BALKE Marcin 1 Oznakowanie pojazdów Policji w kontekście przepisów o warunkach technicznych pojazdów określonych w ustawie - Prawo o ruchu drogowym WSTĘP Policja jest umundurowaną i uzbrojoną formacją służącą społeczeństwu i przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku. Do podstawowych zadań Policji należy m.in. [7]: ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania, inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi, wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, nadzór nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi w zakresie określonym w odrębnych przepisach, kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych. Policja realizuje także zadania wynikające z przepisów prawa Unii Europejskiej oraz umów i porozumień międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych. Istotnym elementem wyposażenia Policji są pojazdy. Krótki czas przybycia na miejsce zagrożenia zdrowia lub życia ludzkiego jest elementem kluczowym. Poruszanie się pojazdu Policji z większą prędkością zwiększa zagrożenie w ruchu drogowym. Aby zminimalizować niebezpieczeństwo w ruchu drogowym, pojazdy uprzywilejowane muszą być specjalnie wyposażone i oznakowane, tak żeby była możliwość rozpoznawania takiego pojazdu na drodze. Istnieje wiele przepisów prawnych charakteryzujących wygląd pojazdów Policji. 1. SYSTEMATYKA POJAZDÓW UPRZYWILEJOWANYCH Ustawa Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późn. zm.) precyzuje w art. 2 definicję pojazdu specjalnego oraz pojazdu uprzywilejowanego. Pojazd specjalny jest to pojazd samochodowy lub przyczepa przeznaczone do wykonywania specjalnej funkcji, która powoduje konieczność dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego wyposażenia. W pojeździe takim mogą być przewożone osoby i rzeczy związane z wykonywaniem tej funkcji. Pojazd uprzywilejowany to pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania lub drogowymi. Określenie to obejmuje również pojazdy jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego. 1 Instytut Transportu Samochodowego, 03-301 Warszawa; ul. Jagiellońska 80, Tel: + 48 22 43-85-510, Fax: + 48 22 43-85-401, e-mail: marcin.balke@its.waw.pl 99
W art. 53 ustawy Prawo o ruchu drogowym [8] zostały wymienione podmioty, których pojazdy samochodowe, można zaklasyfikować do pojazdów uprzywilejowanych. I tak pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym może być pojazd samochodowy: jednostek ochrony przeciwpożarowej, zespołu ratownictwa medycznego, Policji, jednostki ratownictwa chemicznego, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Służby Więziennej, Biura Ochrony Rządu, kontroli skarbowej, Służby Celnej, straży gminnych (miejskich), podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa górskiego, Służby Parku Narodowego, podmiotów uprawnionych do wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wodnego, Inspekcji Transportu Drogowego. Do grupy pojazdów uprzywilejowanych można zaliczyć także jednostki nie wymienione powyżej, jeżeli są używane w związku z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego, ale pod warunkiem uzyskania zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Minister właściwy do spraw wewnętrznych stwierdza wygaśnięcie zezwolenia, o którym mowa w art. 53 ustawy Prawo o ruchu drogowym [8], gdy ustaną okoliczności uzasadniające wykorzystanie pojazdu, jako uprzywilejowanego. Kierujący pojazdem uprzywilejowanym może, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, nie stosować się do przepisów o ruchu pojazdów, zatrzymaniu i postoju oraz do znaków i sygnałów drogowych tylko w razie, gdy: uczestniczy: w akcji związanej z ratowaniem życia lub zdrowia ludzkiego, w przejeździe kolumny pojazdów uprzywilejowanych, pojazd wysyła jednocześnie sygnały