Ekologiczne metody produkcji warzyw

Szkolenie współfinansowane w 75% przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz w 25 % przez BudŜet Państwa w ramach projektu pn. Opracowanie innowacyjnego planu rozwoju Gminy sosnowica opartego na posiadanym potencjale i czynnym wykorzystaniu transferu wiedzy Ekologiczne metody produkcji warzyw Beata Studzińska Ekogwarancja PTRE Unia Europejska 1

Przygotowanie pola w roku poprzedzającym uprawę roślin z rozsady Głęboszowanie (głębosz z butelką drenarską) Orka Agregat Wysiew poplonu ozimego np.ŝyto z wyką (50% + 50%) Pobranie próbek glebowych i wykonanie analiz 2

Na 2-3 tygodnie przed planowanym sadzeniem Oprysk preparatem EM 1 Spulchnienie gleby gruberem Pocięcie talerzówka, wymieszanie z glebą Ilość zabiegów uzaleŝniona jest od wielkości masy zielonej Agregat przygotowanie pola pod wysadzenie rozsady 4

Kalafior Wymagania: ph 6,4 7,5 150-200 kg N/ha W postaci roślin motylkowatych i kompostu 70 90 kg P2O5/ha 500 kg mączka fosforytowa 160 200 kg K2O/ha 500 700 kg Patentkali lub siarczanu potasu Dawki nawozów ustalane są na podstawie wyników analiz glebowych 8

Kalafior Przygotowanie rozsadnika Wywiezienie jesienią kompostu na rozsadnik Orka zimowa Rozsianie nawozów Agregat Wysiew siewnikiem szczoteczkowym Lokalizacja rozsadnika ulega zmianie, aby nie dopuścić do rozwoju kiły kapuścianej 9

Kalafiory na zbiór jesienny Wysiew nasion na rozsadnik od 20 maja do końca czerwca. Przygotowanie rozsady trwa od 4 do 6 tygodni Rozsadę na miejscu stałym sadzimy w pierwszej połowie lipca, kiedy ma 5 6 liści właściwych 10

Zaprawianie nasion moczenie w EM i przesypanie ich po przesuszeniu popiołem drzewnym lub moczenie w Bioczosie i przesypanie mączką bazaltową (lub dowolne kombinacje) Ochrona i pielęgnacja rozsadnika Opryski olejkami eterycznymi i/lub pyretryną z dodatkiem mydła potasowego i denaturatu; przeciwko śmietce kapuścianej i paciornicy krzyŝowiance przynajmniej 1 x w tygodniu do momentu wysadzania Oprysk Bioalgeenem 2 x w celu pobudzenia do wzrostu systemu korzeniowego. NawoŜenie przefementowanym kurzakiem 1x 11

Wysadzanie rozsady Rozsada przed wysadzeniem moczona jest w Bioalgeenie z dodatkiem gnojówki z pokrzywy. W tym roku po raz pierwszy na części pola został zastosowany przed sadzeniem BactoFil. KaŜdego dnia przed sadzeniem całość pola jest spulchniana (nawet ta, która nie będzie obsadzona) eliminacja chwastów. 12

Norma roślin na 1 ha 25.000-27.000 szt. Rozstawa miedzy rzędami: 60 cm, Rozstawa w rzędzie: 60-65cm, RóŜyczkowanie 1 osoba maksymalnie przygotuje 300 kg kalafiora gotowego do mroŝenia. 14

Zabiegi pielęgnacyjne Częste spulchnianie międzyrzędzi 1 x w tygodniu lub po kaŝdym deszczu. Odchwaszczanie ręczne najczęściej 1 raz w sprzyjających warunkach atmosferycznych. Deszczowanie w okresach niedoboru wody dawka 20 30 mm. 17

Pracochłonność 2004 rok pow. 4,0 ha Plewienie rozsadnika 63 rbg Sadzenie rozsady 210 rbg. Plewienie 310 rbg Zbiór 1600 rbg 2005 rok pow.4,0 ha Plewienie rozsadnika 50 rbg Sadzenie rozsady 230 rbg Plewienie 278 rbg Zbiór 1800 rbg Plon 11 t/ha 22

