Jednostka dydaktyczna 2: Uruchamianie i przemieszczanie się W tej jednostce dydaktycznej dowiesz się jak pomóc pacjentowi się poruszać, jeśli nie może on wykonywać tej czynności samodzielnie. Dlatego, powinieneś rozróżniać uruchamianie, które jest ruchami wykonywanymi na tej samej powierzchni (zmiany pozycji) i przemieszczaniem się, które jest wykonywane z jednej powierzchni na drugą, takie jek przemieszczanie się z łóżka na wózek lub z wózka do samochodu. WAŻNE: Osoba nipełnosprawna nie powinna wykorzystywac twojej szyi jako punktu wyjściowego do trzymania się i podciągania. ruchów. Powinieneś utrzymywać stałą komunikację z pacjentem, aby osiągnąć koordynację Powinieneś zawsze pozwolić osobie niepełnosprawnej na aktywną współpracę i zachęcać go/ją do wykorzystywania swoich umiejętności. Stosowanie się do powyższych zaleceń zapobiegnie kontuzjom. 2.1 Zmiany pozycji 2.1.1 Pozycje leżące 10 Na placy i na boki Zacznij od położenia jednej nogi pacjenta na drugą. Ramię od strony, z której pacjent jest obracany powinno być luźne i położone wzdłuż brzucha. Połóż jedną rękę na ramieniu a drugą na pośladku pacjenta. Płynnym ruchem wykorzystując całe ciało, przekręć pacjenta kładąc do na boku. UWAGA: Jeśli pacjenta ma lekki stopień niepełnosprawności, być może wystarczy jedynie zgiąć jego/jej nogi pomagając mu/jej przekręcić tułów.
Na boki - Twarzą w dół Zacznij od ułożenia ramienia wzdłuż boku, na który będziesz przekręcał pacjenta (jeśli to możliwe) zabezpieczając je wzdłuż tułowia; w ten sposób, jeśli je przekręcisz, tułów przeniesie się nad ramieniem. Po ułożeniu pacjenta, należy wykonać jedynie płynny ruch obu rękami w swoim kierunku aż do ułożenia pacjenta twarzą do dołu. Po ułożeniu pacjenta twarzą w dół, należy odpowiednio ułożyć jego/jej głowę. KILKA RAD: Wyjaśnij wykonywane czynności pacjentowi, prosząc go/ją o współpracę. Umieść stopy na podłodze i przekręć je w kierunku, w którym będziesz wykonywał czynności. Do chwytania pacjenta używaj całej dłoni, a nie tylko palców. KILKA RAD: Staraj się równomiernie rozkładać ciężar na obie nogi. Przy pochylaniu się, zawsze ugnij nogi a nie plecy. Podnosząc ciężar, zawsze trzymaj go blisko ciała. Lepiej jest pchać niż ciągnąć. 11
Leżenie - siedzenie Zacznij od posadznia pacjenta na łóżku. Następnie zdejmij nogi pacjenta z łóżka, co może być trudne. Chwyć nogi pacjenta za kolanami i poproś go/ją o użycie łokci do podniesienia tułowia. Jeśli pacjent potrzebuje pomocy do posadzenia tułowia, obejmij jego tułów jedną ręką a nogi drugą ręką. Następnie, płynnym ruchem podnieś tułów i opuść nogi. 12
2.2 Przemieszczanie się 2.2.1 Z łóżka na wózek Aby przenieść pacjenta z łóżka na wózek, osoba niepełnosprawna musi siedzieć na łóżku: Techniki wykonywania tych czynności Jeśli osoba niepełnosprawna leży na plecach, połóż ją najpierw na boku ze zgiętymi nogami. Obejmij nogi za kolanami jednym ramienie a tułów drugim ramieniem (pamiętaj, aby nigdy nie trzymać pacjenta za szyję). Z tej pozycji, zdejmij nogi pacjenta z łóżka płynnym ruchem, posadź go/ją unosząc jego/jej tułów jednocześnie obniżająć jego/jej nogi. PRZYPOMNIENIE Aby wykonać ten proces, pacjent musi być w stanie samodzielnie siedzieć. 13
2.2.2 Z wózka na wózek: Techniki wykonywania tych czynności: Jeśli zamierzasz przenieść pacjenta z jednego wózka na drugi ustaw wózki pod kątem 90º stopni. Umieść pacjenta w taki sposób, aby jego mocniejsza noga była dostawiona do boku wózka, na którym go/ją posadzisz, aby mógł przenieść ciążar na te nogę. Przeniesienie pacjenta będzie łatwiejsze jeśli wózek z którego będziesz go/ją przenosil będzie wyższy niż ten, na który go/ją chcesz posadzić. Stań naprzeciw pacjenta i poproś go/ją o objęcie twoich pleców rękami; twoje ręcę połóż na wysokości pośladków pacjenta a kolanami zablokuj nogi pacjenta, aby nie wysunął się do przodu podczas tej czynności. Pokieruj ruch tułowia rękami: najpierw przechyl pacjenta do siebie a następnie po podniesieniu go/jej lekko, obróć pacjenta i posadź na wózku. 14
