ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 2(93)/2013

Podobne dokumenty
Wykorzystanie urządzenia ECUMASTER EMU do sterowania silnikami z zapłonem iskrowym.

Spis treści. 1. Badanie układu samodiagnostyki w silniku benzynowym typu Struktura systemu sterowania silnikiem benzynowym typu

Opis pojazdu oraz komputera DTA

Zespół B-D Elektrotechniki. Laboratorium Silników i układów przeniesienia napędów

1. Wprowadzenie. 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych. 3. Paliwa stosowane do zasilania silników

1. Wprowadzenie 1.1. Krótka historia rozwoju silników spalinowych

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA

KODY MIGOWE CITROEN (Sprawdzone na modelu Xantia 1.8i 8V 1994r.)

Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótów Wprowadzenie... 13

2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych

Opisy kodów błędów.

Zespól B-D Elektrotechniki

Škoda Fabia (5J5) 1.4TDI

Zespół B-D Elektrotechniki. Laboratorium Silników i układów przeniesienia

Schemat elektryczny Jeep Renegade łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Schemat pojazdu Peugeot 508 łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

5 05: OBWODY ELEKTRYCZNE UKŁADÓW ROZRUCHU I ZASILANIA SILNIKA SPALINOWEGO, WYKONYWANIE POMIARÓW I OCENA STANU TECHNICZNEGO.

Seat Altea Freetrack. data aktualizacji:

Zespół B-D Elektrotechniki. Laboratorium Silników i układów przeniesienia

Schemat pojazdu Volkswagen Golf VII łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

B6 [04>10] (3C2)/2.0 16V

Bloki wartości mierzonych sterownika -J361-, silnik AEH, AKL

KONCEPCJA STEROWNIKA DO SILNIKA O ZAPŁONIE ISKROWYM DLA IDENTYFIKACJI TOKSYCZNOŚCI SPALIN W FAZIE ZIMNEGO ROZRUCHU I NAGRZEWANIA

KOMPAKTOWY Najmniejsza obudowa największe możliwości w swojej klasie

Reduktor dwustopniowy firmy Koltec

Fiat Bravo. data aktualizacji:

Silniki ABZ/AEW/AKG/AKJ/AHC/AKH

INTELIGENTNY System Autoadaptacji ISA2 idealnie dopasowany sterownik do Twojego auta

Zespół B-D Elektrotechniki

UKŁAD WTRYSKU BENZYNY MULTEC

Schemat elektryczny Opel Corsa łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Układy zasilania samochodowych silników spalinowych. Bartosz Ponczek AiR W10

Zespół B-D Elektrotechniki. Laboratorium Silników i układów przeniesienia

Schemat elektryczny Mercedes-Benz łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Zespół B-D Elektrotechniki. Laboratorium Silników i układów przeniesienia

Zespół B-D Elektrotechniki

Diagnostyka układów elektrycznych i elektronicznych pojazdów samochodowych Podstawowe wielkości i jednostki elektryczne

Schemat elektryczny Range Rover Evoque łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 3(99)/2014

Silnik AZX. Jałowy bieg (ciepły silnik, temperatura płynu chłodzącego nie niższa niż 80 C. Numer kanału 1 funkcje podstawowe- Na biegu jałowym

STEROWANIE KĄTEM WYPRZEDZENIA ZAPŁONU KONTROLA CIŚNIENIA DOŁADOWANIA

Zasilanie wtryskowe paliwem lekkim

Uniwersalny Komputer Pokładowy (UKP-3 oraz UKP-PRO)

SYSTEM TEC 99 EVOLUTION LPG / CNG

Schemat elektryczny Volvo XC 90 II

Schemat pojazdu BMW 3 łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Silnik AFB AKN. Jałowy bieg (ciepły silnik, temperatura płynu chłodzącego nie niższa niż 80 C. Numer 0 (dziesiętne wartości wskazań)

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 5(96)/2013

ALGORYTM PRACY STEROWNIKA SILNIKA BENZYNOWEGO TYPU MOTRONIC

Silnik AKU. Jałowy bieg (ciepły silnik, temperatura płynu chłodzącego nie niższa niż 80 C). Numer 0 (dziesiętne wartości wskazań)

DŁUGODYSTANSOWY. Ekonomiczne rozwiązanie dla pokonujących długie trasy. Sterownik LPG/CNG do silników Diesel.

