Nadzór zintegrowany - szanse i wyzwania
KNF jako nowa, zintegrowana instytucja nadzoru finansowego Komisja Nadzoru Finansowego powstała na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym i rozpoczęła działalność 19 września 2006 r.
Proces konsolidacji Komisja Nadzoru Finansowego Zintegrowany nadzorca od 1 stycznia 2008 GINB Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego od 1998 III ETAP Komisja Nadzoru Finansowego od 2006 II ETAP KNUiFE Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych od 2002 KPWiG Komisja Papierów Wartościowych i Giełd od 1991 PUNU Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń od 1996 UNFE Urząd Nadzoru Funduszy Emerytalnych od 1998 I ETAP
Zakres nadzoru: Nadzór nad rynkiem finansowym obejmuje: - nadzór bankowy, - nadzór nad rynkiem kapitałowym, - nadzór ubezpieczeniowy, - nadzór emerytalny, - nadzór uzupełniający nad konglomeratami finansowymi, - nadzór nad instytucjami pieniądza elektronicznego Nadzór nad rynkiem finansowym ma wymiar: - ostrożnościowy - rynkowy.
Ustawowe zadania KNF Zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, Podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności, Ochrona interesów uczestników rynku finansowego, Przygotowywanie projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym.
KNF realizuje swoje cele m.in. poprzez: Egzekwowanie przestrzegania prawa przez podmioty nadzorowane, Współpracę z uczestnikami rynku finansowego oraz dialog i wspólne działania zorientowane na rozwój rynku, Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, Stworzenie możliwości polubownego rozstrzygania sporów pomiędzy uczestnikami rynku finansowego.
Status KNF Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje Prezes Rady Ministrów. Przewodniczący KNF jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję. KNF posiada jasno określone kompetencje nadzorcze oraz klarowne cele i zadania. Kompetencje do licencjonowania działalności we wszystkich segmentach rynku. Brak uprawnień do wydawania obowiązujących regulacji. Wysoki poziom niezależności finansowej i operacyjnej.
Skład Komisji Członkowie Komisji powoływani przez Prezesa Rady Ministrów: Przewodniczący Zastępca Przewodniczącego Zastępca Przewodniczącego Pozostali członkowie Komisji na mocy ustawy: minister ds. instytucji finansowych albo jego przedstawiciel Prezes NBP albo delegowany przezeń Wiceprezes NBP minister ds. zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel przedstawiciel Prezydenta RP.
Odpowiedzialność Komisji Niezależna od interferencji politycznych na gruncie prawa i wypracowanej praktyki Poddana kontroli parlamentarnej Zobligowana do przedkładania premierowi corocznych sprawozdań ze swojej działalności Odpowiedzialna wobec opinii publicznej za swoje działania Ponadto: Działalność Urzędu Komisji może być przedmiotem badania NIK Istnieją zasady postępowania członków Komisji i pracowników Urzędu KNF
Dlaczego doszło do integracji nadzorów Rozwój rynku krajowego: wzrastające znaczenie produktów substytucyjnych, nowe modele sprzedaży, podejmowanie działalności w nowych segmentach rynku, wzrastająca liczba dostawców międzysektorowych pomocniczych usług finansowych. Konieczność dostosowania nadzoru do zmian: odpowiednia ocena ryzyka i zabezpieczenia kapitałowego na poziomie grupy łatwiejsza dla zintegrowanego nadzorcy nowe modele prowadzenia działalności i grupy kapitałowe wymagają międzysektorowego podejścia do nadzoru potrzeba ścisłej współpracy, komunikacji i koordynacji działań w ramach nadzoru nad poszczególnymi sektorami.
Dlaczego doszło do integracji nadzorów Wzrost aktywności zagranicznych inwestorów: coraz większy udział w rynku międzynarodowych grup finansowych Udział europejskich konglomeratów w polskim rynku: 67% rynku ubezpieczeniowego, 65% rynku otwartych funduszy emerytalnych, 47% rynku funduszy inwestycyjnych, 31% sektora bankowego. Wzrost aktywności transgranicznej: notyfikacje o prowadzeniu działalności na zasadzie swobody świadczenia usług.
Dlaczego poza bankiem centralnym Tendencje międzynarodowe: w UE nadzór finansowy jest zintegrowany w 20 krajach; tylko w 3 krajach nadzory zostały skonsolidowane w ramach banku centralnego. Stanowisko Parlamentu Europejskiego: w rezolucji z dnia 6 listopada 2002 roku (2002/2061(INI)) PE zarekomendował krajom członkowskim pełną integrację nadzoru finansowego wg PE autonomia pomiędzy krajowymi organami nadzoru a narodowymi bankami centralnymi oraz EBC powinna być utrzymana.