2.2.3 Z wózka na łóżko: Techniki wykonywania tych czynności: Aby zacząć, zapoznaj się z poprzednimi wskazówkami (przemieszczanie się z wózka na wózek). Kiedy pacjent siedzi już na łóżku, pomóż mu się położyć. Jeśli on/ona potrzbuje niewielkiej pomocy, pomóż mu/jej utrzymac nogi zgięte w kolanach. Trzymając ramiona blisko głowy pacjenta, przytrzymuj jego tułów jedną ręką a kolana drugą. Pacjent może używać silniejszego ramienia jako wsparcia. Jeśli pacjent posiada wysoki stopień niepełnosprawności, po tym jak usiądzie na łóżku, stań z tej strony gdzie będzie kładł głowę i obejmij jego nogi jednym ramieniem. Drugim ramieniem złap pod kolanami pacjenta. Następnie wykorzystując okolice pośladków jako miejsce skrętu, obróć pacjenta. Zawsze miej ugięte kolana, aby uniknąć obciążania kręgosłupa. Chociaż pacjent może byc w stanie sam się położyć, zalecamy aby nie kładł się wyłącznie na wznak ponieważ to wywołuje napięcie w odcinku lędźwiowym. Można tego uniknąć jeśli pacjent leży z nogami zgiętymi w kolanach. 15
2.2.4 Z wózka na toaletę Techniki wykonywania tych czynności: Pozycja startowa: Stań naprzeciwko pacjenta z ugiętymi kolanami i prostymi placami. Zabezpiecz nogi pacjenta (nogę bliżej toalety) stopą. Złap pacjenta pod ramiona; jedną rękę połóż na wysokości środka pleców a drugą lekko poniżej. Proces: Przesuń stopy do tyłu aby ułatwić podniesienie pacjenta z wózka. Kiedy pośladki pacjenta będą lekko uniesione, przekręć końcówki palców u nóg, aby akierować pacjenta w stronę toalety. Upewnij się, że pacjent siedzi w sposób właściwy a jego plecy są zabezpieczone. KILKA RAD: Aby wykonać to przeniesienie, zaleca się aby wysokość wózka była taka sama jak wysokość toalety. Możesz opuścić podłokietniki wózka, aby ułatwic przeniesienie. Musisz zawsze mieć kolana ugięte a ciężar ciała przeniesiony do tyłu, aby uniknąć obciążenia kręgosłupa całym ciężarem osoby niepełnosprawnej. 16
2.2.5 Wstawanie z podłogi Techniki wykonywania tych czynności: Jeśli pacjent leży na podłodze, być może upadł. Upewnij się czy wszystko jest w porządku. Aby podnieść pacjenta z podłogi, poproś o pomoc inną osobę, ponieważ zadanie może wymagać użycia dużej siły. Wózek, na który chcesz przenieść pacjenta musi stać obok ciebie. Ułóż pacjenta na wznak; jedna osoba stanie po jednej stronie, a druga po drugiej, zegnijcie nogi pacjenta i ułóżcie poprawnie jego stopy. Następnie pomóż mu usiąść, a następnie pozwól pacjentowi objąć twoje plecy rękoma. Przytrzymaj jego dłonie. Zablokuj jego kolana swoimi przytrzymując też stopy. Wstańcie jednocześnie. Jeśli pacjent nie jest w stanie wstać, będziesz musiał go przenieść bezpośrednio na wózek. 17
KILKA RAD: Musisz być bardzo ostrożny przenosząc pacjenta, miej ugiete kolana, aby uniknąć kontuzji. 2.2.6 Dostępne narzędzia pomocnicze: Elastyczny stół Pozwala na przytrzymanie pacjenta od dołu oraz od tyłu znacznie zmniejszając wysiłek opiekuna i zwiększając bezpieczeństwo przenoszenia. Krzesło do przenoszenia: System skręcania i górne oparcie dla tułowia pozwala na przenoszenie pacjenta z ograniczoną mobilnością. Zwrotny dysk: Ułatwia proces przenoszenia, jako że pacjent z ograniczoną mobilnością może umieścić swoje stopy na dysku i samodzielnie nim skręcać. 18
Koc do skręcania: Pomaga przekręcić osobę niepełnosprawną na łóżku. System wykorzystywany do przenoszenia na łóżku: Ten system może być wykorzystywany do zmiany pozycji, jeśli pacjenta leży na łóżku. Mniejsze stoły: Mogą być wykorzystywane do procesu przenoszenia z wózka na łóżko lub na inne powierzchnie. Jest kilka modeli stołów dopasowanych do potrzeb. Dźwig: Ten dźwig może być wykorzystywany dla osób niepełnosprawnych, którzy nie są w stanie podnieść własnego ciężaru. Może także służyć osobom, które nie mogą zmienić pozycji z siedzącej na leżącą, lub leżącej na stojącą. 19
System do przenoszenia z łóżka na wózek: 2.3 Chodzenie z asystą Zdolność chodzenia i motywacja, aby to zrobić jest bardzo ważna przy promowaniu autonomii pacjenta. Są różne narzędzia promocjo autonomii i mobliności osoby niepełnosprawnej. 2.3.1 Opiekun pomagający w chodzeniu Pozycja wyjściowa: Stań obok pacjenta i cały czas miej go w zasięgu wzroku. Pacjent powinien widziec cię przez cały czas bez konieczności odwracania głowy. Zaproponuj mu swoje ramię, jeśli będzie potrzebował się oprzeć. Aby osiągnąć maksymalną stabilność, przystaw swoje ramię (to, za które trzyma cię pacjent) bliżej jego ciała. Proces: Daj znać pacjentowi kiedy powienien zacząć iść. Asystuj pacjentowi, pomagając mu w odpowiednich momentach. Dostosuj swoje tempo do rytmu pacjenta. 20 KILKA RAD: Koniecznie dostosuj swoje tempo do rytmu pacjenta. W momencie skrętu, dostosuj swoje kroki do kroków pacjenta, aby nie zakłócać rytmu.
