej. Państwo stara się zniwelować różnice społeczne. Nierówność społeczna nieodłączną cechą społeczeństwa. Utrzymanie równowagi pomiędzy interesami grup społecznych. Społeczeństwo samo niweluje różnice.
Typy doktryn politycznych ze względu na stosunek do rzeczywistości społecznej doktryny polityczne rewolucyjne konserwatywne reformistyczne reakcyjne zmiany na drodze rewolucji dążąca do zachowania istniejących stosunków społecznych i politycznych zmiany wprowadzane stopniowo przywrócenie starego porządku społecznopolitycznego
Podział doktryn politycznych ze względu na kryterium ideału społecznego doktryny polityczne egalitarne solidarystyczne elitarne podstawą sprawiedliwego ustroju społecznego jest zasada przyrodzonej równości wszystkich ludzi naturalna wspólnota interesów różnych grup i warstw społecznych w państwie, niezależne od ich statusu ekonomicznego lub zawodowego i związanych z nimi różnic interesów niektóre jednostki są bardziej wartościowe od innych (ze względu na swoje urodzenie, umiejętności, wiedzę, posiadanie) dlatego powinny zajmować uprzywilejowaną pozycję w społeczeństwie (należeć do elit)
KONSERWATYZM Wizja człowieka - Autorytetem religia, kultura, rodzina. - Ważniejsze są obowiązki niż uprawnienia. - Poświęcenie i wyrzeczenia w imię wartości wyższych.
KONSERWATYZM Wizja społeczeństwa - Każda jednostka ma do odegrania swoją rolę w społeczeństwie. - Społeczeństwo zbudowane hierarchicznie. - Różnice między ludźmi są rzeczą naturalną. - Ma charakter ewolucyjny. - Dużą rolę odgrywa tradycja. - Fundamentem jest zdrowa, trwała i wielodzietna rodzina.
- Silne państwo. KONSERWATYZM Wizja państwa - Niechęć do demokracji i republiki. - Monarchia najlepszą formą rządów. - Najważniejszą rolę powinny odgrywać konserwatywne elity.
KONSERWATYZM Wizja gospodarki - Gospodarka wolnorynkowa z niewielką ingerencją państwa. - Własność prywatna to gwarant wolności i podstawa gospodarki.
KONSERWATYZM Wybitni politycy konserwatywni Winston Churchill Charles de Gaulle Margaret Thatcher Ronald Reagan
LIBERALIZM Wizja człowieka - Człowiek jest wartością najwyższą. - Nieograniczona wolność jednostki. - Człowiek sam najlepiej wie, co jest dla niego dobre. - Autorytety są zbędne. - Praw naturalnych nic nie może ograniczać.
LIBERALIZM Wizja państwa - Władza państwowa powinna mieć charakter ograniczony. - Wpływ państwa na życie społeczne powinien być jak najmniejszy. - Trójpodział władzy.
LIBERALIZM Wizja społeczeństwa - To środek do samorealizacji człowieka. - Społeczeństwo jest zbiorem jednostek.
LIBERALIZM Wizja gospodarki - Gospodarka wolnorynkowa. - Brak interwencjonizmu państwowego. - Niskie i proste podatki. - Uproszczenie przepisów. - Własność prywatna podstawą gospodarki.
LIBERALIZM Współcześni myśliciele liberalni Friedrich von Hayek Karl Popper Raymond Aron Milton Friedman
CHADECJA Wizja człowieka - Istota duchowa. - Godność osoby ludzkiej. - Człowiek jest wolny. - Wolność to uwalnianie się od grzechu i zła. - Człowiek posiada niezbywalne prawa.
CHADECJA Wizja społeczeństwa - Dobro wspólne i solidaryzm społeczny. - Zmiany ewolucyjne. - Sprawiedliwość główną wartością. - Rodzina kształtuje człowieka.
CHADECJA Wizja państwa - Wspólnota, której głównym celem jest zapewnienie godnych warunków życia. - Zasada subsydiarności. - Obywatelskie nieposłuszeństwo, jeśli władza łamie prawa człowieka.
CHADECJA Wizja gospodarki - Społeczna gospodarka rynkowa. - Własność prywatna. - Własność grupowa. - Dobra praca godna płaca.
CHADECJA Twórcy chrześcijańskiej demokracji Leon XIII Jan XXIII Paweł VI Jan Paweł II
SOCJALDEMOKRACJA - Jest z natury dobry. Wizja człowieka - Posiada prawa i wolności. - Jest istotą społeczną. - Zło jest winą niesprawiedliwego społeczeństwa.
SOCJALDEMOKRACJA Wizja społeczeństwa - Zbiór jednostek, grup i klas społecznych. - Sprawiedliwość społeczna. - Równość społeczna. - Równość wobec prawa.
SOCJALDEMOKRACJA Wizja państwa - Demokracja i trójpodział władzy. - Rozdział religii od państwa. - Państwo laickie światopoglądowo. - Państwo opiekuńcze.
SOCJALDEMOKRACJA Wizja gospodarki - Własność prywatna i wolny rynek. - Własność grupowa i państwowa. - Interwencjonizm państwowy. - Prymat pracy nad kapitałem.
SOCJALDEMOKRACJA Wybitni politycy socjaldemokratyczni Willy Brandt Olof Palme François Mitterand Tony Blair
FASZYZM Wizja człowieka - Człowiek jest złym egoistą. - Człowiek to istota społeczna. - Odrzucenie dotychczasowych wartości mieszczańskich. - Stworzenie nowego człowieka.
FASZYZM Wizja narodu i społeczeństwa - Naród jest najwyższą wartością. - Solidaryzm, czyli współpraca wszystkich dla dobra narodu. - Naród jest zbudowany hierarchicznie. - Masy podporządkowane elicie rządzącej.
FASZYZM Wizja państwa - Kult państwa. - Państwo ma charakter totalitarny. - Kult wodza narodu. - Masowa partia faszystowska. - Kontrola wszystkich dziedzin życia społecznego.
FASZYZM Wizja gospodarki - Gospodarka kapitalistyczna nadzorowana przez państwo. - Własność prywatna. - Silny interwencjonizm państwa w gospodarkę.
FASZYZM Benito Mussolini Adolf Hitler Alfred Rosenberg Oswald Mosley Twórcy faszyzmu
KOMUNIZM Wizja człowieka - Człowiek jako część przyrody. - Posiada świadomość. - Jest częścią społeczeństwa. - Interes jednostki podporządkowany interesowi ogółu. - Człowiek potrzebuje pracy.
KOMUNIZM Wizja społeczeństwa - Składa się z dwóch klas: robotniczej i kapitalistów. - Ideałem jest społeczeństwo bezklasowe. - Zmiany przez rewolucję. - Sprawiedliwość społeczna. - Równość wszystkich ludzi.
KOMUNIZM Wizja państwa - Narzędzie ucisku klasy robotniczej przez kapitalistów. - Dyktatura proletariatu. - Władzę sprawuje masowa partia komunistyczna.
KOMUNIZM Wizja gospodarki - Likwidacja własności prywatnej. - Własność kolektywna. - Gospodarka centralnie planowana. - Pełna kontrola państwa nad gospodarką.
KOMUNIZM Twórcy komunizmu Włodzimierz Iljicz Lenin Józef Wissarionowicz Stalin Lew Trocki Mao Tse-tung