Stowarzyszenie Samorządne Strzemieszyce -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 42-530 Dąbrowa Górnicza-Strzemieszyce ul. Warszawska 43b jacek@e-net8.com Tel.600281990 Dąbrowa Górnicza, dn. 2014-01-16 r. Wiceprezes Rady Ministrów Pani Elżbieta Bieńkowska Warszawa Dot.: apel o uratowanie budynku Dworca Kolejowego w Strzemieszycach Stowarzyszenie Samorządne Strzemieszyce występuje do Pani Premier jako do Ministra odpowiedzialnego za funkcjonowanie kolei w Polsce z apelem o uratowanie budynku Dworca Kolejowego w Strzemieszycach. Społeczność Strzemieszyc, obecnie dzielnicy Dąbrowy Górniczej jest zbulwersowane potraktowaniem budynku przez kolej. Właścicielem budynku jest PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Katowicach. Budynek dworca został w czerwcu 2007 roku podpalony przez nieznanych sprawców, zniszczeniu uległa ¾ powierzchni dachu, spalone zostały drewniane stropy drugiej kondygnacji oraz zniszczona został stolarka okienna i drzwiowa. Śledztwo prowadzone przez policję zostało umorzone z uwagi na nie wykrycie sprawców. W sierpniu 2013 roku ponownie odnotowano włamanie się do budynku oraz jego podpalenie. W chwili obecnej prowadzone jest śledztwo przez Policję w Dąbrowie Górniczej. Na dzień dzisiejszy budynek w całości jest pustostanem, pozbawionym pokrycia dachowego, instalacji elektrycznej, wod-kan, stolarki okiennej i drzwiowej, które zostały skradzione. W części parterowej otwory okienne i drzwiowe zostały zabezpieczone poprzez zamurowanie lub założenie krat.
Obecny wygląd budynku Dworca w Strzemieszycach W związku z bardzo złym stanem technicznym przedmiotowego budynku oraz nie uzasadnionym ekonomicznie wykonaniem kapitalnego remontu Oddział PKP rozważa jego likwidację. Miasto Dąbrowa Górnicza nie jest zainteresowana przejęciem przedmiotowego budynku. Dworzec w Dąbrowie Górniczej - Strzemieszycach nie jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Jednak zespół stacji kolejowej Dąbrowa Górnicza Strzemieszyce przy ulicy Stacyjnej, w tym także dworzec kolejowy, jest przewidziany do włączenia do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 18 marca 2010 roku o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 75, poz. 474). Zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.) w stosunku do obiektów budowlanych oraz obszarów niewpisanych do rejestru zabytków, a ujętych w gminnej ewidencji zabytków, pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego wydaje właściwy organ w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Kolej występowała z wnioskiem o rozbiórkę budynku, ale nie uzyskała zezwolenia. Obecnie sytuacja wygląda w ten sposób, że wszyscy czekają, aż budynek ze względu na niebezpieczeństwo zawalenia będzie musiał zostać rozebrany. Czy tak musi być?
Wygląd budynku Dworca na początku XX wieku Czy można pozwalać na niszczenie zabytków techniki, do których należy zespół stacyjny. Kolej obok hutnictwa i górnictwa stanowiła filar rozwoju tych ziem w końcu XIX i do połowy XX wieku. Czy nie należy tego uszanować. Podobny los spotyka teraz wszystkie dworce w Zagłębiu Dąbrowskim. Wszystkie, które mają ponad 100 lat. Jeden z najstarszych obiektów kolei europejskich, komora celna w Maczkach z 1848 roku został wyburzony. W Strzemieszycach znajduje się również stara parowozownia i most kratownicowy. Tutaj znajdowało się przecięcie dwóch ważnych linii kolejowych : Warszawsko- Wiedeńskiej i Iwangorodzko-Dąbrowskiej. Wszystkie obiekty powstały na początku lat osiemdziesiątych XIX wieku. Są rodziny, w których kilka pokoleń pracowało na kolei. Teraz patrzą, jak niszczy się historię ich i miejscowości, która w swoim herbie ma nawet koło parowozowe. Sytuacja jest całkowicie niezrozumiała. Jak można niszczyć, bo brak zainteresowania i brak zabezpieczenia przed dewastacja to jest niszczenie, tego typu obiekty? czy nie można znaleźć dla nich innego przeznaczenia?