Jest bardzo ważne, abyś przez cały czas pozostawał w zasięgu wzroku pacjenta i mógł zaoferować mu pomoc. Pozycja wyjściowa Stań naprzeciw pacjenta. Zaproponuj mu swoje ramię do podparcia się. Zawsze podtrzymuj pacjenta tuż pod jego pasem. Proces Daj znać pacjentowi kiedy powienien zacząć iść. Używaj swoich rąk do prowadzenia, kontroli i asystowania pacjentowi. Umożliwij przenoszenia ciężaru ciała z jednej stopy na drugą w alternatywny sposób. Dostosuj się do rytmu pacjenta przesuwając stopy w tym samym czasie co on. Jest bardzo ważne, abyś używał rąk do prowadzenia, kontrolowania i asystowania pacjentowi. Konieczne jest przytrzymanie przedramion niepelnosprawnej. osoby 21
2.3.2 Chodzenie z laską Pozycja wyjściowa Proces Stań obok pacjenta. Przez cały czas miej go w zasięgu wzroku. Pacjent powinien widziec cię przez cały czas bez konieczności odwracania głowy. Zaproponuj mu złapanie laski jako podparcia. Jedną rękę również połóż na lasce. Jedną rękę połóż na plecach pacjenta. Daj znać pacjentowi kiedy powienien zacząć iść z laską. Pomóż mu wskazując stopę, którą powinien zacząć przesuwać. Dawaj pacjentowi instrukcje wizualne i używaj ręki położonej na jego plecach dla wskazania kiedy ma wykonywać ruchy. Ręka położona na dolnej części pleców jest odpowiedzialna za wskzywanie momentu przesuwania stopy. Opiekun powinien przez cały czas trzymać za laskę. 22
2.3.3. Marsz z urządzeniem wspomagającym Pozycja wyjściowa Proces Stań z boku pacjenta. Zaoferuj mu pomoc w spacerze. Przez cały czas miej pacjenta w zasięgu wzroku. Pacjent powinien widziec cię przez cały czas bez konieczności odwracania głowy. Trzymaj jedną ręką urządzenie wspomagające. Drugą rękę połóż na dolnej części pleców pacjenta. Daj znać pacjentowi kiedy powienien zacząć iść z urządzeniem wspomagającym. Pomóż mu wskazując stopę, którą powinien zacząć przesuwać. Dawaj pacjentowi instrukcje wizualne i używaj ręki położonej na jego plecach dla wskazania kiedy ma wykonywać ruchy. Ręka położona na dolnej części pleców jest odpowiedzialna za wskzywanie momentu przesuwania stopy. Kieruj przesuwaniem urządzenia wspomagającego koordynując go z krokami. 23
2.3.4. Wchodzenie po schodach na wózku Do tego zadania zaleca się obecność dwóch opiekunów Punkt wyjściowy Umieść wózek tyłem do schodów. Opiekun 1: Powinien stanąć kilka stopni niżej mocno trzymając rączki, tak aby możliwe było uniesienie przedniej części i oparcie wózka na tylnych kołach. Opiekun 2: Powinien stać z przodu wózka i trzmać go za pedały. Proces Wózek powinien być wprowadzany po jednym stopniu, zwasze dwoma rękoma. Ta czynność może zostać wykonana także bez pomocy innych osób.. i opiekuna. 24 Zalecamy wykonywanie tej czynności przodem do schodów ze względu na bezpieczeństwo pacjenta KILKA RAD: Jesli jest kilka schodów, lepiej jest wykonywać czynność stojąc tylem. Dobrze jest rozłożyć ciężar wózka na dwóch opiekunów, aby nie uszkodzić pleców opiekuna, który stoi wyżej. Obaj opiekunowie muszą wykonywać taki sam wysiłek fizyczny.