Szkodniki Mszyca - stosować opryski szarym mydłem (w przypadku niewielkiego zaatakowania roślin). Stosowaćśrodki oparte na naturalnej pyretrynie stęŝenie 0,1% z dodatkiem mydła i denaturatu. Gąsienice zjadające liście (Bielinek kapustnik, rzepnik, Tantniś krzyŝowiaczek, Piętnówka kapustnica). Biobit, dodatek cukru do roztworu w stęŝeniu 1% zwiększa skuteczność oprysku 500g 1500g/ha. MoŜna stosowaćśrodki oparte na pyretrynie naturalnej 0,1% z dodatkiem mydła i denaturatu. 27

Szkodniki Pchełki - stosować oprysk naturalną pyretryną z dodatkiem mydła potasowego i denaturatu Śmietka kapuściana - rozsadę sadzić głębiej niŝ rosła na rozsadniku młode rośliny opylać mączką bazaltową w czasie składania jaj opryskiwać rośliny szarym mydłem mydła i denaturatu. 28

Choroby Czerń krzyŝowych - Ulmasud stęŝenie 1 %, Kreda 5 kg/ 400 l wody Zgnilizna bakteryjna -Grevit, Biosept wg. zaleceń 1 1,5 l/ha 30

Brukiew Wymagania: ph 6,0 7,5 80-120 kg N/ha W postaci roślin motylkowatych i kompostu 40-60 kg P2O5/ha 200 kg mączka fosforytowa 100 150 kg K2O/ha 300 450 kg Patentkali lub siarczanu potasu Dawki nawozów ustalane są na podstawie wyników analiz glebowych 33

Brukiew Produkcja rozsady Rozsada produkowana jest na rozsadniku. Zaprawiane popiołem drzewnym uprzednio namoczone w EM 1 nasiona wysiewane są bezpośrednio do ziemi. Termin siewu - I połowa maja, tak aby w połowie czerwca rozsada była gotowa do wysadzenia. Zabiegi pielęgnacyjne: opryski olejkami eterycznymi i/lub pyretryną z dodatkiem mydła potasowego i denaturatu; przeciwko śmietce kapuścianej i paciornicy krzyŝowiance przynajmniej 1 x w tygodniu do momentu wysadzania odchwaszczanie ręczne oprysk Bioalgeenem 1 x nawoŝenie przefermentowanym kurzakiem 1 2 x 34

Najkorzystniejszy termin wysadzania rozsady Pomiędzy 10 20 lipca, otrzymuje się wtedy najwyŝsze plony Przed wysadzeniem korzenie rozsady moczone są w roztworze gnojówki z pokrzywy z dodatkiem Bioalgeenu Ilość roślin: 40 50 tys./ha Rozstawa 30 35 cm x 60 cm Zabiegi pielęgnacyjne i ochrona roślin taka sama jak w przypadku kalafiora 35

Pracochłonność 2005 rok 0,5 ha Plewienie rozsady 30 rbg Sadzenie 60 rbg. Plewienie 60 rbg Zbiór 570 rbg Plon - 40 t/ha 40

Por Wymagania : ph 6,0 7,5 80 120 kg N/ha 100 150 kg P2O5/ha 300 500 kg mączki fosforytowej 200 250 kg K2O/ha 600 700 kg Patentkali lub odpowiednio siarczanu potasu Dawki nawozów ustalane są na podstawie wyników analiz glebowych 41

Por Produkcja rozsady na zbiór jesienny (IX/X) Rozsada produkowana jest w nie ogrzewanym tunelu foliowym. Zaprawiane popiołem drzewnym nasiona wysiewane są bezpośrednio do ziemi. Termin siewu - I połowa marca, tak aby w połowie maja rozsada miała przynajmniej 8 tygodni. Zabiegi pielęgnacyjne: - wypalanie chwastów w tunelu wypalaczem płomieniowym 2x - odchwaszczanie ręczne - oprysk Bioalgeenem - nawoŝenie przefermentowanym kurzakiem 1 2 x 42

