O zaliczeniu do kategorii wydatków strukturalnych nie decyduje paragraf tradycyjnej klasyfikacji budżetowej, tylko cel poniesienia wydatku. Europejska polityka regionalna Podstawowym celem polityki regionalnej jest dążenie do spójności regionalnej. Duże zróżnicowanie regionalne jest niekorzystne dla obszarów biednych i bogatych, a także dla całej wspólnoty. Polityka regionalna realizowana jest między innymi w ramach funduszy strukturalnych. Cele polityki strukturalnej dotyczą między innymi: restrukturyzacji regionów przemysłowych, rozszerzania produkcji na obszarach wiejskich, pomocy w poszukiwaniu pracy, poprawy warunków życia. Cele te powinny być realizowane z udziałem funduszy unijnych i krajowych - państwa członkowskiego. Wydatki strukturalne (WS) - to wydatki poniesione w związku z realizacją celu - określonego i opisanego w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 października 2007 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych (Dz. U. Nr 209, poz. 1511). Sprawozdanie RB-WS należy do grupy sprawozdań sporządzanych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 115, poz. 781, z 2007 r., Dz. U. Nr 14, poz. 88, z 2008 r., Dz. U. Nr 16, poz. 100). 1 / 6
Jest to roczne sprawozdanie o wydatkach strukturalnych poniesionych przez jednostki sektora finansów publicznych. Celem tego sprawozdania jest dostarczenie informacji o kształtowaniu wydatków w obszarach strukturalnych po przystąpieniu Polski do UE. Ma ono udowodnić Komisji Europejskiej, że poziom wydatków jest nie mniejszy niż przed przystąpieniem (przy wykorzystaniu pomocy). Sprawozdanie sporządzają jednostki sektora finansów publicznych (podsektora rządowego i samorządowego). Do sporządzania i przekazywania sprawozdania w imieniu jednostki w zakresie wydatków strukturalnych są obowiązani: 1. przewodniczący zarządów jednostek samorządu terytorialnego, którzy wykazują wydatki zbiorcze, skonsolidowane, obejmujące również wydatki samorządowych instytucji kultury i zakładów opieki zdrowotnej utworzonych na podstawie odrębnych ustaw oraz wydatki z funduszy celowych, których są dysponentami, 2. dysponenci środków budżetu państwa wszystkich stopni, którzy wykazują wydatki łączne, skonsolidowane, obejmujące wydatki wszystkich jednostek organizacyjnych, państwowych instytucji kultury i zakładów opieki zdrowotnej utworzonych na podstawie odrębnych ustaw oraz wydatki ze środków funduszy celowych, których są dysponentami., 3. dysponenci państwowych funduszy celowych posiadających osobowość prawną, 4. państwowe szkoły wyższe, 5. jednostki badawczo-rozwojowe, 6. Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, 7. państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a i b, w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego. 2 / 6
Zasady sporządzania sprawozdań budżetowych Zadania publiczne realizowane przez różne podmioty finansowane są z różnych źródeł. Dla uzyskania informacji o zakresie realizacji poszczególnych zadań, stopnia wykorzystania środków publicznych oraz sporządzenia zbiorczych informacji o przebiegu wykonywania budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego, konieczne jest stosowanie określonych kryteriów klasyfikacyjnych. Jednostki organizacyjne jednostek sektora finansów publicznych oraz jednostki przez nie nadzorowane sporządzają sprawozdania RB-WS, które przekazują w terminie do dnia 31 marca po upływie okresu sprawozdawczego właściwej jednostce, która sporządzi sprawozdanie łączne/zbiorcze. Jednostka sektora finansów publicznych sporządza sprawozdanie z wydatków poniesionych z krajowych środków publicznych będących w dyspozycji jednostki na realizację celu (projektu, działania, zadania). Krajowe środki publiczne będące w dyspozycji jednostki, to; - środki budżetowe, - środki własne, - dotacje, - pożyczki, - kredyty, - inne, np. z emisji papierów wartościowych, przychody z prywatyzacji, darowizny. 3 / 6
