SondaŜ wśród kluczowych pracodawców powiatów województwa kujawsko-pomorskiego Powiat toruński. Powiat toruński jest dobrze rozwiniętym powiatem wielofunkcyjnym. Jego powierzchnia wynosi 1230 km² ( blisko 7% powierzchni województwa ). W jego skład wchodzą : miasto ChełmŜa oraz gminy ChełmŜa, Łysomice, Łubianka, Zławieś Wielka, Wielka Nieszawka, Lubicz, Obrowo, Czernikowo. Mapka powiatu. 1
Dane statystyczne donoszą, iŝ w 2007 roku ilość bezrobotnych na terenie powiatu toruńskiego zmniejszyła się o 2.119 osób tj. o 30,1%. Stopa bezrobocia na koniec marca 2008 wynosiła 18,6. Spadek bezrobocia odnotowano we wszystkich gminach powiatu toruńskiego. Największy spadek bezrobocia nastąpił w gminie Łysomice o 42,2%, gminie Łubianka o 37,6%, gminie ChełmŜa o 35,8%, z kolei najmniejszy spadek w gminach Czernikowo, Obrowo i Lubicz. W pierwszym kwartale 2008 roku liczba bezrobotnych nie uległa drastycznym zmianom. Na koniec kwietnia 2008 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy dla Powiatu Toruńskiego zarejestrowanych było ogółem 4937 osób bezrobotnych, w tym 2816 kobiet. Najwięcej zarejestrowanych osób bezrobotnych 1033 osoby to mieszkańcy miasta ChełmŜy, natomiast najmniej z tych osób zamieszkuje na terenie gminy Wielka Nieszawka to liczba 199 osób, w tym 111 kobiet. Stan na koniec kwietnia 2008 obrazuje tabela 1. Tabela 1. BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI W PUP DLA PT WG GMIN - STAN NA DZIEŃ 30.04.2008 BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI WYSZCZEGÓLNIENIE OGÓŁEM W TYM: KOBIETY ZWOLNIENI Z PRZYCZYN ZAKLADU PRACY DOTYCHCZAS NIEPRACUJĄCY BEZROBOTNI Z PRAWEM DO ZASIŁU Miasto ChełmŜa 1033 537 11 147 207 Gmina ChełmŜa 503 258 4 90 99 Gmina Czernikowo 687 423 11 148 144 Gmina Lubicz 829 463 25 115 209 Gmina Łubianka 221 131 4 52 49 Gmina Łysomice 329 184 2 53 96 Gmina Obrowo 550 343 13 104 116 Gmina Wielka Nieszawka 199 111 9 21 58 Gmina Zławieś Wielka 586 366 15 109 125 RAZEM 4937 2816 94 839 1103 2
W strukturze bezrobocia grupy długotrwale bezrobotnych oraz bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych są nadal grupami dominującymi. Długotrwale bezrobotni to 57,7% ogółu zarejestrowanych, a bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych to 32,6 % ogółu zarejestrowanych. Szczegółowe dane przedstawia tabela nr 2. Tabela 2. BEZROBOTNI W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY ZAREJESTROWANI W PUP DLA PT - STAN NA DZIEŃ 30.04.2008 WYSZCZEGÓLNIENIE BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI W KOŃCU MIESIĄCA SPRAWOZDAWCZEGO Osoby RAZEM KOBIETY Do 25 roku Ŝycia 968 536 Które ukończyły szkołę wyŝszą do 27 roku Ŝycia 27 17 Długotrwale bezrobotni 2 810 1 791 Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka 505 505 PowyŜej 50 roku Ŝycia 897 404 Bez kwalifikacji zawodowych 1 629 1 022 Bez doświadczenia zawodowego 1 130 709 Bez wykształcenia średniego 3 562 1 917 Samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku Ŝycia 380 350 Które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia 81 2 Niepełnosprawni 110 74 3