Produkcja rozsady na zbiór jesienny (IX/X) Najczęściej wysadza się rozsadę 12 tyg. Korzenie rozsady bezpośrednio przed sadzeniem moczone są w mieszaninie gnojówki z pokrzywy z Bioalgeenem. Na 1 hektarze sadzi się ok. 150.000-170.00 szt. rozsady. Rozstawa 5-8 cm x 60 cm 43

Zabiegi pielęgnacyjne Częste spulchnianie międzyrzędzi 1 x w tygodniu lub po kaŝdym deszczu Odchwaszczanie ręczne najczęściej 2 razy w ciągu wegetacji Deszczowanie w okresach niedoboru wody dawka 20 30 mm Obsypywanie w II poł. sierpnia 46

Plony Plony kształtują się od 20 30 t/ha w zaleŝności od odmiany Przygotowanie do chłodni obieranie 1 osoba moŝe przygotować od 200 300 kg pora 49

Pracochłonność 2004 rok pow. 3,0 ha Wysiew nasion na rozsadnik 4 dni 1 osoba Plewienie rozsadnika 140 rbg Sadzenie 360 rbg Plewienie 462 rbg. 2005 rok pow. 3,0 ha Wysiew nasion na rozsadnik 4 dni 1 osoba Plewienie rozsadnika 150 rbg Sadzenie 360 rbg Plewienie 306 rbg. Zbiór 1800 rbg 53

Ochrona Alternarioza opryski preparatami miedziowymi, Grevitem, Biochikolem. Wgryzka szczypiórka oprysk pyretyną z dodatkiem mydła potasowego i denaturatu. Po raz pierwszy w tym roku wystąpiła w duŝym nasileniu. Wciornastek najczęściej nie jest zwalczany. Przy nawadnianiu plantacji nie występuje w bardzo duŝym nasileniu 54

Fenkuł Wymagania: ph 6,0 7,5 80-120 kg N/ha W postaci roślin motylkowatych i kompostu 40-60 kg P2O5/ha 200 kg mączka fosforytowa 160 240 kg K2O/ha 450 600 kg Patentkali lub siarczanu potasu Dawki nawozów ustalane są na podstawie wyników analiz glebowych 55

Fenkuł Produkcja rozsady na zbiór jesienny (IX) Rozsada produkowana jest na rozsadniku. Zaprawiane popiołem drzewnym uprzednio namoczone w EM 1 nasiona wysiewane są bezpośrednio do ziemi. Termin siewu - I połowa maja, tak aby w połowie czerwca rozsada była gotowa do wysadzenia. Zabiegi pielęgnacyjne: - odchwaszczanie ręczne - oprysk Bioalgeenem 1 x - nawoŝenie przefermentowanym kurzakiem 1 2 x Ilość roślin 80 100 tys./ha Rozstawa 20-30 cm x 60cm 56

Pracochłonność 2005 rok pow. 2,0 ha Plewienie rozsady 50 rbg. Sadzenie 180 rbg. Plewienie 390 rbg. Zbiór 400 rbg. Plony - 10 15 t/ha Fenkuł jest odporny na choroby i rzadko atakowany przez szkodniki 60

Wymagania: ph 6,4 7,5 Cukinia Nie stosuje się przedplonów ani nawoŝenia kompostem, ze względu na późniejsze wysokie wartości azotanów i azotynów 70 90 kg P2O5/ha 500 kg mączka fosforytowa 160 200 kg K2O/ha 500 700 kg Patentkali lub siarczanu potasu Dawki nawozów ustalane są na podstawie wyników analiz glebowych 61

