NADZÓR SPRAWOWANY PRZEZ INSPEKCJĘ HANDLOWĄ NAD OBROTEM SUBSTANCJAMI I MIESZANINAMI CHEMICZNYMI. PRAWIDŁOWOŚĆ WPROWADZANIA DO OBROTU I OZNAKOWANIA PRODUKTÓW BIOBÓJCZYCH mgr inż. Agnieszka Dziurbacz-Wenta
ZAKRES NADZORU SPRAWOWANEGO PRZEZ INSPEKCJĘ HANDLOWĄ Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2014 r., poz. 148) Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. nr 63, poz. 322 z późn. zm.) Rozporządzenie (WE) nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie detergentów (Dz. U. L. 10.4 z dnia 8.04.2004r., str. 1) Ustawa z dnia 13 września 2002r. o produktach biobójczych (Dz. U. z 2007 r. nr 39, poz. 252 z późn. zm.)
ZAKRES NADZORU SPRAWOWANEGO PRZEZ INSPEKCJĘ HANDLOWĄ Do zadań Inspekcji należy: prawidłowość wprowadzania do obrotu substancji chemicznej w zakresie obowiązku dokonania wymaganej rejestracji substancji chemicznej oraz obowiązku dostarczania odbiorcy substancji lub mieszaniny niebezpiecznej wymaganej karty charakterystyki, a także prawidłowość oznakowania opakowań jednostkowych, znajdujących się w obrocie hurtowym i detalicznym, substancji i mieszanin niebezpiecznych oraz ich opakowań, prawidłowość oznakowania detergentów w handlu hurtowym i detalicznym, zgodnie z art. 11 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 648/2004 z dnia 20 czerwca 2004r. w sprawie detergentów oraz Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 907/2006 z dnia 20 czerwca 2006r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 648/2004, przestrzeganie określonych przepisami ograniczeń w zakresie wprowadzenia do obrotu lub stosowania niektórych substancji lub ich mieszanin, a także wyrobów, zawierających takie substancje lub mieszaniny. zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 13 września 2002r. o produktach biobójczych (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 252 z późn. zm.) do Inspekcji Handlowej należy również nadzór nad prawidłowością obrotu hurtowego i detalicznego produktami biobójczymi w zakresie oznakowania opakowań jednostkowych produktów biobójczych i ich opakowań.
WYNIKI DZIAŁAŃ INSPEKCJI HANDLOWEJ W SZCZECINIE W OBSZARZE KONTROLI SUBSTANCJI CHEMICZNYCH I ICH MIESZANIN W LATACH 2011-2013, ZE WSKAZANIEM STWIERDZONYCH NIEPRAWIDŁOWOŚCI. 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2011 rok 2012 rok 2013 rok mieszaniny biobójcze detergenty Liczba partii skontrolowanych produktów w latach 2011 2013
Procentowy udział zakwestionowanych grup towarowych w latach 2011-2013 detergenty 9% biobójcze 31% mieszaniny 60%
Mieszaniny niebezpieczne kwestionowano z uwagi na: braku numeru telefonu przedsiębiorcy, a w przypadku osoby fizycznej numeru telefonu osoby wprowadzającej mieszaninę do obrotu (producenta, importera lub dystrybutora), niepełny adres przedsiębiorcy (brak nazwy miejscowości), braku nazwy chemicznej lub nazw chemicznych substancji obecnych w mieszaninie, braku napisu określającego znaczenie znaku ostrzegawczego lub błędny napis określający znaczenie znaku ostrzegawczego, braku zwrotu wskazującego rodzaj zagrożenia (zwrot R), gdzie treść zwrotu powinna być zgodna z brzmieniem podanym w przepisie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin (Dz. U. z dnia 14 września 2012 r., poz. 1018) lub brak przytoczenia treści zwrotu, brzmienie zwrotu S określającego warunki bezpiecznego stosowania mieszaniny niebezpiecznej niezgodne z brzmieniem określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin (Dz. U. z dnia 25 kwietnia 2012 r., poz. 445), lub brak przytoczenia brzmienia zwrotu S albo brak umieszczenia na oznakowaniu opakowania danego zwrotu S, brak ilości (masy) mieszaniny w opakowaniu, znak ostrzegawczy nie pokrywał co najmniej 1/10 pola powierzchni oznakowania opakowania i zajmował mniej niż 1 cm 2, brak wyczuwalnego dotykiem ostrzeżenia o niebezpieczeństwie (wypukły trójkąt równoboczny).
