Ceny komunikacji miejskich w miastach wojewódzkich w Polsce w 2009 roku

Ceny komunikacji miejskich w miastach wojewódzkich w Polsce w 2009 roku Kamil Żmijewski

Spis treści 1. WSTĘP... 2 2. ZESTAWIENIE CEN KOMUNIKACJI PUBLICZNYCH BADANYCH MIAST... 3 2.1. SZCZECIN... 3 2.2. GDAOSK... 3 2.3. OLSZTYN... 4 2.4. ZIELONA GÓRA... 4 2.5. GORZÓW WLKP... 4 2.6. POZNAO... 5 2.7. TORUO... 5 2.8. BYDGOSZCZ... 5 2.9. ŁÓDŹ... 6 2.10. WARSZAWA... 6 2.11. BIAŁYSTOK... 6 2.12. WROCŁAW... 7 2.13. GOP... 7 2.14. OPOLE... 7 2.15. KIELCE... 8 2.16. KRAKÓW... 8 2.17. LUBLIN... 8 2.18. RZESZÓW... 9 2.19. PODSUMOWANIE... 9 3. ANALIZA... 9 3.1. ANALIZA cz. I... 10 3.1.1. KRÓTKI ODCINEK W CENTRUM MIASTA... 10 3.1.2. DŁUGI ODCINEK Z PERYFERII DO CENTRUM MIASTA... 11 3.1.3. PODRÓŻ DO CENTRUM Z PRZESIADKĄ... 12 3.1.4. PODSUMOWANIE cz. I... 13 3.2. ANALIZA cz. II... 15 3.2.1. BILET 24H... 15 3.2.2. BILET SIECIOWY, MIESIĘCZNY, IMIENNY... 16 3.2.4. PODSUMOWANIE cz. II... 18 4. WYNIKI... 19 Materiały źródłowe:... 20 1

1. WSTĘP Analiza ma na celu porównanie cen biletów komunikacji publicznych 18 miast, pełniących funkcje stołeczne w 16 województwach Polski. Z 2 województw (kujawsko-pomorskiego i lubuskiego) do badanej grupy wliczono w sumie 4 miasta, gdyż funkcje stołeczne zostały tam rozdzielone. W woj. śląskim istnieje jeden zakład komunikacji obsługujący cały GOP. Ceny biletów wykorzystane w poniższym opracowaniu pochodzą ze storn internetowych poszczególnych przewoźników, stan aktualny na dzieo 15 września 2009 roku. Na potrzeby analizy porównano ceny biletów: a) normalnych o najniższych przedziałach czasowych b)dobowych c) miesięcznych, sieciowych, imiennych Tab.1. Miasta poddane badaniu. Lp. Województwo Miasto 1 Dolnośląskie Wrocław 2 Kujawsko Pomorskie Toruo, Bydgoszcz 3 Lubelskie Lublin 4 Lubuskie Zielona Góra, Gorzów WLKP 5 Łódzkie Łódź 6 Małopolskie Kraków 7 Mazowieckie Warszawa 8 Opolskie Opole 9 Podkarpackie Rzeszów 10 Podlaskie Białystok 11 Pomorskie Gdaosk 12 Śląskie GOP 13 Świętokrzyskie Kielce 14 Warmiosko Mazurskie Olsztyn 15 Wielkopolskie Poznao 16 Zachodniopomorskie Szczecin 2

2. ZESTAWIENIE CEN KOMUNIKACJI PUBLICZNYCH BADANYCH MIAST 2.1. SZCZECIN Tab.2. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Szczecinie 20 minut 2,20 60 minut 3,40 120 minut 4,40 24h 11,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 138,00*/150,00 * - Przewoźnik oferuje także bilet miesięczny, sieciowy tylko na linie dzienne w cenie 84,00 zł Źródło: http://www.zditm.szczecin.pl/ceny.php Bilety czasowe obowiązują na linie zwykłe, dzienne, tramwajowe lub autobusowe, z możliwością przesiadek. Istnieją osobne bilety na linie pośpieszne, które są 2 x droższe od biletów na linie zwykłe. Bilety dobowe obowiązują na wszystkie linie, oprócz specjalnych. Sieciowe bilety miesięczne upoważniają do korzystania z wszystkich linii dziennych. Natomiast chcąc korzystad z linii nocnych, należy nabyd odpowiednio droższą (138,00 zł) sieciówkę na wszystkie linie (dzienne i nocne). 2.2. GDAOSK Tab.3. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Gdaosku Jednorazowy 2,50 60 minut 3,00 24h 10,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 90,00* / 101,00 *- na linie zwykłe, pospieszne i nocne. Dostępny jest także bilet miesięczny na zwykłe linie w cenie 84,00 Źródło: http://www.ztm.gda.pl/taryfa.html Bilet jednorazowy obowiązuje jedynie na linie dzienne, zwykłe. Taki sam bilet na linie nocne kosztuje 3,50 zł. Podobna sytuacja dotyczy biletu 1h. Na linie nocne, bilet jest droższy o 1,00 zł. Miasto Gdaosk oferuje szereg kombinacji biletu miesięcznego. Najtaosza sieciówka kosztuje 76,00 zł, upoważnia do poruszania się na liniach zwykłych w granicach miasta, od poniedziałku do piątku. Dopłacając 8,00 zł usługa zostaje rozszerzona na wszystkie dni tygodnia. Bilet miesięczny upoważniający do korzystania ze wszystkich możliwych połączeo w obrębie miasta, we wszystkie dni tygodnia kosztuje 90,00 zł. 3

