Wpływ technicznych parametrów opon cignikowych i sztywnoci podłoa na wielko powierzchni podparcia koła

Podobne dokumenty
ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI GLEBY W WARSTWIE ORNEJ POD WPŁYWEM NACISKÓW KÓŁ AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH

PROGNOZOWANIE OPORU TOCZENIA KÓŁ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH NA GLEBIE

Badania doświadczalne wielkości pola powierzchni kontaktu opony z nawierzchnią w funkcji ciśnienia i obciążenia

WPŁYW GŁĘBOKOŚCI KOLEINY I CIŚNIENIA POWIETRZA W OGUMIENIU NA NACISKI JEDNOSTKOWE KÓŁ CIĄGNIKÓW NA GLEBĘ

ANALIZA WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKA NEW HOLLAND TG 255

PRZYROSTY ZWIĘZŁOŚCI GLEBY LEKKIEJ UGNIATANEJ WIELOKROTNIE I WIELOŚLADOWO

ZMIANY W KRZYWIZNACH KRGOSŁUPA MCZYZN I KOBIET W POZYCJI SIEDZCEJ W ZALENOCI OD TYPU POSTAWY CIAŁA WSTP

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA BOUSSINESQUE A DO OKREŚLANIA NAPRĘŻEŃ W GLEBIE WYWOŁANYCH ODDZIAŁYWANIEM ZESTAWÓW MASZYN

WPŁYW RODZAJU BIEŻNIKA I JEGO ZUŻYCIA NA ZAGĘSZCZENIE GLEBY PIASZCZYSTEJ

Ocena kształtu wydziele grafitu w eliwie sferoidalnym metod ATD

BADANIA DYNAMICZNEGO OBCIĄŻENIA NORMALNEGO KÓŁ NAPĘDOWYCH CIĄGNIKA

BADANIA ODKSZTAŁCEŃ DYNAMICZNYCH ROLNICZYCH OPON NAPĘDOWYCH NA GLEBIE LEKKIEJ

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH DARNI W ZMIENNYCH WARUNKACH GRUNTOWYCH

Prognozowanie udziału grafitu i cementytu oraz twardoci na przekroju walca eliwnego na podstawie szybkoci krzepnicia

MODEL SYMULACYJNY DO PROGNOZOWANIA WYBRANYCH PARAMETRÓW RUCHU KÓŁ TOCZONYCH

WPŁYW WILGOTNOŚCI GLEBY NA JEJ ZAGĘSZCZENIE KOŁEM CIĄGNIKA

KOD CPV PODBUDOWY KORYTO WRAZ Z PROFILOWANIEM I ZAGSZCZENIEM PODŁOA

WPŁYW WIELOKROTNEGO PRZEJAZDU CIĄGNIKA NA ZMIANY NAPRĘŻEŃ POD KOŁAMI ORAZ PRZYROSTY GĘSTOŚCI OBJĘTOŚCIOWEJ GLINY LEKKIEJ

KOSZTY PLANOWEJ OBSŁUGI TECHNICZNEJ CIGNIKÓW ROLNICZYCH NOWEJ GENERACJI

WPŁYW RODZAJU AGREGATU CIĄGNIKOWEGO NA ZAGĘSZCZENIE GLEBY W WARSTWIE ORNEJ

M ZASYPANIE WYKOPÓW WRAZ Z ZAGSZCZENIEM

PROGRAM KOMPUTEROWY DO WYZNACZANIA PARAMETRÓW TRAKCYJNYCH KÓŁ NAPĘDOWYCH

WPŁYW WYBRANYCH PARAMETRÓW I WARUNKÓW PRACY OPRYSKIWACZA NA POŁOŻENIE BELKI POLOWEJ W PŁASZCZYŹNIE POZIOMEJ

ANALIZA SIŁ TRAKCYJNYCH OPONY NAPĘDOWEJ W ZMODYFIKOWANYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY

Przemieszczenia przekroju poprzecznego korzenia marchwi pod działaniem siły promieniowej

