WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA W RZESZOWIE ODDZIAŁ W JAŚLE ul. Piotra Skargi 86, 38-200 Jasło tel./fax (13) 446 25 52 www.piorin.gov.pl/rzeszow, e-mail: o-jaslo@piorin.gov.pl Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa realizuje zadania określone w: - ustawie z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin ( Dz. U. Nr 11 poz.94 z późn. zm.) - ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie ( Dz. U. Nr 137, poz.1299 z późn.zm) - ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie ( Dz. U. Nr 80, poz.872 z późn. zm.) Do zadań Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa należy w szczególności: 1. Ochrona roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi oraz zapobieganie ich rozprzestrzenianiu się wewnątrz kraju. 2. Kontrola fitosanitarna eksportu i reeksportu. 3. Prowadzenie rejestru przedsiębiorców oraz kontrola prawidłowego przemieszczania roślin wewnątrz kraju. 4. Prowadzenie rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie konfekcjonowania lub obrotu środkami ochrony roślin oraz nadzór nad prawidłowością obrotu i stosowania środków ochrony roślin. 5. Prowadzenie rejestru podmiotów prowadzących obrót materiałem siewnym (rejestr rolników) oraz sprawowanie nadzoru nad wytwarzaniem materiału siewnego i jego kwalifikacja. 6. Prowadzenie rejestru przedsiębiorców dokonujących obrotu materiałem siewnym oraz nadzór nad prawidłowością obrotu tym materiałem. 7. Nadzór nad Integrowaną Produkcją. 1. Ochrona roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi oraz zapobieganie ich rozprzestrzenianiu się wewnątrz kraju. W celu ustalenia obecności i zasięgu występowania organizmów szkodliwych podlegających obowiązkowi zwalczania prowadzi się kontrole zdrowotności roślin i produktów roślinnych na plantacjach produkcyjnych, w szklarniach, tunelach, w szkółkach owocowych, leśnych i roślin ozdobnych oraz w magazynach itp. W roku ubiegłym przeprowadzono 165 takich kontroli, na podstawie których wydano 170 paszportów potwierdzających zdrowotność roślin. W trakcie kontroli zdrowotności pobrano : 45 prób bulw ziemniaków do badania na obecność : śluzaka ziemniaka ( Ralstonia solanacearum ) bakteriozy pierścieniowej ziemniaka ( Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus ) 1
8 prób gleby ze szkółek do badania na obecność : raka ziemniaka ( Synchytrium endobioticum ) mątwika ziemniaczanego ( Globodera rostochiensis ) mątwika agresywnego ( Globodera pallida ) 30 prób liści pomidorów do badania na obecność: ( Pepino mosaic virus ) 4 próby wiórów drzew iglastych do badania na obecność : węgorka sosnowca ( Bursaphelenchus xylophilus ) 1 próbę wody do badania na obecność : śluzaka ziemniaka ( Ralstonia solanacearum ) 1 próbę owadów zdjętych z pułapki do badania na obecność : zachodniej kukurydzianej stonki korzeniowej ( Diabrotica virgifera ) W wyniku prowadzonych działań, na terenie powiatu jasielskiego w roku 2007 stwierdzono występowanie 2 organizmów szkodliwych podlegających obowiązkowi zwalczania : o bakterioza pierścieniowa ziemniaka ( Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus ) o zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa ( Diabrotica virgifera ) Bakterioza pierścieniowa ziemniaka wykryta została na terenie powiatu po raz pierwszy w roku 2003 i od tej pory liczba gospodarstw, w których stwierdza się tą chorobę stale rośnie. W 2007r było 37 takich gospodarstw i w każdym z nich przeprowadzono kontrolę wykonania decyzji administracyjnej, wydanej w celu zwalczania bakteriozy pierścieniowej ziemniaka. Pojaw zachodniej kukurydzianej stonki korzeniowej na terenie powiatu jasielskiego po raz pierwszy odnotowano 09.08.2006r i od tej pory co roku obserwuje się jej występowanie. W związku z powyższym powiat jasielski znajduje się obecnie w tzw. strefie zasiedlenia, którą określa rozporządzenie MRiRW z dnia 21.08.2007r w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się zachodniej kukurydzianej stonki korzeniowej (Dz.U. Nr 154, poz.1087 ze zmianami) oraz