BAT 121 Tester akumulatorów i alternatorów

Instrukcja obsługi BAT 121 Tester akumulatorów i alternatorów

Spis treści: 1. Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa obsługi, urządzeń i podzespołów samochodu. 2. Wskazówki ogólne 2.1 Wprowadzenie 2.2 Podstawy obudowy testera 2.3 Konserwacja 3. Opis urządzenia 3.1 BAT 121 3.2 Funkcje przycisków 4. Obsługa, uruchomienie 4.1 Akumulator test 4.2 Alternator test 4.3 Woltomierz 4.4 Konfiguracja 4.4.1 Kontrast 4.4.2 Język 4.4.3 Adres dealera 4.4.4 Serwis 4.5 Ostatni wynik 5. Zakres dostawy 6. WyposaŜenie dodatkowe 7. Części zamienne i zuŝywające się 8. Dane techniczne 9. Gwarancja 10. Serwis 11. Wymiana papieru w drukarce Strona 2 5 5 5 5 6 6 6 6 7 9 10 10 10 11 11 11 11 12 12 12 12 12 12 13 2

1. Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa obsługi, urządzeń i podzespołów samochodu. Napięcia sieciowe Wysokie napięcie W elektrycznej instalacji oświetleniowej, podobnie jak w samochodowych instalacjach elektrycznych, występują napięcia niebezpieczne. Dotknięcie części znajdujących się pod napięciem (np. cewki zapłonowej), przebicia napięciowe spowodowane uszkodzeniami izolacji (np. przegryzieniem izolacji przewodów zapłonowych przez gryzonie) grozi poraŝeniem elektrycznym. Dotyczy to obwodu pierwotnego i wtórnego układu zapłonowego, wiązki przewodów i złączy wtykowych, instalacji oświetleniowej (Litronic) oraz przyłączy do urządzeń diagnostycznych. Zasady bezpieczeństwa: - Przewody z uszkodzoną izolacją naleŝy wymienić (np. przewody połączeniowe do akumulatora). - Przed włączeniem zapłonu urządzenie diagnostyczne naleŝy połączyć z masą elektryczną silnika lub zaciskiem (B-) akumulatora. - Wszelkie czynności w samochodowej instalacji elektrycznej naleŝy wykonywać tylko przy wyłączonym zapłonie. Chodzi tu o takie czynności, jak np.: podłączanie urządzeń diagnostycznych, wymiana części w instalacji zapłonowej, demontaŝ zespołów (np. akumulatora) itd. - Czynności kontrolne i regulacyjne naleŝy wykonywać w miarę moŝliwości tylko przy wyłączonym zapłonie i zatrzymanym silniku. - Podczas wykonywania czynności kontrolnych i regulacyjnych przy włączonym zapłonie lub pracującym silniku, nie dotykać części znajdujących się pod napięciem. Dotyczy to wszystkich przewodów przyłączeniowych urządzeń diagnostycznych oraz przyłączy zespołów badanych na stanowiskach diagnostycznych. - Zwrócić uwagę przy pracy z narzędziami nie doprowadzać do zwarć, zawsze zdejmować najpierw zacisk negatywny z akumulatora. Niebezpieczeństwo poparzenia Kwasy i ługi powodują w kontakcie z niezabezpieczoną skórą silne poparzenia. Fluorowodór tworzy w połączeniu z wilgocią (wodą) kwas fluorowodorowy. 3