Schemat elektryczny Škoda Fabia

Schemat elektryczny Toyota Yaris łatwiejsza naprawa dzięki cennym wskazówkom

Pytania na egzamin dyplomowy specjalność SiC

Silnik i osprzęt silnika

WARIATORY WYPRZEDZENIA ZAPŁONU

Marka Model System Nazwa sterownika Dodatkowe informacje o sterowniku Nazwa funkcji Numer funkcji Opis Funkcji "Dacia' "Dokker' "Moduł kontroli

Silniki AJM ARL ATD AUY

Wpływ składu mieszanki gazu syntetycznego zasilającego silnik o zapłonie iskrowym na toksyczność spalin

Audi A6 2,4 l, silnik benzynowy (130 kw, 6-cylindrowy), kod literowy BDW

DYREKTYWA KOMISJI / /UE. z dnia XXX r.

Wymagania edukacyjne Technologia napraw zespołów i podzespołów mechanicznych pojazdów samochodowych

Skrzynka bezpiecznikowa w komorze silnika, począwszy od modelu z roku 09/2006

Elektrotechnika i elektronika pojazdów samochodowych : podręcznik dla technikum / Jerzy Ocioszyński. wyd. 11. Warszawa, 2010.

Manufacturer Model System Ecu Ecu name Rover 25 Silnik benzynowy 11K4 1,1 Mems 3 Rover 25 Silnik benzynowy 14K4 1,4 Mems 3 Rover 25 Silnik benzynowy

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Transport Studia II stopnia

Zespół B-D Elektrotechniki

HDI_SID807 Informacje o obwodzie paliwa

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 3(89)/2012

Komputerowy model dydaktyczny elektronicznego układu sterowania silnikiem o zapłonie samoczynnym

Silnik AHU. Jałowy bieg (ciepły silnik, temperatura płynu chłodzącego nie niższa niż 80 C. Numer 0 (dziesiętne wartości wskazań)

Instrukcja obsługi testera sondy lambda

Bloki wartości mierzonych dla sterownika -J361-, silnik BFQ

INTERFEJS SUBARU USB INSTRUKCJA OBSŁUGI strona 1/14

Zespół B-D Elektrotechniki. Laboratorium Silników i układów przeniesienia napędów

Analiza wpływu rodzaju instalacji gazowej LPG stosowanych do zasilania silników ZI na emisję substancji szkodliwych

BADANIA WPŁYWU STANU TECHNICZNEGO SILNIKA NA POZIOM EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ

TRANSCOMP XV INTERNATIONAL CONFERENCE COMPUTER SYSTEMS AIDED SCIENCE, INDUSTRY AND TRANSPORT

EG DYNAMIC instrukcja obsługi

Toyota Corolla E12, hatchback

Silniki AGP AGR AHF ALH AQM ASV

Charakterystyki prędkościowe silników spalinowych

DIAGNOSTYKA 1. Diagnozowanie układów elektrycznych i elektronicznych pojazdów samochodowych

Spis treści. I. Wprowadzenie do naprawy układów elektrycznych i elektronicznych pojazdów samochodowych

Silniki C14NZ, X14NZ. Kontrola układu zapłonowego i wtrysku paliwa Multec.

Właściwy silnik do każdego zastosowania _BlueEfficiencyPower_Polnisch_Schrift_in_Pfade.indd :55:33

Instrukcja obsługi testera diagnostycznego do samochodów MERCEDES-BENZ

INVESTIGATION OF THE WIDEBAND SI LAMBDA CONTROLLING SYSTEM

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013

Sterowniki Programowalne Sem. V, AiR

Kalibracja zakończona.

INSTRUKCJE DO ZAJĘĆ LABORATORYJNYCH SILNIKI SPALINOWE I PALIWA

LABORATORIUM PODSTAW SILNIKÓW I NAPĘDÓW SPALINOWYCH. Ćwiczenie 5 UKŁADY ZASILANIA I ZAPŁONOWE W SILNIKACH O ZAPŁONIE ISKROWYM.