2.3. OLSZTYN Tab.4. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Olsztynie Jednorazowy 2,40 24h 9,00 Miesięczny, sieciowy, na okaziciela 98,00/124,00 Źródło: http://www.mpkolsztyn.pl/site/page.php?id_menu=184 Bilet jednorazowy obowiązuje w całym mieście na wszystkie linie dzienne. Na linie nocne jest droższy o 2,20 zł. Bilet 24h, podobnie jak bilet miesięczny, obowiązuje na wszystkie linie. 2.4. ZIELONA GÓRA Tab.5. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Zielonej Górze Jednorazowy 2,00 24h 8,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 68,00/150,00 Źródło: http://www.mzk.zgora.pl/index.php?bmf2ptcmbgfuzz1wba== Bilet jednorazowy obowiązuje w całym mieście na wszystkie linie dzienne. Na liniach nocnych jest droższy o 3,00 zł. Bilet 24h, podobnie jak bilet miesięczny, obowiązuje na wszystkie linie. 2.5. GORZÓW WLKP Tab.6. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Gorzowie WLKP Jednorazowy 2,10 24h 11,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 80,00/140,00 Źródło: http://www.mzk-gorzow.com.pl/download/cennik.pdf Bilety obowiązują na wszystkie linie w granicach miasta i do niektórych miejscowości podmiejskich. 4

2.6. POZNAO Tab.7. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Poznaniu Jednorazowy do 10 przyst./ powyżej 10 2,20/3,60 15 minut 2,00 30 minut 3,60 60 minut 5,80 24h 13,20 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 81,00/112,00 Źródło: http://www.mpk.poznan.pl/bilety/taryfy-oplat Przewoźnik nie różnicuje biletów na dzienne i nocne. Na linie specjalne obowiązuje dopłata. Oprócz biletów czasowych oferowane są także bilety przystankowe. Można nabyd bilet jednorazowy do 10 przystanków lub więcej niż 10 (bilety nie obowiązują na liniach pośpiesznych). 2.7. TORUO Tab.8. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Toruniu Jednorazowy 2,40 24h 9,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 140,00*/160,00 *- Bilet wyłącznie na linie dzienne 76,00 zł Źródło: http://mzk-torun.pl/index.php/cennik/ Karnet miesięczny obowiązuje na linie dzienne i nocne. Istnieje możliwośd nabycia biletu miesięcznego wyłącznie na linie dzienne w cenie 76,00 zł. 2.8. BYDGOSZCZ Tab.9. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Bydgoszczy Jednorazowy 2,60 60 minut (przesiadkowy) 2,60 24h 12,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 120*/ 140 *- na linie zwykłe, nocne i międzygminne. Dostępny jest także bilet miesięczny wyłącznie na linie dzienne w cenie 100,00 zł Źródło: http://www.zdmikp.bydgoszcz.pl/?id=komunikacja_ceny_biletow Bilet jednorazowy obowiązuje na linie zwykłe i przyspieszone. Na linie nocne bilet kosztuje 5,20 zł. Karnet miesięczny obowiązuje na wszystkie linie, w tym nocne i międzygminne. Istnieje możliwośd nabycia biletu miesięcznego wyłącznie na linie dzienne w cenie 100,00 zł. 5

2.9. ŁÓDŹ Tab.10. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Łodzi Jednorazowy 1,80 10 minut 1,70 30 minut 2,40 24h 9,60 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 88,00/100,00 Źródło: http://www.mpk.lodz.pl/showarticleslist.action?category=1095 Przewoźnik oferuje zarówno bilety czasowe jak i jednorazowe. Każdy rodzaj biletu upoważnia do podróżowania na wszystkich liniach, także nocnych. 2.10. WARSZAWA Tab.11. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Warszawie Jednorazowy Stefa I / Strefa I i II 2,80/4,20 20 minut 2,00 40 minut 2,80 60 minut 4,00 90 minut 6,00 24h Strefa I / Stefa I i II 9,00/14,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 78,00 (116,00 I i II strefa)/140,00 I i II stefa Źródło: http://www.ztm.waw.pl/?c=110&l=1 Warszawa podzielona jest na II strefy. Pierwsza obejmuje centrum, druga tereny położona poza centrum. Bilety czasowe uprawniają do nieograniczonej liczby przejazdów w ciągu X minut od momentu skasowania. Obowiązują na liniach dziennych i nocnych w obydwóch strefach. Bilety jednorazowe uprawniają do przejazdu jednym środkiem transportu od momentu skasowania do ostatniego przystanku lub stacji dla wysiadających, nie dłużej jednak niż przez 120 minut. Bilety obowiązują zarówno na liniach dziennych jak i nocnych. 2.11. BIAŁYSTOK Tab.12. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Białymstoku Jednorazowy 2,00 24h 8,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 64,00/90,00 Źródło: http://www.komunikacja.bialystok.pl/taryfy_przewozowe.asp Na liniach nocnych obowiązują jedynie bilety jednorazowe nocne, w cenie 4,00 zł. Bilet 24h obowiązuje tylko na liniach dziennych. 6

