DOSTAWY BEZPOŚREDNIE Działalność w ramach dostaw bezpośrednich reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych (Dz. U. Nr 112, poz. 774 z dnia 27 czerwca 2007 r.). Określa ono: zakres działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich środków spożywczych, w tym wielkość dostaw obszar dostaw szczegółowe wymagania higieniczne dla prowadzonej. Rodzaje produktów Dostawy bezpośrednie obejmują: produkty produkcji pierwotnej pochodzenia roślinnego, takie jak: zboża, owoce, warzywa, zioła, grzyby produkty uprawne, pochodzące wyłącznie z własnych upraw lub hodowli producentów produkcji pierwotnej, niestanowiących działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, surowce pochodzące z dokonywanych osobiście zbiorów ziół i runa leśnego. środki spożywcze pochodzące z produktów lub surowców w postaci kiszonej lub suszonej. Działalność w ramach dostaw bezpośrednich dotyczy wyłącznie surowców, czyli żywności nie przetworzonej. Na poziomie produkcji podstawowej produkty podstawowe często podlegają zabiegom zapewniającym lepszy wygląd np.: mycie warzyw, usuwanie liści, sortowanie owoców, suszenie zbóż, powinny być traktowane, jako normalne, rutynowe działania na poziomie produkcji pierwotnej. Przykład Rolnik, który we własnym gospodarstwie będzie poddawał własne płody rolne zabiegom takim, jak: obieranie i krojenie ziemniaków na frytki, krojenie marchewki, pakowanie w woreczki, wyciskanie soków z jabłek z własnego ogrodu, i następnie produkty te będzie sprzedawał, nie można przyjąć, że będzie to działalność w ramach dostaw bezpośrednich i w związku z tym działalność
taka będzie podlegała ogólnym zasadom określonym przepisami rozp. 852/2004. Działalność taka wpływa bowiem w sposób znaczący na charakter tych produktów. Zakres działalności i podmiot odpowiedzialny Dostawy bezpośrednie realizowane są bezpośrednio przez producentów produkcji pierwotnej, którzy dostarczają małe ilości środków spożywczych do konsumentów finalnych lub do zakładów detalicznych zaopatrujących konsumentów finalnych. Dostawy bezpośrednie nie dotyczą produktów pierwotnych wprowadzanych do obrotu przez zakład działający na rynku spożywczym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Tak więc nie może to być działalność w systemie pośrednictwa i dalszej odsprzedaży innemu podmiotowi gospodarczemu. Przykład Rolnik, który uprawia ziemniaki, czy inne warzywa może je sprzedawać podmiotom wymienionym w art. 1 ust. 2 lit. c rozporządzenia 852/2004 (konsumentom finalnym) na warunkach sprzedaży bezpośredniej. Natomiast, jeśli ten sam rolnik będzie zajmował się skupem płodów rolnych od innych rolników i następnie będzie sprzedawał je innym podmiotom działającym na rynku spożywczym, to rolnik taki będzie prowadził działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania żywności do obrotu na zasadach ogólnych. Obszar działania i forma sprzedaży Działalność w ramach dostaw bezpośrednich może być prowadzona: na terenie województwa, w którym prowadzona jest produkcja pierwotna, lub na terenie województw przyległych Jeżeli jest prowadzona na terenie kilku powiatów, państwowy powiatowy inspektor sanitarny właściwy dla miejsca prowadzenia produkcji pierwotnej powiadamia państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych właściwych ze względu na prowadzenie dostaw bezpośrednich o wpisie do rejestru działalności w zakresie dostaw bezpośrednich. Sprzedaż produktów podstawowych przez rolników (warzyw, owoców, itp.) może być prowadzona np. przy bramie gospodarstwa, na lokalnym targu lub do lokalnego sklepu detalicznego w celu ich bezpośredniej sprzedaży konsumentowi ostatecznemu i do lokalnych restauracji.