Elektronika samochodowa (Kod: ES1C )

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PISEMNA

Model System Nazwa systemu Nazwa funkcji Numer funkcji Opis Funkcji Accent II Immobiliser Immobiliser Parametry bieżące 1 Liczba dostępnych kluczy

Szczegółowy opis techniczny przedmiotu zamówienia

DYREKTYWA KOMISJI / /UE. z dnia XXX r.

Zjawisko Halla Referujący: Tomasz Winiarski

Transkrypt:

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 2(93)/2013 Artur Małecki 1, Tomasz Mydłowski 2, Stanisław Radkowski 3 PRZEGLĄD UNIWERSALNYCH STEROWNIKÓW DO SILNIKÓW ZI 1. Wstęp Podczas prowadzenia badań silników spalinowych często zachodzi konieczność zmiany parametrów sterowania. Zadanie to stosunkowo łatwo można zrealizować stosując sterowniki uniwersalne. Sterowniki te dedykowane są głównie do silników o zapłonie iskrowym, a ich rynkiem docelowym są przede wszystkim sporty motorowe. Są to urządzenia pracujące samodzielnie oryginalny sterownik silnika zostaje zastąpiony sterownikiem uniwersalnym stąd też ich angielska nazwa standalone. Z uwagi na możliwość precyzyjnego sterowania dawką paliwa i kątem wyprzedzenia zapłonu sterowniki te znajdują zastosowanie również w stanowiskach badawczych. Największym atutem sterowników uniwersalnych jest łatwość konfiguracji i modyfikacji parametrów starowania. Znane są algorytmy sterowania podane przez producenta urządzenia, opisane wszystkie parametry oraz osie map. Do skonfigurowania sterownika nie jest potrzebny specjalistyczny sprzęt wystarczy komputer klasy PC z systemem operacyjnym Windows wyposażony w port szeregowy (COM), lub port uniwersalnej magistrali szeregowej (USB). Konfigurację przeprowadza się korzystając z zainstalowanego na komputerze PC programu typu klient. Niniejszy przegląd został wykonany podczas poszukiwaniach urządzenia sterującego dla silników ZI wykorzystywanych do badań realizowanych w Instytucie Pojazdów Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej. Autorzy postanowili zawrzeć efekty tych poszukiwań w jednym artykule, w formie porównawczej, ułatwiając tym samym zainteresowanym osobom wybór konkretnych urządzeń w zależności od ich oczekiwań. Przy każdym z opisywanych urządzeń podano cenę która była aktualna w momencie składania artykułu do druku. 2. Przegląd sterowników uniwersalnych 2.1. Megasquirt I Megasquirt I jest to sterownik, który został wprowadzony do sprzedaży w 2003r. Jest to stosunkowo prosta i sprawdzona konstrukcja (rys. 1, rys.2), jednak z powodu zastosowania mało zaawansowanego mikroprocesora (Motorola z serii 68HC908) posiada pewne istotne z puntu widzenia prowadzonych badań ograniczenia, które przedstawiono poniżej. Wtrysk paliwa sterownik posiada mapę 12x12 komórek (obciążenie x prędkość obrotowa), rozdzielczość mapy wynosi 1%, rozdzielczość prędkości obr. 100obr/min, a 1 mgr Inż. Artur Małecki, doktorant, Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych, Politechnika Warszawska 2 mgr inż. Tomasz Mydłowski, doktorant, Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych, Politechnika Warszawska 3 prof. dr hab. inż. Stanisław Radkowski, Dziekan Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych, Politechnika Warszawska 93