świetlny i dźwiękowy; po zatrzymaniu pojazdu nie wymaga się używania sygnału dźwiękowego, w pojeździe włączone są światła drogowe lub mijania. Kierujący pojazdem uprzywilejowanym jest jednak obowiązany stosować się do poleceń i sygnałów dawanych przez osoby kierujące ruchem lub upoważnione do jego kontroli. Jak wynika z art. 53 ustawy Prawo o ruchu drogowym [8], pojazdy Policji są zaliczane do grupy pojazdów uprzywilejowanych. Jest to bardzo istotne, ponieważ pojazdy Policji ze względu na swój charakter muszą przemieszczać się w jak najkrótszym czasie w celu np. ochrony życia i zdrowia ludzi. Trzeba jednak brać pod uwagę, że cechy pojazdu uprzywilejowanego zwiększają zagrożenie wypadkami komunikacyjnymi, wynikającymi z jazdy do nagłych wypadków z dużą prędkością. Z tego względu pojazdy uprzywilejowane muszą być odpowiednio wyposażone i oznakowane, aby wyróżniały się spośród innych pojazdów uczestniczących w ruchu drogowym. 2. WARUNKI TECHNICZNE DLA POJAZDU UPRZYWILEJOWANEGO Zgodnie z 25 i 26 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia [4], pojazd uprzywilejowany musi być 100
wyposażony w dodatkowe elementy i urządzenia poprawiające widoczność takiego pojazdu na drodze, a nawet ze względu na odpowiedni kolor nadwozia i specjalne oznakowanie, umożliwiać identyfikację danego pojazdu z daleka. Pojazd samochodowy uprzywilejowany powinien być wyposażony w sygnały ostrzegawcze: dźwiękowy, świetlny błyskowy. Pojazd samochodowy uprzywilejowany może być ponadto wyposażony w umieszczone na zewnątrz dodatkowe światło barwy białej lub żółtej selektywnej, umocowane w sposób umożliwiający zmianę kierunku strumienia świetlnego (szperacz). Światło to powinno być włączane i wyłączane niezależnie od innych świateł. Jeżeli chodzi o urządzenia wysyłające ostrzegawcze sygnały dźwiękowe, to powinny spełniać następujące wymagania: wysyłać sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie; fale dźwiękowe powinny być wysyłane co najmniej do przodu, a oś ich rozchodzenia się powinna być równoległa do podłużnej osi symetrii pojazdu; dopuszcza się odchylenie od tego kierunku nie większe niż 15 ; być tak sterowane, aby ich włączenie nie było możliwe bez równoczesnego włączenia sygnału świetlnego. Kolejnym elementem jest ostrzegawczy sygnał świetlny błyskowy, który powinien odpowiadać następującym warunkom: liczba świateł: co najmniej jedno, nie więcej niż dziesięć; rozmieszczenie świateł: na dachu nadwozia (kabiny); dopuszcza się umieszczenie świateł w innym miejscu, przy zapewnieniu wymaganej widoczności sygnału; barwa światła: niebieska; włączanie świateł błyskowych powinno być niezależne od położenia urządzenia umożliwiającego pracę silnika oraz od włączenia sygnałów dźwiękowych; powinien być widoczny z każdej strony pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy oświetleniu słonecznym i nie powinien oślepiać innych uczestników ruchu. Pojazd może być dodatkowo wyposażony w sygnały świetlne błyskowe barwy czerwonej, odpowiadające warunkom: liczba świateł: co najmniej jedno, nie więcej niż dziesięć; rozmieszczenie świateł: na dachu nadwozia (kabiny); dopuszcza się umieszczenie świateł w innym miejscu, przy zapewnieniu wymaganej widoczności sygnału; włączanie świateł błyskowych powinno być niezależne od położenia urządzenia umożliwiającego pracę silnika oraz od włączenia sygnałów dźwiękowych; Sygnały świetlne błyskowe barwy czerwonej powinny być widoczne co najmniej z przodu i z tyłu pojazdu z odległości co najmniej 150 m przy oświetleniu słonecznym i nie oślepiać innych uczestników ruchu. Na fot. 1-2 zostały pokazane przykłady sygnałów świetlnych błyskowych zamocowanych na pojazdach różnych marek. Fot. 1. Przykład sygnałów świetlnych błyskowych zamocowanych na dachu z przodu pojazdu. Źródło: internet 101