Cukinia Wysiew nasion bezpośrednio do gruntu w II poł. maja, ręcznie lub siewnikiem (nasiona przed wysiewem były moczone w Bioczosie) Norma wysiewu 8 10 tys. nasion na hektar, przy siewie mechanicznym ilość zuŝytych nasion wzrasta o 30 50% Rozstawa 70 80 cm x 150 cm W tym roku ze względu na niekorzystne warunki atmosferyczne musieliśmy przesiać w 50% plantacje 62

Zabiegi pielęgnacyjne Spulchnianie międzyrzędzi broną, kultywatorem, gruberem Odchwaszczanie ręczne (najczęściej 1 2 x) Deszczczowanie Oczyszczanie roślin z obumarłych zawiązków Ochrona W uprawie cukini nie ma większych problemów ze szkodnikami, jedynie w suche lata moŝe pojawić się mączniak prawdziwy Ulmasud, Grevit 66

Plony W latach o korzystnym przebiegu pogody na polach o dobrej zasobności w składniki pokarmowe oraz moŝliwości uzupełnienia niedoborów wody 50 70 t/ha 71

Pracochłonność 2004 rok pow. 5,0 ha Siew siewnikiem Plewienie 170 rbg. Zbiór - 2500 rbg. 2004 rok pow. 5,5 ha Siew ręczny 120 rbg. Plewienie 724 rbg. Zbiór - 1500 rbg 74

Cebula Wymagania : ph 6,5 7,8 80 120 kg N/ha 100 150 kg P2O5/ha 300 500 kg mączki fosforytowej 150 200 kg K2O/ha 500 600 kg Patentkali 75

Cebula Ze względu na wczesny termin siewu nie są stosowane Ŝadne przedplony. Przygotowanie pola do siewu cebuli Kilkakrotne bronowanie Kultywatorowanie Agregat JeŜeli warunki pogodowe pozwolą wypalenie chwastów przed siewem (po wcześniejszym lekkim zwałowaniu pola) Termin siewu: 5 20 kwietnia Norma wysiewu 3-4 kg/ha przy stosowaniu siewnika typu łyŝeczkowego 76

Zabiegi pielęgnacyjne Wypalanie chwastów 8 10 dni po siewie. TuŜ przed wschodami lub po wschodach (jeŝeli cebula jest bardzo gęsta) moŝna stosować bronę chwastownik (zgrzebło). Zabiegi mechaniczne w międzyrzędziach (opielacz z gęsiostópkami). Odchwaszczanie ręczne (najczęściej 2 3x). 81

Plon 20 30 t/ha Obieranie na biało 1 osoba przy ładnej duŝej cebuli, moŝe obrać ok. 120 kg, przeciętnie 60 80 kg 93

Pracochłonność 2004 rok pow. 3,5 ha Plewienie 1710 rbg. Zbiór + sortowanie - 865 rbg. 2005 rok pow. 4,0 ha Plewienie 3394 rbg. Zbiór + sortowanie 1000rbg 96

Ochrona Mączniak rzekomy Biosept, Grevit, Biochikol, Ulmasud, preparaty miedziowe Do kaŝdego oprysku dodawane jest mydło potasowe Śmietka cebulanka, rolnica brak moŝliwości ochrony w lata niekorzystne spadek plonu spowodowany występowanie szkodnika ok. 30 % 97

Pracochłonność 2004 rok pow. 3,5 ha Plewienie 1710 rbg. Zbiór + sortowanie - 865 rbg. 2005 rok pow. 4,0 ha Plewienie 3394 rbg. Zbiór + sortowanie 1000rbg 101

Marchew Przedplon w roku poprzednim: ziemniak, kapustne Uprawa współrzędna z: grochem, czosnkiem, porem, rzodkiewką, rzepą, pomidorem, cebulą. Uprawa z cebulowymi chroni marchew przed połyśnicą marchwianką. Połyśnicę odstraszają równieŝ zioła: kolendra, rozmaryn, szałwia, bylica piołun NawoŜenie: Uprawa w II roku po oborniku, lub po nawozach zielonych z udziałem roślin motylkowych przyoranych jesienią roku poprzedniego, najlepszt jest dobrze roŝłoŝony kompost w dawce 20 30 t/ha płytko wymieszany z ziemią. AZ- Kalk 40 kg 300 400 kg mączki fosforytowej 500 600 kg Patentkali 102

