BFPZ/145/10/2010 Zielona Góra, dn. 27.10.2010 r. Sz. P. Dr hab. inż. Andrzej Kraszewski Minister Środowiska W związku z opublikowanym projektem ustawy o zmianie ustawy o odpadach wydobywczych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, przekazanym do uzgodnień zewnętrznych w dniu 24 września 2010 roku, Federacja Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia Porozumienie Zielonogórskie nie zgłasza uwag. Z poważaniem Wiceprezes Federacji Porozumienie Zielonogórskie Teresa Dobrzańska-Pielichowska 1

Związek Powiatów Polskich Polkowice, 2010.10.25 Minister Środowiska Stanowisko Związku Powiatów Polskich w sprawie projektu zmiany ustawy o odpadach wydobywczych oraz o zmianie niektórych innych ustaw Ustawa o odpadach wydobywczych z dnia 10 lipca 2008 r. wyeliminowała opłaty za składowanie odpadów przeróbczych z fizycznej i chemicznej przeróbki metali, pozbawiając GFOŚiGW a obecnie budżety gmin, PFOŚiGW a obecnie budżety powiatów, WFOŚiGW oraz NFOŚiGW dotychczasowych dochodów. Przedstawiony projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach wydobywczych nie wprowadza żadnych zmian w zakresie uiszczania opłat za składowanie odpadów wydobywczych, tj. objęcia systemem opłat wszystkich odpadów wydobywczych składowanych w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych klasy A oraz odpadów przeróbczych z fizycznej i chemicznej przeróbki rud metali. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych zalicza się do obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych klasy A, jeżeli: a) brak działania lub niewłaściwe działanie mogłoby spowodować poważny wypadek, b) składowane są w nim odpady niebezpieczne, c) składowane są w nim odpady wydobywcze zawierają substancje lub preparaty niebezpieczne, Biorąc pod uwagę możliwe zagrożenia dla środowiska składowania odpadów wydobywczych w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych klasy A, wszystkie obiekty tej klasy powinny być objęte systemem opłat za korzystanie środowiska. Należy zauważyć, że takie podejście zostało już zastosowane w ustawie o odpadach wydobywczych np. w art. 2 i art. 5 ( który odwołuje się do przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska). Zmiana ta pozwoli na jednakowe traktowanie wszystkich obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych klasy A. Zgodnie z obowiązującymi przepisami jedynie w przypadku składowania w nich odpadów niebezpiecznych podlegają one opłatom. W związku z powyższym proponuje się uzupełnienie art. 58 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu jak w załączniku do niniejszego stanowiska. Należy zauważyć, że odpady te do dnia 14 sierpnia 2008 r. były objęte opłatami za składowanie, a zatem będzie to powrót do uprzedniego stanu prawnego. Zgodnie z art. 403 zmienionej ustawy POŚ do zadań powiatów należy finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie określonym w art. 400a ust. 1, pkt. 2, 5,

8, 9, 15, 16, 18, 21-25, 29, 31, 32 i 38-42, w tym m.in.: przedsięwzięcia związane z ochroną wód, wspomaganie realizacji zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w tym dotyczących instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji, przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami, przedsięwzięcia z wiązane z ochroną powierzchni ziemi, wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska, wspomaganie systemów gromadzenia i przetwarzania danych związanych z dostępem do informacji o środowisku, prowadzenie obserwacji terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi, przedsięwzięcia związane z ochroną powietrza, wspomaganie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii, wspomaganie ekologicznych form transportu, działania z zakresu rolnictwa ekologicznego, przedsięwzięcia związane z ochroną przyrody, w tym urządzanie i utrzymanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków, profilaktykę zdrowotną dzieci zamieszkałych na obszarach, na których występują przekroczenia standardów jakości środowiska, edukację ekologiczną a także współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań realizowanych z udziałem środków pochodzących z Unii Europejskiej niepodlegających zwrotowi. Zmniejszone wpływy, niegdyś do PFOŚiG a obecnie do budżetów powiatów wynikłe z wejścia w życie ustawy o odpadach wydobywczych z dnia 10 lipca 2008 r. spowodowały znaczne zmniejszenie możliwości wydatkowania przez powiaty środków na ww. zadania z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, co niewątpliwie ma ujemne oddziaływanie na rozwój regionów w zakresie inwestycji z dziedziny ochrony środowiska oraz proekologicznych, dlatego też wnosimy o uwzględnienie w projekcie ustawy o zmianie ustawy o odpadach wydobywczych naszego stanowiska, tj. zmiany zapisów art. 58 usta. 4 w zaproponowanym przez ZPP brzmieniu. Z poważaniem Wiceprezes Zarządu Związku Powiatów Polskich Marek Tramś Załączniki: 1. Projekt zmiany ustawy o odpadach wydobywczych. 2. Uwagi do ustawy o odpadach wydobywczych