Fot. 2. Przykład sygnałów świetlnych błyskowych zamocowanych na przodzie pojazdu. Źródło: internet 3. POJAZD POLICJI Przepisy o warunkach technicznych pojazdów oraz o zakresie ich niezbędnego wyposażenia [4] w 31 precyzują wymagania dotyczące wyglądu zewnętrznego pojazdu Policji. Pojazd Policji, z wyjątkiem motocykla, powinien mieć: niebiesko-granatową barwę nadwozia oraz powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy białej i umieszczonym po obu stronach pojazdu napisem "POLICJA" barwy białej; na dachu pojazdu może być umieszczony świetlny napis "POLICJA" barwy niebieskiej na białym tle; napis "POLICJA" barwy białej może być także umieszczony z przodu i z tyłu pojazdu, przy czym napis z przodu może być odwrócony (lustrzany), albo srebrną barwę nadwozia oraz powinien być oznakowany pasem wyróżniającym odblaskowym barwy niebieskiej z dodatkowymi prostokątnymi elementami odblaskowymi barwy białej, umieszczonymi na górnej i dolnej krawędzi pasa; odblaskowy napis "POLICJA" barwy białej powinien być umieszczony po obu stronach pojazdu na pasie wyróżniającym; odblaskowy napis "POLICJA" barwy białej może być także umieszczony z przodu i z tyłu pojazdu, przy czym napis z przodu musi znajdować się na nieodblaskowej powierzchni o barwie niebieskiej, a z tyłu na pasie wyróżniającym; na obydwu bokach pojazdu na pasie wyróżniającym może być umieszczony znak gwiazdy policyjnej; na dachu pojazdu może być umieszczony świetlny napis "POLICJA" barwy niebieskiej na białym tle; na pojeździe mogą znajdować się inne oznaczenia określające jego przynależność do określonej służby policyjnej. Samochód osobowy Policji o liczbie miejsc siedzących nie większej niż 5 i rodzaju nadwozia sedan, hatchback, kombi lub coupe w przypadku nadwozia o barwie niebiesko-granatowej powinien być oznakowany pasem wyróżniającym barwy białej odblaskowej; drzwi boczne powinny mieć kolor biały nieodblaskowy; na pasie wyróżniającym drzwi bocznych przednich powinien być umieszczony napis "POLICJA" w kolorze niebiesko-granatowym odblaskowym, w odcieniu koloru nadwozia. Zgodnie z 59 ust. 8 przepisów o warunkach technicznych pojazdów oraz o zakresie ich niezbędnego wyposażenia [4] samochód osobowy Policji o liczbie miejsc siedzących nie większej niż 5 i rodzaju nadwozia sedan, hatchback, kombi lub coupe dopuszczony do ruchu przed dniem 31 marca 2003 r., może być oznakowany w sposób określony w 31 ust. 1 [4]. Przepis ten dotyczy samochodów osobowych Policji, które mają niebiesko-granatową barwę nadwozia i które uczestniczą jeszcze w ruchu drogowym. Motocykl Policji powinien mieć: błotniki barwy białej; z przodu motocykla powinien być umieszczony napis "POLICJA" albo srebrną barwę nadwozia oraz powinien być oznakowany pasem wyróżniającym odblaskowym barwy niebieskiej z dodatkowymi prostokątnymi elementami odblaskowymi barwy białej, umieszczonymi na górnej i dolnej krawędzi pasa; odblaskowy napis "POLICJA" barwy białej powinien być umieszczony po obu stronach motocykla na pasie wyróżniającym. Z przodu motocykla powinien być umieszczony odblaskowy napis "POLICJA" barwy białej znajdujący się na nieodblaskowej powierzchni o barwie niebieskiej; na motocyklu mogą znajdować się inne oznaczenia określające jego przynależność do określonej służby policyjnej. 102