Inżynieria Rolnicza 5(93)/2007

WYBÓR PUNKTÓW POMIAROWYCH

OCENA DZIAŁANIA NA GLEBĘ KÓŁ AGREGATÓW CIĄGNIKOWYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH

METODA WARTOŚCIOWANIA PARAMETRÓW PROCESU PLANOWEGO OBSŁUGIWANIA TECHNICZNEGO MASZYN ROLNICZYCH

ANALIZA OCENY WSKAŹNIKA SZORSTKOŚCI NAWIERZCHNI DROGOWEJ WAHADŁEM ANGIELSKIM NA DRODZE KRAJOWEJ DK-43 W OKRESIE UJEMNEJ I DODATNIEJ TEMPERATURY

WSKAŹNIKI CHARAKTERYZUJĄCE PRZYDATNOŚĆ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH DO PRACY W TERENACH GÓRSKICH

Badanie oporu toczenia opon do samochodów osobowych na różnych nawierzchniach

ANALIZA TRAKCYJNYCH WŁAŚCIWOŚCI OPON W UPROSZCZONYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY

BADANIA WPŁYWU WYBRANYCH PARAMETRÓW CIĄGNIKOWYCH OPON NAPĘDOWYCH NA STRUKTURĘ AGREGATOWĄ GLEBY LEKKIEJ W KOLEINACH

WPŁYW WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU NA WYTRZYMAŁOŚĆ ŻELIWA SFEROIDALNEGO NA ROZCIĄGANIE

OCENA SPRAWNOŚCI TRAKCYJNEJ OPONY UŻYTKOWANEJ NA RÓŻNYCH PODŁOŻACH ROLNICZYCH*

Zasady doboru zaworów regulacyjnych przelotowych - powtórka

METODY POMIARU WYBRANYCH PARAMETRÓW RUCHU KÓŁ NAPĘDOWYCH CIĄGNIKA ZE WSPOMAGANIEM INFORMATYCZNYM

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

Inżynieria Rolnicza 7(105)/2008

D BETONOWE OBRZEA CHODNIKOWE

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH

WPŁYW AKTUALIZACJI NIEKTÓRYCH WSKAŹNIKÓW EKSPLOATACYJNO-EKONOMICZNYCH NA KOSZTY EKSPLOATACJI CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH NOWEJ GENERACJI

Dodatek 1. Czopy kocowe walcowe wałów wg PN-M-85000:1998. D1.1. Wzory obliczeniowe dopuszczalnych momentów obrotowych

KONTROLA POŚLIZGU GRANICZNEGO KÓŁ CIĄGNIKA ROLNICZEGO W ASPEKCIE TRWAŁOŚCI MECHANIZMU RÓŻNICOWEGO

OCENA ENERGETYCZNYCH PARAMETRÓW WSPÓŁPRACY UKŁADU KOŁO NAPĘDOWE-DROGA LEŚNA

TECHNICZNEGO AMORTYZATORÓW NA STANOWISKU EUSAMA

MODEL DO WYZNACZANIA OPORU TOCZENIA OPON

ANALIZA WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKA FENDT 820 W WYBRANYCH TECHNOLOGIACH UPRAWY GLEBY

OCENA SKUTKÓW ZMIAN ZASILANIA W OPTOELEKTRONICZNYM SYSTEMIE POMIARU WILGOTNOŚCI GLEBY

ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G

Znaki Zakazu. Zakaz wjazdu motocykli Oznacza zakaz wjazdu na drog wszelkich motocykli (nawet tych z bocznym wózkiem).

CECHY TECHNICZNO-UŻYTKOWE A WARTOŚĆ WYBRANYCH TECHNICZNYCH ŚRODKÓW PRODUKCJI W ROLNICTWIE

OPTYMALIZACJA STEROWANIA MIKROKLIMATEM W PIECZARKARNI

ZMIENNOŚĆ SORPCYJNOŚCI BETONU W CZASIE

METODA WYZNACZANIA WSPÓŁCZYNNIKA OPORU TOCZENIA KOŁA NAPĘDOWEGO CIĄGNIKA

ANALIZA RUCHU POJAZDU GSIENICOWEGO

WYNIKI BADAŃ WARTOŚCIOWANIA PROCESU OBSŁUGI TECHNICZNEJ CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH O RÓŻNYM POZIOMIE WYKORZYSTANIA