W miesiącu maju 2008 roku przeprowadzony został sondaŝ pracodawców na terenie powiatu toruńskiego. Jego głównym celem było zbadanie popytu na pracę. SondaŜ posłuŝył rozpoznaniu potrzeb pracodawców odnośnie kwalifikacji przyszłych pracowników. Dostarczył wiedzy na temat problemów związanych z rekrutacją kandydatów do pracy, źródeł pozyskiwania nowych pracowników. Zobrazował równieŝ stan zatrudnienia w wybranych firmach wg danych na dzień 31.03.2008r. oraz przewidywane zmiany w zatrudnieniu w 2008 roku. Pokazał takŝe oczekiwania zakładów wobec urzędu pracy, moŝliwości i zakres współpracy oraz obraz absolwentów i ich przygotowanie do wykonywania pracy. Próba badawcza objęła 30 pracodawców z terenu działania Powiatowego Urzędu Pracy dla Powiatu Toruńskiego. Ankiety przeprowadzono w 10 firmach z sektora publicznego oraz 20 z sektora prywatnego ( wykres 1.), w tym w 12 firmach z branŝy przetwórstwa przemysłowego, 5 z administracji publicznej, 4 z nich zajmują się ochroną zdrowia i opieką społeczną, 3 budownictwem, 2 dotyczą branŝy handlowej, po jednej w rolnictwie, hotelach i restauracji, edukacji oraz działalności usługowej (tabela 3). NaleŜy równieŝ podkreślić, iŝ 6 firm z sektora prywatnego znajduje się na terenie Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej na terenie gminy Łysomice. Warto zauwaŝyć ten fakt, gdyŝ to PSSE w obecnej rzeczywistości odgrywa znacząca rolę w całej regionalnej gospodarce. Wykres 1. PODZIAŁ FIRM WEDŁUG SEKTORA WŁASNOŚCI 33% 67% publiczny prywatny 4
Tabela 3. SEKCJE SEKTORY sekcja firmy publiczny prywatny Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 1 Rybactwo Górnictwo Przetwórstwo przemysłowe 12 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę Budownictwo 3 Handel hurt. i detal., naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz art. uŝytku osob. i dom. 2 Hotele i restauracje 1 Transport, gospodarka magazynowa i łączność Pośrednictwo finansowe Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi zw. z prowadzeniem działalności gospodarczej Administracja publiczna i obrona narodowa: obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne 5 Edukacja 1 Ochrona zdrowia i opieka społeczna 4 Działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała 1 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne SUMA 10 20 Sytuacja zatrudnieniowa w 30 ankietowanych zakładach pracy na dzień 31.03.2008r. została przedstawiona w tabeli 4. Stan zatrudnienia w największym z zakładów wynosi 1914 osób, zaś w najmniejszym 9. Ogólna liczba zatrudnionych pracowników w 30 zakładach wynosi 6651 osób, w tym liczba zatrudnionych kobiet to 3654, co stanowi 55% ogółu. Liczba pracowników zatrudnionych w ramach umowy o pracę to 6437 97%, natomiast w ramach innych umów ( m.in. umowy zlecenie) jest zatrudnionych 214 osób - 3%. Wśród 30 ankietowanych firm w 20 z nich planowane jest zatrudnienie kolejnych pracowników w 2008 roku, co stanowi 67% ogółu objętych sondaŝem. Planuje się obsadzenie 955 stanowisk. Największe zapotrzebowanie dotyczy następujących stanowisk pracy : monter/operator produkcji 350 miejsc pracy oraz monter sprzętu radiowego i telewizyjnego 200 miejsc pracy, na które wymagane nie są specjalistyczne wykształcenie i dodatkowe kwalifikacje, jedynie chęci i motywacja do wykonywania pracy. Pozostałe 5