31 przepisów o warunkach technicznych pojazdów oraz o zakresie ich niezbędnego wyposażenia [4] reguluje też kwestię tzw. pojazdów nieoznakowanych. Zgodnie z zapisami 31 w wyjątkowym przypadku może uczestniczyć w ruchu pojazd Policji niespełniający warunków określonych w ust. 1, 2 i 4. Pasy wyróżniające pojazdów Policji o szerokości co najmniej 8 cm powinny być umieszczone poniżej dolnej krawędzi okien na każdym boku pojazdu. Pas wyróżniający może być również umieszczony z tyłu pojazdu. Pas wyróżniający motocykli Policji o szerokości co najmniej 8 cm powinien być umieszczony po obu stronach motocykla na owiewkach i kufrach bocznych. Przepisy zabraniają stosowania oznakowania lub oznakowania do niego podobnego na pojazdach innych niż pojazd, dla którego zostało ono określone. Oznacza to, że pojazdy nie mogące być zaliczone do danej grupy pojazdów uprzywilejowanych np. pojazd straży pożarnej lub pojazd policji, nie mogą być oznakowane podobnie do tych pojazdów. Fot. 3. Przykład oznakowania samochodu osobowego Policji mającego niebiesko-granatową barwę nadwozia. Źródło: internet Fot. 4. Przykład oznakowania pojazdu samochodowego Policji mającego srebrną barwę nadwozia. Źródło: internet Fot. 5. Przykład oznakowania motocykla Policji z błotnikami barwy białej. Źródło: internet 103
Fot. 6. Przykład oznakowania motocykla Policji mającego srebrną barwę nadwozia. Źródło: internet Z wymagań jakim powinny odpowiadać pojazdy Policji, określonych przez przepisy Ministra Infrastruktury, wynika, że pasy wyróżniające w kolorze niebieskim lub białym, dodatkowe prostokątne elementy barwy białej na pasie wyróżniającym, napisy Policja barwy białej powinny być wykonane z materiału folii odblaskowej. W związku z tym folia odblaskowa poprawia widoczność i rozpoznawalność takiego pojazdu w warunkach nocnych. Kolejnym elementem poprawiającym widoczność takiego pojazdu jest sygnał świetlny błyskowy. W ostatnich latach nastąpiła modernizacja przepisów odnośnie oznakowania pojazdów uprzywilejowanych należących do wielu grup pojazdów takich jak np. pojazdy Policji, Inspekcji Transportu Drogowego, Służby Celnej, straży gminnej (miejskiej). W tych pojazdach m.in. pas wyróżniający musi być wykonany z materiału odblaskowego. Nie jest zrozumiałe, dlaczego inne pojazdy z grupy pojazdów uprzywilejowanych (np. pojazd samochodowy straży pożarnej, karetka sanitarna, pojazd górniczego pogotowia ratunkowego, pojazd jednostki ratownictwa chemicznego, pojazd Straży Granicznej, pojazd Służby Więziennej), posiadające wymóg oznaczania za pomocą pasa wyróżniającego nie muszą mieć pasa wykonanego z materiału odblaskowego i mają być z tego tytułu gorzej widoczne na drodze. Z porównania wymagań dla różnych pojazdów uprzywilejowanych wynika, że istnieje niespójność w wymaganiach odpowiednich przepisów dotyczących pasa wyróżniającego. 4. SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA DLA FOLII ODBLASKOWEJ Gotowe zapisy odnośnie wymagań i badań powierzchniowego współczynnika odblasku możemy znaleźć w przepisach dotyczących tablic rejestracyjnych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz.U. z 2014 r., poz. 1522). Wymagania te mogłyby być zastosowane w badaniach pasów wyróżniających wykonanych z materiału odblaskowego. Na wstępie należy przytoczyć kilka definicji dotyczących badania folii odblaskowej: odbicie powrotne (współdrożne) - odbicie, w którym światło jest odbijane w kierunku bliskim do tego, z którego pada, przy czym właściwość ta zostaje zachowana przy znacznych zmianach kąta oświetlenia; materiał odblaskowy - materiał odbijający światło w sposób powrotny (współdrożny); oś odniesienia NC - oś odpowiadającą osi symetrii próbki i prostopadłą do jej powierzchni odblaskowej; środek odniesienia C - punkt przecięcia osi odniesienia z powierzchnią odblaskową próbki; kąt oświetlenia β - kąt zawarty pomiędzy osią odniesienia NC a prostą wyznaczoną przez środek źródła światła Cs oraz środek odniesienia C próbki; kąt obserwacji α - kąt zawarty pomiędzy prostymi łączącymi środek odniesienia C próbki ze środkiem źródła Cs oraz środek odniesienia C próbki ze środkiem odbiornika światła Cr; rozwartość kątowa próbki γ - kąt, pod jakim jest widoczny największy wymiar powierzchni odblaskowej badanej próbki ze środka odbiornika światła; powierzchniowy współczynnik odblasku R - stosunek światłości powierzchni odblaskowej w kierunku obserwacji do natężenia oświetlenia przy powierzchni odblaskowej, na płaszczyźnie prostopadłej do kierunku padającego światła i do pola tej powierzchni odblaskowej, przy 104
