tytuł czasopisma tytuł artykułu (polski) NAFTA-GAZUwarunkowania rozwoju wydobycia gazu z polskich formacji łupkowych tytuł artykułu (angielski) Determinants of the development of gas recovery from Polish shale formations nazwiska autorów miejsce zatrudnienia Maria Instytut Ciechanowska, Nafty i Gazu, Irena Kraków Matyasik, Instytut Piotr Such Nafty i Gazu, Piotr Kasza, Oddział Jan Lubaś Krosno język publikacji polski streszczenie streszczenie polskie angielskie PrzedstawioneConsiderations w artykule regarding rozważania determinants dotyczące of the uwarunkowań rozwoju wydobycia gazu z polskich formacji łupkowych zaprezentowano w postaci Raportu na 7. Forum Energetycznym 29 listopada 2012 r. w Sopocie. W pierwszej części poruszono kwestie i wyjaśniono terminologie związane z określaniem zasobów gazu ziemnego, wydzielając trzy podstawowe kategorie: zasoby udokumentowane, development of gas recovery from Polish shale formations included in this paper were presented in a Report at the 7th Energy Forum in Sopot on November 29, 2012. The first part of the paper deals with the basic concepts and definitions of the terminology associated with the determination of natural gas reserves, by the recognition rok nr woluminu nr str. Plik PDF 2013 vol. LXIX nr 1 s. 7-17./ FileGateway/1932/940678240/ NAFTA_2013_01_1.pdf
prawdopodobneof three basic i możliwe categories: (prognostyczne). proved, Przytoczono probable wartości and possible dotychczas (prognostic) określonych reserves. przez różne The values jednostki of reserves zasobów, previously zwracając determined uwagę, że by different dla gazu w institutions formacjach and łupkowych, companies jak are quoted dotychczas, and it is określono emphasized zasoby prognostyczne, które nie powinny być porównywane z zupełnie inną kategorią zasobów udokumentowanych different category of złóż the proved konwencjonalnych. reserves of Dla conventional rozpoznania resources. To możliwości występowania złóż gazu w formacjach łupkowych należy wykonać badania, that the prognostic reserves in shale formations must not be compared to a completely identify the possibilities of gas accumulations in shale formations a research is required,
których wyniki powinny pozwolić na oszacowanie ryzyka poszukiwawczego ujętego w czterech kategoriach: geochemicznego, geologicznego, petrofizycznego i zasobowego. Przedstawiającharacteristics charakterystykę of shale złóż typu reservoirs shale with respect w aspekcie to recovery możliwości of their ich udostępniania, wymieniono szereg unikalnych cech w porównaniu z formacjami konwencjonalnymi, decydujących o powodzeniu the success przedsięwzięciaof exploration poszukiwawczego. projects. Omówiono specyfikę warunków występujących w Polsce w which should also result in risk assessment with respect to four categories: geochemical, geological, petrophysical and concerning reserves. The paper includes reserves and lists a number of unique features in comparison to conventional formations, which determine The paper discusses specific conditions prevailing in
odniesieniu Poland when do warunków compared amerykańskich, to those in zwracając the U.S. and szczególną emphasizes uwagę na the uwarunkowaniadeterminants geologiczne oraz urbanistyczne, mające duży wpływ na wielkość kosztów. Proste skopiowanie do warunków występujących w Polsce np. technologii applied szczelinowania, successfully efektywnych in the United w Stanach States to Zjednoczonych, be used nie jest in Polish najlepszym conditions rozwiązaniem, does not guarantee o czym świadczą dotychczasowe wyniki wierceń. Podkreślono konieczność przeprowadzenia szeroko zakrojonych badań, szczególnie nad of geological and urban types, that affect costs of the projects. Simple copying of technologies such as fracturing technology success as evidenced from recent drilling results. The paper stresses the need to perform extensive research, especially