Załącznik 1 Projekt z dnia 21.09.2010 r. Ustawa z dnia... r. o zmianie ustawy o odpadach wydobywczych W ustawie z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138, poz. 865) wprowadza się następujące zmiany: Art. 58 ust. 4 otrzymuje brzmienie: 4. Do dnia 1 maja 2012 r. do składowania w obiekcie unieszkodliwiania odpadów wydobywczych: 1) odpadów wydobywczych obojętnych, 2) odpadów wydobywczych innych niż niebezpieczne i obojętne, z wyjątkiem odpadów przeróbczych z fizycznej i chemicznej przeróbki rud metali, 3) niezanieczyszczonej gleby nie stosuje się przepisów Tytułu V ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska z wyłączeniem przepisów o opłatach podwyższonych oraz o administracyjnych karach pieniężnych, chyba że są one składowane w obiekcie unieszkodliwiania odpadów wydobywczych kategorii A. Uzasadnienie Ustawa o odpadach wydobywczych z dnia 10 lipca 2008 r. wyeliminowała opłaty za składowanie odpadów przeróbczych z fizycznej i chemicznej przeróbki metali, pozbawiając gminy, powiaty, NFOŚiGW oraz WFOŚiGW dotychczasowych dochodów na tzw. wydatki i fundusze celowe proekologiczne. Powyższe jest niezgodne z art. 167 Konstytucji RP. Ocena skutków regulacji Roczne opłaty za składowanie odpadów przeróbczych z fizycznej i chemicznej przeróbki rud metali wynosiły ok. 70 mln. Proponuje się aby ustawa weszła w życie 01.01.2011 r. Zmiany dotyczą okresu przejściowego tj. do dnia 1 maja 2012 r. (art.61 niniejszej ustawy).

Załącznik 2 Uwagi do ustawy o odpadach wydobywczych Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138 poz. 865) zgodnie z art. 58 ust.4 powoduje zaniechanie opłat za składowanie odpadów wydobywczych obojętnych, odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne oraz zanieczyszczonej gleby. Zapis ten spowodował cofnięcie od 15 sierpnia 2008 r. opłat za składowanie szlamów poflotacyjnych w zbiorniku Żelazny Most z Zakładów Wzbogacania Rudy przy Zakładach Górniczych: Lubin, Polkowice-Sieroszowice i Rudna (przynależnych do KGHM Polska Miedź S.A. w Lubinie). Zbiornik Żelazny Most pod względem pojemności jest największym zbiornikiem w Europie, większy istnieje tylko w Kanadzie i jest zlokalizowany w terenie niezabudowanym w przeciwieństwie do Żelaznego Mostu, który został wybudowany w terenie zasiedlonym w sąsiedztwie miasta Rudna i kilku wiosek. Sam zbiornik wraz z plażami posiada powierzchnię 1394 ha, i jest obecnie rozbudowywany do pojemności 720 000 000 metrów sześciennych, a już jest projekt dalszej jego rozbudowy do około 1 000 000 000 metrów sześciennych (jednego miliarda). Obecnie wysokość skarp zbiornika wynosi od 23 m na południu, do 48 m na północnym wschodzie (w zależności od konfiguracji terenu), a po zakończeniu zapisanej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego rozbudowie zbiornika do rzędnej + 180 m n.p.m.(pojemność 720 000 000 metrów sześciennych) wysokość skarp będzie jeszcze wyższa o 10 m. Projektowana już jest kolejna rozbudowa - ze względu na możliwość eksploatacji złoża Głogów Głęboki - do rzędnej 205 lub 209 m n.p.m., czyli o kolejne 25 m lub 29 m wzwyż. Zbiornik Żelazny Most jest uciążliwy dla okolicznych mieszkańców ze względu na zasolenie gleb od lat nie nadających się do użytkowania i na ich skażenie. Np. ostatnie badania z 2008 r. wykazały: 6-cio krotne przekroczenie norm dot. zawartości węglowodorów aromatycznych w glebie, we wsi Tarnówek, gm. Polkowice, 4,4-ro krotne przekroczenie norm dot. zawartości węglowodorów aromatycznych w glebie, we wsi Krzydłowice gm. Grębocice, przekroczenie norm dot. zawartości arsenu w glebie, we wsi Żelazny Most, gm. Polkowice. Do wnoszenia opłat za składowanie odpadów stosuje się (zgodnie z art. 58 ust 4 ustawy o odpadach wydobywczych) przepisy Tytułu V ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z zapisami w ww. ustawie opłaty za składowanie odpadów są dochodami gmin (wcześniej GFOŚiGW), powiatów (wcześniej PFOŚiGW) oraz wojewódzkiego (WFOŚiGW) i narodowego (NFOŚiGW) funduszu ochrony środowiska. Opłaty stanowią :