2.12. WROCŁAW Tab.13. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej we Wrocławiu Jednorazowy 2,40 24h 8,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 80,00/170,00 Źródło: http://www.mpk.wroc.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=171&itemid=37 Bilet jednorazowy na linie nocne i pospieszne kosztuje 2,80 zł. Bilet 24h obowiązuje na wszystkich liniach dziennych. Karnet miesięczny obowiązuje na liniach dziennych i pośpiesznych. 2.13. GOP Tab.14. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w GOP-ie Jednorazowy ( w granicach jednego miasta, gminy) 2,40 24h 12,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 88,00/120,00 Źródło: http://www.kzkgop.pl/cennik/oplaty/ Bilety obowiązują zarówno na liniach nocnych, jak i dziennych. Bilet jednorazowy za 2,40 zł upoważnia do poruszania się w granicach jednego miasta. 2.14. OPOLE Tab.15. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Opolu Jednorazowy 2,30 Jednodniowy sieciowy dzienny 7,50 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 88,00/126,50 Źródło: http://www.mzkopole.pl/mzk_cennik.html Bilet jednorazowy uprawnia do przejazdu jednej osoby w jedną stronę na liniach autobusowych dziennych w granicach administracyjnych Opola. W Opolu odpowiednikiem biletu 24h jest jednorazowy bilet sieciowy uprawniający jedną osobę do niekontrolowanej liczby przejazdów w ciągu dnia na liniach komunikacyjnych dziennych w granicach administracyjnych Opola, z wyłączeniem linii specjalnych. Bilet jednorazowy nocny kosztuje 6,40 zł. Karnety miesięczne nie obowiązują na liniach nocnych i specjalnych. 7

2.15. KIELCE Tab.16. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Kielcach Jednorazowy 2,00 24h 7,60 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 104,00*/137,00 *- bilet sieciowy, miesięczny imienny na liniach relacji praca-dom, szkoła dom kosztuje 64,00 zł Źródło: http://ztm.kielce.pl/pl/strona.php?pokaz=taryfa_oplat Bilety obowiązują na liniach dziennych i nocnych. Przewoźnik wprowadził 2 kategorie biletu miesięcznego. Pierwsza zezwala na poruszanie się liniami relacji praca-dom lub szkoła-dom i jest taosza (64,00). Bilet miesięczny sieciowy to wydatek 104,00 zł. 2.16. KRAKÓW Tab.17. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Krakowie Jednorazowy 2,50 60 minutowe 3,10 90 minutowe 5,00 24h 10,40 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 88,50/152,00 Źródło: http://www.mpk.krakow.pl/default.aspx?docid=218 Bilety obowiązują na liniach nocnych i dziennych. 2.17. LUBLIN Tab.18. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Lublinie Jednorazowy 2,00 24h 10,00 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 84,00/130,00 Źródło: http://www.mpk.lublin.pl/index.php?sid=cennik01092009 Bilety obowiązują na liniach nocnych i dziennych. 8

2.18. RZESZÓW Tab.19. Ceny biletów miejskiej komunikacji publicznej w Rzeszowie Jednorazowy 2,10 60 minutowy 3,60 24h 8,20 Miesięczny, sieciowy, imienny / okaziciel 114,00/ - Źródło: http://www.mpk.rzeszow.pl/ Bilety obowiązują na liniach nocnych i dziennych. 2.19. PODSUMOWANIE W przebadanej grupie aż 10 przewoźników posiada w swej ofercie wyłącznie bilety jednorazowe-brak biletów czasowych. Bilety jednorazowe to takie, które uprawniają do przejazdu jedną linią, dowolną ilośd przystanków. Do powyższej grupy przynależą następujące miasta: Białystok, GOP, Gorzów WLKP, Kielce, Lublin, Olsztyn, Opole, Toruo, Wrocław, Zielona Góra. Cztery miasta (Bydgoszcz, Gdaosk, Kraków, Rzeszów) korzystają z biletów czasowych i jednorazowych. Podstawę stanowią jednak bilety jednorazowe, ponieważ najniższy nominał biletu czasowego to aż 60 minut. Ostatnia grupę tworzą miasta, które postawiły wyłącznie lub przede wszystkim na bilety czasowe, są to: Poznao, Łódź i Warszawa. Poza Opolem, wszystkie miasta oferują bilety 24h. W Opolu można nabyd bilet jednorazowy sieciowy - uprawniający jedną osobę do niekontrolowanej liczby przejazdów w ciągu dnia na liniach komunikacyjnych dziennych w granicach administracyjnych miasta, z wyłączeniem linii specjalnych. W Warszawie komunikacja miejska podzielona jest na II strefy, rozróżnienie to dotyczy również biletów 24h. Wszystkie miasta oferują bilety miesięczne imienne. 3. ANALIZA Analiza została podzielona na II części. I dotyczy biletów jednorazowych lub/i krótkookresowych ( 60min). II cz. dotyczy biletów okresowych: 24h i miesięcznych, sieciowych. Wyniki zostaną zestawione w tabeli. Za pierwsze miejsce, przewoźnik z danego miasta, otrzyma jeden punkt, za drugie dwa punkty itd. Im mniej zdobytych punktów, tym taosza komunikacja. 9