NAFTA-GAZ Udział grawimetrii w kartowaniu struktur geologicznych w Karpatach Usefulness of gravimetry in the mapping of geological structures in the Polish Carpathians Cezary Przedsiębiorstwo Ostrowski, Badań Adam Geofizycznych Koryczan, Spółka Krystyna z o.o., Ostrowska, Warszawa Małgorzata Polskie Pisuła Górnictwo Jaromir Naftowe i Probulski Gazownictwo SA Oddział Geologii i Eksploatacji, Warszawa polski rozwojem efektywnych technologii udostępniania. naprzeciw temu wychodzi z pewnością duży projekt badawczy pod nazwą Blue Gas. Metoda grawimetryczna jest skutecznym narzędziem do kartowania struktur geologicznych, m.in. w warunkach karpackich, często ograniczających możliwości prospekcyjne innych metod. Potwierdzają to rezultaty prac grawimetrycznych z okolic Żegociny, on efficient technologies applied to shale formation to release gas for extraction. This need will surely be fulfilled by the large scale Blue Gas research project. The gravimetric method is an effective tool for the mapping of geological structures including the Carpathians area where other geophysical methods are limited in prospective possibilities. This is confirmed by results of gravity researches in the areas of Żegocina, 2013 vol. LXIX nr 1 s. 18-24./ FileGateway/1933/174474984/ NAFTA_2013_01_2.pdf
Tuchowa i Stępiny. W pierwszym rejonie, poprzez transformację anomalii w redukcji Bouguera, prześledzono zmiany litologii i tektoniki utworów przypowierzchniowych, uzyskując obraz grawimetryczny w dużym stopniu zbieżny z widocznymi na mapie geologicznej wydzieleniami i elementami tektoniki. W rejonie Tuchowa dane grawimetryczne przede wszystkim posłużyły do sporządzenia, na drodze modelowania rozkładu gęstości, przekroju Tuchów and Stępina. In the first region lithology and tectonic changes in near surface rocks were traceable through transformations of Bouguer anomaly. Thus, the gravimetric image was obtained, which is largely consistent with divisions and tectonic elements visible on the geological map. Gravimetric data from the Tuchów area were primarily used for preparing a geophysical cross-section by modeling of density. This made possible to
geofizycznego, estimate pozwalającegolocation and oszacować depth of the rozmieszczenie i głębokość interesujących geologów naftowych osadów węglanowych dewońskich i jurajskokredowych. W okolicach Stępiny interpretację grawimetryczną Devonian and Jurassic- Cretaceous carbonate sediments, which are especially important for petroleum geologists. In the Stępina area, the gravimetric ukierunkowanointerpretation głównie na was primarily wyznaczenie directed to stromo determine nachylonych steeply granic sloping gęstości, density wykorzystując boundaries odpowiednie using metody appropriate przetwarzania processing wartości methods pomierzonego based on pola siły gravity ciężkości. field data. W rezultacie In results odwzorowanotectonic lines w przedziale system range 0 4 km 0 4 km p.p.m. BSL were układ linii mapped. tektonicznych This line tożsamych system of
NAFTA-GAZ Możliwości wykorzystania spektroskopii ramanowskiej w branży naftowej. Część II. Zastosowania The possibilities of using raman spectroscopy in oil industry. Part II. The use spektroskopii of Raman ramanowskiejspectroscopy Sylwia Instytut JędrychowskaNafty i Gazu, Kraków polski generalnie z uskokami, nasunięciami, fleksurami czy też innymi granicami kompleksów o różnej gęstości. Podane przykłady, zdaniem autorów, potwierdzają celowość stosowania kartografii tectonic faults is generally similar to, flexures and other boundaries with different densities. In the author s opinion, examples presented confirm the usefulness of a gravimetric cartography for grawimetrycznej comprehensive do analysis of kompleksowych geological analiz structures. budowy strukturalnej. Artykuł stanowi drugą część opracowania dotyczącego zastosowań The article is the second part of a study on the application of Raman spektroskopiispectroscopy, ramanowskiej. which Na discusses podstawie the przeglądu possibilities literaturowego of this omówiono research możliwości technique wykorzystania for testing tej techniki various 2013 vol. LXIX nr 1 s. 25-33./ FileGateway/1934/225411601/ NAFTA_2013_01_3.pdf
NAFTA-GAZ Analiza możliwości pozyskania pozabilansowych zasobów Analysis of the possibility of obtaining additional gas Marcin Warnecki Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno polski badawczej do badań różnych produktów będących w obszarze zainteresowań przemysłu naftowego. Szczególną uwagę zwrócono na zastosowanie do badań produktów pochodzących z przerobu ropy naftowej. Przedstawiono także przykłady używania tej techniki w badaniach związanych pośrednio z branżą naftową, m.in. w analizie katalizatorów, w tribologii, nanotechnologii i mineralogii. Powszechnie uważa się, że bez poczynienia realnych products, that are in the area of interest of the oil industry on the basis of the review. Special attention was paid to research on products derived from crude oil. Also presented are examples of using this technique in studies indirectly linked to the oil industry, including in the analysis of catalysts, in tribology, nanotechnology and mineralogy. It has been estimated that without real efforts to limit 2013 vol. LXIX nr 1 s. 34-41./ FileGateway/1935/741378135/ NAFTA_2013_01_4.pdf