rozdzielczość dawki wtrysku 0,1ms (jest to niska rozdzielczość). Urządzenie posiada proste wzbogacenia dawki przy akceleracji realizowane za pomocą zmiany wartości sygnału w czasie z czujnika TPS, lub MAP, podczas rozruchu silnika korekcja mapy czasu otwarcia wtryskiwaczy w zależności od temperatury cieczy chłodzącej, oraz dodatkowa dawka po rozruchu ustawiana na stałe liczba cykli i mapa % dodatkowej dawki w zależności od temperatury cieczy chłodzącej. Sterownik obsługuje dwa typy wtrysku: jednoczesne uruchamianie wszystkich wtryskiwaczy, lub naprzemienne uruchamianie dwóch sekcji. Obsługiwane są przy tym wtryskiwacze o niskiej i wysokiej impedancji. Rys. 1. i 2. Megasquirt I PBC v3.0 [1] Zapłon: do sterowania kątem wyprzedzenia zapłonu wykorzystywana jest mapa 12x12 komórek, rozdzielczość mapy wynosi 0.3 stopnia owk. Urządzenie obsługuje czujniki położenia wału korbowego, lub wałka rozrządu typu indukcyjnego, optycznego, lub hallotronowego. Współpracuje przy tym z popularnymi modułami zapłonowymi, lub daje możliwość bezpośredniego sterowania cewkami zapłonowymi maksymalnie 6 wyjść sterowanych sekwencyjnie. Inne: urządzenie posiada wbudowany MAP sensor, wyjście na obrotomierz, procedurę startu (launch control), możliwość sterowania przekaźnikami: pompy paliwa, elektro-wentylatora chłodnicy, systemu podtlenku azotu, możliwość sterowania doładowania turbosprężarki otwarta pętla, obsługa zaworów powietrza dodatkowego: dwustanowego i sterowanych modulacją szerokości impulsów, regulacja prędkości biegu jałowego w otwartej pętli sprzężenia zwrotnego. Złącze: DB37 Komunikacja: RS232 Cena: od 180$. 2.2. Megasquirt II Urządzenie to różni się od Megasquirt I przede wszystkim bardziej zaawansowanym mikroprocesorem. Widok ogólny sterownika przedstawiono na rysunku 3. Wtrysk paliwa sterownik posiada mapę 16x16 komórek (obciążenie x prędkość obrotowa), rozdzielczość mapy wynosi 1%, rozdzielczość prędkości obr. 1obr/min, a rozdzielczość dawki wtrysku 0,001ms. Są to wartości umożliwiające znacznie dokładniejsze dostrojenie i śledzenie procesów spalania w silniku ZI niż w przypadku urządzenia Megasquirt I. Sterownik daje możliwość zaawansowanego wzbogacenia dawki paliwa przy akceleracji poprzez zmianę wartości sygnału w czasie z czujnika TPS 94

i MAP + wiele współczynników korekcyjnych. Dawka wzbogacana jest również podczas rozruchu silnika mapa procentowej wartości czasu otwarcia wtryskiwaczy w zależności od temperatury cieczy chłodzącej, dodatkowa dawka po rozruchu mapa ilości cykli i %dodatkowej dawki w zależności od temperatury cieczy chłodzącej. Urządzenie obsługuje dwa typy układów wtrysku: jednoczesne uruchamianie wszystkich wtryskiwaczy, naprzemienne uruchamianie dwóch sekcji. Podobnie jak Microsquirt I obsługuje wtryskiwacze o niskiej i wysokiej impedancji. Rys.3. Megasquirt II PBC v3.0 [2] Zapłon: do sterowania kątem wyprzedzenia zapłonu wykorzystywana jest mapa 12x12 komórek, rozdzielczość mapy wynosi 0.1 stopnia owk. Urządzenie obsługuje czujniki położenia wału korbowego, lub wałka rozrządu typu indukcyjnego, optycznego, lub hallotronowego, współpracuje z popularnymi modułami zapłonowymi, lub daje możliwość bezpośredniego sterowania cewkami zapłonowymi maksymalnie 6 wyjść sterowanych sekwencyjnie. Inne: Sterownik posiada wbudowany MAP sensor, wyjście na obrotomierz, sterowanie procedurą startu (launch control), możliwość sterowania przekaźnikami: pompy paliwa, elektro- wentylatora chłodnicy, systemu podtlenku azotu, możliwość sterowania doładowania turbosprężarki w otwartej, lub zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (regulator PID), obsługa zaworów powietrza dodatkowego: dwustanowego, sterowanych modulacją szerokości impulsów oraz silników krokowych, regulacja prędkości biegu jałowego w otwartej, lub zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (regulator PID) Złącze: DB37 Komunikacja: RS232, CAN bus Cena: od 250$. 2.3. Microsquirt Microsquirt (rys.4) to sterownik który bazuje na uproszczonej konstrukcji urządzenia MegaSquirt II, zabudowany w kompaktowej obudowie z hermetycznym złączem, dedykowany do małych silników obsługuje maksymalnie dwie cewki zapłonowe, co w praktyce oznacza to obsługę silnika o ilości cylindrów: 1, 2, lub 4. Konieczne jest zastosowanie zewnętrznego MAP sensora. Urządzenie ze względu na obudowę i obsługiwane układy zapłonowe dedykowane jest głównie do motocykli. Wtrysk paliwa tak w przypadku sterownika Megasquirt II, sterownik Microsquirt posiada mapę o rozmiarach 16x16 (obciążenie x prędkość obrotowa), rozdzielczość 95