3.1. ANALIZA cz. I Częśd I polegad będzie na skonfrontowaniu rodzajów biletów i ich cen, oferowanych przez przewoźników w poszczególnych miastach, z trzema hipotetycznymi sytuacjami, z którymi na co dzieo borykają się mieszkaocy największych aglomeracji Polski, mianowicie: 1) Pasażer pokonuje krótki (<10 przystanków/<10 minut) odcinek w centrum miasta 2) Pasażer przedostaje się z peryferii miasta do centrum (>10 przystanków/ >15 minut ale <30 minut), drogę pokonuje jednym środkiem transportu nie przesiada się 3) Pasażer przedostaje się z peryferii miasta do centrum z jedna przesiadką. Odcinki nie są równe. Pierwszy jest dłuższy (>10 przystanków/>20 minut ale <30 minut), drugi jest krótszy(<10 przystanków/<10 minut). Przejazd wraz z przesiadka mieści się w granicach 1h. Człowiek jako homo economicus wybiera najtaoszy bilet spełniający powyższe kryterium. 3.1.1. KRÓTKI ODCINEK W CENTRUM MIASTA Pasażer pokonuje krótki (<10 przystanków/<10 minut) odcinek w centrum miasta. W czternastu pośród badanych miast, pasażer zakupił bilet jednorazowy, w pozostałych czterech bilet czasowy (tab. 20). Z analizy wynika, iż na krótkie dystanse najtaniej podróżuje się w Łodzi. Tamtejsze MPK oferując bilet 10 minutowy za 1,70 zł jest pod tym względem bezkonkurencyjne. Dopłacając 0,30 zł odcinek tej samej długości można pokonad w następujących miastach: Białystok, Kielce, Lublin, Poznao, Warszawa i Zielona Góra. W badanym przypadku najgorzej wypada Bydgoszcz oferując bilet jednorazowy za 2,60 zł, zaraz po niej Gdaosk i Kraków (bilet jednorazowy za 2,50 zł). 10

Tab.20. Rodzaje i ceny biletów spełniające kryterium 1. Lp. Miasto Pkt. 1 Łódź czasowy 10 min 1,7 1 2 Kielce jednorazowy 2 2 3 Zielona Góra jednorazowy 2 2 4 Białystok jednorazowy 2 2 5 Lublin jednorazowy 2 2 6 Poznań czasowy 15 min 2 2 7 Warszawa czasowy 20 min 2 2 8 Rzeszów jednorazowy 2,1 3 9 Gorzów WLKP jednorazowy 2,1 3 10 Szczecin czasowy 20 min 2,2 4 11 Opole jednorazowy 2,3 5 12 Wrocław jednorazowy 2,4 6 13 Olsztyn jednorazowy 2,4 6 14 Toruń jednorazowy 2,4 6 15 GOP jednorazowy 2,4 6 16 Gdańsk jednorazowy 2,5 7 17 Kraków jednorazowy 2,5 7 18 Bydgoszcz jednorazowy 2,6 8 3.1.2. DŁUGI ODCINEK Z PERYFERII DO CENTRUM MIASTA Pasażer przedostaje się z peryferii miasta do centrum (>10 przystanków/ >20 minut ale <30 minut), drogę pokonuje jednym środkiem transportu nie przesiada się W piętnastu pośród badanych miast pasażer zakupił bilet jednorazowy, jedynie w trzech wybór padł na czasowy (tab. 21). W analizowanej sytuacji najtaosza, po raz kolejny, okazuje się komunikacja w Łodzi. Kupując bilet jednorazowy za 1,80 zł można dojechad do centrum z najdalszych rubieży miasta. Za Łodzią znajduje się grupa miast (Białystok, Kielce, Lublin, Zielona Góra), w których za tą samą usługę trzeba zapłacid 0,20 zł więcej. Na drugim biegunie znajduje się Poznao, w którym przejazd z peryferii do centrum kosztuje aż 3,60 zł. Jest to dwukrotnośd ceny biletu w Łodzi! Nieco taniej, chod nadal drogo jest w Szczecinie, tam kupując bilet 30 min trzeba zapłacid 3,40 zł. 11