gazu ziemnego z nasyconych poziomów solankowych w procesach sekwestracji CO2 resources from geopressured saline aquifers during the CO2 sequestration process starań greenhouse zmierzającychgas emission do global ograniczenia temperatures emisji gazów cieplarnianych globalna temperatura wzrośnie o kilka stopni, znacznie zmieniając klimat na Ziemi. W naszym kraju produkcja energii odbywa się głównie poprzez spalanie węgla ok. 95%. W związku z tym, technologie niskiej emisji CO2 z jego przechwytywaniem aquifers have the i largest longterm storage bezpiecznym magazynowaniem są w Polsce wysoce pożądane. Głębokie solankowe poziomy wodonośne stanowią will rise by several degrees altering the world s climate. Coal accounts for 95% of energy generation in Poland. Therefore, low carbon emitting technology with the capture and underground storage of CO2 is required in our country. Deep saline potential of CO2, but there are many problems with their exploration and qualification
największy znany obecnie potencjał sekwestracyjny ditlenku węgla. W confirmation. It is very important to reduce the przeciwieństwiecost of their do exploration wgłębnych done mainly struktur by expensive naftowych drilling. In stopień geologicznego rozpoznania poziomów solankowych jest znacznie mniejszy. W Polsce pewne doświadczenia dotyczące podziemnegoaccumulations składowania in top gazów structures. kwaśnych Special (CO2, H2S) attention was uzyskano na concentrated złożu gazu on the ziemnego Poznań Borzęcin, Trough gdzie od mega-aquifer stycznia naturally 1996 r. saturated by rozpoczęto native natural proces gases. This składowania gazów kwaśnych. due to the lack of tightness existing megaaquifers saturated by natural gases their tightness is confirmed by the presence of many local gas megastructure represents a great
Typując przyszłe poziomy geologiczne dla podziemnego składowania CO2 w Polsce, uwzględnić należy również utwory permskie zalegające na obszarze Niżu Polskiego. Szczególną uwagę zwraca megastruktura niecki poznańskiej wypełnionej utworami czerwonego spągowca o powierzchni ok. 5000 km2. Piaskowce te stanowią rozległy poziom solankowy nasycony gazem ziemnym w ilości potential for long-term underground CO2 storage covering a 5000 km2 area. The Oil Gas Institute and Polish Oil Gas Company has gained some experience in acid gas capture and storage since, acid gas containing 60% of CO2 and 15% of H2S reinjected into an aquifer directly underlying the Borzęcin gas reservoir has been in operation since 1996. Apart from the technological parameters we also analyzed the process of
2,4 Nm3 gazu w 1 m3 solanki. W lokalnych kulminacjach struktury powstały złoża gazu ziemnego. Jak wyliczono, megastruktura niecki poznańskiej w poziomach solankowych czerwonego spągowca może zawierać zasoby rozpuszczonego gazu ziemnego w ilości blisko 120 mld Nm3, a więc na poziomie obecnie udokumentowanych zasobów gazu ziemnego w Polsce. Już w latach 70. rozważano różne metody pozyskania rozpuszczonego displacement of native natural gas which originally saturates the underlying water through acid gases injected into the reservoir. Such a process allows to replenish the gas cap by volume equivalent to methane gas dissolved in underlying water. The PVT study results indicate that the volume of methane gas displaced from the reservoir waters is in direct proportion to the volume of CO2 injected into the reservoir and that acid gas concentration
gazu. Jedną z ciekawszych propozycji jest prezentowana koncepcja składowania w tych poziomach CO2. Gaz ten cechuje dobra rozpuszczalność w wodach złożowych, znacznie większa od rozpuszczalności gazów ziemnych. W trakcie procesu sekwestracji CO2 powinien zatem zachodzić proces wypierania rozpuszczonych w solankach rodzimych gazów ziemnych i ich migracji do wyżej położonych kulminacji, które in hydrocarbon gases being displaced from the reservoir is gradually increasing. This paper describes the conception, the apparatus and research station/unit designed to explore natural gas displacement processes. The results of some experiments carried out on a physical model reservoir are presented.