określonych kątach oświetlenia i obserwacji; powierzchniowy współczynnik odblasku R wyrażany jest w kandelach na lux na metr kwadratowy (cd x lx-1 x m-2); wzorcowe źródła światła A i D65 - źródło światła stosowane przy badaniach materiałów odblaskowych; współczynnik luminancji - stosunek luminancji danej powierzchni w określonym kierunku do luminancji idealnego rozpraszacza oświetlonego w taki sam sposób. Wymagania szczegółowe są następujące: a) Powierzchniowy współczynnik odblasku R materiału odblaskowego tablicy, zmierzony zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku 1, przy oświetleniu wzorcowym źródłem A, wyrażony w kandelach na lux na metr kwadratowy (cd x lx-1 x m-2), powinien być nie mniejszy niż wartości minimalne i nie większy niż wartości maksymalne podane w tablicy 1. Tab. 1. Powierzchniowy współczynnik odblasku Barwa Kąt obserwacji Powierzchniowy współczynnik odblasku (cd x lx -1 x m -2 ) MIN Kąt oświetlenia 5 30 45 0 12 70 30 7 Biała 0 20 50 25 5 1 30 5 3 1,5 0 12 15 6 1,5 Czerwona 0 20 10 5 1 1 30 1 0,6 0,3 0 12 4 2 0,4 Niebieska 0 20 3 1,5 0,3 1 30 0,3 0,2 0,1 0 12 50 20 5 Żółta 0 20 35 17 3 1 30 4 2 1 Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów [2]. MAX 250 50 15 175 Opis: C - środek odniesienia, NC - oś odniesienia, R r - odbiornik (obserwator lub urządzenie pomiarowe), C r - środek odbiornika, φ r - średnica odbiornika, S e - źródło światła, C s - środek źródła światła, φ s - średnica źródła światła, D e - odległość od środka C s do środka C, D e ' - odległość od środka C r do środka C, α - kąt obserwacji, β - kąt oświetlenia, γ - rozwartość kątowa próbki. Rys. 1. Schemat pomiaru współczynnika odblasku. Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów [2]. b) Jednorodność odblasku. Powierzchnia odblaskowa tablicy obserwowana w warunkach odbicia powrotnego nie powinna wykazywać widocznych różnic luminancji. 105
Szczegółowe zasady badania są następujące: Pomiar powierzchniowego współczynnika odblasku R należy wykonać metodą obiektywną, zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku 1, dla specjalnie przygotowanych próbek o wymiarach 10 x 10 cm wszystkich rodzajów powierzchni odblaskowych (białej, żółtej, niebieskiej i czerwonej), wykonanych identycznie jak powierzchnie odblaskowe w całych tablicach. Pomiar należy przeprowadzić dla wszystkich kątów obserwacji i oświetlenia podanych w tablicy 1. Kąt oświetlenia i kąt obserwacji powinny leżeć w jednej płaszczyźnie. Rozwartość kątowa próbki nie powinna przekraczać 80'. Równomierność oświetlenia próbki w czasie pomiaru powinna być taka, aby zmiana natężenia oświetlenia na powierzchni próbki, mierzonego prostopadle do padającego światła za pomocą fotoodbiornika o powierzchni światłoczułej nie większej niż 1/10 powierzchni badanej, nie przekraczała 5 %. Dla wszystkich próbek muszą być spełnione wymagania podane w wymaganiach szczegółowych w punkcie a). Urządzenia pomiarowe powinny zapewniać wykonanie pomiaru z błędem nieprzekraczającym 10 %. Sprawdzenie jednorodności odblasku powinno się przeprowadzić dla dwóch całych tablic metodą subiektywną, przez obserwację w warunkach odbicia powrotnego z odległości minimum 10 m, przy oświetleniu wiązką światła zapewniającą równomierność oświetlenia na powierzchni tablicy. W przypadku wątpliwości, w obszarze stwierdzonych różnic luminancji powinno się przeprowadzić pomiar współczynnika odblasku, przy kącie obserwacji 20' i kącie oświetlenia 5, przyległych fragmentów powierzchni odblaskowej o wymiarach 50 mm x 50 mm. Stosunek największej do najmniejszej zmierzonej wartości nie powinien przekraczać 2. 