Tab.21. Rodzaje i ceny biletów spełniające kryterium 2. Lp. Miasto Pkt. 1 Łódź jednorazowy 1,8 1 2 Kielce jednorazowy 2 2 3 Zielona Góra jednorazowy 2 2 4 Białystok jednorazowy 2 2 5 Lublin jednorazowy 2 2 6 Rzeszów jednorazowy 2,1 3 7 Gorzów WLKP jednorazowy 2,1 3 8 Opole jednorazowy 2,3 4 9 Wrocław jednorazowy 2,4 5 10 Olsztyn jednorazowy 2,4 5 11 Toruń jednorazowy 2,4 5 12 GOP jednorazowy 2,4 5 13 Gdańsk jednorazowy 2,5 6 14 Kraków jednorazowy 2,5 6 15 Bydgoszcz jednorazowy 2,6 7 16 Warszawa czasowy 40 min 2,8 8 17 Szczecin czasowy 60 min 3,4 9 18 Poznań czasowy 30 min* 3,6 10 *- ZTM Poznao oferuje także bilet jednorazowy przystankowy powyżej 10 przystanków w tej samej cenie. 3.1.3. PODRÓŻ DO CENTRUM Z PRZESIADKĄ Pasażer podróżuje z peryferii miasta do centrum z jedna przesiadką. Odcinki nie są równe. Pierwszy jest dłuższy (>10 przystanków/>20 minut ale <30 minut), drugi jest krótszy(<10 przystanków/<10 minut). Przejazd wraz z przesiadka mieści się w granicach 1h. W dziesięciu miastach, pasażer skorzysta z 2 biletów jednorazowych. W sześciu wybierze bilet czasowy 1h, natomiast w dwóch pozostałych zastosuje kombinację biletu czasowego i przystankowego (tab. 22). Podróż do centrum z jedną przesiadką najbardziej opłaca się w Gdaosku i Krakowie. Wystarczy nabyd jeden bilet 1h w cenie odpowiednio 3,00 zł Gdaosk i 3,10 zł Kraków. Najdrożej jest w Poznaniu, gdzie pomimo zastosowania kombinacji biletu czasowego i jednorazowego cena jest prawie dwa razy większa niż w Gdaosku. 12

Tab.22. Rodzaje i ceny biletów spełniające kryterium 3. Lp. Miasto Pkt. 1 Gdańsk 1 x czasowy 60 min 3 1 2 Kraków 1 x czasowy 60 min 3,1 2 3 Szczecin 1 x czasowy 60 min 3,4 3 4 Łódź 1 x jednorazowy + czasowy 10 min 3,5 4 5 Bydgoszcz 1 x czasowy 60 min 3,6 5 6 Rzeszów 1 x czasowy 60 min 3,6 5 7 Kielce 2 x jednorazowy 4 6 8 Zielona Góra 2 x jednorazowy 4 6 9 Białystok 2 x jednorazowy 4 6 10 Lublin 2 x jednorazowy 4 6 11 Wrocław 2 x jednorazowy 4 6 12 Warszawa 1 x czasowy 60 min 4 6 13 Gorzów WLKP 2 x jednorazowy 4,2 7 14 Opole 2 x jednorazowy 4,6 8 15 Olsztyn 2 x jednorazowy 4,8 9 16 Toruń 2 x jednorazowy 4,8 9 17 GOP 2 x jednorazowy 4,8 9 18 Poznań 1 x czasowy 15 min + jednorazowy >10 przyst. 5,6 10 3.1.4. PODSUMOWANIE cz. I Zbiorcze zestawienie punktacji oraz zastawienie wyników sumarycznych dla I cz. analizy przedstawiono w tabeli 23. i 24. Bezapelacyjnie najtaoszą komunikacją publiczną spośród badanych miast, w I cz. analizy, jest MPK Łódź. Przewoźnik zwycięstwo zawdzięcza bardzo wygodnemu i taniemu biletowi 10 minutowemu, a także niskiej cenie biletu jednorazowego. Do tanich komunikacji zaliczyd można także przewoźników z Białegostoku, Kielc, Lublina, Zielonej Góry i Rzeszowa. Komunikacja publiczna tych miast, za wyjątkiem Rzeszowa, opiera się na biletach jednorazowych bez limitu czasu. Grupę miast o średnich cenach za przewozy otwiera stolica, na dalszych miejscach znajdują się komunikacje z: Gorzowa WLKP, Wrocławia, Szczecina, Gdaoska i Krakowa. Najdroższa komunikacja jest w Poznaniu, nieco taosza w Bydgoszczy, GOP-ie, Toruniu i Olsztynie. ZTM Poznao oferuje stosunkowo tanie bilety na krótkie kilkuminutowe odcinki, ale za to na trasach długich i z przesiadkami relatywnie droższe. Bydgoszcz stosuje odwrotną politykę - droższe bilety na krótkie odcinki i taosze na dłuższe (podobną strategię stosują przewoźnicy z Gdaoska i Krakowa). 13