- w 50 % przychód gmin, - w 10 % przychód powiatów proporcjonalnie do powierzchni zajmowanej przez składowisko w obszarze tych gmin i powiatów. Jeżeli opłaty za składowanie odpadów przekroczą 10-cio krotną wartość średniej krajowej przychodów z roku poprzedniego, przypadającą na jednego mieszkańca (liczonej odpowiednio dla gminy i powiatu) istnieje obowiązek przekazania nadwyżki z tytułu tych przychodów do właściwego funduszu ochrony środowiska w terminie do 15 sierpnia roku następnego. Przychody za składowanie odpadów w zbiorniku Żelazny Most w roku 2007, wpływy odpowiednio na GFOŚiGW i PFOŚiGW oraz przekazanie ustawowo określonej części przychodów (odpowiednio 65 % i 35 %) na WFOŚiGW i NFOŚiGW zawiera niżej przedstawiona Tabela. Tabela Opłaty za składowanie odpadów poflotacyjnych (wydobywczych) w zbiorniku Żelazny Most za 2007 r. (w 2008 r. opłaty uiszczane były do 15 sierpnia, a więc za 8,5 miesiąca i nie obrazują skali strat dla gmin, powiatów, wojewódzkiego i narodowego funduszu ochrony środowiska). Rok 2007 Gmina Przychód ogółem w zł Przychód na Gminny i Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i GW Przekazanie środków ponadnormatywnych na WFOŚiGW i na NFOŚiGW Grębocice 2 896 289,89 879 450,00 2 016 839,89 Polkowice 12 515 418,69 4 196 253,69 8 319 165,00 Rudna 20 909 057,91 2 951 257,29 17 957 800,62 Powiat Lubiński ok.4 000 000 ok.4 000 000 Powiat Polkowicki 3 238 055,07 2 950 626,07 287 429,00 Razem 43 558 821,56 14 977 587,05 28 581 234,51 Uwagi Jak wynika z powyższej Tabeli 65,6 % przychodów za składowanie odpadów w zbiorniku Żelazny Most zostało przekazanych na WFOŚiGW i NFOŚiGW. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska środki z funduszy są to środki celowe i mogą być przeznaczone na finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej w celu realizacji zasady zrównoważonego rozwoju i polityki ekologicznej państwa oraz na

współfinansowanie projektów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych i działań realizowanych z udziałem środków pochodzących z Unii Europejskiej, ale nie podlegających zwrotowi. Środki gminne i powiatowe mogą być przeznaczone też na edukację ekologiczną oraz programy działań proekologicznych. Zakres zadań które mogą być realizowane z określa art. 400a ust. 1 zmienionej ustawy POŚ (z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 215, poz. 1664).

Uwagi Związku Pracodawców Polska Miedź do projektu Ustawy o zmianie ustawy o odpadach wydobywczych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (projekt z dnia 21 września 2010 r.) Ustawa z dnia 10 lipca 2008 roku o odpadach wydobywczych, pojawiła się w polskim systemie prawnym, jako efekt wdrożenia dyrektywy 2006/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego. Przepisy tej ustawy wyraźnie wyodrębniły odpady wydobywcze z masy innych odpadów, wprowadzając odrębne regulacje dotyczące gospodarowania tymi odpadami, jak również zwolniły wytwórców tych odpadów z wnoszenia opłat za umieszczanie odpadów wydobywczych w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych. Podstawowymi przesłankami dla odmiennej regulacji gospodarowania odpadami wydobywczymi, w tym zwolnienia z opłat za składowanie, były: charakter samych odpadów powstają w dużych strumieniach i jest to immanentna cecha przemysłu surowcowego, brak realnych metod odzysku z uwagi na ilość powstających odpadów (np. w przypadku KGHM to 27 mln ton corocznie), które zagospodarowałyby ten materiał i rozwiązały problem powierzchniowego składowania. Odpady wydobywcze, wytwarzane corocznie w wielomilionowych strumieniach, nie mogą być poddawane termicznym czy biologicznym procesom odzysku tak jak odpady komunalne i ze swej natury w większości muszą być unieszkodliwiane poprzez składowanie. Nie można, zatem karać wytwórcy odpadów wydobywczych opłatami za składowanie. gwarancje finansowe, jakie prowadzący obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych musi ponosić na zamknięcie i rekultywacje obiektu. Proponujemy uporządkować kwestię zapisów art. 26 ust. 3 i art. 58 ust. 4, które odnoszą się do Tytułu V Prawa ochrony środowiska i zamiast tych odnośników wprowadzić do ustawy jednoznaczny zapis: Do odpadów wydobywczych obojętnych, odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, nie stosuje się przepisów o opłatach za składowanie tych odpadów w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych Proponowany zapis nie tylko porządkuje dotychczasowe regulacje tej samej materii w dwóch różnych miejscach ustawy, to ponadto wydaje się technicznie niezbędny, z powodu planowanego przeniesienia przepisów o opłatach z Prawa Ochrony Środowiska do nowej Ustawy o odpadach.