KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI OPRACOWANY NA PODSTAWIE: 1. Rozporządzenia MENiS z dnia 26. 02. 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 9 maja 2002 r. Nr 51, poz. 458) 2. Rozporządzenia MEN z dnia 10. 08. 2001 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów (Dz. U. Nr 92, poz. 1020 z dnia 3 września 2001 r.) 3. Rozporządzenia MEN z dnia 07. 09. 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 29, poz. 323 z 2001 r. z późniejszymi zmianami) 4. Programu nauczania Słowa jak klucze II, Nr DKW 4014-34/99 5. Podręcznika Hanny Dobrowolskiej Jutro pójdę w świat 6. Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania OCENA CELUJĄCA Otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania. Kształcenie literackie i kulturowe - samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, - proponuje rozwiązania oryginalne, wykraczające poza materiał programowy, - buduje twórcze, bezbłędne pod względem językowym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej wypowiedzi, w których się swobodnie posługuje werbalnymi i niewerbalnymi środkami wyrazu, - własną lekturę rozszerza o lektury nadobowiązkowe, - czyta czasopisma, ogląda widowiska dla dzieci i młodzieży, potrafi o nich opowiadać kolegom i zachęcić do samodzielnego poszerzania wiadomości, - odczytuje sens utworów poetyckich, prozatorskich i innych dzieł kultury (również spoza listy lektur przewidzianej programem nauczania) na poziomie krytyczno- twórczym, 1
uwzględniając ich strukturę i treści przenośne oraz symboliczne; odwołuje się do kontekstów kulturowych, - rozpoczyna i podtrzymuje dyskusję na tematy związane z lekturą; rzeczowo, z zachowaniem zasad kulturalnej rozmowy ocenia stanowiska dyskutantów i podaje propozycje rozwiązania problemów, - uczestniczy w konkursach literackich, recytatorskich oraz teatralnych w szkole i poza szkołą, osiąga w nich sukcesy co najmniej na szczeblu powiatowym, - podejmuje działalność literacką lub kulturalną i prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny ( np. udział w akademiach, współpraca z szkolną gazetką, udział w imprezach artystycznych, itp.), - proponuje rozwiązania wykraczające poza materiał programowy. - swobodnie posługuje się wszystkimi przewidzianymi w programie formami wypowiedzi pisemnej, a ponadto tworzy własne teksty, ciekawe pod względem treści i stylu, bezbłędne językowo, - formułuje wypowiedzi na temat przeczytanych lektur (także spoza listy lektur przewidzianych programem nauczania). - świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści przewidzianych programem nauczania fonetyki, słownictwa i słowotwórstwa, fleksji oraz składni; przestrzega norm poprawnościowych w formułowanych wypowiedziach, - samodzielnie poszerza wiedzę językową o treści spoza programu nauczania w klasie VI. 2
OCENA BARDZO DOBRA Kształcenie literackie i kulturowe - czyta płynnie ze zrozumieniem, - samodzielnie dostrzega i referuje wybrany problem utworu literackiego, - określa stosunek autora do prezentowanych w dziele postaci; wyjaśnia sens wprowadzania do utworów postaci negatywnych, pozytywnych i fantastycznych, - umie wskazać różnicę między językiem poszczególnych bohaterów( indywidualizacja języka), - ocenia różne walory czytanych tekstów (edukacyjne, rozrywkowe, wychowawcze), - nazywa wrażenia czytelnicze związane z lekturą, - rozumie i potrafi wskazać motywy postępowania bohaterów, - potrafi świadomie zastosować w swej wypowiedzi opowiadanie, dialog, monolog, - biegle posługuje się słownikami i encyklopedią, - dokonuje samodzielnej analizy i interpretacji wiersza, wyodrębnia tropy stylistyczne, odróżnia obrazowanie realistyczne od fantastycznego, - potrafi samodzielnie zakwalifikować utwór do rodzaju i gatunku literackiego, - rozpoznaje tworzywa innych dziedzin sztuki, - ma bogaty zasób słownictwa i umiejętnie posługuje się nim, - bierze czynny udział w lekcji. - wypowiedzi pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno- językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym, potrafi samodzielnie wnioskować, myśleć logicznie, biegle posługuje się słownikiem orograficznym, - samodzielnie sporządza notatkę z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy, - doskonale potrafi posługiwać się poznanymi w klasie VI formami wypowiedzi, - opowiadania twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów, charakterystyki, - ten sam tekst potrafi przedstawić w formie streszczenia, opisu, opowiadania, - bezbłędnie pisze charakterystykę postaci, podejmuje próbę charakterystyki porównawczej i autocharakterystyki, określa motywację czynów bohaterów, ocenia ich postępowanie, - w sposób świadczący o gruntownej znajomości utworu redaguje list do postaci literackiej, 3
- bezbłędnie pisze sprawozdanie ze spaceru, wycieczki, a w pracy poświęconej oglądanemu filmowi lub spektaklowi teatralnemu podejmuje próby recenzji, - pisze prace bezbłędnie pod względem ortograficznym. - rozróżnia biegle poznane w VI klasie części mowy, - potrafi wyjaśnić od czego zależą formy odmiany czasownika, - zna zasady tworzenia stosowania stron czasownika: czynnej, biernej i zwrotnej, - wskazuje różnicę między czasownikiem przechodnim i nieprzechodnim, - wymienia rodzaje zaimków, omawia ich odmianę, funkcję w zdaniu, uzasadnia zastosowanie skróconych form zaimków rzeczowych, - biegle stopniuje przymiotniki, nazywa rodzaje stopniowania, pisze poprawnie nie z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym, - rozpoznaje różne typy liczebników, określa jego formy gramatyczne, funkcję w zdaniu, potrafi uzasadnić użycie danego typu liczebnika, odmienia trudniejsze liczebniki złożone, - stosuje w zdaniu rzeczowniki w różnych funkcjach składniowych(podmiotu, dopełnienia, przydawki), - wyróżnia w zdaniu związki zgody, rządu, przynależności, wskazuje zasady ich tworzenia, przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie, rysuje ich wykresy, - przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazów pochodzących od wyrażeń przyimkowych i od czasowników, - wskazuje przyrostek lub przedrostek w jednym wyrazie i jako składnik podstawy słowotwórczej w innym, - daje przykłady wyrazów utworzonych za pomocą różnych formantów. OCENA DOBRA Kształcenie literackie i kulturowe - czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania, - jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowe, - potrafi dostrzec i sformułować problemy, zagadnienia, idee utworu literackiego, dobra znajomość tekstu pozwala mu na odtwórcze opowiadanie losów bohaterów i omówienie elementów świata przedstawionego, 4
- zna podstawowe pojęcia z innych dziedzin sztuki, - zna podstawowe cechy rodzajów i gatunków literackich w klasie VI, - potrafi samodzielnie poprawić większość swoich błędów. - redaguje opowiadanie, opis, list, proste sprawozdanie, streszczenie, charakterystykę, kartkę pocztową, instrukcję, przepis, zaproszenie, ogłoszenie, - wspólnie z nauczycielem zredaguje charakterystykę postaci literackiej i rozwinie dialogi, - buduje wypowiedzi z różnych punktów widzenia, - pisze poprawnie ortograficznie. - wskazuje różnice w budowie form strony czynnej, biernej i zwrotnej, - rozpoznaje czasownik przechodni i nieprzechodni, - rozróżnia nieodmienne (przyimek, przysłówek, spójnik) i odmienne części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, liczebnik zna ich podstawowe kategorie fleksyjne i umie je poprawnie zastosować w zdaniu), - wymienia rodzaje zaimków, wyróżnia przysłówki wśród innych części mowy, wskazuje sposób ich utworzenia, poprawnie stopniuje przymiotniki, wie czemu służy stopniowane, - podaje przykłady różnych typów liczebników, odmienia liczebnik złożony i nieokreślony, - na konkretnych przykładach omawia sposób wyrażania orzeczenia i podmiotu, - wyróżnia w zdaniu związki wyrazów i nazywa je, - tworzy poprawny związek zgody, rządu i przynależności, - odróżnia różne typy wypowiedzeń, w tym zdania i równoważniki zdań, - układa przykłady czterech rodzajów zdań złożonych współrzędnie, - oddziela przecinkiem zdania składowe, - od podanego wyrazu podstawowego tworzy kilka wyrazów pochodnych będących różnymi częściami mowy, - rozpoznaje wyrazy pochodne od wyrażenia przyimkowego i od czasownika, - wyjaśnia pisownię podanego wyrazu, odwołując się do wiadomości ze słowotwórstwa. 5