Tab.23. Zbiorcze zestawienie punktacji z trzech analizowanych sytuacji. Lp. Sytuacja 1 Sytuacja 2 Sytuacja 3 Miasto Pkt. Miasto Pkt. Miasto Pkt. 1 Łódź 1 Łódź 1 Gdańsk 1 2 Kielce 2 Kielce 2 Kraków 2 3 Zielona Góra 2 Zielona Góra 2 Szczecin 3 4 Białystok 2 Białystok 2 Łódź 4 5 Lublin 2 Lublin 2 Bydgoszcz 5 6 Poznań 2 Rzeszów 3 Rzeszów 5 7 Warszawa 2 Gorzów WLKP 3 Kielce 6 8 Rzeszów 3 Opole 4 Zielona Góra 6 9 Gorzów WLKP 3 Wrocław 5 Białystok 6 10 Szczecin 4 Olsztyn 5 Lublin 6 11 Opole 5 Toruń 5 Wrocław 6 12 Wrocław 6 GOP 5 Warszawa 6 13 Olsztyn 6 Gdańsk 6 Gorzów WLKP 7 14 Toruń 6 Kraków 6 Opole 8 15 GOP 6 Bydgoszcz 7 Olsztyn 9 16 Gdańsk 7 Warszawa 8 Toruń 9 17 Kraków 7 Szczecin 9 GOP 9 18 Bydgoszcz 8 Poznań 10 Poznań 10 Tab.24. Punkty zgromadzone przez przewoźników w poszczególnych miastach w I cz. analizy. Lp. Miasto Pkt. 1 Łódź 6 2 Kielce 10 3 Zielona Góra 10 4 Białystok 10 5 Lublin 10 6 Rzeszów 11 7 Gorzów WLKP 13 8 Gdańsk 14 9 Kraków 15 10 Warszawa 16 11 Szczecin 16 12 Opole 17 13 Wrocław 17 14 Olsztyn 20 15 Toruń 20 16 GOP 20 17 Bydgoszcz 20 18 Poznań 22 14

3.2. ANALIZA cz. II Druga częśd analizy poświecona jest biletom okresowym: dobowym i miesięcznym imiennym. 3.2.1. BILET 24H Bilet sieciowy ważny przez okres 24h oferowany jest przez wszystkich przewoźników za wyjątkiem Opola, w którym w miejsce biletu dobowego wprowadzono bilet jednorazowy sieciowy. Bilet ten upoważnia do niekontrolowanej liczby przejazdów na liniach komunikacyjnych dziennych w granicach administracyjnych Opola, z wyłączeniem linii specjalnych. Bilet traci ważnośd wraz z koocem dnia. Ciekawa sytuacja jest też w Białymstoku, gdzie bilet traci ważnośd po 24h od skasowania, ale nie upoważnia do przejazdu na liniach nocnych. W praktyce zatem nie jest on biletem 24h. Na rycinie 1. przedstawiono ceny biletów dobowych we wszystkich badanych miastach. Natomiast w tabeli 25. przyznaną punktacje i miejsce. Ryc.1. Ceny biletów 24h w miastach wojewódzkich w Polsce w 2009 r. 16 14 12 10 8 7,5 7,6 8 8 8 8,2 9 9 9,6 10 10 10,4 11 11 12 12 13,2 14 6 4 2 0 *- Bilet jednorazowy sieciowy, kooczy ważnośd wraz z koocem dnia **- Bilet upoważnia do przejazdu tylko na liniach dziennych ***- Bilet ważny w I i II strefie 15