stanowią złoża gazu ziemnego. Następowałby więc proces naturalnego uzupełnienia zasobów uwolnionym gazem ziemnym z możliwością jego wydobycia. Procesy składowania CO2 w głębokich solankowych poziomach wodonośnych nasyconych gazem ziemnym nie były do tej pory przedmiotem szczegółowych badań i stanowią nową dziedzinę poznawczą. W artykule przedstawiono koncepcję pozyskiwania niekonwencjonalnego gazu, opisano
NAFTA-GAZ Płyny do Fluids for Marek szczelinowania fracturing Czupski, złóż unconventionalpiotr Kasza, niekonwencjonalnych reservoirs Klaudia Wilk Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno polski aparaturę i stanowisko badawcze służące do badań procesów wypierania gazu ziemnego. Zaprezentowano wyniki wybranych eksperymentów przeprowadzonych na fizycznym modelu złoża [5]. W większości przypadków wydobycie węglowodorów ze złóż production of hydrocarbons from niekonwencjonalnych unconventional jest reservoirs ekonomicznie without nieopłacalne performing bez hydraulic wykonania fracturing w odwiercie treatment zabiegu in the hydraulicznego wellbore is szczelinowania. economically Z kolei unprofitable. bardzo Proper ważnym selection of czynnikiem fracturing decydującym o powodzeniu tego typu In most cases fluid is a very important factor which has a crucial 2013 vol. LXIX nr 1 s. 42-50./ FileGateway/1936/757213268/ NAFTA_2013_01_5.pdf
zabiegów impact on jest the success odpowiedni of these dobór płynu types of szczelinującego. treatments. W złożach In niekonwencjonalnych, unconventional do których reservoirs zaliczamy which złoża gazu include: tight zamkniętego gas and ( tight shale gas gas ) czy reservoirs w łupkach a number ( shale gas ) of different stosowanych types jest szereg of fluids różnego are used rodzaju such as: płynów, pressurized takich jak: and liquid sprężony i nitrogen, ciekły azot, liquefied gaz płynny petroleum (LPG), ciekły gas (LPG), dwutlenek liquid carbon węgla, piany dioxide, sporządzane foam based na bazie on linear roztworów polymer polimerów solutions, liniowych, viscoelastic płyny na surfactant bazie fluids, środków powierzchniowo czynnych, płyny reaktywne oraz płyny surface reactive fluids and slickwater. The last one is generally
NAFTA-GAZ Wpływ warunków hydratacji na strukturę przestrzenną kamieni cementowych The impact Marcin Instytut of hydration KremieniewskiNafty i Gazu, conditions on the spatial Oddział Krosno structure of cement stone polski zwane used in shale slickwater. formations, W despite very formacjach low carrying łupkowych capacity, najczęściej they allow są to achieve stosowane high values te ostatnie, of stimulated które reservoir pomimo volume bardzo (SRV) which słabych in turn właściwości translates nośnikowych into pozwalają increased na osiąganie production dużych from the wartości wellbore. objętości złoża objętych szczelinowaniem (SRV), co z kolei przekłada się na zwiększoną późniejszą produkcję z odwiertu. W artykule przedstawiono wpływ temperatury oraz ciśnienia hydratacji zaczynu uszczelniającego The paper presents the effect of temperature and hydration pressure of cement slurry on the 2013 vol. LXIX nr 1 s. 51-56./ FileGateway/1937/661670694/ NAFTA_2013_01_6.pdf
NAFTA-GAZ Czas eksploatacji i właściwości myjącodyspergujace Time of Exploitation and Detergency Properties of niskopopiołowychlow SAPS olejów Engine Oil Robert Mamgbi, Jaroslav Cerny Erasmus Barifaijo Department of Organic Technology and Refinery Processes, Faculty of Chemical Engineering angielski na kształtowanie się struktury porowej powstałego kamienia cementowego. Badane próbki kamieni cementowych sporządzono z zaczynów uszczelniających wytypowanych do stosowania na złożach gazowych. W celu poprawy szczelności matrycy cementowej, a tym samym formation of the pore structure of the cement stone formed. Tested cement stone samples were made form cement slurries selected for use in gas wells. In order to improve the integrity of cement matrix and thus prevent gas migration microcement and polymer przeciwdziałania additives migracji were used. gazu, zastosowano dodatek mikrocementu oraz dodatki polimerowe. Niektórzy The work europejscy is focused producenci on the samochodów verification zwiększyli of the limity premature przebiegów deterioration pomiędzy of the 2013 vol. LXIX nr 1 s. 57-65./ FileGateway/1938/271436610/ NAFTA_2013_01_7.pdf