Do krajowych środków publicznych nie zalicza się środków pochodzących z UE, np. środków funduszy przedakcesyjnych - PHARE, ISPA i SAPARD, środków funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Inicjatyw Wspólnotowych, Europejskiego Funduszu Rybackiego, Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz środków poakcesyjnych - Transistion Facility, Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz Szwajcarskiego Mechanizmu Finansowego. W celu wyodrębnienia wydatków strukturalnych z wydatków poniesionych w danym okresie sprawozdawczym, jednostka powinna prowadzić dodatkową ewidencję wydatków strukturalnych - odpowiednio do przepisów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont i przepisów w sprawie zasad gospodarki finansowej. Można rozbudować ewidencję analityczną lub stworzyć rejestry pozabilansowe. Poniższe wyjaśnienia i komentarze opracowano na podstawie obowiązujących aktów prawnych wydanych jako realizacja postanowień ustawy o finansach publicznych oraz materiałów pomocniczych zamieszczonych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów w kolejnych zakładkach Finanse Publiczne/Budżet Państwa/Klasyfikacja wydatków strukturalnych. Wydatkiem strukturalnym jest każdy wydatek poniesiony z krajowych środków publicznych, związany z wykonywaniem zadań, który można zaklasyfikować do jednego z kodów klasyfikacji wydatków strukturalnych. W przypadku realizacji zadań finansowanych z udziałem środków UE wykazuje się jako wydatki strukturalne publiczny wkład krajowy, wydatki z końcówką paragrafu 9" lub 0" gdy wydatki nie 4 / 6
są zaliczane do kwalifikowanych (wydatki zaliczone do paragrafu z końcówką 8" nie są wydatkami strukturalnymi). O zaliczeniu do kategorii wydatków strukturalnych nie decyduje paragraf tradycyjnej klasyfikacji budżetowej, tylko cel poniesienia. Dla przykładu zakup kredy w paragrafie 4210 nie jest wydatkiem strukturalnym, ale zakup wyposażenia - stolik pod komputer może być wydatkiem strukturalnym w obszarze związanym z celem nabycia, zarządzaniem szkołą (obszar II. Kod 11 lub 12, czy jako pomoc dydaktyczna kod 13 lub obszar XIII Inwestycje w infrastrukturę społeczną kategoria 75 - infrastruktura edukacji). Problemy klasyfikacyjne wynikają z innego znaczenia niektórych terminów w potocznym używaniu, a znaczenia przypisanego w objaśnieniach stosowanych pojęć. Popatrzmy: Wyposażenie w środki i zasoby - zakup i dostawa towarów, usług niezbędnych do pełnienia funkcji i prowadzenia działalności bezpośrednio związanych z operacją lub do osiągnięcia celów operacji". Przykład: towary, sprzęt teleinformatyczny i multimedialny wraz z oprogramowaniem, grunty; usługi: doradztwo, wartości niematerialne i prawne, np. patenty, dostęp do sieci internetowej. Przytoczone przykłady zaczerpnięte z rozporządzenia MF z dnia 26 października 2007 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych (Dz. U. Nr 209, poz. 1511) nie są moim zdaniem w pełni jednoznaczne. Zakupione patenty to nie są nabyte usługi, ale uzyskanie patentu czy znaku firmowego. Jak interpretować dostęp do sieci - czy jako instalację czy opłaty bieżące? Prawidłowe stosowanie jakiejkolwiek klasyfikacji uzależnione jest od sprecyzowania kryteriów 5 / 6
klasyfikacyjnych ze wskazaniem pozycji granicznych lub przynależnych do kilku grup w zależności od okoliczności. Spostrzeżenia Autorki potwierdzają ukazujące się urzędowe wyjaśnienia i interpretacje na zadawane pytania oraz zmiany, jakie są dokonywane w starej klasyfikacji budżetowej (paragrafowej) oraz w wydatkach strukturalnych. 6 / 6