Kolonoskopia. Badanie wnętrza jelita grubego. Wizyta dot. badania kolonoskopowego

Transkrypt

1 Kolonoskopia Badanie wnętrza jelita grubego Wizyta dot. badania kolonoskopowego Data: Godzina:... Należy zgłosić się na oddziale:... Leki na rozrzedzenie krwi Data zakończenia przyjmowania: Po konsultacji z lekarzem prowadzącym pacjent zdecydował się na poddanie się badaniu endoskopowemu jelita grubego, tzw. kolonoskopii. Kolonoskopia to badanie wnętrza jelita grubego (okrężnicy) na całym jego odcinku, które wykonuje lekarz gastrolog lub internista. W tej broszurze można przeczytać więcej na temat tego badania. Celem badania jest analiza wnętrza jelita grubego i wykrycie lub wykluczenie ewentualnych nieprawidłowości. Za pośrednictwem kolonoskopii usuwa się również polipy lub pobiera wycinek tkanki. Innym powodem przeprowadzenia takiego badania może być uzyskanie niewyraźnych zdjęć wykonanych we wcześniejszym badaniu rentgenowskim. Możliwe zmiany chorobowe jakie można zaobserwować Uchyłki Uchyłki są to małe uwypuklenia w ścianie jelita grubego. Zazwyczaj nie dają żadnych objawów, ale mogą przejeść w stan zapalny. Określa się to mianem choroby uchyłkowej jelit. Choroba objawia się gorączką, bólami brzucha, biegunką i wymiotami. Uchyłki rzadko

2 występują u osób poniżej 30 roku życia, ryzyko występowania uchyłków wzrasta wraz z wiekiem. W podeszłym wieku ich występowanie jest normalne. Polipy Są to małe, zwykle łagodne guzki występujące w jelicie grubym. Mogą mieć różne kształty: płaskie, wypukłe, w kształcie grzyba lub guzika. Różnią się one wielkością średnicy od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Małe polipy zwykle nie dają żadnych objawów. Wraz ze wzrostem ich wielkości dochodzi do zmiany rytmu wypróżnień i w stolcu może pojawić się krew. Z biegiem czasu mogą przybrać formę zmian nowotworowych, dlatego zaleca się ich usuwanie. Rak jelita grubego Rak jelita grubego i odbytnicy jest często spotykany zarówno u mężczyzn jak i kobiet. Są to złośliwe zmiany nowotworowe w ścianie jelita. Objawy, które mogą wystąpić to: zmiana rytmu wypróżnień, krew w stolcu i ból brzucha. Czasami objawy wcale nie występują. Osoby, u których występuje rak jelita grubego w rodzinie mają zwiększone ryzyko wystąpienia tej choroby. To samo dotyczy osób, u których występują z pewnego rodzaju polipy jelita grubego lub przewlekłe zapalenie jelit. Więcej informacji na ten temat może udzielić lekarz prowadzący, który pomoże ustalić, czy powyższe sytuacje dotyczą danego pacjenta. Przewlekłe zapalenie Choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego są przewlekłymi chorobami zapalnymi jelit. Pojawiają się wtedy wrzody i ropnie w ścianie jelita grubego oraz jelita cienkiego. Tego rodzaju stan zapalny objawia się (gwałtowną) biegunką, stolec może zawierać krew i śluz. Zdarzają się też okresy bez objawów, do momentu wystąpienia kolejnego stanu zapalnego. Przyczyny tych chorób nie są znane. Choroba Leśniowskiego- Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego występują zwykle pomiędzy 15 a 30 rokiem życia. Przygotowanie do badania WAŻNE! Należy poinformować lekarza gastrologa/internistę lub pielęgniarkę endoskopową przed wykonaniem badania, w przypadku kiedy: pacjent przyjmuje jakieś leki; pacjent jest uczulony na jakieś lekarstwa; pacjent choruje na płuca czy serce;