ZALEŻNOŚĆ WSPÓŁCZYNNIKA DYFUZJI WODY W KOSTKACH MARCHWI OD TEMPERATURY POWIETRZA SUSZĄCEGO

geometry a w przypadku istnienia notki na marginesie: 1 z 5

Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa

Moc mieszadła cyrkulacyjnego W warniku cukrowniczym * Streszczenie:

OKRESY UŻYTKOWANIA I WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW ENERGETYCZNYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

W Y B R A N E P R O B L E M Y I N Y N I E R S K I E PROJEKT SIŁOMIERZA Z ZASTOSOWANIEM TENSOMETRII OPOROWEJ

Inżynieria Rolnicza 3(121)/2010

WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

Przyczyny zmiany struktury kryształów kolumnowych w odlewach wykonywanych pod wpływem wymuszonej konwekcji

Tłumienie pól elektromagnetycznych przez ekrany warstwowe hybrydowe ze szkieł metalicznych na osnowie elaza i kobaltu

Prdnica prdu zmiennego.

ANALIZA METROLOGICZNA WYNIKÓW BADAŃ NA PRZYKŁADZIE ŁOŻYSK ŚLIZGOWYCH

OBLICZENIA STATYCZNE FUNDAMENTÓW PŁYTOWO-PALOWYCH

OCENA TRAKCYJNOŚCI UKŁADU KOŁO NAPĘDOWE PODŁOŻE LEŚNE W ASPEKCIE ZMIAN POŚLIZGU KÓŁ

ROZKŁAD POPRZECZNY CIECZY DLA ROZPYLACZY SYNGENTA POTATO NOZZLE

WERYFIKACJA MODELU DYNAMICZNEGO PRZEKŁADNI ZĘBATEJ W RÓŻNYCH WARUNKACH EKSPLOATACYJNYCH

TŁOCZNO BLACH O PODWYSZONEJ WYTRZYMAŁOCI

WPŁYW MAŁYCH DODATKÓW WANADU I NIOBU NA STRUKTUR I WŁACIWOCI MECHANICZNE ELIWA SFEROIDALNEGO

WPŁYW UGNIATANIA KOŁAMI CIĄGNIKA DWÓCH GLEB PIASZCZYSTEJ I PYŁOWEJ NA ICH WŁAŚCIWOŚCI RETENCYJNE

PROGNOZOWANIE WŁACIWOCI SYNTETYCZNYCH MAS FORMIERSKICH W OPARCIU O WYBRANE PARAMETRY MATERIAŁÓW FORMIERSKICH

WYZNACZANIE WARTOŚCI PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW TECHNICZNYCH NOWOCZESNYCH KOMBAJNÓW ZBOŻOWYCH PRZY UŻYCIU SSN

PORÓWNANIE WPŁYWU WYBRANYCH PARAMETRÓW CIĄGNIKA ROLNICZEGO NA JEGO DRGANIA

OCENA ZMIAN SIŁY UCIĄGU CIĄGNIKA ROLNICZEGO Z RADIALNYMI I DIAGONALNYMI OPONAMI NAPĘDOWYMI

BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII FDM

Wpływ wielkoci truskawek na wymian masy w czasie odwadniania osmotycznego. Streszczenie:

Izolacja Anteny szerokopasmowe i wskopasmowe

OCENA WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH

Badania procesu wibracyjnej selekcji nasion

Wskaniki niezawodnoci pojazdów samochodowych podlegajcych okresowym badaniom technicznym na Stacji Kontroli Pojazdów

IDENTYFIKACJA MIEJSC POMIAROWYCH OBCIĄŻEŃ OBUDOWY PÓŁOSI CIĄGNIKA ROLNICZEGO

Wpływ rodzaju obróbki termicznej na zmiany tekstury marchwi

INTERAKCJA OBCIĄŻEŃ W UKŁADZIE DWÓCH SZYB O RÓŻNYCH SZTYWNOŚCIACH POŁĄCZONYCH SZCZELNĄ WARSTWĄ GAZOWĄ

ANALIZA WYPOSAŻENIA WYBRANYCH GOSPODARSTW EKOLOGICZNYCH W CIĄGNIKI ROLNICZE

WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ PROPAGACJI FAL ULTRADŹWIĘKOWYCH

Obwody sprzone magnetycznie.