Zasady bezpieczeństwa - Oparzone miejsca skóry natychmiast spłukać wodą a następnie udać się do lekarza! - Zalane elektrolitem ubranie i skórę naleŝy natychmiast umyć wodą i mydłem. - Po wdychaniu opar elektrolitu lub po jego połknięciu natychmiast udać się do lekarza. - W pomieszczeniach zamkniętych naleŝy zapewnić stałą, intensywną wentylację. Niebezpieczeństwo urazu, niebezpieczeństwo zmiaŝdŝenia JeŜeli samochód nie jest zabezpieczony przed stoczeniem, istnieje niebezpieczeństwo przyciśnięcia np. do stołu warsztatowego. Zarówno w silnikach pracujących jak i unieruchomionych występują części obracające się i ruchome (np. przekładnie pasowe), które mogą spowodować urazy palców i rąk. Szczególnie w przypadku zastosowania wentylatorów z napędem elektrycznym istnieje niebezpieczeństwo, Ŝe przy zatrzymanym silniku i wyłączonym zapłonie niespodziewanie włączy się wentylator. Zasady bezpieczeństwa - Na czas wykonywania diagnostyki zabezpieczyć samochód przed stoczeniem. Automatyczną skrzynkę biegów ustawić w pozycji parkowania, zaciągnąć hamulec ręczny lub zablokować koła przez podłoŝenie klinów. - Podczas pracy silnika nie sięgać do obszaru, w którym znajdują się obracające się lub poruszające się części. - Przed rozpoczęciem czynności wykonywanych na wentylatorach z elektrycznym napędem lub w pobliŝu tych wentylatorów poczekać aŝ silnik ostygnie i zdjąć wtyczkę z silnika wentylatora. - Przewodów przyłączeniowych urządzeń diagnostycznych nie układać w okolicy obracających się części. Niebezpieczeństwo oparzenia Podczas wykonywania prac na gorącym silniku istnieje niebezpieczeństwo oparzenia w razie dotknięcia lub nadmiernego zbliŝenia się do takich elementów, jak np. kolektor wydechowy, turbospręŝarka, sonda lambda itd. Elementy te mogą nagrzewać się do temperatury kilkuset stopni Celsjusza. ZaleŜnie od czasu trwania 4

analizy spalin równieŝ sonda pomiarowa analizatora spalin moŝe stać się bardzo gorąca. Zasady bezpieczeństwa: - Stosować środki ochrony osobistej, np. rękawice. - Przewodów przyłączeniowych urządzeń diagnostycznych nie układać na ani w pobliŝu gorących części. - Nie przedłuŝać czasu pracy silnika ponad czas niezbędny do wykonania pomiarów/regulacji. 2. Wskazówki ogólne 2.1 Wprowadzenie Tester BAT 121 jest przenośnym urządzeniem, które zasilane jest bezpośrednio z badanego akumulatora 12 V. MoŜna uŝyć tego testera do akumulatora wymontowanego z pojazdu, jak teŝ do akumulatora w pojeździe. Przewidywanym odbiorcą tego testera są warsztaty samochodowe, Stacje kontroli pojazdów, autoryzowane stacje benzynowe i hurtownicy akumulatorów. Tester ten moŝna podłączyć na wolnym powietrzu. Dodatkowymi funkcjami testera BAT 121 są: pomiar 12V-prądu alternatora i pomiar napięcia woltomierzem. UWAGA! BAT 121 przeznaczony jest tylko do napięć akumulatora 12 V. W przypadku akumulatora 6 V następuje rozpoznanie akumulatora 2.2 Podstawy obudowy testera Przykleić gumowe podstawy do obudowy w sposób, jak pokazuje to rysunek. 2.3 Konserwacja Obudowę i wyświetlacz urządzenia BAT 121 moŝna czyścić jedynie za pomocą miękkiej szmatki, przy uŝyciu jedynie środków o neutralnym działaniu. 5

3. Opis urządzenia 3.1 BAT 121 1. Wyświetlacz LCD 2. Przyciski do obsługi 3. Wejście podłączeniowe interfejs 4. Wejście do podłączenia zasilania 5. Zaciski do podłączenia do akumulatora 6. Drukarka (wyposaŝenie dodatkowe) 3.2 Funkcje przycisków 1,2. Przyciski wyboru 3. Przycisk wyboru Kursor o jeden znak w prawo 4. Przycisk WŁ / WYŁ (przy wyłączonym urządzeniu przycisk wcisnąć > 3 sek) POWRÓT - cofnięcie się w menu 5. Przycisk ENTER 6. Przycisk DRUKUJ (prędkość wydruku zaleŝy od napięcia akumulatora 4. Obsługa, uruchomienie Urządzenie BAT 121 zasilane jest z badanego akumulatora. Zabezpieczone jest przed przepięciami i błędnym podłączeniem do zacisków akumulatora. NaleŜy podłączyć tester do badanego akumulatora bezpośrednio do końcówek biegunowych. Test akumulatora odbywa się na bazie pomiaru impedancji między zaciskami akumulatora. KaŜdy dodatkowy opornik ma wpływ na wynik pomiaru i moŝe np. obniŝyć ocenę akumulatora. 6