5. HOMOLOGACJA ŚWIATEŁ OSTRZEGAWCZYCH BŁYSKOWYCH Sygnały świetlne błyskowe podlegają procedurze homologacji zgodnie z jednolitymi przepisami dotyczącymi homologacji specjalnych świateł ostrzegawczych do pojazdów samochodowych oraz przyczep - Regulamin nr 65 Organizacji Narodów Zjednoczonych. Regulamin ten obowiązuje w procedurze homologacji typu EKG ONZ, ale nie jest jeszcze obowiązkowo stosowny w procedurze homologacji typu WE pojazdu albo typu pojazdu. W przepisach tego regulaminu możemy wyróżnić kilka definicji: specjalna lampa ostrzegawcza - oznacza lampę emitującą niebieskie lub pomarańczowe światło z przerwami do stosowania w pojazdach, obrotowa lub stacjonarna lampa błyskowa - oznacza specjalną lampę ostrzegawczą emitującą światło z przerwami wokół jej osi pionowej, kierunkowa lampa błyskowa - oznacza specjalną lampę ostrzegawczą emitującą światło z przerwami na ograniczonym obszarze kątowym, sygnalizacyjna belka świetlna - oznacza specjalny lampę ostrzegawczą z dwóch lub większej liczby układów optycznych emitujących światło w sposób przerywany wokół jego osi pionowej. Poniżej przedstawiono przykłady oznakowania homologacyjnego na lampach ostrzegawczych błyskowych. Specjalna lampa ostrzegawcza homologowana w Niderlandach (E4) pod numerem homologacji 002439. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to niebieska lampa błyskowa obrotowa lub stacjonarna z jednym poziomem natężenia - klasa 1 (1 TB). a 8 mm 106
Kierunkowa lampa błyskowa homologowana w Niderlandach (E4) pod numerem homologacji 002440. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to bursztynowa lampa błyskowa obrotowa lub stacjonarna z dwoma poziomami natężenia - klasa 2 (2 TA). a 8 mm Kierunkowa lampa błyskowa homologowana we Francji (E2) pod numerem homologacji 002441. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to niebieskie światło błyskowe kierunkowe klasy 1 (XB 1). a 8 mm WNIOSKI Kierunkowa lampa błyskowa homologowana we Francji (E2) pod numerem homologacji 002442. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to bursztynowe światło błyskowe kierunkowe klasy 1 (XA 1). Strzałka wskazuje, że lampa ma działanie szerokokątne po stronie wskazanej przez kierunek strzałki. Wskazuje także na bok pojazdu, w którym urządzenie ma być zamontowane. a 8 mm Kierunkowa lampa błyskowa homologowana we Francji (E2) pod numerem homologacji 002443. Numer homologacji wskazuje, że homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego pierwotnej formie. Jest to niebieskie światło błyskowe kierunkowe klasy 1 (XB 1). Dwustronna strzałka wskazuje, że lampa ma działanie szerokokątne w obie strony. Światło może być zamontowane po obu stronach pojazdu. a 8 mm Pojazdy uprzywilejowane są objęte różnymi wymaganiami, w zależności od grupy pojazdów do jakiej należą. Wymagania odnośnie oznakowania pojazdów są niespójne. Dotyczy to głównie tych samych detali, które mają występować na pojeździe jako element charakterystyczny dla pojazdu uprzywilejowanego, określonych w warunkach technicznych. Brak jest jednoznacznych przepisów regulujących sposób przeprowadzania badań odblaskowości pasów wyróżniających dla pojazdów uprzywilejowanych. W związku z istniejącymi przepisami dotyczącymi podobnego zagadnienia, a mianowicie badanie folii odblaskowej wykorzystywanej w tablicach rejestracyjnych, proponowane jest zastosowanie podobnej procedury badawczej dla odblaskowych pasów wyróżniających. Należy wdrożyć Regulamin nr 65 ONZ [1] do polskiego systemu prawnego podczas procedury homologacji typu pojazdu, ze względu na gotowe procedury badawcze w zakresie specjalnych świateł ostrzegawczych. 107