mapy wynosi 1%, rozdzielczość prędkości obrotowej wynosi 1obr/min, natomiast rozdzielczość dawki wtrysku wynosi 0,001ms. Analogicznie jak poprzednio omówione urządzenie sterownik posiada zaawansowane wzbogacenia akceleracji (zmiana wartości sygnału w czasie z czujnika TPS i MAP + wiele współczynników korekcyjnych). Rozruch silnika odbywa się przy użyciu mapa procentowej wartości czasu otwarcia wtryskiwaczy w zależności od temperatury cieczy chłodzącej, możliwe jest dozowanie dodatkowej dawki po rozruchu mapa ilości cykli i %dodatkowej dawki w zależności od temperatury cieczy chłodzącej. Możliwy jest wtryski paliwa w dwóch trybach: jednoczesne uruchamianie wszystkich wtryskiwaczy, naprzemienne uruchamianie dwóch sekcji. W przeciwieństwie do sterownika Megasquirt II sterownik Microsquirt obsługuje tylko wtryskiwacze o wysokiej impedancji. Rys. 4. Microquirt [3] Zapłon: kąt wyprzedzenia zapłonu wyznaczany jest na podstawie mapy o rozmiarach 12x12 komórek, rozdzielczość mapy wynosi 0.1 stopnia owk. Sterownik wspópracuje z czujnikami położenia wału korbowego, lub wałka rozrządu typu indukcyjnego, optycznego, lub hallotronowego; współpracuje z popularnymi modułami zapłonowymi, lub bezpośrednio steruje cewkami zapłonowymi maksymalnie dwa wyjścia. Inne: Sterownik posiad możliwość sterowania przekaźnikiem pompy paliwa, posiada wyjście na obrotomierz, obsługuje dwa rodzaje zaworów powietrza dodatkowego: dwustanowego, lub sterowanego modulacją szerokości impulsów, regulacja prędkości biegu jałowego odbywa się w otwartej, lub zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (regulator PID) Złącze: AMPseal Komunikacja: RS232, CAN bus Cena: ok. 400$ 2.4. Megasquirt III Megasquirt III (rys.5) to najnowsza wersja sterowników serii Megasquirt. W odróżnieniu od poprzedników został wyposażony w kilka nowych funkcyjności (m.in. możliwość rejestracji parametrów na kartę SD, sterowanie zmiennymi fazami rozrządu) Wadą urządzenia jest jednak znacznie wyższa cena. Wtrysk paliwa sterownik posiada mapę o rozmiarze 16x16 komórek (obciążenie x prędkość obrotowa), rozdzielczość mapy wynosi 0.1%, rozdzielczość prędkości obr. 1obr/min, a rozdzielczość dawki wtrysku 0,001ms. Sterownik daje możliwość 96