<9 od 9 do 10,9 >11 Tab.25. Punkty otrzymane przez przewoźników z badanych miast na podstawie cen biletów 24h Lp. Miasto Pkt. Grupy 1 Opole* 7,5 1 2 Kielce 7,6 2 3 Białystok** 8 3 4 Wrocław 8 3 5 Zielona Góra 8 3 6 Rzeszów 8,2 4 7 Olsztyn 9 5 8 Toruń 9 5 9 Łódź 9,6 6 10 Gdańsk 10 7 11 Lublin 10 7 12 Kraków 10,4 8 13 Gorzów WLKP 11 9 14 Szczecin 11 9 15 Bydgoszcz 12 10 16 GOP 12 10 17 Poznań 13,2 11 18 Warszawa*** 14 12 *- Bilet jednorazowy sieciowy, kooczy ważnośd wraz z koocem dnia **- Bilet upoważnia do przejazdu tylko na liniach dziennych ***- Bilet ważny w I i II strefie Z analizy wynika, iż najtaoszy bilet dobowy oferuje MZK Opole. Bilet ten obowiązuje jednak tylko na liniach dziennych. Podobnie ma się sprawa w Białymstoku, który zajął 3 miejsce. Należy zatem stanowczo podkreślid, iż bilet utrzymujący ważnośd przez 24h od skasowania najtaniej oferuje przewoźnik z Kielc (7,60 zł). Do grupy miast oferujących bilety dobowe w stosunkowo niskiej cenie zaliczyd można także: Wrocław, Zieloną Górę i Rzeszów. Środek stawki otwiera Olsztyn i Toruo na dalszych miejscach Łódź, Gdaosk, Lublin i Kraków. W powyższym zestawieniu najdrożej wypada Warszawa. Aby nabyd bilet 24h w stolicy trzeba ponieśd koszt 14,00 zł, co prawda Warszawa oferuję też taoszy bilet 24h za 9,00 zł, jednak na jego podstawie można podróżowad tylko w obrębie I strefy (centrum miasta). Na drugim miejscu od kooca znalazł się Poznao, w którym za bilet dobowy należy zapłacid 13,20 zł. Do grupy miast drogich biletów dobowych zaliczono także: GOP, Bydgoszcz, Szczecin i Gorzów WLKP. 3.2.2. BILET SIECIOWY, MIESIĘCZNY, IMIENNY Bilet sieciowy imienny ważny przez miesiąc oferują wszyscy przewoźnicy. Niektórzy starają się bardziej urozmaicid ofertę, np. ZTM Gdaosk oprócz standardowej sieciówki na wszystkie linie w cenie 90,00 zł oferuje także uboższą, a co za tym idzie taoszą (84,00 zł), wersję biletu miesięcznego, który upoważnia do przejazdu wyłącznie na liniach dziennych. Podobną politykę prowadzi Szczecin i Toruo, Bydgoszcz i Kielce. We Wrocławiu i Opolu karnety miesięczne, sieciowe upoważniają do przejazdu tylko na liniach dziennych, bez możliwości rozszerzenia usługi o linie nocne. Do porównania cen, wybrano bilety, które w minimalnym zakresie, umożliwiają poruszanie się na liniach dziennych, zwykłych w granicach miasta, we wszystkie dni tygodnia. Na tej podstawie przyznawano punkty (ryc.2. i tabela 26.). 16

<80 od 81 do 99 >100 Ryc.2. Ceny biletów miesięcznych, sieciowych, imiennych w miastach wojewódzkich w Polsce w 2009 r. 160 140 140 120 100 80 60 64 68 76 80 80 81 84 84 84 88 88 88 88,5 98 100 104 114 40 20 0 *- Karnety nie obowiązują na liniach nocnych Tab.26. Punkty otrzymane przez przewoźników z badanych miast na podstawie cen biletów miesięcznych, sieciowych, imiennych. Lp. Miasto Pkt. Grupy 1 Białystok 64 1 2 Zielona Góra 68 2 3 Toruń* 76 3 4 Gorzów WLKP 80 4 5 Wrocław* 80 4 6 Poznań 81 5 7 Gdańsk* 84 6 8 Lublin 84 6 9 Szczecin* 84 6 10 GOP 88 7 11 Łódź 88 7 12 Opole* 88 7 13 Kraków 88,5 8 14 Olsztyn 98 9 15 Bydgoszcz* 100 10 16 Kielce 104 11 17 Rzeszów 114 12 18 Warszawa 140 13 *- Karnety nie obowiązują na liniach nocnych Białystok oferuje bilety miesięczne, sieciowe za 64,00 zł i jest to najtaosza oferta spośród 18 badanych miast. Do grupy miast z tanimi biletami miesięcznymi zaliczyd można także Gorzów WLKP, Toruo, Wrocław i Zieloną Górę. 17

Miasta o średnich cenach za sieciówkę otwiera Poznao (81,00 zł). Na dalszych pozycjach uplasowali się przewoźnicy z: Gdaoska, Lublina, Szczecina, GOP-u, Łodzi, Opola, Krakowa i Olsztyna. Najdroższe bilety miesięczne sprzedaje ZTM Warszawa (140,00 zł), 26,00 zł taniej jest w Rzeszowie. Cenę od 100,00 zł wzwyż za sieciówke oferują także komunikacje w Bydgoszczy i Kielcach. 3.2.4. PODSUMOWANIE cz. II Zbiorcze zestawienie punktacji oraz zastawienie wyników sumarycznych dla II cz. analizy przedstawiono w tabeli 27. Zgodnie z wynikami II cz. analizy najtaoszą komunikacją publiczną mogą pochwalid się Kielce. Tuż za nimi uplasował się Białystok i Zielona Góra. Na czwartym miejscu znajduje się Wrocław - jest to jedyne miasto powyżej 500 000 mieszkaoców, które oferuje stosunkowo tanie bilety okresowe. Grupę tą zamyka Opole i Toruo. W środku stawki znajduję się Gorzów WLKP, Lublin, Łódź, Olsztyn i Rzeszów. Za wyjątkiem Wrocławia i Łodzi najdroższe bilety okresowe sprzedają komunikacje z największych aglomeracji Polski, mianowicie z: Warszawy, GOP-u, Krakowa, Poznania, Gdaoska a także Szczecina i Bydgoszczy. Tab.27. Punkty zgromadzone przez przewoźników z poszczególnych miast w II cz. analizy. Lp. Miasto Pkt. za bilet Pkt. za bilet 24 h miesięczny Suma 1 Białystok 3 1 4 2 Zielona Góra 3 2 5 3 Wrocław 3 4 7 4 Opole 1 7 8 5 Toruń 5 3 8 6 Kielce 2 11 13 7 Gorzów WLKP 9 4 13 8 Lublin 7 6 13 9 Łódź 6 7 13 10 Gdańsk 7 6 13 11 Olsztyn 5 9 14 12 Szczecin 9 6 15 13 Rzeszów 4 12 16 14 Kraków 8 8 16 15 Poznań 11 5 16 16 GOP 10 7 17 17 Bydgoszcz 10 10 20 18 Warszawa 12 13 25 18