obowiązujące w tej strefie nakazy i zakazy. W roku 2007 przeprowadzono 4 kontrole przestrzegania tych przepisów u producentów kukurydzy. Inspekcja prowadzi również obserwacje i rejestrację agrofagów, które pozwalają ocenić stan zdrowotności ważnych gospodarczo upraw oraz wahania zmian liczbowych i gatunkowych poszczególnych agrofagów. W oparciu o te obserwacje sporządzano 10 meldunków o stanie fitosanitarnym roślin dla Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu. Również na ich podstawie opracowano 12 komunikatów sygnalizujących terminy i metody zwalczania chorób i szkodników, które zostały umieszczone na stronie Głównego Inspektoratu (www.piorin.gov.pl) oraz 4 komunikaty przekazane przy współpracy Terenowego Zespołu Doradztwa Rolniczego, urzędów gmin i punktów obrotu środkami ochrony roślin, do wiadomości rolników. Oddział w Jaśle w okresie sprawozdawczym przeprowadził 120 obserwacji na plantacjach upraw ważnych gospodarczo tj. zboża, ziemniaki, rzepak i jabłonie. Na podstawie tych obserwacji można określić stan fitosanitarny podstawowych roślin uprawnych na terenie powiatu: 2
Zboża Na terenie powiatu wciąż zauważa się niewielką liczbę wykonywanych zabiegów grzybobójczych w uprawach zbóż. Z chorób grzybowych największe zagrożenie w uprawie zbóż stanowiła septorioza plew pszenicy (choroba, która ma znaczący wpływ na jakość uzyskiwanego ziarna) 13% porażonych kłosów pszenicy ozimej. Na nieco niższym poziomie odnotowano porażenie zbóż mączniakiem prawdziwym oraz rdzą brunatną (6% porażonych źdźbeł w przypadku obu chorób). Szkodniki zbóż wystąpiły ogólnie na bardzo niskim poziomie, najliczniej skrzypionki, uszkadzając 4% źdźbeł pszenicy ozimej, mszyca zbożowa 2%. Ziemniaki Od kilku już lat obserwuje się występowanie zarazy ziemniaka w bardzo dużym nasileniu. Zbyt późne wykonywanie pierwszych zabiegów i mała ich liczba powoduje, że choroba ta bardzo wcześnie niszczy uprawy ziemniaków praktycznie w 100% ( w roku 2007 95,5% porażonych roślin). W ostatnich latach odnotowuje się mniejsze zagrożenie ze strony stonki ziemniaczanej, chociaż w 2007r uszkodziła 18,3% roślin ziemniaka. Rzepak Najliczniej występującym szkodnikiem, jak co roku, był słodyszek rzepakowy, który uszkodził 5% pąków, na roślinach rzepaku. Natomiast 2,5% roślin uszkodził chowacz czterozębny. Jabłonie W roku ubiegłym parch jabłoni poraził 5% owoców. Szkodliwość owocówki jabłkóweczki odnotowano na poziomie 2% uszkodzonych owoców. Liczebność pozostałych szkodników: kwieciaka jabłkowca i owocnicy jabłoniowej była bardzo niska. Prowadzono też obserwacje pod kątem nasilenia występowania ślimaków. Jak co roku oddział odbierał sygnały o licznym występowaniu ślimaków, jednak dotyczyło to głównie ogródków działkowych położonych wzdłuż rzek. W roku 2007 nie odnotowano na terenie powiatu jasielskiego znaczących uszkodzeń plantacji towarowych przez ślimaki. Nie mniej jednak zauważa się wzrastające zagrożenie tym szkodnikiem. Prowadzono również monitoring występowania szrotówka kasztanowcowiaczka, szkodnika atakującego kasztanowce. Na początku lipca drzewa miały już 100% uszkodzonych liści. 2. Kontrola fitosanitarna eksportu i reeksportu. Celem tej kontroli fitosanitarnej jest sprawdzenie stanu zdrowotności roślin, produktów roślinnych i przedmiotów wywożonych za granicę oraz wydanie odpowiedniego dokumentu świadectwa fitosanitarnego eksportu lub reeksportu. Kontroli fitosanitarnej poddano rośliny i produkty pochodzenia roślinnego takie jak : parkiet, skrzydła drzwiowe, ościeżnice, podkłady drewniane oraz rośliny ozdobne przeznaczone na eksport do: Białorusi, Ukrainy i Kazachstanu. Wystawiono 19 świadectw fitosanitarnych. 3
