SZTUKA ŚREDNIOWIECZA
STYL ROMAŃSKI X XIII UWAGA! czerwoną gwiazdką oznaczyłam zabytki, które należy umieć rozpoznawać (nazwa, autor o ile jest podany, miejscowość o ile jest podana, epoka) Funkcje sakralnej architektury romańskiej: - religijna - obronna Cechy kościołów romańskich: - kompozycja zwarta, zamknięta, zbudowana z najprostszych brył: prostopadłościanów, walców, ostrosłupów i stożków -bryła prosta, surowa, ciężka i monumentalna Kolegiata w Kruszwicy
- budowane na planie prostokąta, krzyża łacińskiego, koła (rotunda) - prezbiterium zakończone półkolistą absydą - wyraźny podział na 3 nawy oddzielone kolumnami lub filarami Plan świątyni w Santiago de Compostela
- głównym elementem konstrukcyjnym jest łuk półkolisty - sklepienia kolebkowe lub krzyżowe
- kolumny masywne, o kapitelach w kształcie kostki lub odwróconego i ściętego ostrosłupa Kościół klasztorny sióstr norbetanek p.w. Trójcy Świętej i NMP w Strzelnie Płaskorzeźba ukazująca cnoty- sprawiedliwość
- wąskie otwory okienne, czasem podzielone kolumienkami - fasady brak (wyjątek stanowią kościoły pielgrzymkowe) - drzwi otoczone portalem Kościół p.w. Marii Magdaleny we Wrocławiu Tympanon fundacyjny kościoła św. Prokopa w Strzelnie
Rzeźba: - tematyka: sceny z Starego i Nowego Testamentu - funkcja: dydaktyczna i pouczająca, dekoracyjna - cechy: wyrażanie gestem stanów uczuciowych rysy twarzy potraktowane szkicowo ruch jest przesadzony ekspresji ruchu towarzyszą deformacje (zbyt duże głowy, dłonie, małe tułowia, krótkie nogi) Madonna Tronująca z Bardu, XII? w.
Malarstwo: - najpopularniejsza forma to iluminatorstwo sztuka zdobienia ksiąg; miniatury wykonywano farbkami wodnymi, woskowymi lub temperami, rysowano cienki pędzelkiem, piórem lub srebrnym sztyftem -freski (malarstwo ścienne) Cantigas de santa Maria, XIII w. Psałterz Ludwika Świętego, XIII w.
Kościół p.w. św. Prokopa w Strzelnie
Kościół p.w. św. Andrzeja w Krakowie Kościół p.w. św. Jana Jerozolimskiego w Poznaniu
STYL GOTYCKI poł. XII - XV Funkcja sakralnej architektury gotyckiej: - religijna Cechy kościołów gotyckich: - strzelistość -bryła niespokojna, lekka - przewaga kierunków pionowych (wertykalizm) - budowano na planie prostokąta lub krzyża łacińskiego Katedra w Mediolanie
- łuk ostry - łuki przyporowe (przełom w konstrukcji umożliwiający tworzenie dużych otworów okiennych) Katedra w Beauvais Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu
- sklepienia krzyżowo żebrowe oraz jego odmiany: palmowe, gwieździste, sieciowe, wachlarzowe, kryształowe (funkcje dekoracyjne) Sklepienie krzyżowe kościół p.w. św. Elżbiety we Wrocławiu Sklepienie krzyżowe Zamek Wysoki w Malborku
Sklepienie gwiaździste kościół p.w. NMP w Toruniu Sklepienie gwiaździste kościół p.w. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu
Sklepienie palmowe w Zamku w Malborku Sklepienie celkowe kościół NMP w Gdańsku
- fasada podzielona na 3 poziome pasy oddzielone gzymsami, rzędem rzeźb figuralnych; w środkowej części znajduje się rozeta koliste okno wypełnione witrażem podtrzymywanym przez maswerk Katedra w Amies Rozeta z katedry na Wawelu
Katedra w Canterbery
- na podłodze posadzki tworzące geometryczne wzory Katedra w Canterbery
- portal gotycki jest rozwinięciem portalu romańskiego Portal katedry w Gnieźnie
Portal bocznego wejścia do katedry Westminster Abbey w Londynie
- wieże zakończone sterczynami, żabkami i kwiatonami
Rzeźba: - formy rzeźbiarskie: rzeźba pełna, wolnostojąca ( figury Marii, świętych, fundatorów) książętom i królom stawiano sarkofagi w kształcie skrzyni z postacią zmarłego wyrzeźbioną na wieku; nad nią często baldachim oparty na kolumienkach krucyfiksy -proporcje poprawne - ruch naturalny Sarkofag Kazimierza Wielkiego na Wawelu
Katedra w Canterbery Kościół w Oleśnicy
- tematyka religijna oraz fantastyczna (maszkarony i potwory umieszczane często w miejscach niedostępnych dla ludzkiego oka) Katedra Westminster Abbey w Londynie
Ołtarz Wita Stwosza w kościele NMP w Krakowie
Malarstwo: - tematyka: życie Marii, świętych, męka i śmierć Chrystusa - formy: malarstwo miniaturowe z obfitą dekoracją roślinną i bogatą kolorystyką freski w XV w. rozwija się malarstwo sztalugowe, reprezentowane przez wielkie obrazy ołtarzowe malowane temperą na drewnie
Katedra w Poznaniu p.w. św. Piotra i Pawła Kościół p.w. NMP w Poznaniu na Ostrowie Tumskim
Kościół p.w. NMP w Krakowie
Kościół p.w. św. Wojciecha w Poznaniu
Barbakan w Krakowie
Ratusz w Toruniu Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu
Ratusz we Wrocławiu
Kościół p.w. NMP w Gdańsku