zaawansowanego wzbogacenia akceleracji (zmiana wartości sygnału w czasie z czujnika TPS i MAP + wiele współczynników korekcyjnych). Dawka rozruchowa odbywa się z wykorzystaniem mapy procentowej wartości czasu otwarcia wtryskiwaczy w zależności od temperatury cieczy chłodzącej, możliwe jest dozowanie dodatkowej dawki po rozruchu mapa ilości cykli i %dodatkowej dawki w zależności od temperatury cieczy chłodzącej. Typ wtrysku: jednoczesne uruchamianie wszystkich wtryskiwaczy, naprzemienne uruchamianie dwóch sekcji, lub w pełni sekwencyjny wtrysk do ośmiu wtryskiwaczy, indywidualna dawka paliwa i kąt owk wtrysku dla każdego cylindra. Obsługa wtryskiwaczy o niskiej i wysokiej impedancji. Rys. 5. Megasquirt III [4] Zapłon: kąt wyprzedzenia zapłonu wyznaczany jest na podstawie mapy o rozmiarze 12x12 komórek, rozdzielczość mapy wynosi 0.1 stopnia owk. Sterownik współpracuje z czujnikami położenia wału korbowego i wałka rozrządu typu indukcyjnego, optycznego, lub hallotronowego, a także współpracuje z popularnymi modułami zapłonowymi. Istnieje też możliwość bezpośredniego sterowanie cewkami zapłonowymi maksymalnie 6 wyjść sterowanych sekwencyjnie. Indywidualny kąt wyprzedzenia zapłonu dla każdego cylindra. Inne: Sterownik posiada wbudowany MAP sensor, wyjście na obrotomierz, procedura startu (launch control), możliwość sterowania przekaźnikami: pompy paliwa, elektro- wentylatora chłodnicy, systemu podtlenku azotu, możliwość sterowania doładowania turbosprężarki w otwartej, lub zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (regulator PID). Sterownik obsługuje wszystkie rodzaje zaworów powietrza dodatkowego: dwustanowe, sterowane modulacją szerokości impulsów oraz silniki krokowe, regulacja prędkości biegu jałowego odbywa się w otwartej, lub zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (regulator PID). Możliwe jest sterowanie zmiennymi fazami rozrządu, sterowanie progresywnym wtryskiem podtlenku azotu, a także rejestracja parametrów na kartę pamięci typu SD. Złącze: DB37 Komunikacja: RS232, CAN bus, USB Cena: 640$. 2.5. Vems Vems (rys. 6) jest sterownikiem dostępnym na rynku od 2004r. Od premiery urządzenie jest cały czas rozwijane i unowocześniane co kilka miesięcy pojawia się nowe oprogramowanie a co ok. 3 lata zmianom ulega samo urządzenie. Jako jedyny 97

przedstawiony tu sterownik Vems ma możliwość obsługi silnika 8 cylindrowego z zachowaniem sekwencyjnego wtrysku paliwa i zapłonu. Wtrysk paliwa sterownik korzysta z mapy o rozmiarach 16x14 komórek (obciążenie x prędkość obrotowa), rozdzielczość mapy wynosi 0.1%, rozdzielczość prędkości obr. 1obr/min, natomiast rozdzielczość dawki wtrysku 0,001ms. Sterownik posiada zaawansowane wzbogacenia akceleracji (zmiana wartości sygnału w czasie z czujnika TPS i MAP + wiele współczynników korekcyjnych). Rozruch silnika odbywa się z wykorzystaniem mapy procentowej wartości czasu otwarcia wtryskiwaczy w zależności od temperatury cieczy chłodzącej, możliwe jest dozowanie dodatkowej dawki po rozruchu mapa ilości cykli i %dodatkowej dawki w zależności od temperatury cieczy chłodzącej. Wtrysk paliwa może odbywać się w dowolnym trybie, w tym w pełni sekwencyjnym wtrysku do ośmiu wtryskiwaczy, indywidualna dawka paliwa i kąt owk wtrysku dla każdego cylindra. Obsługa wtryskiwaczy o niskiej i wysokiej impedancji. Bezpośrednia współpraca z szerokopasmową sondą lambda (Bosch LSU 4.2), sterowanie składem mieszanki w zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego. Rys.6. Vems (sterownik po lewej, po prawej wyświetlacz) [5] Zapłon: kąt wyprzedzenia zapłonu wyznaczany jest na podstawie mapy 12x12 komórek, rozdzielczość mapy 0.1 stopnia owk. Sterownik współpracuje z czujnikami położenia wału korbowego i wałka rozrządu typu indukcyjnego, optycznego i hallotronowego. Możliwa jest także współpraca z popularnymi modułami zapłonowymi, lub bezpośrednie sterowanie cewkami zapłonowymi maksymalnie 8 wyjść sterowanych sekwencyjnie. Indywidualny kąt wyprzedzenia zapłonu dla każdego cylindra. Inne: Sterowni posiada wbudowany MAP sensor, wyjście na obrotomierz, procedura startu (launch control), podtrzymanie turbo (anti lag system), możliwość sterowania przekaźnikami: pompy paliwa, elektro- wentylatora chłodnicy, systemu podtlenku azotu, możliwość sterowania doładowania turbosprężarki w otwartej, lub zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (regulator PID), Możliwa jest obsługa wszystkich rodzajów zaworów powietrza dodatkowego: dwustanowego, sterowanych modulacją szerokości impulsów oraz silników krokowych, regulacja prędkości biegu jałowego odbywa się w otwartej, lub zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (regulator PID), sterowanie progresywnym wtryskiem podtlenku azotu, opcjonalne wejście dwóch termopar do rejestrowania temperatury spalin. Hermetyczna obudowa i złącze. Obsługa alfanumerycznego wyświetlacza ciekłokrystalicznego i wyświetlanie na nim najważniejszych parametrów. 98