METODA OCENY OPŁACALNOŚCI WYKONANIA USŁUG NAWOŻENIA MINERALNEGO UPRAW ZBOŻOWYCH

OCENA TRAKCYJNA OPON DO UNIWERSALNEGO CIĄGNIKA ROLNICZEGO *

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D CIEKI Z PREFABRYKOWANYCH ELEMENTÓW BETONOWYCH

WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH I V KAT.

OKREŚLENIE PRĘDKOŚCI PORUSZANIA SIĘ SZKODNIKÓW Z WYKORZYSTANIEM KOMPUTEROWEJ ANALIZY OBRAZU

ZMIENNO OBCIENIA SEKCJI OBUDOWY W CIANIE ZAWAŁOWEJ

MOLIWO ZASTOSOWANIA POMIARU PRDKOCI FAL AKUSTYCZNYCH DO WYZNACZANIA PARAMETRÓW SPRYSTOCI MATERIAŁÓW SYPKICH

Transkrypt:

Małgorzata Powałka, Jerzy Buliski* Katedra Organizacji i Inynierii Produkcji *Katedra Maszyn Rolniczych i Lenych 2/ Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Wpływ technicznych parametrów opon cignikowych i sztywnoci podłoa na wielko powierzchni podparcia koła Streszczenie W pracy przedstawiono wyniki bada nad wpływem sztywnoci podłoa na wielko powierzchni podparcia koła i wartoci nacisków jednostkowych. Sformułowano równania empiryczne oraz opracowano współczynnik okrelajcy udział aktywnej czci bienika opon cignikowych w styku z podłoem. Słowa kluczowe: cignik, opony, powierzchnia styku, naciski jednostkowe. Wstp Zagadnienie wielkoci powierzchni styku opony z gleb jest czci ogólnej problematyki współpracy koła z podłoem. W zalenociach okrelajcych wartoci jednostkowych nacisków kół na gleb autorzy: Agiejkin [1959], Dajniak [1974], Kruszewski [1988], Komandi [1976], Walczyk [1992], Jakliski [1999] uwzgldniaj szereg parametrów techniczno-eksploatacyjnych opony (szeroko, rednica, cinienie, wartoci któw charakterystycznych dla danego rodzaju ogumienia), natomiast właciwoci gleby okrelane s za pomoc jednego współczynnika zwizanego w ogólny sposób z rodzajem gleby, bd nie s uwzgldniane. Brak jest zalenoci pozwalajcej na prognozowanie wielkoci jednostkowych nacisków kół w zalenoci od właciwoci podłoa, a zwłaszcza jego sztywnoci. Celem prowadzonych bada było okrelenie wpływu sztywnoci podłoa na warto powierzchni styku opon cignikowych zrónicowanych wymiarami i obcieniem. Metodyka bada Badania wykonano w warunkach laboratoryjno-polowych na nawierzchni betonowej i na glebie zrónicowanej ugnieceniem, z wykorzystaniem 3 typowych cigników rolniczych: MF255 oraz Ursus 4512 i Ursus1234. Wybrane dane techniczno-eksploatacyjne cigników zestawiono w tabeli 1. 155