Marchew Siew 700.000 1.000.000 nasion na 1 ha 1,0 1,5 kg/ha uprawa przemysłowa 2,5 3,0 kg/ha - uprawa na rynek rozstawa przy uprawie na redlinach 67,5cm ilość roślin na 1 mb rzędu: 35szt (lekka), 80 szt (cięŝka) uprawa przemysłowa 100 szt/1mb uprawa na świeŝy rynek 103

Marchew Pielęgnacja Spulchnianie, odchwaszczanie, przerywkę naleŝy wykonywać w dni korzenia po południu, dlatego Ŝe muchy połyśnicy marchwianki są w tym czasie mniej aktywne i nie zwabia ich zapach świeŝej marchwi. Marchew potrzebuje dość duŝo wilgoci, co moŝna osiągnąć przez ściołowanie dojrzałym kompostem lub chwastami z rodziny krzyŝowych, które odstraszają połyśnicę. Spulchnianie w dniu korzeniowym, powoduje, Ŝę w korzeniu marchwi znajduje się duŝo cukru a mało azotanów. 104

Marchew Zbiór Na zbiór naleŝy równieŝ wybierać dni korzenia. Marchew średnio wczesną i późną zbiera się do końca października, im później tym lepiej, gdyŝ dopiero w październiku tworzy się najwięcej cukru. Marchew zbierana w dniu korzeniowym ma większą zawartość cukru i lepiej się przechowuje 107

Marchew Ochrona Choroby grzybowe i bakteryjne występujące na marchwi są najczęściej związane z nieprzestrzeganiem prawidłowego płodozmianu ( nie uprawiać marchwi po ziemniakach, marchwi, pietruszce i burakach). Korzystnym przedplonem są zboŝa, rośliny motylkowe, ogórki i cebula. Połyśnica marchwianka skuteczna w ochronie jest współrzędna uprawa marchwi z cebulą (np. pasowa) lub wsiew w rzędy kopru włoskiego. Larwy Ŝerujące w korzeniach marchwi mogą powodować zamieranie młodych roślin lub widelcowate rozwidlenie korzeni. Larwy drugiego pokolenia rozwijające się późnym latem oraz jesienią drąŝą płytkie tunele w korzeniach 108

Ogórek Wymagania klimatyczne i glebowe Wymaga wysokiej temperatury powietrza oraz nagrzania gleby. Optymalna dla wzrostu temperatura to 20-25 oc. Ogórek jest bardzo wraŝliwy na wiatry. Dlatego powinien być uprawiany w miejscach osłoniętych od wiatrów, wiatrów wystawą słoneczną. Dobrze rośnie w uprawie współrzędnej z wysokimi roślinami kukurydzy, słonecznika lub kopru. WaŜnym czynnikiem decydującym o plonach jest wilgotność powietrza i gleby. Najwięcej wody potrzebuje od wejścia roślin w fazę kwitnienia. Ogórek jest bardzo wraŝliwy na jakość gleby. Ogórki źle rosną na glebie cięŝkiej, zimnej i podmokłej 112

Wymagania pokarmowe * ph 6,0 7,2 * 150 250 kg N/ha 50 60 t/ha kompostu 30 40 t/ha obornika zastosowanego bezpośrednio po Ŝniwach roku poprzedniego Obornik moŝna zastąpić roślinami motylkowymi *80 100 kg P2O5/ha 300 400 kg mączki fosforytowej * 150 200 kg K2O/ha 500 700 kg Patentkali 113

