Budowanie pozytywnych relacji gmina - przedsiębiorstwa energetyczne kluczowym elementem dobrego gospodarowania energią Konferencja Zarządzanie kosztami energii jako ważny element budżetu samorządu terytorialnego. Efektywność energetyczna w nowej odsłonie., Warszawa, 23 kwietnia 2015 r.
2 Gmina - definicje Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (art. 1 ust. 2) Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (art. 3 pkt 14) wspólnota samorządowa oraz odpowiednie terytorium gminy oraz związki i porozumienia międzygminne w zakresie uregulowanym ustawą o samorządzie gminnym
3 Obowiązki gminy Ustawa o samorządzie gminnym Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Ustawa - Prawo energetyczne Zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy zaopatrzenia w energię elektryczną, cieplną oraz gaz. Uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy. Planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy. Finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy. Planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.
4 Kategorie obowiązków gminy wynikające z ustawy - Prawo energetyczne Współpraca z przedsiębiorstwami energetycznymi w sporządzaniu planu rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię na terenie gminy. Obowiązki w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe. Wypłacanie dodatku energetycznego odbiorcom wrażliwym.
5 Uczestnicy procesu planowania energetycznego Przedsiębiorstwa energetyczne Gminy Samorząd województwa Plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię. Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Opiniowanie projektu założeń w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami. Badanie zgodności planów zaopatrzenia w energię i paliwa z polityką energetyczna państwa.
6 Plan rozwoju w zakresie obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię operatora systemu dystrybucyjnego Plan powinien zapewniać minimalizację nakładów i kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo energetyczne, tak aby nakłady i koszty nie powodowały w poszczególnych latach nadmiernego wzrostu cen i stawek opłat dla paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, przy zapewnieniu ciągłości, niezawodności i jakości dostaw. Plan obejmuje w szczególności: Plan rozwoju OSD elektroenergetycznego uwzględnia: przewidywany zakres dostarczania paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła; przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w tym źródeł odnawialnych; przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy połączeń z systemami gazowymi albo z systemami elektroenergetycznymi innych państw; przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii u odbiorców; przewidywany sposób finansowania inwestycji; przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów; przewidywany harmonogram realizacji inwestycji. plan rozwoju opracowany przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
7 Współpraca gmin z przedsiębiorstwami energetycznymi Przedsiębiorstwa energetyczne współpracują z gminami przy sporządzaniu planu rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię Współpraca ta ma na celu zapewnienie spójności pomiędzy planami przedsiębiorstw energetycznych a gminnymi założeniami, strategiami oraz planami zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy są zobowiązane do udostępniania nieodpłatnie przedsiębiorstwom energetycznym informacji dotyczących przedsięwzięć inwestycyjnych na terenie gminy w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci W przypadku gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji gminnych założeń do planów zaopatrzenia w ciepło, wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, dla obszaru gminy lub jej części
8 Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe Wójt (burmistrz, prezydent miasta) Opracowanie projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe. Opiniowanie przez samorząd województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami zgodności z polityką energetyczną państwa. Wyłożenie do publicznego wglądu na okres 21 dni. Powiadomienie o wyłożeniu projektu założeń w sposób przyjęty zwyczajowo w danej miejscowości. Uchwalenie przez radę gminy założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy co najmniej na okres 15 lat i aktualizuje co najmniej raz na 3 lata. Projekt założeń powinien określać: ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe; przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych; możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych; zakres współpracy z innymi gminami. złożenie wniosków, zastrzeżeń i uwag do projektu założeń przez osoby i jednostki organizacyjne zainteresowane zaopatrzeniem w paliwa gazowe i energię na obszarze gminy.
9 Sankcje za brak założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gaz. Ustawa - Prawo energetyczne nie nakłada kar dla władz gminy za brak planów założeń lub brak ich aktualizacji. Niemniej jednak: w doktrynie przyjmuje się, że podmioty, które mają interes prawny w sporządzeniu lub aktualizacji projektu założeń, w sytuacji niewykonania lub opóźnienia w wykonaniu tego obowiązku, mogą po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszeń, złożyć skargę do sądu administracyjnego; natomiast niezadowoleni takim stanem rzeczy mieszkańcy mogą zweryfikować opieszałość władz gminy w przyszłych wyborach samorządowych.
10 Projekt planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe W przypadku gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe: Wójt (burmistrz, prezydent miasta) Opracowanie projektu planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe dla obszaru gminy lub jej części. Uchwalenie przez radę gminy planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Projekt planu powinien zawierać: propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji poszczególnych systemów zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe, wraz z uzasadnieniem ekonomicznym; propozycje w zakresie wykorzystania OZE i wysokosprawnej kogeneracji; propozycję stosowania środków poprawy efektywności energetycznej; harmonogram realizacji zadań; przewidywane koszty realizacji proponowanych przedsięwzięć oraz źródło ich finansowania. Projekt planu opracowywany jest na podstawie uchwalonych przez radę tej gminy założeń i winien być z nim zgodny.
11 Umowy z przedsiębiorstwami energetycznymi W celu realizacji planu zaopatrzenia gmina może zawierać umowy z przedsiębiorstwami energetycznymi - umowa cywilnoprawna regulowana przepisami prawa cywilnego. Umowa powinna zawierać co najmniej: obowiązki przedsiębiorstwa energetycznego, sposób partycypacji gminy w działaniach przedsiębiorstwa energetycznego, zasady odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania zasady rozliczeń finansowych.