Złącze: Econoseal Komunikacja: RS232 Cena: od 468 do 876 Euro 2.6 ECUMASTER EMU ECUMASTER EMU (rys 7.) jest sterownikiem uniwersalnym zaprojektowanym i produkowanym w Polsce. Jego premiera miała miejsce w kwietniu 2012r. Od tamtej pory oprogramowanie sterownika jest cały czas udoskonalane i rozbudowywane o nowe funkcyjności, na które zapotrzebowanie zgłaszają klienci. Jest to produkt który po konsultacjach z producentem można dostosować indywidualnie do własnych potrzeb. Dodatkowym atutem tego sterownika jest pełne wsparcie techniczne w języku polskim. Pierwsze wersje urządzenia EMU zostały opisane w [7]. Rys.7. ECUMASTER EMU [6] Wtrysk paliwa sterownik korzysta z mapy 16x16 komórek (obciążenie x prędkość obrotowa), rozdzielczość mapy 0.1%, rozdzielczość prędkości obr. 1obr/min, rozdzielczość dawki wtrysku 0,001ms, proste wzbogacenia akceleracji (zmiana wartości sygnału w czasie z czujnika TPS), rozruch silnika mapa 16x1 dawki startowej (wyrażone w czasie otwarcia wtryskiwacza), dodatkowa dawka po rozruchu jednowartościowa ilość cykli i %dodatkowej dawki w zależności od temperatury cieczy chłodzącej. Typ wtrysku: dowolna sekwencja uruchamiania wtryskiwaczy przypisywana do zdarzeń zapłonowych(możliwość uruchamiania więcej niż jednego wtryskiwacza dla pojedynczego zdarzenia zapłonowego), obsługa do sześciu wtryskiwaczy, indywidualna korekta dawki paliwa i kąta owk dla każdego cylindra. Obsługa wtryskiwaczy o niskiej i wysokiej impedancji(wtryskiwacze o niskiej impedancji podłącza się przez rezystory). Bezpośrednia współpraca z szerokopasmową sondą lambda (Bosch LSU 4.2), sterowanie składem mieszanki w zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego. Zapłon: kąt wyprzedzenia zapłonu wyznaczany jest z mapy o rozmiarach 16x16 komórek (obciążenie x prędkość obrotowa), rozdzielczość mapy wynosi 0.5 stopnia owk. Sterownik współpracuje z czujnikami położenia wału korbowego, lub wałka rozrządu typu indukcyjnego, optycznego i hallotronowego, możliwe jest bezpośrednie sterowanie cewkami zapłonowymi pasywnymi lub aktywnymi (w tym podłączenie cewki pasywnej przez moduł zapłonowy) maksymalnie 6 wyjść sterowanych sekwencyjnie. Indywidualny kąt wyprzedzenia zapłonu dla każdego cylindra. Inne: Sterownik posiada wbudowany MAP sensor oraz czujnik ciśnienia barometrycznego, wyjście na obrotomierz, procedurę startu (launch control), możliwość 99