Streszczenie Pojazdy uprzywilejowane Policji podczas prowadzenia akcji ratunkowych poruszają się w ruchu drogowym z dużymi prędkościami i często w sposób niekonwencjonalny. Celem ograniczenia liczby możliwych w takich przypadkach niebezpiecznych incydentów w ruchu drogowym, muszą wyróżniać się spośród innych pojazdów. Aby pojazd uprzywilejowany Policji był widoczny i zauważalny z dużych odległości w szczególności w porze nocnej, musi być odpowiednio oznakowany za pomocą barwnych znaków o właściwościach odblaskowych. Niemniej istotną rolę spełniają sygnały dźwiękowe. Na tle obowiązującego w Polsce prawa, w tym międzynarodowego, opisano istniejące niespójności przepisów w zakresie oznakowania, wymagań technicznych dla folii odblaskowych oraz uprzywilejowanych sygnałów ostrzegawczych. Wskazano konieczne kierunki zmian w przepisach celem poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym w obszarze dotyczącym ruchu drogowego pojazdów Policji. Słowa kluczowe: pojazdy uprzywilejowane, bezpieczeństwo w ruchu drogowym Marking of Police vehicles in the context of the provisions for the technical conditions of vehicles referred to in the Act - Law on Road Traffic Abstract Privileged Police vehicles, while attending to the emergency, are moving in the road traffic at high speeds and often in an unconventional manner. In order to limit the number of possible of dangerous incidents on the road, in such cases, they must stand out among other vehicles. The privileged Police vehicle, in order to be visible and noticeable from long distances especially at night, must be labelled with the colourful markings of reflective characteristics. However, an important role is played by audible signals. The existing inconsistencies concerning labelling regulations, the technical requirements for reflective foils and the priority warning signals are described against the background of the law in Poland, and international one. The necessary directions of changes have been indicated in respect to the regulations to improve safety in road traffic concerning the movement of privileged Police vehicles. Keywords: privileged vehicles, traffic safety BIBLIOGRAFIA 1. Regulamin nr 65 ONZ. Jednolite przepisy dotyczące homologacji specjalnych świateł ostrzegawczych do pojazdów samochodowych oraz przyczep. /Regulation No. 65. Uniform provisions concerning the approval of special warning lamps for power-driven vehicles and their trailers/, UN Vehicle Regulations (brak oficjalnej wersji w języku polskim), 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz. U. z 2014 r., poz. 1522), 3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz. U. z 2014 r., poz. 1727), 4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2015 r. poz. 305), 5. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie homologacji typu pojazdów samochodowych i przyczep oraz ich przedmiotów wyposażenia lub części (Dz. U. z 2013 r., poz. 407), 6. Rozporządzenie ministrów: spraw wewnętrznych, obrony narodowej, finansów oraz sprawiedliwości w sprawie warunków technicznych pojazdów specjalnych i używanych do celów specjalnych Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, kontroli skarbowej, Służby Celnej, Służby Więziennej i straży pożarnej (Dz. U. z 2014 r., poz. 1421), 7. Ustawa o Policji (Dz. U. z 2015 r. poz. 355), 8. Ustawa Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 z późniejszymi zmianami), 9. Decyzja Komendanta Głównego Policji Nr 403 z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie zasad i sposobu oznaczania numerami taktycznymi uprzywilejowanych oznakowanych pojazdów jednostek organizacyjnych Policji, zasad prowadzenia ewidencji numerów taktycznych oraz zasad eksploatacji i dostępu do systemu ewidencji numerów taktycznych (Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Policji nr 12 z dnia 7 sierpnia 2006 r., poz. 77. 108