Badanie Screening przesiewowe per i tumori intestinali jelit: dalsze Ulteriori badania investigazioni 4 www.bowelscreeningwales.org.uk

Badanie przesiewowe jelit: dalsze badania Pana/Pani wyniki wykazały obecność krwi w stolcu. Nie oznacza to, że jest Pan/Pani chory(a) na raka. Oznacza to natomiast, że zaproponujemy Panu/Pani dokonanie oceny i prawdopodobnie kolonoskopię. Na wynik mogło wpłynąć krwawienie z polipów (niewielkich narośli), a nie rak jelita. Mógł zostać spowodowany także przez inne schorzenia, np. hemoroidy. Co nastąpi teraz Proszę zadzwonić na bezpłatną linię do zamawiania wizyt w celu uzgodnienia terminu wizyty u specjalisty badań przesiewowych. Po ustaleniu terminu ww. specjalista zadzwoni do Pana/Pani, aby omówić kolonoskopię. Rozmowa ta odbędzie się w celu stwierdzenia, czy potrzebuje Pan/Pani leczenia. Przeciętnie u 2 osób na 100 poddawanych testowi stwierdza się obecność krwi w stolcu. Specjalista zada Panu/Pani parę pytań dotyczących ogólnego stanu zdrowia aby stwierdzić, czy może Pan/Pani zostać poddany(a) kolonoskopii. Rozmowa ta może trwać do 1 godziny. Jeżeli potrzebuje Pan/Pani spotkać się z tym specjalistą po rozmowie telefonicznej, można uzgodnić wizytę. 2

www.bowelscreeningwales.org.uk Dlaczego potrzebuję kolonoskopii? Kolonoskopia jest badaniem jelita grubego. Chodzi tu o próbę znalezienia przyczyny pojawienia się krwi w stolcu, ustalenie metody leczenia, a w razie potrzeby podjęcie dalszych badań. Kolonoskopia zostaje wykonana na szpitalnym oddziale endoskopii. Co to jest kolonoskopia? Kolonoskopia jest badaniem śluzówki jelita grubego (okrężnicy) w celu wykrycia ewentualnego schorzenia. Umożliwia ponadto pobranie małych próbek jelita (biopsja) w celu przeanalizowania ich w laboratorium. Opiekujący się Panem/Panią specjalista badań przesiewowych będzie obecny podczas przeprowadzania kolonoskopii. Giętkim instrumentem użytym do tego badania jest kolonoskop. Jest on wyposażony w oświetlenie, które można skierować na śluzówkę jelita. Obrazy są wyświetlane na ekranie, umożliwiając kolonoskopiście sprawdzenie, czy jelito jest zdrowe i czy nie wystąpiło zapalenie. W trakcie badania kolonoskopista może pobrać kilka próbek ze śluzówki okrężnicy do analizy. Będziemy przechowywać te próbki, możemy też dla Pana/Pani dokumentacji sporządzić film na wideo lub wykonać zdjęcia. 3

Badanie przesiewowe jelit: dalsze badania Przygotowanie się do badania Przyjmowanie pokarmów i napojów Jest ważne, abyśmy mogli wyraźnie zobaczyć dolny odcinek przewodu pokarmowego. Dlatego też, jeżeli zdecyduje się Pan/Pani na kolonoskopię, przyślemy Panu/Pani środek przeczyszczający w celu opróżnienia jelit. Dwa dni przed terminiem badania Konieczne będzie przejście na pokarmy ubogie w błonnik i picie dużych ilości wody. Dzień przed badaniem Proszę nie przyjmować żadnych pokarmów stałych Pić wyłącznie klarowne płyny (na przykład zawierające cukier gronowy, Bovril, czarną herbatę i kawę z cukrem, klarowne zupy i galaretki owocowe). Ponadto proszę zażyć środek przeczyszczający przesłany pocztą. Specjalista badań przesiewowych omówił to z Panem/Panią przedtem. Proszę kierować się instrukcją użycia środka. Jeżeli ma Pan/Pani jakieś pytania, proszę skontaktować się ze specjalistą badań przesiewowych lub zadzwonić na infolinię. W dniu badania Proszę w dalszym ciągu pić dużo wody aż do przybycia na badania. Proszę przynieść szlafrok i pantofle. Natomiast nie należy przynosić ze sobą żadnych przedmiotów wartościowych. 4