silnikowych Low SAPS and Technology, Cracow University of Technology, Cracow Department of Petroleum Technology and Alternative Fuels, Faculty of Environmental Protection, Institute of Chemical Technology in Prague, Czech Republic Makerere University, Department of Geology and Petroleum Studies, Kampala, Uganda przeglądami serwisowymi do 30.000 km dla silników benzynowych i do 50.000 km dla silników Diesla. Zwiększenie limitów przebiegu jest możliwe dzięki podwyższeniu jakości silników, ale wymaga również stosowania wysokiej jakości olejów silnikowych. W artykule przedstawiono zmiany właściwości myjących i dyspergujących nowej generacji niskopopiołowych olejów silnikowych (Low SAPS) w przypadkach długich detergent and dispersant capabilities and some properties of a new generation of so-called Low SAPS motor oils, particularly when operating in extended service intervals mode for diesel and petrol engines. Some European automakers have introduced extended service interval checks to 30.000 km for petrol and up to 50.000 km for diesel engines. Service inspections also involve changing of motor oils. To
przebiegów pomiędzy przeglądami. Oleje takie zostały opracowane aby wypełnić restrykcyjne limity wynikające z normy EURO IV, ograniczające udziały związków fosforu, siarki i siarczanów w olejach silnikowych, a także emisję popiołów powstających ze związków metaloorganicznych wapnia lub magnezu, które w olejach są stosowane jako detergenty. Badania prowadzono przy wykorzystaniu silników benzynowych i wysokoprężnych, extend this interval it is necessary to ensure not only good quality motor oil, but also sufficient quality motor oil. The paper described changes in the composition of oils, which occurred with the introduction of EURO IV emission limits, which limited the contents of some elements in the oil. In particular, the phosphorus and sulfur content and the amount of sulphated ash substances, i.e. organometallic compounds. Organic compounds
wyprodukowanych of calcium or przez magnesium firmy Audi, are used Volkswagen, as active Skoda, detergents Porsche and reducing oraz Toyota. their contents Testowano can change 23 próbki the detergent oleju properties of silnikowych po przebiegu od 15 000 do 33.000 km, które zostały pobrane w firmowych warsztatachmanufacturers, samochodowych namely w Pradze. Audi and Kontrolowano Volkswagen zmiany cars, Skoda, podstawowych parametrów olejów silnikowych, takich jak: lepkość, liczba kwasowa (TAN) i zasadowa (TBN), oils. Attention was paid to gasoline and diesel engines, mainly German Porsche and Toyota. 23 samples (13 from diesel engines and 6 from gasoline engines) of used motor oil 14.000 33.000 pozostałość po km old koksowaniu, flexibly stężenie extended zanieczyszczeń drained nierozpuszczalnych interval from w pentanie gasoline
(ISP) oraz zawartość azotanów. Przedstawiono wpływ przebiegu, typu silnika i rodzaju paliwa na zmiany parametrów olejów silnikowych. Największe pogorszenia jakości badanych olejów obserwowano w przypadku silników benzynowych. and diesel engines were taken from a licensed Prague car repair service and analyzed for the normal parameters of motor oils, such as viscosity, total acid number (TAN), total number base number (TBN) and strong base number (SBN), carbon residue, insoluble impurities in pentane (ISP), blotter drop test, soot content and nitrate plus 4 samples taken from earlier drained intervals of 7600 15.000 km were analyzed
only for a blotter spot test as a comparative standard. The relative change in viscosity at 40oC and 100oC were found to be within the accepted 20 25% range. The carbon residue did not surpass the upper limit. Gasoline oils were found to contain relatively high amounts of insoluble impurities in pentane as compared to diesel oil. A significant decrease in TBN and a massive increase in TAN was observed. Nitrate contents for gasoline