Tabela 1. Wybrane dane techniczno-eksploatacyjne cigników uytych w badaniach Table 1. Selected technical and usage data of tractors used in the research Wyszczególnienie Obcienie osi Rozmiar opon Cinienie w oponie Jedn. miary Cignik MF255 Ursus 4512 Ursus 1234 przód kn 8,68 12,28 23,58 tył kn 14,30 19,49 33,84 przód cal 6.00-16 7.50-16 14.9-24 tył cal 12.4-32 13.6/12-36 18.4 R34 przód kpa P1=180, P2=210, P3=260 P1=120, P2=150 P3=180 tył kpa P1=90, P2=120, P3=160 P1=80, P2=110 P3=140 Badania laboratoryjne wykonano przy cinieniach P1, P2, P3 w oponie, natomiast badania polowe przeprowadzono przy cinieniu porednim P2. Badania polowe wykonano na piasku gliniastym, o zawartoci czci spławianych 19%, przy wilgotnoci podczas pomiarów 6,4-8,2% wagowych. Przed pomiarami pole zaorano do głbokoci 0,35 m i po 14-dniach ugniecenie odcinków pomiarowych zrónicowano wykonujc poszczególnymi cignikami 1-2-4-8 przejazdów tym samym ladem. Podczas bada mierzono wielko powierzchni styku opon cigników z podłoem planimetrujc lad odcisku opony na arkuszu papieru podstawionego pod koło. Wyniki bada Powierzchnia styku opony z betonem Uzyskane wyniki pomiarów dla nawierzchni betonowej (rys. 1) pozwalaj wysun nastpujce spostrzeenia. 0,06 cinienie P1 P2 P3 powierzchnia styku opony z betonem, [m 2 ] 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0,00 6.0-16 7.5-16 14.9-24 12.4-32 13.6/12-36 18.4R34 oznaczenie opony Rys. 1. Zmiany powierzchni styku opon cignika na nawierzchni betonowej 156

Fig. 1. Changes of contact surface of tractor tires on concrete surface Zmiana wartoci cinienia z P 1 na P 2 prowadziła do bardzo niewielkich zmian powierzchni styku opon kół przednich, mieszczc si w zalenoci od rozmiaru opony w zakresie od 1,5% do 1,8%, za w odniesieniu do kół tylnych, zmiany te wynosiły odpowiednio od 12,5% do 20,5%. Zwikszenie cinienia w ogumieniu do poziomu P3, prowadziło do zmniejszenia si powierzchni styku opon w zakresie od 9,7 do 13,3% w kołach przednich i w zakresie od 22,3% do 36,7% w kołach tylnych. Uzyskane wyniki pomiarów pozwalaj opisa wpływ okrelanych w badaniach parametrów na wielko powierzchni styku opony nastpujc zalenoci: F pb =-0,0107-0,120*B s -0,0117*D 0 +0,174*L s +0,0014*Y k +0,0215*P i R 2 =96,68%. (1) Podstawiajc szeroko ladu (B s ), długo ladu (L s ) i rednic koła (D 0 ) w metrach, obcienie koła (Y K ) w kn i cinienie w oponie (P i ) w mpa, uzyskuje si warto powierzchni styku opony z podłoem betonowym (F pb ) w m 2. Poszczególne zmienne równania s istotnie zalene na poziomie ufnoci 99%. Powierzchnia styku opony z gleb Wyniki pomiarów powierzchni styku opon cigników z gleb zrónicowan ugnieceniem przedstawia rysunek 2. 0,30 powierzchnia styku opony z gleb, F sg [m 2 ] 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 18.4R34 13.6/12-36 12.4-32 oznaczenie opony 14.9-24 7.5-16 6.0-16 kr = 1 kr = 2 kr = 4 kr = 8 Rys. 2. Wartoci powierzchni styku opon cignikowych (F sg ) z gleb zrónicowan zagszczeniem (kr) 157