Struktura rynku finansowego w Polsce Typ instytucji Aktywa Udział w aktywach rynku Liczba (w milionach PLN) finansowego (%) podmiotów Banki komercyjne 638 959,0 57% 63 Zakłady ubezpieczeń 108 588,0 10% 67 Banki spółdzielcze 42 118,0 4% 584 Domy i biura maklerskie* 117 005,0 10% 47 Fundusze inwestycyjne 101 589,4 9% 241 Fundusze emerytalne 116 563,3 10% 15 SKOK-i 5 969,7 1% 67 Ogółem 1 130 792,4 100% 1084 Źródło: kalkulacje własne, dane NBP za rok 2006 * Wraz z aktywami klientów na rachunkach
Dynamika rozwoju poszczególnych segmentów rynku 300% 250% 254% 228% 200% 150% 100% 163% 160% 158% 150% 143% 135% 121% 124% 100% 100% 100% 100% 100% 50% 0% Kapitalizacja GPW OFE Zakłady ubezpieczeń Fundusze Banki komercyjne -akcje - aktywa netto - przypis składki brutto inwestycyjne -pożyczki do sektora - aktywa netto niefinansowego brutto 2005 2006 2007
Wzrost rynku finansowego w latach 2005-2007 (w mld PLN) 1 200 1 080 1 000 800 636 600 400 425 305 387 246 200 0 Kapitalizacja GPW -akcje 86 117 140 OFE - aktywa netto 31 38 45 61 98 Przypis składki Fundusze inwestycyjne Banki komercyjne brutto - zakłady ubezpieczeń -aktywa netto pożyczki do sektora nie finansowego brutto 2005 2006 2007 139
Pierwsze korzyści z integracji Wspólne zarządzanie nadzorami sektorowymi w ramach jednej struktury organizacyjnej Wspólne zaplecze prawno-legislacyjne Wspólne zasoby informatyczne i administracyjne Ujednolicony system rozpatrywania skarg Skoordynowana współpraca z zagranicą Skonsolidowany system wynagradzania Oszczędności logistyczne i administracyjne (jeden punkt kontaktu dla uczestników rynku
Poprawa efektywności nadzoru Harmonizacja środków, metod i praktyk nadzorczych (możliwość wyeliminowania ryzyka niejednolitego podejścia do tych samych kwestii przez wyspecjalizowane nadzorców) Zrównoważone podejście do rozwoju poszczególnych segmentów rynku finansowego Rozszerzenie nadzoru rynkowego (oprócz ochrony depozytów także ochrona interesów klientów) Uniknięcie rozbieżności w wymaganiach wobec podmiotów nadzorowanych (np. skonsolidowanie obowiązków informacyjnych) Sprawniejsza koordynacja kontroli i inspekcji Wykształcenie wspólnej kultury wykonywania nadzoru
Poprawa efektywności nadzoru cd. Skuteczniejszy nadzór w kwestiach międzysektorowych (np. kwestia promocji produktów) Skoordynowana implementacja dyrektyw europejskich (np. CRD i MiFID) Jedna instytucja zajmująca się nadzorem ostrożnościowym na poziomie grupy Skuteczniejsze konsultacje z rynkiem Zwiększona transparentność działań nadzorczych Wzrost potencjału do gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji
Prace nad rozwojem nadzoru Stworzenie spójnego podejścia do nadzoru nad rynkiem - Nowy System Nadzoru Wdrożenie ponadsektorowego podejścia opartego na zarządzaniu ryzykiem, np. wzorowanego FIRM (DNB) lub ARROW (FSA) Zharmonizowanie nadzoru nad ryzykami występującymi w grupach kapitałowych Nadzór reagujący na inicjatywy ze strony rynku Postulaty objęcia nadzorem nowych obszarów rynku (np. SKOKi, pośrednicy finansowi czy instytucje płatnicze)
Wyzwania: Bezpieczeństwo i zaufanie na rynku Poprawa transparentności nadzoru Zwalczanie przestępczości rynkowej (manipulacja instrumentem finansowym i informacją) Działania na rzecz wdrożenia zasad ładu korporacyjnego i dobrych praktyk rynku finansowego Zapobieganie arbitrażowi regulacyjnemu Wprowadzenie nadzoru opartego na badaniu ryzyka w celu skutecznego identyfikowania źródeł zagrożeń dla stabilności rynku
Wyzwania: Stabilność rynku finansowego Skuteczniejszy monitoring zarządzania ryzykiem na poziomie grup kapitałowych Aktywny udział KNF w tworzeniu instytucjonalnej struktury zapobiegania zagrożeniom i zarządzania sytuacjami kryzysowymi na rynku finansowym Rozwijanie sieci bezpieczeństwa
Wyzwania: Współpraca międzynarodowa Konieczność dostosowania krajowych przepisów do kształtowanych w UE regulacji ostrożnościowych Aktywne uczestnictwo w kształtowaniu owych regulacji w szczególności w pracach komitetów trzeciego szczebla Koordynacja współpracy z nadzorcami z in. krajów Proces międzynarodowej konwergencji nadzoru (podział zadań a udział w odpowiedzialności)
Wyzwania: Kondycja nadzorcy Dostępne zasoby muszą iść w parze z nowymi zadaniami i obciążeniami Konieczność identyfikacji nowych ryzyk związanych z dynamicznym rozwojem rynku: ilościowy i wartościowy wzrost rynku, nowe podmioty nadzorowane, coraz bardziej złożone instrumenty, skomplikowane powiązania kapitałowe, plany rozszerzenia nadzoru na nowe obszary. Zasoby Urzędu KNF nie rosną wraz z rozwojem rynku Konieczność przezwyciężenia odziedziczonych ograniczeń infrastrukturalnych
ul. Syreny 23 Plac Powstańców Warszawy 1 ul. Niedźwiedzia 6E
Jesteśmy po to, by... Sprawować efektywny nadzór Skutecznie chronić stabilność i bezpieczeństwo rynku finansowego oraz budować zaufanie uczestników rynku Stworzyć strukturę nadzoru adekwatną do poziomu integracji rynku Sprzyjać rozwojowi rynku Wspierać współpracę i koordynację działań nadzorców europejskich
Dziękuję za uwagę! Komisja Nadzoru Finansowego Pl. Powstańców Warszawy 1 00-950 Warszawa www.knf.gov.pl