Norma siewu: 4 6 kg/ha lub 2 4 kg przy zastosowaniu siewnika precyzyjnego. JeŜeli jest to odmiana o drobnych nasionach, normę moŝna zmniejszyć do 1,5 2 kg. Przy odmianach silnie rosnących powinno być 5 6 roślin/1m2 a słabiej rosnących do 10 szt/1m2 Ilość roślin na hektarze : 100.000 120.000 ( 5 7 roślin na 1mb rzędu) Ze względów fitosanitarnych zalecana rozstawa to 135-150/180cm x 20 30 cm Nasiona przed siewem naleŝy zaprawić w Ulmasudzie lub w mączce bazaltowej z dodatkiem mielonego czosnku, soku z czosnku lub wyciągu z czosnku. 114

Zabiegi pielęgnacyjne: Opóźnienie pierwszego pielenia ogórków o kilkanaście dni powoduje zniŝkę plonu o 25%. Na glebach zwięzłych korzystnie wpływają na wzrost ogórka płytkie uprawki spulchniające (szczególnie po kaŝdym większym deszczu). Na glebach lŝejszych naleŝy wykonywać je ostroŝnie, aby nadmiernie nie przesuszyć wierzchniej warstwy gleby. 115

NawoŜenie pogłówne: Oprysk po wschodach Bioalgenem. W czasie wzrostu, co 7 dni zabiegi wzmacniające i ochronne z gnojówki z pokrzywy z czosnkiem i skrzypem. Deszczowanie: Jeśli gospodarstwo wyposaŝone jest w deszczownię to ogórki naleŝy podlewać małymi dawkami wody, nie przekraczającymi 25 mm, co 4 5 dni. Intensywność opadu nie powinna być większa jak 5 6 mm na godzinę. Ogórki powinny być nawadniane w godzinach rannych, aby nie spowodować szoku, jaki mógłby nastąpić podczas podlewania nagrzanych roślin wodą o niskiej temperaturze. Deszczowanie posiewne, jeŝeli jest konieczne do zwilŝenia górnej warstwy gleby wykonuje się dawka 10mm. ZwyŜka plonu wynikająca z nawadniania to 30 50% przy jednoczesnym wzroście jakości. Deszczowanie poprawia, bowiem wykorzystanie składników pokarmowych. 116

Choroby Nie zawiązywanie owoców, moŝe być spowodowane zbyt wysoką (pow. 35oC) lub zbyt niską (poniŝej 12 oc) temperaturą, poniewaŝ wtedy nie następuje zapylenie kwiatów. PrzewęŜenie owoców jest spowodowane niedoborem potasu. Mączniak rzekomy pojawia się przy wilgotnej pogodzie (nalot na spodniej stronie liści) Mączniak prawdziwy pojawia się w czasie suchej i słonecznej pogody (biały nalot na powierzchni liści) 117

UPRAWA PRZY SZNURACH dobre nasłonecznenie wszystkich roślin lepsze warunki fitosanitarne szybsze obsychanie roślin po deszczach lepsze zapylanie kwiatów przez pszczoły większa skuteczność preparatów grzybobójczych bardzo dogodny zbiór owoców bez uszkadzania roślin poprawa jakości owoców zwiększenie plonu owoców nawet o 150 200% 118

ŚCIÓŁKOWANIE GLEBY podwyŝszenie temperatury gleby dłuŝsze utrzymywanie się wilgotności gleby ochrona gruzełkowatej struktury gleby ograniczenie zachwaszczenia zmniejszenie wymywalności składników pokarmowtch z gleby, zwłaszcza rozpuszczalnych form azotu i potasu 119

Gnojówki roślinne Gnojówka 1kg ziela zalewa się 10 litrami wody. Naczynie do sporządzania gnojówki powinno być drewniane, kamionkowe lub plastikowe. W Ŝadnym wypadku nie wolno uŝywać naczyń metalowych. Naczynia nie wolno przykrywać, gdyŝ fermentacja musi przebiegać w warunkach z dostępem tlenu. Skazany jest dodatek niewielkiej ilości mielonych skał (mączka bazaltowa, dolomitowa itp ) Aby fermentacja przebiegała w sposób właściwy, naleŝy codziennie przemieszać gnojówkę. Fermentacja trwa około 2 tygodni. Gnojówka nadaje się do uŝycia kiedy staje się klarowna i na powierzchni nie zbiera się piana. Gnojówkę naleŝy zuŝyć w ciągu 1 2 miesięcy 120