Najlepsze wyniki uzyskuje się przy badaniu akumulatorów, które były naładowane przynajmniej 1 godz. przed testem lub były obciąŝone (np. poprzez rozruch). NaleŜy zwrócić uwagę, iŝ: proces ładowania akumulatora chwilowo zawyŝa jego napięcie i w rezultacie ocena akumulatora w teście moŝe być negatywna. Przeciwnie, podczas obciąŝenia akumulatora lub krótko po procesie poboru duŝego prądu, ocena akumulatora być pozytywna. Akumulatory ładowane na sucho osiągają swój pełny stan naładowania po wielu godzinach po napełnieniu. Kontrola tego typu akumulatora przeprowadzona zaraz po napełnieniu moŝe prowadzić do błędnej jego oceny. TuŜ po podłączeniu zacisku czerwonego (plus) i zacisku czarnego (minus) do akumulatora pojawi się następujący ekran: Menu główne BAT 121 Akumulator Test Alternator Test Woltomierz Konfiguracja Ostatnie wyniki 4.1 Akumulator Test Przy teście akumulatora naleŝy wprowadzić niezbędne jego parametry: - zimny prąd rozruchu: za pomocą przycisków kursorowych wybrać wartość tego prądu podawaną na akumulatorze (między 50 A i 1550 A). - norma: naleŝy wprowadzić rodzaj normy. Przyciskami kursorowymi wybrać jedną z czterech podanych norm: - DIN (50 A do 900 A) - IEC (50 A do 1000 A) - SAE (85 A do 1550 A) - EN (80 A do 1500 A) - temperatura akumulatora: przyciskami kursorowymi moŝna ustawić temperaturę akumulatora: > 0ºC lub < 0ºC. NaleŜy tu zaznaczyć, iŝ nie jest to temperatura otoczenia. W nowych akumulatorach stosowane są 9-cyfrowe oznaczenia. Ostatnie 3 cyfry określają wartość 1/10 zimnego prądu rozruchu (według EN). Przykład: 544 059 036 = 360 A 7

Jeśli nie moŝna odczytać z badanego akumulatora danych dotyczących normy lub zimnego prądu rozruchu, zalecamy, korzystając z tzw. Formuły Fausta, oszacowanie wartości prądu na podstawie wielkości akumulatora lubjego pojemności: pojemność akumulatora (Ah) * 5 = zimny prąd rozruchu (DIN). Ewentualnie istnieją te dane w ksiąŝkach pojazdu. Podczas badania wyłączyć wszystkie odbiorniki w pojeździe (światła, radio, ogrzewanie). Jeśli zostały wprowadzone wszystkie wymagane parametry akumulatora, moŝna rozpocząć test. Wyniki tego testu zawierają następujące informacje: - napięcie akumulatora [V] - zdolność rozruchu [%] - ogólny stan akumulatora w postaci opisu: - akumulator dobry - akumulator doładować / powtórzyć test - akumulator wymienić - akumulator wymienić / zwarcie celi Na wyświetlaczu testera pojawia się obraz (przykład): Akumulator - Test Wyniki testu Napięcie: 12,91 V Sprawność: 105 % Akumulator: dobry 300A DIN > 0ºC Opis dobry lub wymienić dostosowany jest przez program testera do oceny stanu naładowania (zaleŝnie od napięcia akumulatora) i do sprawności rozruchu w danej chwili. MoŜe się zdarzyć, iŝ akumulator z 45% sprawnością rozruchu moŝe być oceniony jako dobry i inny z 75% sprawności jako zły ( wymienić ). Ocena sprawności jest to współczynnik obliczany według zmierzonej wartości prądu i wartości wprowadzonej dla badanego akumulatora. Sprawność ta moŝe przekraczać 100%. Przy wystąpieniu problemów w czasie testu pokazywane są następujące komunikaty: - zakłócenia w U-akumulatora Zatrzymać silnik / radio wyłącz / odbiornik wyłącz - problemy w kontakcie Sprawdzić zacisk plus / sprawdzić zacisk minus - sprawdzić parametry 8