www.bowelscreeningwales.org.uk A co z moimi lekami? Większość leków można przyjmować nadal jak zwykle. Natomiast: Jeżeli zażywa Pan/Pani tabletki żelaza, należy przerwać przyjmowanie tydzien przed terminem badania. Jeżeli zażywa Pan/Pani leki w celu zagęszczenia stolca (np. Fibogel lub Regulan), Loperamide (Imodium), Lomotil lub fosforan kodeiny, proszę zaprzestać ich zażywanie trzy dni przed terminem kolonoskopii. Diabetycy Jeżeli choruje Pan/Pani na cukrzycę i używa insulinę lub leki, proszę zwrócić się telefonicznie do swojej specjalistycznej pielęgniarki po poradę przed terminem kolonoskopii. Można też skontaktować się ze specjalistą badań przesiewowych. Środki przeciwkrzepliwe Jeżeli zażywa Pan/Pani tabletki/leki takie jak warfaryna do rozrzedzania krwi, proszę skontaktować się telefonicznie ze specjalistą badań przesiewowych. Uczulenia Jeżeli przypuszcza Pan/Pani, że jest uczulony(a) na lateks lub ma inne alergie, proszę zadzwonić do specjalisty badań przesiewowych. 5

Badanie przesiewowe jelit: dalsze badania Co nastąpi po moim przybyciu? Kiedy przybędzie Pan/Pani na szpitalny oddział endoskopii, właściwy specjalista badań przesiewowych przyjdzie do Pana/Pani. Będzie to okazja do zadania dalszych pytań na temat kolonoskopii i wyjaśnienia wszelkich niejasności. Specjalista upewni się, że Pan/Pani rozumie procedurę badań i odpowie na wszelkie pytania. Jeżeli zdecyduje się Pan/Pani na zażycie środka uspokajającego, od spodniej strony ręki lub ramienia może zostać wprowadzona mała rurka plastikowa lub igła). Przez nią zostanie później dostarczony środek uspokajający. Przez 24 godziny po zastosowaniu tego środka nie należy prowadzić pojazdu, pić alkoholu, obsługiwać ciężkich maszyn ani podpisywać dokumentów wiążących prawnie. Ktoś będzie musiał odprowadzić Pana/Panią do domu, więc trzeba poprosić członka rodziny lub znajomego o odbiór. Proszę dać pielęgniarce numer telefonu tej osoby, aby mogła się z nią skontaktować, kiedy będzie Pan/Pani gotowy(a) do pójścia do domu. Ktoś będzie też musiał towarzyszyć Panu/Pani w nocy. Specjalista badań przesiewowych zada Panu/Pani parę krótkich pytań dotyczących Pana/Pani stanu zdrowia. Na przykład zapyta o przebyte operacje i choroby. Zmierzone i odnotowane zostaną ciśnienie krwi i rytm bicia serca. Jeżeli choruje Pan/Pani na cukrzycę także poziom cukru we krwi. Mierzony będzie poziom tlenu. Tlen będzie doprowadzany za pomocą maski lub rurki przez nos. Jeżeli jeszcze nie podpisał(a) Pan/Pani oświadczenia o wyrażeniu zgody, a zdecydował(a) się Pan/Pani na badanie, poprosimy o uczynienie tego w tej chwili. 6