Wielkość dostaw Wielkości obrotu w ramach dostaw bezpośrednich nie mogą przekraczać: wielkości plonów, w skali roku, poszczególnych surowców uzyskanych przez producentów produkcji pierwotnej z gospodarstw rolnych, których są oni właścicielami lub użytkownikami na podstawie innych niż własność tytułów prawnych użytkowania gruntów rolnych; ilości surowców pochodzących z dokonywanych osobiście zbiorów ziół i runa leśnego osoby dostarczającej środki spożywcze w ramach dostaw bezpośrednich. Wymagania higieniczne Podmioty działające w ramach dostaw bezpośrednich: obowiązane są przestrzegać wymagań higienicznych określonych w części A załącznika I do rozporządzenia nr 852/2004 w zakresie odnoszącym się do surowców pochodzenia roślinnego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. obowiązki w zakresie prowadzenia dokumentacji (pkt. III części A) obejmują wymóg udostępniania organowi urzędowej kontroli żywności lub zakładowi detalicznemu, do którego realizowane są dostawy bezpośrednie, na ich żądanie, pisemnych oświadczeń o stosowanych środkach ochrony roślin, występowaniu szkodników lub chorób, które mogą zagrozić bezpieczeństwu produktów pochodzenia roślinnego, oraz innych informacji istotnych ze względu na zdrowie człowieka. Urządzenia, sprzęt, wyposażenie i narzędzia, które są lub mogą znaleźć się w bezpośrednim kontakcie z żywnością, powinny być: czyszczone i dezynfekowane, z częstotliwością niezbędną dla zapewnienia bezpieczeństwa środków spożywczych; w stanie technicznym i higienicznym niewpływającym negatywnie na spełnianie wymagań zdrowotnych żywności. Przedsiębiorstwa sektora spożywczego produkującego lub zbierającego produkty roślinne podejmują działania: w celu utrzymania w czystości obiektów, wyposażenia, pojemników, skrzyń, pojazdów w celu zapewnienia higienicznych warunków produkcji, transportu i składowania, oraz czystości, produktów roślinnych w celu używania wody pitnej, lub czystej wody, w każdym przypadku gdy jest to niezbędne do zapobieżenia zanieczyszczeniu, w celu zapewnienia, że personel przetwarzający środki spożywcze jest dobrego zdrowia i przechodzi szkolenie na temat ryzyka zdrowotnego,
w zakresie w jakim to możliwe w celu zapobieżenia, aby zwierzęta lub szkodniki spowodowały zanieczyszczenie, w celu składowania i przetwarzania odpadów i substancji niebezpiecznych w taki sposób, aby zapobiegać zanieczyszczeniu, w celu uwzględnienia wyników wszelkich właściwych analiz przeprowadzonych na próbkach pobranych od roślin lub innych próbkach, które są istotne dla zdrowia ludzkiego, w celu właściwego używania środków ochrony roślin i biocydów, zgodnie z wymogami odnośnego ustawodawstwa, Przedsiębiorstwo sektora spożywczego ma obowiązek podjęcia właściwych czynności zaradczych, gdy zostanie powiadomione o problemach wykrytych podczas urzędowych kontroli. Odnośnie produkcji podstawowej prawodawca wspólnotowy uznał za wystarczające stosowanie dobrej praktyki higienicznej oraz stwierdził, iż na dzień dzisiejszy, w stosunku do tego rodzaju działalności, nie jest możliwe zidentyfikowanie krytycznych punktów kontroli. Identyfikacja i monitorowanie Zgodnie z artykułem 18 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 1. Należy zapewnić możliwość monitorowania żywności na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji. 2. Podmioty działające na rynku spożywczym i pasz powinny móc zidentyfikować każda osobę, która dostarczyła im środek spożywczy. W tym celu podmioty te powinny utworzyć systemy i procedury umożliwiające przekazanie takich informacji na żądanie właściwych władz. Należy mieć na uwadze, iż odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności ponosi przedsiębiorca działający na rynku spożywczym Rejestracja Artykuł 6 rozporządzenia nr 852/2004 stanowi, iż: 1. Przedsiębiorstwa sektora spożywczego współpracują z właściwymi organami zgodnie z innym, mającym zastosowanie, prawodawstwem wspólnotowym lub, jeżeli takie nie istnieje, z prawem krajowym. 2. W szczególności, każde przedsiębiorstwo sekt5ora spożywczego powiadamia właściwy organ, w sposób, jakiego wymaga ten ostatni, o każdym przedsiębiorstwie pod jego kontrolą, które uczestniczy w jakimkolwiek z etapów produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności, w celu rejestracji każdego z takich przedsiębiorstw.
Przedsiębiorstwa sektora spożywczego zapewniają również, że właściwy organ zawsze posiada aktualne informacje na temat zakładów, w tym poprzez powiadamianie o każdej istotnej zmianie w działalności. Artykuł 61 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (j.t. Dz. U. z 2015r. poz. 594 z późn. zm.) stanowi, iż Państwowy powiatowy/graniczny inspektor sanitarny jest organem właściwym w sprawach rejestracji oraz zatwierdzania, warunkowego zatwierdzania, przedłużania warunkowego zatwierdzenia, zawieszania oraz cofania zatwierdzenia zakładów, które: 1) produkują lub wprowadzają do obrotu żywność pochodzenia niezwierzęcego, 2) wprowadzają do obrotu produkty pochodzenia zwierzęcego, nieobjętych urzędową kontrolą organów Inspekcji Weterynaryjnej w trybie i na zasadach określonych w rozporządzeniu nr 852/2004 i rozporządzeniu nr 882/2004. Podmioty prowadzące działalność w zakresie produkcji pierwotnej oraz dostaw bezpośrednich podlegają obowiązkowi rejestracji tj.: przed rozpoczęciem działalności winny złożyć wniosek o wpis do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej Prowadzenie działalności bez złożenia wniosku i uzyskania wpisu podlega karze pieniężnej. Zgodnie z artykułem 103 w/w ustawy Kto prowadzi działalność w zakresie produkcji lub obrotu żywnością bez złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów lub o zatwierdzenie zakładu i wpis do rejestru zakładów lub wbrew decyzji o odmowie zatwierdzenia zakładu w trybie i na zasadach określonych art.6 rozporządzenia 852/2004 oraz art. 63 podlega karze pieniężnej w wysokości do 5000 zł, nie mniej niż 1000 zł.