3 pacjentka jest w ciąży. Leki Jeśli pacjent przyjmuje leki, prosimy, przed wizytą w szpitalu udać się do lokalnej apteki i odebrać paszport leków. Paszport leków to wykaz leków aktualnie przyjmowanych przez danego pacjenta, z dołączonymi informacjami na temat ewentualnych uczuleń i leków przyjmowanych w przeszłości. Aby można było wykonać kolonoskopię należy zwykle przerwać przyjmowanie leków rozrzedzających krew (np. sintrom, marcoumar, ascal, aspiryna, persantin lub plavix). Lekarz prowadzący poinformuje o tym i udzieli w tej kwestii stosownych informacji. Uwaga: W przypadku aspiryny (ascal) dipyramidolu (persantyna) i klopidogrelu (plavix) należy niekiedy przestać zażywać lek na kilka dni przed terminem badania. Przed badaniem zazwyczaj należy również zaprzestać przyjmować sintrom i marcoumar wydawane przez Trombosedienst. O tym, kiedy należy przerwać zażywanie danego leku decyduje lekarz prowadzący. Ważne jest, aby ściśle przestrzegać tych zaleceń, nawet jeśli różnią się od zaleceń Trombosedienst. Po przeprowadzeniu badania lekarz specjalista poinformuje pacjenta, kiedy może rozpocząć przyjmowanie tych leków. Żelazo w tabletkach Jeśli pacjent przyjmuje żelazo w tabletkach powinien (po konsultacji z lekarzem prowadzącym lub pielęgniarką endoskopową) zaprzestać jego zażywania na 5 dni przed terminem badania. Żelazo w tabletkach blokuje prawidłowe płukanie jelita i zabarwia stolec na kolor czarny, przez co widoczność podczas badania jest utrudniona. Zaburzenia krzepnięcia krwi Jeśli pacjent cierpi na zaburzenia krzepnięcia krwi powinien odpowiednio wcześniej przed terminem badania poinformować o tym lekarza specjalistę wykonującego badanie i/lub pielęgniarkę. Dieta i środki przeczyszczające Istotnym czynnikiem jest to, aby jelito grube było całkowicie oczyszczone. W takim przypadku stosuje się specjalne preparaty przeczyszczające. Lekarz gastrolog/internista lub pielęgniarka wydaje receptę na odpowiedni środek, z którą pacjent ma udać się do apteki. Jednocześnie zostanie on poinformowany jak należy go stosować. Należy stosować się do zaleceń lekarza, a nie informacji zawartych w ulotce preparatu.

4 Pacjenci chorujący na cukrzycę, uzależnieni od poziomu insuliny powinni dodatkowo skontrolować poziom cukru we krwi i (ewentualnie) dostosować ilość podawanej insuliny, po konsultacji z lekarzem specjalistą wykonującym badanie lub pielęgniarką. Po zażyciu środka przeczyszczającego jelito można pić wyłącznie rzadkie płyny. Powrót do domu Bardzo ważne jest, aby wcześniej zorganizować transport pacjenta do domu. Podczas badania pacjentowi podaje się środek uspokajający. Z tego powodu po badaniu nie można samodzielnie uczestniczyć w ruchu ulicznym. W dniu badania Przyjęcie W dniu badania należy zgłosić się w ustalonym terminie na recepcji oddziału, na którym ma zostać przeprowadzone badanie. Należy pamiętać o zabraniu do szpitala swojego dowodu tożsamości. Przebieg badania Przed rozpoczęciem badania lekarz gastrolog/internista podaje dożylnie (wenflon) do układu krwionośnego środek uspokajający i znieczulający. Dlatego też pacjent nie odczuwa wiele podczas badania. Jeśli pacjent chce poddać się badaniu bez znieczulenia, może to skonsultować z lekarzem gastrologiem/internistą lub pielęgniarką. W trakcie badania pacjent leży na stole/łóżku na boku z podwiniętymi kolanami. Lekarz gastrolog/internista wprowadza do ciała pacjenta elastyczną rurkę. Rurka zostaje wprowadzona przez odbyt i odbytnicę do jelita grubego. Górna część rurki może się swobodnie wyginać przyjmując w dowolne położenie, co pozwala na jej wyginanie się zgodnie z kształtem jelita. Aby polepszyć jakość badania, w jego trakcie do jelit wtłacza się CO2/powietrze. Powietrze to może wywoływać skurcze jelit. Kiedy pacjent oddaje gazy, skurcz samoistnie ustępuje. W trakcie badania pacjent może zostać poproszony o położenie się na plecach lub drugiej stronie. Czasami lekarz gastrolog/internista/pielęgniarka prosi pacjenta o uciskanie brzucha w określonych miejscach. Ma to na celu zmniejszenie bólu wynikającego z wprowadzania endoskopu. Endoskop zostaje wprowadzony aż do początkowego odcinka jelita grubego. Czasami dokonuje się też inspekcji końcowego odcinka jelita cienkiego.