www.bowelscreeningwales.org.uk 7

Badanie przesiewowe jelit: dalsze badania Jak długo będę przebywać na oddziale endoskopii? To w dużej mierze zależy od tego, czy podano Panu/Pani środku uspokajające, a jeżeli tak jak szybko dochodzi Pan/Pani do siebie. Należy się spodziewać spędzenia na oddziale około 3 godzin. Oddział ten zajmuje się także przypadkami nagłymi, a te będą traktowane jako priorytetowe. Środki uspokajające Jeżeli poprosił(a) Pan/Pani o środek uspokajający, podamy go dożylnie na ręku lub ramieniu. Spowoduje on pewne poczucie senności i odprężenia, ale nie utratę przytomności. Będzie Pan/Pani zdolny(a) do współdziałania: Pomimo senności będzie Pan/Pani słyszeć, co się mówi do Pana/Pani. Tak więc będzie Pan/Pani w stanie wypełniać proste polecenia w trakcie badania. Pod wpływem środka uspokajającego niektóre osoby nie pamiętają w ogóle co się działo w czasie badania. Środki te mogą czasem powodować zakłócenia w oddychaniu, rytmie pracy serca i ciśnieniu krwi. Zazwyczaj nie trwają one długo. W trakcie działania środka uspokajającego będziemy monitorować Pana/Pani oddychanie i rytm bicia serca. Jeżeli nastąpią jakieś zmiany, zauważymy je i podejmiemy niezbędne działania. Z tego powodu na palec zostanie nałożona Panu/Pani sonda podłączająca do urządzenia mierzącego poziom powietrza i rytm pracy serca. Będziemy także odnotowywać poziom ciśnienia krwi. Jeżeli choruje Pan/Pani na cukrzycę, zmierzymy poziom cukru we krwi. Za pomocą maski lub rurki przez nos będzie doprowadzane powietrze. Przez 24 godziny po zastosowaniu środka uspokajającego nie należy prowadzić pojazdu, pić alkoholu, obsługiwać ciężkich maszyn ani podpisywać dokumentów wiążących prawnie. Ktoś będzie musiał odprowadzić Pana/Panią do domu. 8

www.bowelscreeningwales.org.uk Badanie kolonoskopijne Zostanie Pan/Pani zabrany(a) do pomieszczenia, gdzie kolonoskopista i pielęgniarki przedstawią się. Może Pan/Pani zadać im pytania. Pielęgniarka opiekująca się Panem/Panią poprosi o położenie się na lewym boku. Następnie umieści sondę monitorującą poziom tlenu na Pana/Pani palcu. Za pomocą maski lub rurki przez nos będzie doprowadzane powietrze. Jeżeli zażyczył(a) sobie Pan/Pani środka uspokajającego, zostanie podany dożylnie przez małą plastikową rurkę lub igłę. Badanie kolonoskopijne dotyczy całego jelita grubego. Przez krótki okres czasu może być nieprzyjemne. W trakcie badania do jelita doprowadzane jest powoli powietrze w celu ułatwienia wprowadzenia kolonoskopu. W celu poddania analizie laboratoryjnej mogą zostać pobrane próbki z wyściółki jelita. Będziemy przechowywać te próbki. Możemy też poprosić Pana/Panią o wyrażenie zgody na użycie ich do przyszłych badań. Kolonoskopia jest najskuteczniejszym testem na wykrycie raka jelit, ale nie jest niezawodna w 100%. Oznacza to, że czasem rak może zostać niewykryty. Należy więc kontynuować badania przesiewowe jelit i zwrócić się do lekarza w przypadku wystąpienia objawów lub jeżeli ma Pan/Pani jakieś obawy. Czasem doprowadzenie badania kolonoskopijnego do końca nie jest możliwe - w takim przypadku specjalista omówi to z Panem/Panią. Mogą Panu/Pani zostać zaoferowane alternatywne rodzaje testów. 9

Badanie przesiewowe jelit: dalsze badania 10

www.bowelscreeningwales.org.uk Ryzyko związane z tym badaniem Ponieważ kolonoskopia polega na pobieraniu próbek z jelita, czasami występują komplikacje. Należą one do rzadkości, jednak powinien Pan/powinna Pani o nich wiedzieć, aby móc podjąć decyzję. Należy rozważyć to ryzyko w kontekście korzyści z poddania się testowi. Główne ryzyka kolonoskopii to: Perforacja W 1 teście na 1000 może dojść do przedziurawienia jelita. W takim przypadku prawie zawsze potrzebna jest operacja. Ryzyko perforacji jest wyższe przy usuwaniu polipów. Krwawienie Może do niego dojść po pobraniu próbki z jelita lub usunięciu polipu. Krwawienie występuje w 1 na 100-200 badań. Krwawienie nie jest zazwyczaj silne i często samo ustaje. Rozważyliśmy wszelkie rodzaje ryzyka. W naszym przekonaniu korzyści przeważają nad potencjalnym ryzykiem. 11