Produkty biobójcze kwestionowano z uwagi na: brak numeru serii, brak ilości (masy) mieszaniny w opakowaniu będącej produktem biobójczym sklasyfikowanym jako mieszanina niebezpieczna. Detergenty kwestionowano z uwagi na: brak adresu e-mailowego producenta na opakowaniu, pod którym dostępny jest arkusz danych składników, brak wykazu składników na stronie internetowej w zakładce informacje o składnikach, brak wyrażenia w mililitrach lub gramach sposobu dozowania detergentu, brak podania liczby standardowych wsadów do pralki dla średnio zabrudzonych tkanin, które mogą być wyprane przy wykorzystaniu zawartości opakowania i zastosowaniu wody o twardości średniej odpowiadającej 2,5 mmol CaCO 3 /l, brak informacji o objętości dozownika.
Użytkownik mieszaniny niebezpiecznej może być narażony na: zatrucia, w wyniku przypadkowego połknięcia lub wdychania toksycznych oparów; podrażnienia oczu, w wyniku zapylenia, zapryskania i zatarcia; podrażnienia skóry, w wyniku kontaktu skóry z substancjami drażniącym, żrącymi; poparzenia, w wyniku nieodpowiedniego obchodzenia się z substancjami łatwopalnymi; urazy w wyniku wybuchu, który może powstać na skutek reakcji chemicznej między stosowanymi substancjami (szczególną ostrożność należy zachować, stosując środki zawierające związki chemiczne chloru, związki fenolu lub amoniak, alkohole i kwasy); wystąpienia alergii, np. w wyniku kontaktu z produktami zawierającymi związki powierzchniowoczynne (detergenty).
Należy bezwzględnie pamiętać, aby: czytać etykiety na produktach i bezwzględnie przestrzegać podanych instrukcji stosowania, dozowania oraz ostrzeżeń i informacji, chronić przed dziećmi środki chemiczne stosowane w gospodarstwie domowym, stosować środki ochrony osobistej zalecane w instrukcji, środki myjące, dezynfekcyjne do produktów stykających się z żywnością stosować ściśle według instrukcji producenta, przechowywać wyroby chemii gospodarczej zgodnie z instrukcją producenta, nie tworzyć własnych preparatów przez mieszanie posiadanych środków myjących, wybielających, odkażających. Nie można łączyć produktów zawierających związki chloru (np. wybielaczy chlorowych) z produktami zawierającymi amoniak lub kwasy. Połączenie tych substancji może spowodować wydzielenie gazów toksycznych, pienienie się, pryskanie, wydzielenie ciepła a nawet wybuch.
PRZEDSTAWIENIE SZCZEGÓŁOWYCH WYMAGAŃ DLA PRODUKTÓW BIOBÓJCZYCH OMÓWIENIE KATEGORII I GRUP WEDŁUG ICH PRZEZNACZENIA, PRAWIDŁOWOŚCI WPROWADZANIA DO OBROTU I OZNAKOWANIA. Akty prawne związane z oznakowaniem opakowania produktu biobójczego: Ustawa z dnia 13 września 2002r. o produktach biobójczych (Dz. U. z 2007 r. nr 39, poz. 252 z późn. zm.) Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. nr 63, poz. 322 z późn. zm.) oraz akty wykonawcze: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji chemicznych i ich mieszanin (Dz. U. z dnia 14 września 2012 r., poz. 1018) Rozporządzenie Minister Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin (Dz. U. z dnia 25 kwietnia 2012 r., poz. 445) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Rozporządzenie (WE) nr 648/2004 Parlamentu Europejskiego z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie detergentów (Dz. U. L. 10.4 z dnia 8.04.2004r., str. 1)
Ustawa z dnia 13 września 2002 r. o produktach biobójczych. Art. 4 ustawy o produktach biobójczych: W obrocie i stosowaniu na terytorium RP mogą znajdować się tylko te produkty biobójcze, na które: zostało wydane pozwolenie na wprowadzenie do obrotu, zwane dalej pozwoleniem, zostało wydane pozwolenie tymczasowe, została wydana decyzja o wpisie do rejestru produktów biobójczych niskiego ryzyka, zwana dalej wpisem do rejestru, zostało wydane pozwolenie na obrót, o którym mowa w art. 54 oraz są sklasyfikowane, opakowane i oznakowane zgodnie z wymaganiami określonymi w ustawie.