Gnojówki roślinne Najczęściej stosowane rośliny do przygotowywania gnojówek: - Pokrzywa - Skrzyp polny - Mniszek - Cebula - Czosnek Stosowane rozcieńczenie 1 : 10 121

Szare mydło Stosuje się je do zmniejszenia napięcia powierzchniowego cieczy przy stosowaniu gnojówek i naparów i innych preparatów słuŝących do ochrony roślin 150g 300g na 10 l wody Do zwalczania mszycy, przędziorków 40 g mydła + 1/8 l nafty wymieszanej z gorącą wodą a później z 25 l wody zimnej. przeciwko gąsienicom zjadającym liście 100-300g mydła szarego +1/2 denaturatu + 1 łyŝka kredy + 1 łyŝka soli + 10 l wody przeciwko gąsienicom zjadającym liście 122

Nawozy potasowe Siarczan potasu 50% potasu i 18% siarki, wysokoprocentowy nawóz, całkowicie rozpuszczalny w wodzie, a potas i siarka są łatwo przyswajane przez rośliny. Polecany do nawoŝenia upraw wraŝliwych na chlor, większość warzyw i owoców oraz ziemniaków, tytoniu. MoŜna go stosować do nawoŝenia przedsiewnego jak i pogłównego. Przeciętna dawka 200 350 kg/ha Patentkali 30% potasu, 10% magnezu i 17% siarki działanie tego nawozu jest niezaleŝne od wartości ph gleby i moŝe być zatem stosowane na wszystkich stanowiskach. MoŜna go stosować dla wszystkich upraw, nawet krótko przed wysiewem lub sadzeniem., jest bezpieczny dla wszystkich upraw wraŝliwych na chlor. Przeciętna dawka 300 400 kg/ha. 123

Nawozy fosforowe Mączka fosforytowa Powstaje ze zmielenia fosforytów naturalnych skał, zawierających 30% fosforu. Fosfor dany w takiej postaci do gleby jest wykorzystany w 30%. JeŜeli dodamy tą samą ilość do obornika lub kompostu wykorzystanie fosforu przez rośliny wzrasta nawet do 90%. Przeciętna dawka na 1ha /200 kg. 124

Mączka bazaltowa Naturalna skała, w swoim składzie zawiera ok. 40% krzemu i trochę fosforu i potasu oraz liczne mikroelementy jak Bor, śelazo, Molibden, Mangan. Stosuje się ją do posypywania obornika w oborze lub na pryzmie gdyŝ wiąŝe ulatniający się azot oraz wzbogaca go w mikroelementy. Jest to takŝe dobry dodatek przy sporządzaniu kompostu i gnojówek roślinnych. Zawarty w niej krzem zwiększa odporność na choroby takie jak tj. szara pleśń, zaraza ziemniaczana, mącznik rzekomy i prawdziwy. W tym celu naleŝy kilkakrotnie opylać rośliny 150 kg/ha. Stosuje się ją równieŝ w walce ze szkodnikami stonka, pchełka ziemna, ślimaki opylając atakowane rośliny. 125

Bio-algeen Jest naturalnym wyciągiem z glonów morskich. Zawiera aminokwasy, witaminy, mikroelementy oraz azot, fosfor, potas, magnez, wapń, Ŝelazo, mangan. Stosowanie tego preparatu zapewnia: dobry wzrost roślin zwiększenie wydajności poprawę jakości plonu zwiększenie uodpornienia roślin na działanie niekorzystnych warunków wzrost zwiększa mrozoodporność roślin powoduje rozwój systemu korzeniowego (przyrost nawet do 400%) 126