Parowozownia w Strzemieszycach na początku XX wieku. Most kratownicowy na przecięciu linii kolejowych : Warszawsko-Wiedeńskiej i Iwangorodzko-Dąbrowskiej z 1885 roku
Przecież są pomysły. Należą do nich : Wyremontowanie budynku wspólnie z miastem i przeznaczenie go na cele kulturalne i społeczne. W Strzemieszycach były kiedyś dwa domy kultury, kino i wszystko zostało zlikwidowane. Utworzenie muzeum. Może razem z parowozownią, bo jest to unikalny zespół stacyjny. W województwie śląskim jest tylko skansen w Pyskowicach. Może przenieść jako filię część Muzeum Kolejnictwa z Warszawy, które ma problemy lokalowe. Można wykorzystać wymienioną infrastrukturę i pozbierać stare elementy wyposażenia z innych miejsc, żeby zachować przynajmniej niektóre elementy. Mało już kto wie, jak wyglądał np. semafor.skanseny kolejowe są tworzone dosyć chaotycznie i być może celowe było zgromadzenie w jednym miejscu jednej grupy pojazdów szynowych. Stworzenie regionalnego Muzeum Techniki lub rozwoju przemysłu. W Dąbrowie Górniczej nadal produkuje się obręcze kolejowe. Jest zaplecze naukowe w postaci Wydziału Transportu Politechniki Śląskiej w Katowicach. Jest jedyna w województwie śląskim szkoła o kierunku technika kolejnictwa w Sosnowcu. Są muzea, które nie eksponują swoich wszystkich zbiorów. Są urządzenia, które warto zachować. Tylko nie ma gdzie, więc stworzenie takiego miejsca jest potrzebne. Jest możliwe wprowadzenie nowych technik audiowizualnych, które obecnie są stosowane w muzeach. Wykorzystanie do celów dydaktycznych. Parowozownia obecnie
Stworzenie warsztatów remontu starych parowozów na bazie części parowozowni. Utworzenie centrum modelarstwa kolejowego, które jest popularne, a jest prezentowane tylko na okolicznościowych wystawach. Są też inne. Może połączyć niektóre działania razem. Na pewno pomysły się znajdą. Problemem są środki finansowe. Miasto Dąbrowa nie chce pomóc, bo uważa, że to sprawa kolei. Kolej uważa, że obiekt jest jej niepotrzebny. Czy względy komercyjne mają doprowadzić do likwidacji wszystkich obiektów dawnej techniki? W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jest zapis : Art. 5. Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Czy postępowanie z budynkiem Dworca w Strzemieszycach wpisuje się w obowiązki klasy rządzącej. Nie chodzi tutaj o szukanie winnych, lecz o ratowanie zabytku, który wpisał się w naszą historię i w historię tej ziemi. Takie obiekty tworzą nie tylko historię, ale również tworzą kulturę i dziedzictwo narodowe, które przekazujemy następnym pokoleniom. Dziwne jest przy tym, że nie skorzystano ze środków unijnych, które w działaniu 1.1 umożliwiały takie dofinansowanie. Może teraz spróbować wykorzystać dofinansowanie z pakietu Ochrona promocji i rozwoju dziedzictwa kulturowego i naturalnego lub czy nie udałoby się wprowadzić tych propozycji na Wstępną listę przedsięwzięć rekomendowanych do objęcia kontraktem terytorialnym w nowym planie na lata 2014-2020? My jako Stowarzyszenie i mieszkańcy, którzy obserwują dewastację budynku i całej stacji możemy tylko apelować. Do Pani Premier, do Prezydenta Miasta Dąbrowy Górniczej i do wszystkich Urzędów i Środowisk zainteresowanych naszą historią i przekazaniem dziedzictwa narodowego następnym pokoleniom. O uratowanie zabytków tak głęboko wpisanych w naszą społeczność i miejscowość. Z poważaniem Stowarzyszenie Samorządne Strzemieszyce Jerzy Reszke Jacek Sobczyk