NAFTA-GAZ Ropa naftowa kierunki dostaw i struktura zużycia w Polsce w latach 1999 2011 The supply lines and structure of crude oil consumption in Poland between 1999 and 2011 Piotr Janusz AGH Akademia Górniczo- Hutnicza w Krakowie polski W artykule przedstawiono strukturę dostaw ropy naftowej do Polski oraz strukturę krajowego bilansu energetycznego w okresie od 1999 do 2011 roku. Zaprezentowano również wielkość krajowych złóż ropy naftowej oraz ich znaczenie dla bezpieczeństwa dostaw. Artykuł charakteryzuje także mechanizmy reagowania kryzysowego w przypadku zakłóceń dostaw ropy naftowej. Z przedstawionych oils were relatively high but well below the upper limit. This article presents the structure of supplies of petroleum to Poland and structure of the national energy balance in the period between 1999 and 2011. Also presented is the size of domestic deposits of petroleum and their importance for the security of supplies. The article also describes the crisis response mechanisms in case of disruptions of supplies of petroleum. The presented 2013 vol. LXIX nr 1 s. 66-77./ FileGateway/1939/594749230/ NAFTA_2013_01_8.pdf
analiz wynika, że ropa naftowa jest jednym z podstawowych basic energy nośników carriers energetycznych satisfying pokrywających the demand zapotrzebowaniefor energy. na energię. In order to W celu satisfy the pokrycia domestic krajowego demand for zapotrzebowaniaoil, its import na ten surowiec niezbędny jest jego import, a z uwagi na ograniczone możliwości przerobu ropy naftowej w krajowych rafineriach oraz stale wzrastające zapotrzebowanie na paliwa konieczny jest także import produktów rafinacji ropy naftowej. Obecna struktura zaopatrzenia kraju w ropę analyses proves that petroleum is one of is essential. Taking limited possibilities of the processing of petroleum into account in domestic refineries and the constantly growing demand for fuels, import is necessary, as well as the products for the refining of petroleum. The current structure of the country s supply of crude oil and
naftową i paliwa skutkuje uzależnieniem Polski od importu tego surowca w praktycznie 100%. Niemniej jednak z uwagi na możliwości dostaw ropy naftowej, a także jej rozwinięty światowy rynek nie grozi nam wstrzymanie dostaw tego surowca. Na bezpieczeństwo dostaw ropy naftowej wpływ mają również posiadane przez Polskę zapasy interwencyjne ropy naftowej i paliw płynnych. Należy także zaznaczyć, że pod względem uzależnienia fuel results in Polish dependence on import of raw material at virtually 100%. However taking into account the possibilities of supplies of oil, as well as the developed global market of petroleum, suspending supplies of oil is not threatening us. The security of petroleum supply may also be influenced by the buffer stocks of petroleum and liquid fuels possessed by Poland. One should also emphasized that Poland does not differ from
NAFTA-GAZ Ocena zgodności gazomierzy turbinowych przeznaczonych do użytkowania w zakresie ciśnień roboczych powyżej 4 barów Conformity assessment of turbine gas meters for use in operating pressures above 4 bar Zbigniew Gacek Instytut Nafty i Gazu, Kraków polski od importu other states ropy naftowej of the Polska nie European odbiega Union od innych in terms państw Unii of being Europejskiej. dependent on petroleum imports. Artykuł przedstawia zakres badań gazomierzy turbinowych w celu oceny zgodności z dyrektywą 2004/22/ WE, zgodnie z normą PN-EN 12261:2005 + PN-EN 12261:2005/ A1:2008 Gazomierze. Gazomierze turbinowe, zharmonizowaną z dyrektywą. Zakres ten uwzględnia warunki podczas badań metrologicznych oraz narażania gazomierzy w zakresie This paper presents the scope of testing turbine gas meters for their conformity assessment with the directive 2004/22/ EC, in accordance with PN-EN 12261:2005 + PN-EN 12261:2005/ A1: 2008 Gas meters. Turbine gas meters, harmonized with the directive and the conditions during metrology tests as well as exposure 2013 vol. LXIX nr 1 s. 78-83./ FileGateway/1940/793889241/ NAFTA_2013_01_9.pdf