sterowania przekaźnikami: pompy paliwa, elektro- wentylatora chłodnicy, systemu podtlenku azotu, możliwość sterowania doładowania turbosprężarki w otwartej, lub zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (regulator PID. Sterownik obsługuje wszystkie rodzaje zaworów powietrza dodatkowego: dwustanowe, sterowane modulacją szerokości impulsów oraz silniki krokowe, regulacja prędkości biegu jałowego odbywa się w otwartej, lub zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (regulator PID), korekta dawki paliwa i kąta wyprzedzenia zapłonu dla współpracy z wtryskiem podtlenku azotu, Urządzenie posiada wejście dwóch termopar do rejestrowania temperatury spalin, wyposażone jest w hermetyczną obudowę i złącze. Złącze: FCI24 Komunikacja: USB Cena: 1999zł 3. Podsumowanie: W niniejszej przedstawiono porównanie i opis możliwości najpopularniejszych uniwersalnych sterowników typu standalone. Sterowniki te dedykowane są do silników o zapłonie iskrowym. Przedstawiono parametry poszczególnych sterowników pod kątem wykorzystania ich przy pracy na stanowiskach badawczych. Na podstawie przytoczonych parametrów poszczególnych sterowników można stwierdzić, że sterownik Megasquirt I nadaje się tylko do prostych stanowisk (np. dydaktycznych), gdyż z uwagi na małą rozdzielczość wtrysku uniemożliwia precyzyjne dozowanie dawki paliwa, co ma ogromne znaczenia w pracach badawczych. W przypadku gdy badania dotyczyły by emisji substancji toksycznych polecane są sterowniki Megasquirt III, Vems i ECUMASTER EMU gdyż mają one możliwość sekwencyjnego uruchamiania wtryskiwaczy (zgodnie z fazami rozrządu), co jest podstawą do uzyskania toksyczności spalin na poziomie obecnych norm emisji spalin. Decydując się na jeden ze sterowników serii Megasquirt, lub Microsquirt należy zwrócić uwagę, że zakupu można dokonać tylko w Stanach Zjednoczonych, w związku z czym do ceny sterownika należy doliczyć koszt transportu, a także podatek VAT i cło. Sterownik Vems można zamówić z wewnątrz Unii Europejskiej, w związku z czym kupujący nie ponosi dodatkowych kosztów poza kosztem wysyłki, natomiast sterownik ECUMASTER EMU jest dostępny w sprzedaży w Polsce. Autorzy wyrażają nadzieję, że zebranie w jednym miejscu podstawowych danych i funkcyjności popularnych modeli uniwersalnych sterowników, ułatwi dobór urządzenia pod kątem własnych oczekiwań. Literatura: [1] MegaSquirt Electronic Fuel Injection Computer by Bowling & Grippo, {Dostępny 13.02.13r. http://www.bgsoflex.com }. [2] MegaSquirt-II Advanced Electronic Fuel Injection Computer by Bowling & Grippo {Dostępny 13.02.13r http://www.megamanual.com}. [3] MicroSquirt by Bowling & Grippo, {Dostępny 13.02.13r. http://www.microsquirt.info/}. [4] MegaSquirt-III Engine Management System, {Dostępny 13.02.13r. http://www.ms3efi.com/}. [5] Versatile Engine Management Systems, {Dostępny 13.02.13r. http://www.vems.hu//}. [6] ECUMASTER {Dostępny 13.02.13r. http://www.ecumaster.com/}. 100

[7] Tomasz Mydłowski, Krzysztof Biskup, Stanisław Nader, Marcin Jasiński Wykorzystanie urządzenia ECUMaster EMU do sterowania silników o ZI Zeszyty Naukowe Instytutu Pojazdów, 5(86)/2011, strony 125-131. Streszczenie Niniejsza praca zawiera opis i możliwości dostępnych na rynku sterowników uniwersalnych. Sterowniki te dedykowane są do silników o zapłonie iskrowym. Przedstawiono parametry poszczególnych sterowników pod kątem wykorzystania ich przy pracy na stanowiskach badawczych. Omówione zostały sterowniki: Megasquirt w wersji I, II i III, Microsquirt, Vems oraz ECUMASTER EMU. Wszystkie te sterowniki charakteryzują się niską ceną zakupu. Praca ta ma na celu ułatwienie doboru sterownika uniwersalnego silnika ZI do potrzeb pracy stanowiskowej. Słowa kluczowe: Sterownik silnika, zarządzanie pracą silnika, badania stanowiskowe silników, silnik ZI REVIEW OF PROGRAMMABLE ELECTRONIC FUEL INJECTION CONTROLLERS Abstract The present article shows the description and possibilities of most popular universal programmable electronic fuel injection controllers. These controllers are meant for spark-ignition engines. Parameters of particular controllers were described in regard of using them into research and development. The paper shows following controllers : Megasquirt version I, II and III, Microsquirt, Vems, and ECUMASTER EMU. All these controllers are characterized by a low purchase price.the aim of this paper is to facilitate the selection of programmable engine controller for needs of research work (test benches). Keywords: programmable electronic fuel injection controllers, engine management unit (ECU), spark ignition engine. 101