planowane stanowiska i ilości znajdują się w tabeli nr 4. W 10 z 30 firm nie przewidywane są zmiany w zatrudnieniu ( 33 %). Planowane zwolnienia pracowników odnotowano w trzech z firm, a mianowicie w dwóch firmach z sektora prywatnego ( branŝa handel, planowane zwolnienie 14 osób w zawodzie piekarz oraz hotele i restauracje, planowane zwolnienie 2 recepcjonistów) i jednej z sektora publicznego ( branŝa ochrona zdrowia, planowane zwolnienie 5 kierowców). Tabela 4. ZATRUDNIENIE W PRZEDSIĘBIORSTWACH WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31.03.2008 WYSZCZEGÓLNIENIE LICZBA OSÓB ZATRUDNIONYCH OGÓŁEM LICZBA ZATRUDNIONYCH KOBIET LICZBA UMÓW O PRACĘ LICZBA INNYCH UMÓW Pracodawca nr 1 23 1 23 0 Pracodawca nr 2 24 8 21 3 Pracodawca nr 3 18 13 18 0 Pracodawca nr 4 49 11 49 0 Pracodawca nr 5 70 33 61 9 Pracodawca nr 6 253 191 141 112 Pracodawca nr 7 126 107 125 1 Pracodawca nr 8 9 2 9 0 Pracodawca nr 9 35 3 33 2 Pracodawca nr 10 283 104 250 33 Pracodawca nr 11 51 31 51 0 Pracodawca nr 12 50 31 50 0 Pracodawca nr 13 41 34 41 0 Pracodawca nr 14 197 100 196 1 Pracodawca nr 15 55 42 55 0 Pracodawca nr 16 631 75 629 2 Pracodawca nr 17 603 455 602 1 Pracodawca nr 18 26 10 26 0 Pracodawca nr 19 60 34 56 4 Pracodawca nr 20 58 52 56 2 Pracodawca nr 21 85 55 50 35 Pracodawca nr 22 613 276 613 0 Pracodawca nr 23 52 34 52 0 Pracodawca nr 24 648 394 642 6 Pracodawca nr 25 26 2 25 1 Pracodawca nr 26 121 72 121 0 Pracodawca nr 27 1914 1340 1912 2 Pracodawca nr 28 312 72 312 0 Pracodawca nr 29 139 20 139 0 Pracodawca nr 30 79 52 79 0 SUMA 6651 3654 6437 214 6
Tabela 5. POśĄDANE KWALIFIKACE PRZYSZŁYCH PRACOWNIKÓW NA OKREŚLONYCH STANOWISKACH WYKAZ PRZEWIDYWANYCH STANOWISK ILOŚĆ OSÓB WYMAGANE WYKSZTAŁCENIE NA DANYM STANOWISKU DODATKOWE KWALIFIKACJE pracownik biurowy 1 wyŝsze obsługa komputera robotnik gospodarczy 83 zawodowe, podstawowe - laborantka 10 średnie chemiczne - obsługa wagi produktu 10 średnie obsługa komputera obsługa stacji technologicznej 10 średnie techniczne - mechanik maszyn 20 średnie techniczne - specjalista ds. spraw ofertowania 1 średnie techniczne znajomość oprogramowania STOLCAD i AUTOCAD kierownik kontraktu i projektu 1 średnie techniczne stolarz 10 zawodowe - monter okuć 5 zawodowe monter/operator produkcji 350 - - pracownik biurowy 20 średnie znajomość języka angielskiego lakiernik 2 zawodowe - kontroler jakości 30 średnie obsługa komputera elektryk 8 zawodowe - terapeuta zajęciowy 2 średnie, policealne, wyŝsze - fizjoterapeuta 1 średnie - pracownik socjalny 2 średnie, policealne, wyŝsze - operator maszyny 40 zawodowe - produkcyjnej monter/składacz okien 3 średnie techniczne, - mechaniczne magazynier 20 średnie - sprzedawca 35 zawodowe obsługa kasy fiskalnej pracownik produkcyjny 20 - malarskie robotnik drogowy 16 - - meliorant 2 - - pomocniczy robotnik przy 2 - - konserwacji terenów zieleni monter wyrobów z tworzyw 10 średnie techniczne, zdolności manualne sztucznych mechaniczne, elektryczne monter sprzętu radiowego i 200 - zdolności manualne elektronicznego kierowca operator wózków 24 zawodowe uprawnienia jezdniowych kucharz 2 średnie, wyŝsze kelner 2 średnie, wyŝsze znajomość języków obcych recepcjonista 2 średnie, wyŝsze znajomość języków obcych opiekun w domu pomocy 1 średnie, policealne - społecznej robotnik rolny 10 - prawo jazdy OGÓŁEM 955 W 30 ankietowanych firmach zbadano czynniki wyboru kandydatów do pracy. Wśród kryteriów znalazły się : poziom wykształcenia, wiedza ogólna, umiejętności praktyczne, cechy personalne, wiek, doświadczenie zawodowe. Pracodawcy wskazywali znaczenie kryterium wskaźnikiem wg skali ocen 7
szkolnych od 6 najwyŝsze do 1 najniŝsze. NajwyŜej oceniono umiejętności praktyczne przyszłych pracowników do pracy ( średnia ocena 5 ), najmniej waŝnym kryterium w doborze nowych pracowników okazał się wiek ( średnia ocena 1,9). Czynniki doboru kandydatów do pracy obrazuje tabela 5 oraz wykres 2. Tabela 6. CZYNNIKI WYBORU KANDYDATÓW DO PRACY KRYTERIA SUMA OCEN W SKALI 1-6 ŚREDNIA OCENA POZIOM WYKSZTAŁCENIA 118 3,9 WIEDZA OGÓLNA 110 3,7 UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNE 149 5 CECHY PERSONALNE 128 4,3 WIEK 58 1,9 DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE 130 4,3 Wykres 2. CZYNNIKI WYBORU KANDYDATÓW DO PRACY Ś R E D N I A O C E N A 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 3,9 POZIOM WYKSZTAŁCENIA 3,7 5 WIEDZA OGÓLNA UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNE KRYTERIA 4,3 CECHY PERSONALNE 1,9 WIEK 4,3 DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE 8
Trudności w znalezieniu odpowiedniego kandydata do pracy pojawiły się aŝ w 70% badanych firmach, zaś 30 % nie ma problemu w procesie rekrutacji pracowników. Podając przyczyny tych trudności podkreślano : - brak odpowiedniego doświadczenia, - emigracje ludności, - długotrwałe bezrobocie, - wysoki poziom oczekiwań ( dotyczy wynagrodzenia), - dojazd do miejsca pracy. Kolejnym obszarem badania były źródła poszukiwania nowych pracowników. Wśród nich znalazły się: - urzędy pracy, - prywatne agencje pośrednictwa pracy, - rekomendacje znajomych, rodziny, innych pracowników, - internet, - ogłoszenie w prasie, radiu lub innych środkach masowego przekazu, - inne sposoby. 93 % ankietowanych firm poszukując nowych pracowników korzysta z usług urzędu pracy, 67% z rekomendacji znajomych, 60% zamieszcza ogłoszenia w prasie, radiu i innych środkach masowego przekazu, 53% wykorzystuje internet oraz 23% ma zwraca się do prywatnych agencji pośrednictwa pracy oraz ma inne sposoby ( konkursy, promocje, nabór ofert ). Dane przedstawiają tabela 6 i wykres 3. 9
Tabela 7. ŹRÓDŁA W PROCESIE ILOŚĆ PRACODAWCÓW UDZIAŁ PROCENTOWY POSZUKIWANIA NOWYCH PRACOWNIKÓW KORZYSTAJĄCYCH Z DANEGO ŹRÓDŁA URZĘDY PRACY 28 93 PRYWATNE AGENCJE 7 23 POŚREDNICTWA PRACY REKOMENDACJE ZNAJOMYCH, 20 67 RODZINY I INNYCH PRACOWNIKÓW INTERNET 16 53 OGŁOSZENIE W PRASIE, RADIU 18 60 LUB INNYCH ŚRODKACH MASOWEGO PRZEKAZU INNE SPOSOBY 7 23 Wykres 3. 10