NAFTA-GAZ Zasada metody oznaczania liczby cetanowej próbek paliw silnikowych na stanowisku badawczym z silnikiem Dresser The principle of the method for the determination of the cetane number for samples of motor fuels on the Dresser Waukesha Kornel Dybich Instytut Nafty i Gazu, Kraków polski ciśnień roboczych powyżej 4 barów. Opisano również sposób wytypowania gazomierzy do badań na podstawie analizy podobieństw/ różnic konstrukcyjnych gazomierzy oraz przygotowanie planu badań. Zaprezentowano zakres badań indywidualnych gazomierzy, które powinny być przeprowadzane of meters to operating pressures greater than 4 bar. It also describes how to select gas meters for tests on the basis of their similarities/ differences construction and preparation of the test plan. Finally it shows the range of individual gas meter tests, which should be carried out by the u wytwórcy. manufacturer. Celem określenia jakości paliwa do wysokoprężnych silników spalinowych wykorzystuje się szereg metod badawczych stosowanych w In order to determine the quality of diesel fuel for internal combustion engines, a number of methods used in chemical laboratories are brought 2013 vol. LXIX nr 1 s. 84-87./ FileGateway/1979/884293743/ NAFTA_2013_01_10.pdf
Waukesha CFR (USA) CFR (U.S.) test engine laboratoriach chemicznych, ale ostateczna weryfikacja paliwa powinna zawsze kończyć się na stanowiskach badawczych z silnikami spalinowymi. W niniejszym artykule przedstawiono podstawową ocenę jakości paliwa stosowanego do silników Diesla w umownej skali liczb cetanowych za pomocą jednocylindrowego, into play, but final verification of the fuel should always end with a bench test of internal combustion engines. This paper presents basic evaluation of the quality of fuel used for diesel engines in conventional cetane number scale by way of the single cylinder, four-stroke U.S. made Dresser Waukesha czterosuwowego CFR silnika Research badawczego engine (Cooperative Dresser Waukesha Fuel CFR (cooperative Unit) with Research fuel research a variable unit) compression produkcji ratio. USA ze
NAFTA-GAZ Zastosowanie biocydów w przemyśle naftowym i gazowniczym The application of biocides in the oil and gas industry Anna Turkiewicz, Joanna Brzeszcz, Piotr Kapusta Instytut Nafty i Gazu, Kraków angielski zmiennym stopniem sprężania. W ciągu ostatnich lat nastąpił wzrost zainteresowania zjawiskami microbiological mikrobiologicznymi phenomena występującymi occurring w trakcie during the poszukiwań, exploration, eksploatacji exploitation złóż of węglowodorówhydrocarbon oraz deposits magazynowaniaand storage rezerw of energy energetycznych. reserves. Nadmierny i Excessive niekontrolowany and rozwój uncontrolled drobnoustrojówdevelopment może of spowodowaćmicroorganisms skażenie can cause mikrobiologiczne microbiological danego contamination medium of a given oraz zmiany medium and w składzie changes tych in the surowców composition (procesy of these raw biodeterioracji), które przekładają się na konkretne In recent years there has been increased interest in materials (biodeterioration processes), which 2013 vol. LXIX nr 2 s. 103-111
NAFTA-GAZ Symulacyjne badanie procesów wypierania metanu rozpuszczonego w wodach złożowych poprzez zatłaczanie gazów kwaśnych w ramach ich sekwestracji Simulation of the process of displacing CH4 dissolved in aquifers by injected acid gas during its sequestration Krzysztof Miłek, Wiesław Szott, Andrzej Gołąbek Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno polski straty ekonomiczne. W artykule omówiono rodzaje substancji antybakteryjnych stosowanych w przemyśle naftowym i gazowniczym. Przedstawiono sposoby eliminacji szkodliwych drobnoustrojów, a także mechanizm działania substancji biobójczych. translate into tangible economic loss. The article discusses the types of antibacterial substances used in the oil and gas industry. It suggests ways to eliminate harmful microorganisms, as well as a mechanism of biocides action. Metan The methane rozpuszczony dissolved in w warstwach aquifers can wodonośnychbe a valuable może w source of przyszłości unconventional stanowić gas. cenne źródło Investigations niekonwencjonalnych of the CH4 zasobów displacement gazu. W celu by CO2 were poznania based on a zjawisk laboratory zachodzących experiment w złożu podczas wypierania CH4 przez CO2 conducted on the physical model of a reservoir. The process 2013 vol. LXIX nr 2 s. 112-122