Bio-algeen Rośliny po zastosowaniu preparatu BIO-ALGEEN mają lepiej rozbudowany system korzeniowy, co zwiększa odporność roślin na niekorzystne warunki uprawy: niedostatek wody, skoki temperatury, poraŝenie przez choroby. W zaleŝności od warunków uprawy i fazy rozwojowej rośliny, wymagane jest 2 3 krotne zastosowanie preparatu w okresie wegetacji. Stosowany w czasie kiełkowania nasion w stadium siewek i przy przesadzaniu pobudza i zapewnia wytworzenie silnego systemu korzeniowego. Zastosowany w okresie intensywnego wzrostu, kwitnienia i zawiązywania owoców poprawia kwitnienie, zawiązywanie i rozwój owoców. Roślin rolniczych, przede wszystkim ziemniaków, buraków cukrowych i zbóŝ., warzyw. Najczęściej stosowane stęŝenie do oprysków to 0,2 0,3%. 127

Efektywne mikroorganizmy (EM) EM efektywne mikroorganizmy są zmieszaną kulturą uŝytecznych mikroorganizmów ( głównie fotosyntetycznych i bakterii kwasu mlekowego, droŝdŝy oraz fermentujących grzybów )., które mogą być stosowane jako modyfikator w celu zwiększenia mikrobiologicznej róŝnorodności gleb. To z kolei moŝe poprawić jakość i zdrowotność gleby, co poprawia zarówno jakość roślin uprawnych, jak i same plony. 128

Efektywne mikroorganizmy (EM) EM Zalety działania: wspierają kiełkowanie, kwitnienie, owocowanie oraz dojrzewanie roślin poprawiają fizyczne, chemiczne i biologiczne środowisko gleby oraz hamują rozwój w glebie czynników chorobotwórczych i szkodników zwiększają wydajność przeprowadzonego przez rośliny uprawne procesu fotosyntezy, zapewniają lepsze kiełkowanie oraz wzrost roślin zwiększają skuteczność działania materii organicznej wiąŝą azot atmosferyczny odzyskują i zwiększają dostępność substancji pokarmowych dla roślin rozpuszczają nierozpuszczalne źródła azotu. 129

Bioczos Bioczos substancją czynną jest zmielony czosnek. SłuŜy do ochrony roślin przed róŝnymi chorobami grzybowymi, między innymi mączniakami prawdziwym i rzekomym w uprawach roślin warzywnych. StęŜenie od 1 2 % najlepiej z dodatkiem szarego mydła 1% 130

Biochikol Jest naturalnym biopreparatem z pancerzy skorupiaków morskich, zawierających substancje czynna chitozan. W stęŝeniu od 0,5 do 1,5 % niszczy patogeny szkodliwych grzybów. W stęŝeniu od 1 2,5% zwalcza choroby bakteryjne. Preparat moŝna uŝywać do zaprawiania nasion 131

BaktoFil Preparat pochodzenia węgierskiego zawiera w swoim składzie szczepy bakterii wiąŝących azot atmosferyczny (np. Azotobacter). Bakterie te mogą związać w ciągu roku ok. 80 kg N/ha Wymagane odpowiednie ph gleby pow. 5,5 Zastosowanie 1 l/600 wody 132

Nawozy zielone. Nawozy zielone odgrywają duŝą rolę w gospodarstwach ekologicznych, szczególnie w tych, gdzie obornik nie pokrywa potrzeb nawozowych. Wykorzystanie nawozów zielonych 1. Jako przedplon 2. Ściółka (truskawka, kalafior) 3. śywe ściółki (podsiew np. por) 4. Rośliny motylkowate w płodozmianie 133

Problemy w ekologicznej produkcji - Wymagana jest duŝa wiedza o uprawianych roślinach - Ciągła lustracja pól -DuŜa pracochłonność (praca ręczna) - Mała dostępność maszyn specjalistycznych - W niektórych uprawach niŝsze plony (kalafior, pasternak) - Wieloletnie doprowadzanie pól do właściwej kultury -(śyzności) - Brak preparatów na niektóre szkodniki (śmietka, rolnice) - Profilaktyczne działanie preparatów (choroby) 136

Koniec Dziękuję za uwagę Unia Europejska 137