Przy pomocy przycisku Wydruk moŝna wykonać wydruk wyników badania. Prędkość wydruku zaleŝy od napięcia akumulatora. Ostatnie wprowadzone parametry pozostają zapamiętane po wyłączeniu testera i ponownym jego włączeniu. 4.2 Alternator test Test alternatora odbywa się w 2 krokach: Krok 1 Napięcie regulatora Zadaniem regulatora alternatora jest utrzymywanie stałego napięcia (napięcie regulatora) oddawanego, niezaleŝnie od obciąŝenia i prędkości obrotowej alternatora. Wartość tego napięcia jest rozpoznawana w sposób automatyczny przez tester BAT 121 w momencie, gdy napięcie to ustabilizuje się. Najszybciej wartość tę ustala się przy wyłączonych odbiornikach. Krok 2 Tętnienie Poprzez prąd prądnicy ustalony jest odpowiedni wzorzec tętnienia napięcia akumulatora. Wynik testu polega na analizie tego wzorca przy obrotach biegu jałowego, w połączeniu ze zdolnością rozruchową akumulatora i przy obciąŝeniu (włączone ogrzewanie tylnej szyby). Przed testem alternatora przeprowadzić test akumulatora. TakŜe podczas testu alternatora naleŝy podłączyć zaciski testera do końcówek biegunowych akumulatora. Wybrać za pomocą przycisków kursorowych temperaturę regulatora > 0ºC lub < 0ºC. - Uruchomić silnik pojazdu. Podczas testu w Krok1 Napięcie regulatora naleŝy wyłączyć wszystkie odbiorniki. Przez zwiększenie prędkości obrotowej moŝna szybciej uzyskać wartość napięcia regulatora. - Podczas testu w Krok 2 Tętnienie naleŝy włączyć ogrzewanie tylnej szyby. W tym przypadku silnik pracuje na obrotach biegu jałowego. Na wyświetlaczu testera pojawia się obraz (przykład): Alternator - Test Wyniki testu Tętnienie dobre Napięcie regul.: 14,22 V dobre Temp. regulatora: > 0ºC Przyczyny błędów powstałych podczas testu alternatora: 9

- komunikat Napięcie regulatora niskie oznaczać moŝe wadliwy regulator lub zbyt duŝy prąd pobierany przez odbiorniki, akumulator z zwartymi celami lub złe połączenie pomiędzy akumulatorem i alternatorem. - komunikat Napięcie regulatora wysokie oznacza defekt regulatora - komunikat Tętnienie za niskie oznacza ogólnie zły prąd ładowania (w połączeniu z napięciem regulatora < 13 V). - Komunikat Tętnienie za duŝe oznacza błąd w obszarze uzwojenia lub prostowania. Przy pomocy przycisku Wydruk moŝna wykonać wydruk wyników badania. Prędkość wydruku zaleŝy od napięcia akumulatora. Przy pomocy przycisku Powrót powraca się do głównego menu. 4.3 Woltomierz Za pomocą funkcji Woltomierz moŝna dokonać pomiarów stałego napięcia w zakresie od 8 V do 16 V. Na wyświetlaczu testera pojawia się obraz (przykład): Woltomierz Napiecie 12,72V Przy pomocy przycisku Powrót powraca się do głównego menu. 4.4 Konfiguracja W punkcie menu Konfiguracja pozostają do wyboru następujące, dalsze funkcje: Konfiguracja Kontrast Język Adres dealera Serwis 4.4.1 Kontrast 10

Przy pomocy tej funkcji moŝna zmienić kontrast na wyświetlaczu LCD. Przyciemnienie lub rozjaśnienie dokonuje się przy pomocy przycisków kursorowych. Za pomocą przycisku ENTER zostają zapamiętane nastawy. Przy pomocy przycisku Powrót powraca się do głównego menu. 4.4.2 Język Funkcja ta daje moŝliwość wyboru jednego z wielu proponowanych języków komunikacji. Wyboru dokonujemy przyciskami kursorowymi, a potwierdzenie wybranego juŝ języka następuje po wciśnięciu przycisku ENTER. Przy pomocy przycisku Powrót powraca się do głównego menu. 4.4.3 Adres dealera Funkcja ta daje moŝliwość wpisania własnego adresu. Adres ten będzie umieszczony na wydruku z badania. Do dyspozycji jest 6 linii, a w kaŝdej moŝna wpisać do 21 znaków. Przyciskiem wyboru znaku przechodzimy o jeden znak w prawo. Przyciki kursorowe dają moŝliwość wyboru odpowiedniego znaku, litery lub cyfry. Przy pomocy przycisku Powrót powraca się do głównego menu. 4.4.4 Serwis W tym punkcie są udostępnione kolejne informacje. Soft / Hardware-Stan Podawana jest wersja programu Kalibracja Kalibracja testera BAT 121. Funkcja ta dostępna jest tylko dla firmowego serwisu BOSCH. Software-Update Poprzez wejście podłączeniowe-interfejs moŝna przeprowadzić update oprogramowania. Funkcja ta dostępna jest tylko dla firmowego serwisu BOSCH. Test własny Funkcja ta daje moŝliwość wykonania testów: wyświetlacza LCD, przycisków funkcyjnych, wejścia-interfejs (RS232) lub drukarki. 4.5 Ostatni wynik testu Funkcja ta daje moŝliwość wywołania ostatnio wykonanego testu akumulatora lub alternatora. RównieŜ po odłączeniu testera od badanego akumulatora wyniki te są zapamiętane. Przy pomocy przycisku Wydruk moŝna wykonać wydruk wyników badania. Prędkość wydruku zaleŝy od napięcia akumulatora. 11