Fig. 2. Values of tractor tires contact area (F sg ) with soil differentiated in terms of thickness (kr) Przeprowadzone pomiary wykazały, e najwiksze zmiany wielkoci ladu opony zachodziły po pierwszym przejedzie cignika osigajc wartoci w zalenoci od wielkoci opony od ok. 6% do ok. 19%, a przy wielokrotnym nałoeniu si przejazdów i silnym ugnieceniu powierzchni gleby, zmniejszenie powierzchni podparcia koła moe przekracza nawet 25% (opona 6.00-16). Najmniejsze zmiany powierzchni, nie przekraczajce 11%, odnotowano dla opony najwikszej 18.4R34. Z analizy statystycznej wyników pomiarowych wynika, e wielko powierzchni styku opony z gleb (F sg ) silnie zaleała od jej wymiarów i obcienia koła, natomiast wpływ rednicy koła okazał si by mało istotny, co mona opisa zalenoci: F sg = 0,3177*L s + 0,00427*Y k + 0,2177*B s - 0,104 R 2 = 99,39% (2) Gdzie: L s i B s długo i szeroko ladu opony, m Y k obcienie koła, kn. W celu uzyskania wskanika wicego wartoci powierzchni ladów opon uzyskanych na glebach zrónicowanych ugnieceniem z konstrukcyjnym wymiarem opony, wartoci pomiarowe ladów opon (F sg ) na glebie odniesiono do powierzchni całkowitej bienika opon, okrelonej na podstawie szerokoci ladu (B s ) i rednicy koła (D k ) wyraonych w metrach. Fsg Wp = ; (3) B π * D s * k Okrelone w ten sposób wartoci bezwymiarowego współczynnika, wyraaj udział aktywnej czci bienika współpracujcego z podłoem, przy uwzgldnieniu stanu podłoa i parametrów konstrukcyjnych koła. Z wykonanych pomiarów i oblicze wynika, e w zalenoci od stopnia zagszczenia gleby (kr = 1, 2, 4, 8), wartoci współczynnika Wp kształtowały si w zakresie od 0,1018 do 0,148 ( odch. stand. σ = 0,0122). Dla porównania, okrelone w analogiczny sposób wartoci współczynnika Wp dla nawierzchni betonowej kształtowały si w zakresie od 0,0051 do 0,0403 (σ = 0,0115) tj. były mniejsze od 3,6 do prawie 20-krotnie. Równoczenie uzyskane wartoci współczynnika Wp dla podłoa glebowego wykazały na niewielkie zrónicowanie dla opon osi przedniej i tylnej roz- 158

patrywanych cigników. W przekroju rozpatrywanych stanów ugniecenia gleby rónice te wynosiły rednio Wp = 0,00551, co nie przekraczało 5%. Brak statystycznie istotnych rónic (t=1,10747, p=0,280053, α=0,95) pomidzy wartociami rednimi współczynnika Wp, wyznaczonymi dla opon osi przedniej i tylnej, stanowiły podstaw do urednienia ich wartoci dla poszczególnych stanów ugniecenia gleby (rys. 3). Wp, [-] 0,145 0,140 0,135 0,130 0,125 0,120 0,115 0,110 0,105 0,100 255 4512 1234 0 1 2 3 4 5 krotno ugniecenia, kr Rys. 3. Zmiany współczynnika Wp, urednione dla kół przedniej i tylnej osi rozpatrywanych cigników na glebie zrónicowanej ugnieceniem Fig. 3. Changes of Wp coefficient, averaged for the front and back axes wheels for the discussed tractors, for the soil differentiated in terms of soil packing Rozpatrujc przedstawione wartoci współczynnika Wp mona zauway, e wraz ze wzrostem zagszczenia gleby kolejnymi przejazdami cigników, wartoci współczynnika Wp malej, przy czym bardzo zblione przebiegi zmian uzyskano dla cigników Ursus 4512 i 1234. Ponadto, wraz ze wzrostem ugniecenia gleby, rónice w wartociach współczynnika Wp dla opon wszystkich rozpatrywanych cigników zmniejszaj si a do wartoci, które mona uzna za pomijalnie małe. Potwierdza to wynikajce z wielu bada spostrzeenie, e najwikszy wpływ jednostkowych nacisków na gleb obserwuje si podczas pierwszych 2-3 przejazdów po spulchnionej roli, równoczenie, rozkład masy w agregacie prowadzcy do obcienia osi ma szczególne znaczenie w ugniatajcym oddziaływaniu kół. Zmiany powierzchni styku opony z podłoem wpływaj na wartoci powstajcych pod kołem nacisków jednostkowych (rys.4). W zalenoci stopnia zagszczenia gleby naciski jednostkowe, okrelone na podstawie powierzchni styku opon i obcienia 159