Pracodawcy wyrazili w ankietach opinię na temat przygotowania absolwentów do wykonywania pracy. 63% z nich negatywnie określiło przygotowanie absolwentów do pracy, wskazując na brak wiedzy praktycznej, chęci i motywacji do pracy. 37% wyraziło pozytywna opinię na temat roli szkoły i absolwentów. Pracodawcy ci wielokrotnie podpisywali umowy staŝowe oraz zatrudniali absolwentów. Podkreślali wzorowe wywiązywanie się absolwentów z obowiązków. SondaŜ dotyczył równieŝ oczekiwań firm wobec powiatowego urzędu pracy. Jedna z 30 firm nie zamierza korzystać z usług urzędu. Pozostałe 29 zakładów przewiduje współpracę z urzędem. Najczęściej wybieranym obszarem współpracy będzie pośrednictwo pracy ( aŝ 28 pracodawców zamierza korzystać z tej usługi). Wskazano takŝe w ankietach na moŝliwość korzystania z subsydiowanych form zatrudnienia ( 8 pracodawców ) oraz z form niezatrudnieniowych ( 20 pracodawców). Szczegóły przewidywanej współpracy obrazuje tabela 7 i wykres 4. Tabela 8. WSPÓŁPRACA Z PUP OCZEKIWANIA WOBEC PUP OBSZAR WSPÓŁPRACY LICZBA PRACODAWCÓW ZAINTERESOWANYCH WSPÓŁPRACĄ POŚREDNICTWO PRACY 28 PORADNICTWO ZAWODOWE 1 SZKOLENIA PRACOWNIKÓW 4 KORZYSTANIE Z SUBSYDIOWANYCH FORM 8 ZATRUDNIENIA ( PRACE INTERWENCYJNE, ROBOTY PUBLICZNE ) KORZYSTANIE Z FORM NIEZATRUDNIENIOWYCH 20 ( STAśE, PRACE SPOŁECZNIE UśYTECZNE, PRZYGOTOWANIA ZAWODOWE ) 11
Wykres 4. 12
Przeprowadzony sondaŝ pracodawców powiatu toruńskiego zobrazował sytuację na lokalnym rynku pracy. Pokazał zatrudnienie pracowników ogółem, w tym liczbę kobiet, ilości zawartych umów o pracę w sektorach publicznym i prywatnym. Analizując przeprowadzone ankiety naleŝy podkreślić, iŝ mała próba badawcza 30 pracodawców pokazuje, Ŝe w 2008 roku przewidywane są zmiany w zatrudnieniu. WiąŜe się to głównie z powstaniem wielu miejsc pracy na obszarze działania Powiatowego Urzędu Pracy. Wynika to przede wszystkim z funkcjonowania zakładów na terenie Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w gminie Łysomice. Planowane miejsca pracy są róŝnorodne, przeznaczone dla osób w wielu zawodach. W większości dają szansę na zatrudnienie osobom bez określonych wymagań, jedynie zmotywowanym i chętnym do pracy. Zwolnienia pracowników planowane są na mała skalę. Pomimo trudności w znalezieniu odpowiednich kandydatów do pracy firmy wyraŝają chęć współpracy z urzędem pracy. Istotną rolę w procesie rekrutacji odgrywać ma pośrednictwo pracy, w tym takŝe działania w zakresie zatrudnienia subsydiowanego i form niezatrudnieniowych. Wykonany sondaŝ oraz opracowanie udostępnione zostaną pracownikom urzędu pracy, w tym w szczególności pośrednikom pracy, doradcom zawodowym, specjalistom ds. rozwoju zawodowego. Zebrane informacje posłuŝyć mogą jako pomoc w pracy z osobami bezrobotnymi i poszukującymi pracy, w tym w planowaniu szkoleń, na zajęciach prowadzonych przez poradnictwo zawodowe oraz w poszukiwaniu odpowiedniego zatrudnienia. Opracowanie: Karolina Donarska Małgorzata Drost 13