5. Zakres dostawy - Tester BAT 121 z kablami - Instrukcja obsługi 6. WyposaŜenie dodatkowe Drukarka o numerze zamówieniowym: 1 687 023 305 7. Części zamienne i zuŝywające się Moduł drukarki o numerze zamówieniowym: 1 687 023 305 Papier do drukarki o numerze zamówieniowym: 1 681 420 028 8. Dane techniczne Zakres pracy: 0º C do 50º C Zakres dokładności wskazań: 0º C do 40º C Napięcie pracy testera: U = 8... 16 V Zakres nastaw: - zimny prąd rozruchu: 50 A... 1550 A - normy akumulatora: DIN, IEC, SAE, EN Tester BAT 121 jest produktem klasy A według EN 55 022. 9. Gwarancja Okres gwarancji wynosi 1 rok od dnia uruchomienia i przekazania urządzenia do uŝytkowania. Napraw moŝe wykonywać jedynie wyspecjalizowany serwis firmy Bosch. W produktach firmy Bosch nie wolno dokonywać jakichkolwiek zmian konstrukcyjnych oraz funkcjonalnych. Do urządzeń diagnostycznych mogą być uzywane wyłącznie oryginalne części zamienne i oryginalne wyposaŝenie dodatkowe. W przeciwnym razie tracą waŝność wszelkie roszczenia gwarancyjne. 10. Serwis Siedziba serwisu znajduje się: Robert BOSCH Sp. z o.o. Serwis Urządzeń Diagnostycznych ul. Poleczki 3 02-822 Warszawa Tel: (0-22) 643 92 37 12

11. Wymiana papieru w drukarce 1. Otworzyć moduł drukarki według powyŝszego rysunku. Połączyć tester z akumulatorem. Wprowadzić papier w mechanizm drukarki (Poz. 1). Mechanizm ten wciąga papier automatycznie. 2. W razie konieczności moŝna wyrównać papier naciskając na prowadzenie (Poz. 2). Po wyrównaniu papieru prowadzenie musi znaleźć się w poprzedniej pozycji (Poz. 3) 3. Przeprowadzić papier przez szczelinę w obudowie drukarki (Poz. 4). 13

PoniewaŜ przed wykonaniem badania naleŝy wprowadzić do urządzenia wartość zimnego prądu rozruchu, a w wielu wypadkach wartość ta jest nieczytelna lub brak jest takiej informacji, przedstawiono poniŝej tabelę obrazującą zaleŝność między AH/A. Zestawienie na podstawie ksiąŝki Kraftfahrzeugtechnik Napięcie: 12 V Pojemność Prąd zimnego rozruchu wg. DIN Przykłady pojazdów 36 AH 175A VAG/Opel/Fiat 44AH 210A Opel/Ford/Ren/Peugeot/Fiat/BMW...... 45AH 220A V A G 55AH 255A BMW/DB/Opel/Volvo/... 63AH 300A VAG Benzyna 63AH 380A VAG Diesel 66AH 300A BMW/DB/Opel/... 72AH 420A DB Diesel/VolvoDiesel/OpelDiesel/japońskie pojazdy -Diesel... 88AH 395A DB Diesel/VolvoDiesel/małe transportery/ /cięŝarówki/... 14

BOSCH Robert Bosch Sp. Z o.o. ul. Poleczki 3 02-822 Warszawa 15