kół, były od ok. 3 do ponad 8-krotnie mniejsze ni na betonie. Równoczenie, z bada wynika, e przednie, wskie koła cigników MF255 i Ursus 4512 ugniatały gleb naciskami wikszymi ni koła tylne od ok. 100% (na glebie pojedynczym przejazdem) do ok. 130% (na glebie po 8 przejazdach). W cigniku Ursus 1234 z szerokim ogumieniem na obydwu osiach, wartoci nacisków zmieniały si w mniejszym zakresie wraz ze wzrostem ugniecenia, wynoszc odpowiednio od ok. 7% do ok. 22%. Zarówno w przypadku opon przednich jak i tylnych, zmiany powierzchni styku z gleb wynikały przede wszystkim ze wzrostu długoci ladu opony, natomiast szeroko odcisku opony na glebie wraz ze wzrostem jej zagszczenia zmieniała si w niewielkim stopniu. 500 450 naciski jednostkowe opony, [kpa] 400 350 300 250 200 150 100 50 0 6.0-16 7.5-16 14.9-24 oznaczenie opony 12.4-32 13.6/12-36 18.4R34 beton P2 kr = 8 kr = 4 kr = 2 kr = 1 Rys. 4. Zmiany wartoci nacisków jednostkowych kół na glebie zrónicowanej ugnieceniem (kr) i na betonie Fig. 4. Changes of wheels unit pressure values on soil differentiated with soil packing (kr) and on concrete W celu okrelenia moliwoci wykorzystania współczynnika Wp do prognozowania wartoci nacisków na gleb wytwarzanych opon na gleb, porównano warto- ci nacisków wyznaczonych na podstawie danych pomiarowych i okrelonych metod obliczeniow. Wyniki analizy statystycznej przeprowadzonej metod testowania hipotezy o równoci rednich nie pozwoliły odrzuci załoonej hipotezy H 0 (m 1 = m 2 ) przy t = -0,0495623 i p = 0,960686, na korzy alternatywnej (m 1 m 2 ) na poziomie 160

istotnoci α=0,05, co mona uzna, e okrelone w ten sposób wartoci jednostkowych nacisków opony na gleb dobrze odzwierciedlały stan rzeczywisty w zakresie przyjtych warunków polowych. Wnioski 1. Przeprowadzone badania laboratoryjno-polowe wykazały, e w zalenoci od obcienia osi i wymiarów ogumienia, powierzchnia styku opony z gleb silnie zagszczon (kr=8), była wiksza od ok. 3 (opona 6.00-16) do ponad 8 razy (opona 13,6/12-36) ni na betonie, znajdujc odzwierciedlenie w wartociach nacisków jednostkowych kół. 2. Opracowane równania regresyjne umoliwiaj powizanie wielkoci powierzchni styku opony z gleb z parametrami technicznymi opony, przy uwzgldnieniu sztywnoci podłoa. 3. Okrelony na podstawie wykonanych bada współczynnik Wp moe by wykorzystywany przy prognozowaniu wartoci nacisków jednostkowych kół na gleb z uwzgldnieniem jej stanu wynikajcego z ugniecenia. Bibliografia 1. Agiejkin J.S., 1959. Opredielenije dieformacji i paramietrow kontakta sziny z miagkim gruntom. Awtomobilnaja promyszlennost, nr. 5. 2. Dajniak H,.1974. Cigniki, teoria ruchu i konstruowanie. WKiŁ Warszawa. 3. Kolobov,G.G. 1966. Soil pressure measurements beneath tractor tyres. Journal of Terramechanics 3(4). 4. Komandi G. 1976. The determination of the deflection, contact area, dimensions, and load carrying capacity for driven pneumatic tires operating on concrete pavement. Journal of Terramechanics,Vol 13, No.1. 5. Kruszewski Z. 1988. Wyznaczanie nacisku wywieranego na gleb przez koło napdowe.iv.symp.im.cz.kanafojskiego. Płock. 6. Jakliski L. 1999. Modelowe oddziaływanie koła pneumatycznego na gleb. Politechnika Warszawska. Prace naukowe Mechanika z. 175. 7. Walczyk M, Walczyk J. 1992. Zastosowanie komputera do bada siły sscej i zwizłoci gleby. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. z. 404. 161

Effect of tractor tyre technical parameters and ground rigidity on the wheel ground contact area The paper presents results of investigations on the effect of tractor tyre parameters on wheel ground contact area. Studies were carried out on concrete and soil of different compaction. The measurements and calculated results enabled to determine an empirical formula describing the dependencies between the wheel ground contact area and tyre parameters. Basing on the obtained results the active tread portion coefficient of the tyre tread was determined. Key words: tractor, tyres, contact area, specific pressure. 162