Ustawa z dnia 13 września 2002 r. o produktach biobójczych. Art. 8 ust. 2 pkt 4 oraz ust. 3 pkt 4 ustawy o produktach biobójczych Do wniosków: o wydanie wpisu do rejestru, pozwolenia pozwolenia tymczasowego dołącza się rodzaj jednostkowego opakowania bezpośredniego, klasyfikację i oznakowanie produktu biobójczego oraz projekt etykiety i ulotki informacyjnej, jeśli dotyczy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami produktem biobójczym jest substancja czynna lub preparat zawierający co najmniej jedną substancję czynną, w postaciach, w jakich są dostarczane użytkownikowi, przeznaczony do niszczenia, odstraszania, unieszkodliwiania, zapobiegania działaniu lub kontrolowania w jakikolwiek inny sposób organizmów szkodliwych przez działanie chemiczne lub biologiczne. Definicja substancji czynnej odnosi się do substancji lub mikroorganizmów, w tym także wirusów i grzybów, zwalczających lub wywierających działanie ogólne lub specyficzne na organizmy szkodliwe.
Kategorie i grupy produktów biobójczych: Kategoria I. Produkty dezynfekujące i produkty biobójcze o ogólnym zastosowaniu Kategoria II. Produkty konserwujące Kategoria III. Produkty biobójcze do zwalczania szkodników Kategoria IV. Inne produkty biobójcze
Kategoria I. Produkty dezynfekujące i produkty biobójcze o ogólnym zastosowaniu: Grupa 1. Produkty biobójcze do higieny człowieka. Grupa 2. Produkty dezynfekujące do użytku prywatnego i publicznego oraz inne produkty biobójcze. Grupa 3. Produkty biobójcze stosowane w higienie weterynaryjnej. Grupa 4. Produkty stosowane do dezynfekcji powierzchni mających kontakt z żywnością i środkami żywienia zwierząt. Grupa 5. Produkty stosowane do dezynfekcji wody przeznaczonej do spożycia.
Kategoria II. Produkty konserwujące: Grupa 6. Produkty biobójcze do konserwacji wyrobów umieszczanych w opakowaniach zamkniętych. Grupa 7. Produkty stosowane do konserwacji powłok. Grupa 8. Produkty stosowane do konserwacji drewna. Grupa 9. Produkty stosowane do konserwacji włókien, skóry, gumy i materiałów spolimeryzowanych. Grupa 10. Produkty stosowane do konserwacji konstrukcji murowanych. Grupa 11. Produkty do konserwacji płynów chłodzących i stosowane w procesach technologicznych. Grupa 12. Produkty zapobiegające powstawaniu śluzu. Grupa 13. Produkty do konserwacji płynów w obróbce metalu.
Kategoria III. Produkty biobójcze do zwalczania szkodników. Grupa 14. Produkty do zwalczania gryzoni. Grupa 15. Produkty do zwalczania ptaków. Grupa 16. Produkty do zwalczania mięczaków. Grupa 17. Produkty do zwalczania ryb. Grupa 18. Produkty do zwalczania owadów, roztoczy i innych stawonogów. Grupa 19. Repelenty i atraktanty.
Kategoria IV. Inne produkty biobójcze. Grupa 20. Produkty konserwujące żywność i środki żywienia zwierząt. Grupa 21. Produkty do ochrony obiektów i urządzeń przed niepożądanymi organizmami w środowisku wodnym. Grupa 22. Płyny do balsamowania i preparowania. Grupa 23. Produkty do zwalczania innych kręgowców.