3. Prowadzenie rejestru przedsiębiorców oraz kontrola prawidłowego przemieszczania roślin wewnątrz kraju. Zgodnie z art.12 ust.1 pkt.3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003r. o ochronie roślin ( Dz.U. z 2004r. Nr.11, poz.94 ze zm.) zarejestrowano 96 podmiotów z terenu powiatu jasielskiego, w tym : 69 - producentów ziemniaków 13 - dystrybutorów ziemniaków 17 - producentów i dystrybutorów materiału rozmnożeniowego roślin sadowniczych, ozdobnych i leśnych 3 - importerów Każdy z w/w podmiotów jest kontrolowany przynajmniej raz w roku w zakresie prowadzonej dokumentacji związanej z zarejestrowaną działalnością. Oddział w Jaśle przeprowadził w 2007r 115 takich kontroli. Poza tym przeprowadzono 11 kontroli w zakresie prawidłowego oznakowania sprzedawanych ziemniaków oraz 4 kontrole zaopatrzenia roślin w paszporty. 4. Prowadzenie rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie konfekcjonowania lub obrotu środkami ochrony roślin oraz nadzór nad prawidłowością obrotu i stosowania środków ochrony roślin. Zgodnie z art.64 ustawy z dnia 18 grudnia 2003r. o ochronie roślin (Dz.U. z 2004r. Nr.11, poz.94 ze zm.) zarejestrowano 14 przedsiębiorców z terenu powiatu jasielskiego, a obrót prowadzony jest w 18 punktach sprzedaży. W 2007r przeprowadzono łącznie 83 (planowane i doraźne kontrole) w zakresie obrotu i stosowania środków ochrony roślin: w punktach prowadzących obrót środkami ochrony roślin - 22 w punktach obrotu zaprawionym materiałem siewnym - 10 w miejscach stosowania środków ochrony roślin 42 W wyniku przeprowadzonych kontroli w zakresie obrotu środkami ochrony roślin stwierdzono naruszenia przepisów, które dotyczyły wprowadzania do obrotu środków po upływie terminu ważności. W związku z tym wycofano z obrotu 2,2 kg środków ochrony roślin. W trakcie kontroli pobrano 1 próbę środka ochrony roślin do urzędowej kontroli jakości i przekazano ją do Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu - Oddział w Sośnicowicach. Środek ochrony roślin otrzymał pozytywny atest analityczny, potwierdzający jego przydatność do obrotu i stosowania. Stwierdzono również uchybienia podczas kontroli u osób wykonujących zabiegi środkami ochrony roślin, polegające na braku ważnego badania technicznego sprzętu do stosowania środków ochrony roślin. W wyniku powyższego wydano stosowne zalecenia. Pobrano 7 urzędowych prób płodów rolnych do badań na pozostałości środków ochrony roślin w produktach roślinnych i przekazano je do Terenowej Stacji Doświadczalnej w Rzeszowie Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu. W wyniku analizy nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych norm pozostałości środków ochrony roślin. Oddział w Jaśle przeprowadził również 11 kontroli w jednostce upoważnionej do przeprowadzania badań technicznych sprzętu w zakresie prawidłowego ich wykonywania. Na terenie powiatu szacunkowa liczba opryskiwaczy wynosi 389szt.,w tym badaniom zostało poddanych 217szt. W 2007r. pozytywny wynik badania uzyskało 52 opryskiwacze. 4
5. Prowadzenie rejestru podmiotów prowadzących obrót materiałem siewnym (rejestr rolników) oraz sprawowanie nadzoru nad wytwarzaniem materiału siewnego i jego kwalifikacja. W roku 2007 na terenie powiatu jasielskiego nie było plantacji mat. siewnego. 6. Prowadzenie rejestru przedsiębiorców dokonujących obrotu materiałem siewnym oraz nadzór nad prawidłowością obrotu tym materiałem. Zgodnie z art.54 ustawy z dnia 26 czerwca 2003r. o nasiennictwie (Dz.U. z 2003r. Nr.137, poz.1299 ze zm.) zarejestrowano 51 przedsiębiorców z terenu powiatu jasielskiego. W 2007r przeprowadzono 39 kontroli w zakresie obrotu materiałem siewnym i w trakcie tych kontroli pobrano 28 prób w celu sprawdzenia jakości materiału siewnego będącego w obrocie. W wyniku przeprowadzonych analiz kontrolowany materiał siewny odpowiadał wymaganiom jakościowym. 7. Nadzór nad Integrowaną Produkcją. W 2007r. przyjęto 10 zgłoszeń upraw do systemu integrowanej produkcji. Przeprowadzono w tych gospodarstwach 6 kontroli mających na celu stwierdzenie czy są przestrzegane zasady prowadzenia integrowanej produkcji. Pobrano 6 prób płodów rolnych na obecność pozostałości środków ochrony roślin. W wyniku tych kontroli nie stwierdzono uchybień. Wydano 6 Certyfikatów Integrowanej Produkcji na łączną wielkość certyfikowanego plonu 421,5 tony (maliny, porzeczki, truskawki, ziemniaki i jabłka) Kierownik Oddziału w Jaśle Ewa Marekwica 5