Badanie przesiewowe jelit: dalsze badania Co to jest polip? Polip jest niewielką naroślą na wyściółce jelita. Niektóre polipy są uszypułowane, a inne płaskie bez szypuły. Polipy są widoczne w czasie badania. Zwykle usuwamy je, gdyż po urośnięciu mogą spowodować problemy. Zabieg ten nazywa się polipektomią. Czasem polip może się przekształcić w nowotwór złośliwy. Po badaniu Po zakończeniu badania damy Panu/Pani czas na odpoczynek. Zmierzymy ciśnienie krwi i rytm bicia serca. Jeżeli choruje Pan/Pani na cukrzycę, będziemy obserwować poziom cukru we krwi. Kiedy dojdzie Pan/Pani do siebie ustaniu działania środka uspokajającego (zwykle po około 30 minutach), będzie Pan/Pani w stanie usiąść. Zaproponujemy gorący napój i ciasteczka. Przed opuszczeniem oddziału specjalista badań przesiewowych omówi z Panem/Panią wyniki i leki lub w razie potrzeby umówi się na kolejne wizyty. Środek uspokajający może przez krótki okres czasu powodować zaburzenia pamięci. Dobrze byłoby, gdyby towarzyszył Panu/Pani członek rodziny lub znajomy. Możemy Panu/Pani wydać krótkie sprawozdanie na piśmie. Przyjęty środek uspokajający pozostaje w systemie krwionośnym około 24 godziny i przez ten czas może się Pan/Pani czuć senny(a). Jeżeli mieszka Pan/Pani sam(a), warto poprosić kogoś o towarzyszenie Panu/Pani przez noc. Przez 24 godziny po zastosowaniu środka uspokajającego nie należy prowadzić pojazdu, pić alkoholu, obsługiwać ciężkich maszyn ani podpisywać dokumentów wiążących prawnie. Ktoś będzie musiał odprowadzić Pana/Panią do domu. 12

www.bowelscreeningwales.org.uk Ogólne uwagi: Jeżeli nie jest możliwe stawienie się na badania w uzgodnionym terminie proszę powiadomić o tym specjalistę badań przesiewowych tak szybko, jak to będzie możliwe. Naszym celem jest przyjęcie Pana/Pani i przeprowadzenie badania od razu po przybyciu. Jednak personel oddziału jest czasem bardzo zapracowany, wobec czego badanie może się opóźnić. Nagłym przypadkom dajemy pierwszeństwo. Prosimy pozostawić biżuterię i przedmioty osobiste w domu. Szpital nie może przyjąć odpowiedzialności za utratę lub uszkodzenie tych przedmiotów podczas pobytu na oddziale. Jeżeli przyjmuje Pan/Pani środek uspokajający, należy poprosić kogoś o odebranie Pana/Pani i towarzyszenie Panu/Pani przez noc. 13

Niezbędne jest przechowywanie przez nas pewnych danych dotyczących Pana/Pani. Umożliwia to nam zaproszenie Pana/Pani do udziału w teście oraz przeprowadzenie analizy programu badań przesiewowych. Dokładamy wszelkich wysiłków w celu ochrony poufności Pana/Pani danych osobowych. Tymi informacjami dzielimy się wyłącznie z tymi osobami, których dostęp do nich ma prawne lub medyczne uzasadnienie. Jeżeli chciał(a)by Pan/Pani dowiedzieć się więcej o tym, jak korzystamy z tych informacji, prosimy zwrócić się do nas o ulotkę How we use information about you" (jak korzystamy z informacji o Panu/Pani). Nie musi być Pan/Pani objęty(a) programem badań przesiewowych w kierunku raka jelit. Po dalsze informacje prosimy zadzwonić na naszą infolinię. Wszystkie rozmowy na infolinii są poufne, jednakże dla potrzeb szkolenia i kontroli jakości nagrywamy je. Po dalsze informacje zadzwoń na bezpłatną infolinię: 0800 294 3370 w godzinach 8-18 lub odwiedź witrynę internetową Bowel Screening Wales www.bowelscreeningwales.org.uk 14