12 Planowanie i finansowanie oświetlenia miejsc publicznych, ulic, placów i dróg publicznych (ustawa - Prawo energetyczne) Cel planowania i finansowania oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy wpisuje się w ogólny cel funkcjonowania samorządu gminnego - zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty Finansowanie obejmuje koszt energii elektrycznej pobranej przez punkty świetlne oraz koszty ich budowy i utrzymania Zadanie planowania oświetlenia dotyczy wyłącznie miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy Obowiązek finansowania przez gminę oświetlenia dotyczy wyłącznie tych ulic i placów, które wchodzą w skład mienia komunalnego. Od dnia 1 stycznia 2004 r. obowiązek ten dotyczy wszystkich dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy, czyli także dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych, które nie pozostają w zarządzie gminy. Natomiast zadanie to nie obejmuje autostrad i dróg ekspresowych w rozumieniu przepisów o autostradach płatnych
13 Działania racjonalizujące zużycie energii na terenie gminy Nowe zadanie dla gmin Planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy (art. 18 ust. 1 pkt 4 ustawy - Prawo energetyczne) dodane zostało ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94 poz. 551 z późn. zm.). Cel - uwypuklenie roli przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej w opracowywanych przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) projektach założeń do planów oraz w planach zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe.
14 Dodatek energetyczny Obowiązek został wdrożony ustawą z dnia 26 lipca 2013 r. (tzw. Mały Trójpak energetyczny ) jako implementacja III pakietu liberalizacyjnego. Cel - poprawa ochrony najuboższych odbiorców energii elektrycznej oraz paliw gazowych (tzw. odbiorców wrażliwych). Dodatek energetyczny wypłacają gminy - jest to zadanie z zakresu administracji rządowej. Gminy otrzymują na ten cel (finansowanie wypłat dodatku energetycznego) dotacje celowe z budżetu państwa w granicach kwot określonych na ten cel w ustawie budżetowej. Gmina składa wojewodzie wniosek o przyznanie dotacji co kwartał, w terminie do 15 dnia miesiąca poprzedzającego dany kwartał. Gmina przedstawia wojewodzie, w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po kwartale, rozliczenie dotacji sporządzone narastająco za okres od dnia 1 stycznia do dnia kończącego dany kwartał.
15 Obszary współpracy gmin i przedsiębiorstw energetycznych Płaszczyzny współpracy: rozwój sieci lokalnych, współpraca w zakresie realizacji oświetlenia, racjonalizacja zużycia energii, rozwój nowych efektywnych źródeł en. el. i ciepła.
16 Model współpracy gmin i przedsiębiorstw energetycznych Opracowanie przez gminę dokumentów planistycznych - studium uwarunkowań i plan zagospodarowania przestrzennego. Przedstawienie ww. dokumentów przedsiębiorstwom energetycznym. Uwzględnienie ww. planów przez przedsiębiorstwa energetyczne w opracowywanych własnych planach rozwoju w zakresie obecnego i przyszłego zaopatrzenia w paliwa i energie. Opracowanie przez gminę projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe z uwzględnieniem planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych. Zapewnienie spójności pomiędzy planem planami przedsiębiorstw energetycznych a planem gminnym. Zapewnienie przez przedsiębiorstwa energetyczne realizacji i finansowania niezbędnych sieci i jednostek wytwórczych.
17 Wybrane korzyści wypływające z realizacji gminnego planu energetycznego Minimalizacja kosztów zaopatrzenia w nośniki energii w wyniku realizacji gminnych planów energetycznych. Określenie na etapie planu energetycznego gminy zasięgu sieci energetycznych, ciepłowniczych i gazowych. Stworzenie warunków do opracowania lub aktualizacji planów rozwojowych przedsiębiorstw energetycznych. Zapewnienie prawidłowego uwzględnienia kosztów wynikających z kosztów rozwoju i modernizacji przy opracowywaniu taryf. Określenie ekonomicznie uzasadnionych warunków przyłączenia nowych odbiorców do sieci.
18 Podsumowanie Posiadanie przez gminę do planu zaopatrzenia w ciepło, en. el. i paliwa gazowe daje wiele korzyści, w tym: wpływa na wzrost bezpieczeństwa energetycznego gminy, ułatwia dostęp do środków UE i innych funduszy, a przede wszystkim przyciąga potencjalnych inwestorów, którzy z kolei są potencjalnymi klientami przedsiębiorstw energetycznych. Brak założeń do ww. planu zaopatrzenia natomiast nie pozwala przedsiębiorstwom energetycznym racjonalnie planować rozwoju infrastruktury energetycznej. odbiorcy na terenie gminy, która nie opracowała projektu założeń mogą ponosić wyższe koszty opłat przyłączeniowych; uwzględnienie w taryfie przedsiębiorstwa energetycznego kosztów realizacji inwestycji zawartych w planie rozwoju - wpływ na poziom cen i stawek opłat. Co z kolei prowadzi do wniosku: Skorelowane działania gminy i przedsiębiorstw energetycznych są podstawowym elementem dobrego gospodarowania energią w ujęciu lokalnym.
Dziękuję za uwagę Pl. Trzech Krzyży 3/5 00-507 Warszawa Tel. +48 22 693 50 00 Fax. +48 22 693 40 46 Email. mg@mg.gov.pl Web www.mg.gov.pl