Kształcenie literackie i kulturowe OCENA DOSTATECZNA - technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie treści tekstu, - wskaże w tekście elementy świata przedstawionego, - własnymi słowami przekaże treść utworu literackiego, - zna przewidziane programem nauczania gatunki literackie, - rozumie treść utworu z innej dziedziny sztuki (przedstawienie, film), - rozróżnia pojęcia: fikcja literacka i rzeczywistość. - w wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań i stosowania poznanego słownictwa, - w miarę samodzielnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie, opis, list, proste sprawozdanie, streszczenie, charakterystyka, kartka pocztowa, instrukcja, przepis, zaproszenie, ogłoszenie, - wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej, określa formę fleksyjną czasowników, - określa funkcję czasowników w zdaniu, - odmienia podane rzeczowniki przez przypadki, oddziela temat od końcówki, wskazuje tematy oboczne, nazywa funkcje rzeczowników w zdaniu, - rozpoznaje w zdaniu zaimki, przysłówki, przymiotniki i liczebniki, potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem określanym, - stopniuje przymiotniki, rozróżnia przyimki proste i złożone, wyrażenia przyimkowe, - na prostych przykładach omawia sposób wyrażania podmiotów, - rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe, - nazywa w zdaniu części zdania (na prostych przykładach), - układa zdania złożone z podanych zdań pojedynczych, - wśród zdań złożonych rozróżnia złożone podrzędnie i współrzędnie. 6
OCENA DOPUSZCZAJĄCA Kształcenie literackie i kulturowe - technika czytania ucznia pozwala na zrozumienie tekstu analizowanego zagadnienia, - zna lektury obowiązkowe w stopniu dopuszczającym technikę czytania, - przy pomocy nauczyciela ( lub samodzielnie) przekazuje treści przeczytanego łatwego tekstu, - rozpozna i przedstawi wybrany element świata przedstawionego, - wyodrębnia główne postacie literackie, - umie właściwie powiązać tytuł z autorem, - stopień opanowania przez niego wiadomości pozwala na wykonanie zadań typowych, o niewielkim zakresie trudności, samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela, - redaguje pisemnie opowiadanie, opis, list, sprawozdanie, streszczenie, charakterystykę, kartkę pocztową, instrukcję, przepis, zaproszenie, ogłoszenie z pomocą nauczyciela, - błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne popełniane w wypowiedziach pisemnych nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki uczeń włożył w ich napisanie. - z pomocą nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcję w zdaniu (na prostych przykładach), - odróżnia zdania pojedyncze od złożonych i próbuje określać ich rodzaj, - łączy wyrazy w zespoły składniowe, - zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych, - przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu o przejrzystej budowie- wskazuje podstawę słowotwórczą i formant, - nazywa typy formantów, tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów. 7
Otrzymuje uczeń, który: OCENA NIEDOSTATECZNA - nie opanował podstawowych wiadomości z fleksji, składni, słowotwórstwa, ortografii przewidzianych programem w klasie szóstej, - nie potrafi redagować poznanych form wypowiedzi, - nie opanował techniki głośnego i cichego czytania ze zrozumieniem, - wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym, - w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych. Nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnień o elementarnym stopniu trudności. 8