4. WYNIKI W celu sklasyfikowania przewoźników zsumowano punkty z I i II części analizy. Miasto, które otrzymało najmniejszą ilośd punktów, oferuję ekonomicznie najkorzystniejszą komunikację publiczną. Wyniki przedstawiono w tabeli 28. Tab.28. Suma punktów zgromadzonych przez przewoźników z poszczególnych miast. Lp. Miasto Pkt. za I Pkt. za II część część Suma 1 Białystok 10 4 14 2 Zielona Góra 10 5 15 3 Łódź 6 13 19 4 Kielce 10 13 23 5 Lublin 10 13 23 6 Wrocław 17 7 24 7 Opole 17 8 25 8 Gorzów WLKP 13 13 26 9 Gdańsk 14 13 27 10 Rzeszów 11 16 27 11 Toruń 20 8 28 12 Szczecin 16 15 31 13 Kraków 15 16 31 14 Olsztyn 20 14 34 15 GOP 20 17 37 16 Poznań 22 16 38 17 Bydgoszcz 20 20 40 18 Warszawa 16 25 41 Zgodnie z wynikami przeprowadzonego rankingu najtaoszą komunikację oferuje MPK Białystok. Zwycięstwo zawdzięcza bardzo atrakcyjnym cenom biletów okresowych, zwłaszcza biletu sieciowego, który jest najtaoszy w kraju. Dalsze miejsca w grupie cenowo najatrakcyjniejszych komunikacji zajmują: Zielona Góra, Łódź, Kielce, Lublin i Wrocław. Środek stawki tworzą przewoźnicy z Opola, Gorzowa WLKP, Gdaoska, Rzeszowa i Torunia. Pierwsze i ostanie miasto z tej grupy oferuje przeciętne ceny za bilety miesięczne i dośd wysokie za bilety krótkookresowe. Natomiast Gorzów WLKP, Gdaosk, Szczecin i Kraków w I i II cz. analizy otrzymywały taką samą lub bardzo zbliżoną ilośd punktów. Zawsze jednak było to nie mniej niż kilkanaście pkt. Do grupy miast o najdroższych cenach za usługi komunikacyjne zaliczono: Olsztyn, GOP, Poznao, Bydgoszcz i Warszawę. Powyższe miasta w każdej z badanych kategorii oferują usługi w cenach wyższych niż średnie dla analizowanych miast. O ile pozycja Warszawy nie dziwi ze względu na znacznie wyższe zarobki w stolicy o tyle miejsce Bydgoszczy jest co najmniej zaskakujące. Poznao, GOP i Olsztyn oferują drogie bilety krótkookresowe, nieco taosze długookresowe. Przy czym dwa pierwsze miasta charakteryzują droższe bilety dobowe i taosze sieciowe, podczas gdy w Olsztynie jest odwrotnie. 19

Materiały źródłowe: http://www.mpk.rzeszow.pl/ http://www.mpk.lublin.pl/index.php?sid=cennik01092009 http://www.mpk.krakow.pl/default.aspx?docid=218 http://ztm.kielce.pl/pl/strona.php?pokaz=taryfa_oplat http://www.mzkopole.pl/mzk_cennik.html http://www.kzkgop.pl/cennik/oplaty/ http://www.mpk.wroc.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=171&itemid=37 http://www.komunikacja.bialystok.pl/taryfy_przewozowe.asp http://www.ztm.waw.pl/?c=110&l=1 http://www.mpk.lodz.pl/showarticleslist.action?category=1095 http://www.zdmikp.bydgoszcz.pl/?id=komunikacja_ceny_biletow http://mzk-torun.pl/index.php/cennik/ http://www.mpk.poznan.pl/bilety/taryfy-oplat http://www.mzk-gorzow.com.pl/download/cennik.pdf http://www.mzk.zgora.pl/index.php?bmf2ptcmbgfuzz1wba== http://www.mpkolsztyn.pl/site/page.php?id_menu=184 http://www.zditm.szczecin.pl/ceny.php http://www.ztm.gda.pl/taryfa.html 20