5 W trakcie wycofywania endoskopu lekarz kontroluje stan błony śluzowej. Podczas badania z obszarów, gdzie zaobserwowano nieprawidłowości zostaje pobrany kawałek tkanki (wycinek). Zabieg ten nie jest bolesny, ale może spowodować krwawienie. W trakcie badania może dojść do usunięcia polipów. Zabieg ten polega na umieszczeniu niczym lasso, pętli z drutu wokół polipa. Lekarz włącza prąd elektryczny w obwodzie, co powoduje oderwanie się polipa od ściany jelita. Również ten zabieg jest bezbolesny. Usunięte kawałki zostaną przesłane do badania mikroskopowego. Wyniki są znane po około 7 dniach od przeprowadzenia badania. Schematyczny rysunek jelita grubego Czas trwania badania Badanie jelita grubego trwa od około 30 do 60 minut. Należy pamiętać, że przygotowanie do badania także wymaga czasu. Po wykonaniu badania Pobyt na oddziale Pacjent przyjęty do szpitala wraca z powrotem na oddział, aby odzyskać sprawność. W przypadku badania ambulatoryjnego pacjent wraca z powrotem na oddział B2 (opieka dzienna) lub dochodzi do siebie po badaniu i znieczuleniu na oddziale endoskopii. Wciąż mogą pojawiać się skurcze w jamie brzusznej. Jest to spowodowane tym, że podczas badania do jelita wprowadza się powietrze/co2. Przed zwolnieniem pacjenta do domu, otrzyma on coś do jedzenia i picia. Zostanie on poinformowany o wynikach badania, i jeżeli przyjmuje leki na rozrzedzenie krwi zostanie poinstruowany przez swojego lekarza, kiedy może je ponownie zacząć przyjmować. Kiedy badanie odbywa się w godzinach porannych, lekarz specjalista

6 przyjmuje pacjenta około godz Kiedy badanie odbywa się w godzinach popołudniowych, lekarz specjalista przyjmuje pacjenta około godz Ryzyko i powikłania Kolonoskopia jest ogólnie bezpiecznym badaniem. Średnio na 1000 przeprowadzonych badań dwa razy dochodzi do poważnych komplikacji. Kiedy podczas badania usuwane są polipy lub dokonuje się innych zabiegów, ryzyko komplikacji wzrasta. Krwotok Zwłaszcza podczas usuwania polipów może dojść do krwotoku w obrębie rany. Może do niego dojść jeszcze podczas badania, jak również od 1 do 14 dni później. Na ogół nie wymaga to dodatkowego leczenia i krwawienia mija samoistnie. Perforacja ściany jelita Czasami w trakcie badania może dojść do pęknięcia lub przebicia (perforacji) ściany jelita. Ryzyko to jest większe w przypadku: silnego stanu zapalnego jelita; obecności dużej ilości uwypukleń (uchyłków); jeśli mamy do czynienia z przewężeniem; podczas badania dokonuje się zabiegu. Przykładowo, usunięty zostaje polip. Po zabiegu występuje zwykle ból brzucha, a później gorączka. W niektórych przypadkach wystąpienia powikłań wymagana jest hospitalizacja lub nawet przeprowadzenie operacji. Niekiedy nie udaje się dotrzeć do początkowego odcinka jelita grubego, co uniemożliwia jego pełne skontrolowanie. Jeśli to konieczne pacjent umawia się na dodatkowe badanie. Po badaniu pacjent może odczuwać ból, przeważnie z powodu skurczy wywołanych wtłoczonym CO2/powietrzem. Te dolegliwości szybko mijają, kiedy pacjent pozbywa się CO2/powietrza wydalając gazy. Zastosowanie CO₂ (dwutlenku węgla) ma za zadanie zmniejszyć uciążliwość tych dolegliwości. Reakcją na ból w trakcie lub po zakończeniu badania może być bardzo niskie tętno, co może powodować omdlenia.

7 Kiedy należy skontaktować się ze szpitalem? Jeśli po powrocie do domu pojawią się silne bóle brzucha, gorączka lub duża utrata krwi z odbytu, należy skontaktować się bezpośrednio ze szpitalnym oddziałem ratunkowym. Numer telefonu: Wynik badania Wyniki badania otrzymuje lekarz specjalista wykonujący badanie. Jeżeli pobierane są wycinki tkanki (biopsja) lub usuwane są polipy, wyniki badania są znane po upłynięciu około 7 dni roboczych. Badanie kontrolne Po przeprowadzeniu badania, jeśli to wskazane, z pacjentem zostaje ustalony termin badania kontrolnego. Odwołanie wizyty Jeśli pacjent nie może przybyć na wyznaczony termin badania, należy jak najszybciej skontaktować się telefonicznie z Poradnią Chorób Wewnętrznych (Interne Geneeskunde), nr telefonu: i umówić się na nową wizytę. W tym terminie może zostać przyjęty inny pacjent. Więcej informacji Jeśli po przeczytaniu tej broszury pojawią się jeszcze jakiekolwiek pytania dotyczące badania, uprzejmie prosimy o kontakt z pielęgniarką endoskopową. Pielęgniarka czy pielęgniarz Poradni Chorób Wewnętrznych są dostępni pod nr telefonu Grudzień Wersja 2.1 INT002P