Elementy oznakowania opakowania produktu biobójczego umieszczone obowiązkowo na etykiecie: tożsamość wszystkich substancji czynnych i ich stężenia podane w jednostkach metrycznych, numer pozwolenia, pozwolenia tymczasowego albo numeru wpisu do rejestru, zakres stosowania, napis przed użyciem przeczytaj załączoną ulotkę informacyjną, w przypadkach gdy wielkość opakowania uniemożliwia umieszczenie wszystkich wymaganych danych, numer serii i datę ważności uwzględniającą normalne warunki przechowywania produktu, niezbędny czas wentylacji pomieszczeń poddanych zabiegowi produktem, szczegółowe informacje dotyczące odpowiedniego czyszczenia sprzętu służącego do wykonywania zabiegów, szczegółowe środki ostrożności, jakie należy zachować w czasie wykonywania zabiegu, przechowywania i transportu, jeżeli dotyczy.
Elementy oznakowania opakowania produktu biobójczego umieszczone obowiązkowo na etykiecie lub na ulotce informacyjnej: postać produktu, zalecenia dotyczące stosowania, dawki lub ilości wyrażone w jednostkach metrycznych dla każdego zakresu stosowania, informacje szczegółowe dotyczące bezpośrednich i pośrednich ubocznych skutków stosowania i wskazówki odnośnie udzielania pierwszej pomocy w razie zatrucia lub uczulenia, zalecenia dotyczące bezpiecznego postępowania z odpadami produktu i opakowaniem, zgodnie z przepisami dotyczącymi opakowań i odpadów opakowaniowych, okres od zastosowania produktu do uzyskania skutku biobójczego, okresy między kolejnymi zastosowaniami, okres między zastosowaniem produktu a użytkowaniem obiektu poddanego jego działaniu lub wstępu ludzi albo zwierząt na teren, gdzie produkt był stosowany, szczegółowe zalecenia odnośnie sposobów i środków stosowanych w celu usunięcia skażeń produktem, jeżeli dotyczy.
W przypadku, gdy produkt biobójczy zawiera środki powierzchniowo czynne należy zastosować postanowienia dotyczące oznakowania opakowania detergentów przeznaczonych do sprzedaży detalicznej zawarte w załączniku VIIA do rozporządzenia WE nr 648/2004 w sprawie detergentów (Dz. U. L 104 z dnia 8 kwietnia 2004, str. 1).
Elementy oznakowania opakowania produktu biobójczego według przepisów o substancjach chemicznych i ich mieszaninach ( 6.1.1-7 RMZ w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin): nazwa handlowa produktu biobójczego identyczna z nazwą produktu podaną w pozwoleniu, nazwa, adres siedziby i numer telefonu przedsiębiorcy, a w przypadku osoby fizycznej imię i nazwisko, adres miejsca wykonywania działalności i numer telefonu osoby wprowadzającej mieszaninę do obrotu (producenta, importera lub dystrybutora), nazwa chemiczna lub nazwy chemiczne substancji obecnych w produkcie ustalone zgodnie z kryteriami, znak lub znaki ostrzegawcze i napisy określające ich znaczenie, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia, odpowiadające klasyfikacji mieszaniny dokonanej zgodnie z kryteriami klasyfikacji, zwroty R; treść zwrotów R powinna być zgodna z brzmieniem podanym w przepisach wydanych na podstawie art. 19 ust. 5 ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach; zamieszczenie sześciu zwrotów R powinno wystarczyć do opisania zagrożenia, zwroty S w brzmieniu określonym w zał. nr 2 do ww. RMZ, oznakowanie opakowania nie powinno zawierać więcej niż sześć zwrotów S, jeżeli mieszanina jest przeznaczona do sprzedaży dla konsumentów, ilość (masę lub objętość) mieszaniny w opakowaniu.
Dziękujemy za uwagę. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Szczecinie ul. Wały Chrobrego 4 70-502 Szczecin tel. 91 422-52-39 / 91 422-52-30 fax. 91 422-54-41 www.wiih.pomorzezachodnie.pl