Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w Zespole Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Rybniku w roku szkolnym 2010/2011 L I T E R A T U R A 1. Bohaterowie mitologiczni jako symbole wartości uniwersalnych. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich różnych epok. 2. Bohaterowie biblijni jako symbole wartości uniwersalnych. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich różnych epok. 3. Obecność motywów mitologicznych w literaturze późniejszych epok. Omów na wybranych 4. Obecność motywów biblijnych w literaturze późniejszych epok. Omów na wybranych 5. Motywy apokaliptyczne w literaturze. Omów żywotność tych motywów na wybranych 6. Wciąż o Ikarach głoszą (E. Bryll). Mit o Ikarze i jego literackie przetworzenia. Omów na wybranych 7. Mit o Prometeuszu i jego literackie przetworzenia. Omów problem, odwołując się do wybranych 8. Przedstaw różne oblicza Boga w wybranych tekstach 9. Różne sposoby ukazania świętych w utworach Omów zagadnienie na wybranych 10. Motyw diabła w literaturze. Omów na wybranych 11. Świat jako teatr. Omów funkcjonowanie tego motywu, odwołując się do wybranych utworów 12. Rola przeznaczenia w życiu człowieka. Omów temat, odwołując się wybranych utworów 13. Motyw pojedynku w literaturze. Omów na wybranych 14. Kontynuacja etosu rycerskiego w literaturze współczesnej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych 15. Topos heroicznej śmierci w literaturze. Omów popularność tego motywu w różnych epokach 16. Portret ojca w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów 17. Relacje syn ojciec. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 18. Portrety matek w utworach Omów na wybranych 19. Literackie obrazy rodziny. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów 20. Dziecko jako bohater literacki. Omów różne sposoby kreacji bohatera dziecięcego w wybranych utworach. 21. Portrety kochanków w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich różnych epok. 22. Dylematy władców. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 23. Przedstaw literackie portrety władców. Odwołaj się do 24. Władza odczłowiecza ludzi. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów 25. Przedstaw literackie portrety Sarmatów w twórczości pisarzy różnych epok. 1
26. Żartem i serio o wadach Polaków w wybranych utworach renesansu, baroku i oświecenia. 27. Omów funkcjonowanie mitów narodowych w literaturze polskiej. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich różnych epok. 28. Nawiązania do baroku w polskiej poezji współczesnej. Omów temat, analizując wybrane utwory poetyckie. 29. Refleksja o naturze człowieka w wybranych utworach Ignacego Krasickiego. 30. Bohater zbuntowany. Porównaj wybrane postacie literackie. 31. Konflikty międzypokoleniowe w literaturze. Omów motyw, odwołując się do wybranych 32. Młodości! Ty nad poziomy / Wylatuj (A. Mickiewicz). Refleksje na temat młodości na kartach literatury. Omów temat, odwołując się do wybranych 33. Sceny profetyczne w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów 34. Omów funkcjonowanie motywu szaleństwa w wybranych utworach 35. Obraz dworku szlacheckiego w literaturze. Omów symbolikę tego motywu na wybranych 36. Omów funkcjonowanie motywu domu na podstawie wybranych utworów 37. Omów funkcjonowanie motywu Arkadii w wybranych utworach 38. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze. Omów zagadnienie, powołując się na wybrane utwory. 39. Oświadczyny w tekstach Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych 40. Obrazy biesiad i uczt utrwalone w dziełach literackich różnych epok. Omów temat, odwołując się do wybranych 41. Motyw tańca w literaturze. Przedstaw i omów funkcje tego motywu w wybranych utworach 42. Autobiografia poety jako tworzywo literackie. Omów na wybranych 43. Non omnis moriar omów topos nieśmiertelności poezji i poety na podstawie wybranych utworów różnych epok 44. Zaprezentuj różne koncepcje poety i poezji w literaturze wybranych epok. 45. Przedstaw różne funkcje motywu snu w utworach literackich różnych epok. 46. Czy ze zjawiskiem śmierci można się oswoić? Odpowiedz na to pytanie, analizując wybrane utwory literackie. 47. Samotność człowieka w otaczającym go świecie. Omów temat na podstawie wybranych utworów różnych epok 48. Topos powrotu do kraju lat dziecinnych. Omów funkcjonowanie tego motywu w wybranych utworach literatury polskiej. 49. Największym szczęściem jest mieć pasję. Przedstaw sylwetki bohaterów literackich, którzy kierowali się w swoim życiu pasją. 50. W jaki sposób poczucie obowiązku i wierność ideałom determinuje życie bohaterów literackich? Odpowiedz na to pytanie, odwołując się do wybranych lektur. 51. Bohaterowie z kainowym piętnem. Omów wpływ popełnionej zbrodni na późniejsze życie wybranych postaci 52. Różne sposoby robienia kariery. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 53. Pieniądze źródło sukcesu czy przyczyna klęski bohaterów? Przedstaw problem, odwołując się do wybranych 54. Praca jako miernik wartości człowieka. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do utworów literackich różnych epok. 55. Tragizm jednostki w literaturze. Omów różne koncepcje tragizmu w wybranych utworach 2
56. Człowiek jest zdumiewający, ale arcydziełem nie jest (J. Conrad). Przedstaw swoje refleksje na temat złożoności ludzkiej natury na podstawie dowolnie wybranych 57. Żaden człowiek siły swej nie zna, dopóki jej w potrzebie z siebie nie dobędzie (E. Orzeszkowa). Zaprezentuj literackie przykłady postaw heroicznych. 58. Jak zmienił się wizerunek kobiety na przełomie XIX i XX wieku. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów 59. Ideał mężczyzny w różnych epokach. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów 60. Zaprezentuj i porównaj różne sposoby budowania narracji w powieściach XIX i XX wieku. 61. Motywy franciszkańskie w poezji XIX i XX wieku. Omów na wybranych 62. Wierność ideałom jako próba ocalenia ludzkiej godności i honoru. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich XX wieku. 63. Poetycki portret pokolenia Kolumbów. Omów temat na wybranych wierszach Krzysztofa Kamila Baczyńskiego oraz Tadeusza Gajcego. 64. Nikt z nas nie jest bez winy (K. K. Baczyński). Przedstaw motyw kata i ofiary w literaturze podejmującej problematykę wojny i okupacji. 65. Wolna i zniewolona, w marzeniach i w rzeczywistości, ale zawsze Polska. Przedstaw funkcjonowanie motywu ojczyzny w wybranych utworach 66. Miasto przestrzeń, która ukształtowała bohatera i jego losy. Dokonaj analizy problemu, odwołując się do wybranych utworów 67. Portret powojennej Warszawy w świetle znanej Ci poezji i prozy tamtego okresu. 68. Świat odwróconego dekalogu w literaturze XX wieku. Dokonaj analizy problemu na wybranych 69. Literacki obraz holocaustu. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych 70. Literacki obraz obozów koncentracyjnych. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych 71. Klasycyzm w poezji polskiej XX wieku. Omów temat, odwołując się do wybranych 72. Tytuł, motto i scena finałowa jako klucz do interpretacji dzieła literackiego. Omów na wybranych 73. Ocena społeczeństwa polskiego w utworach literackich wybranych epok. Omów zagadnienie na wybranych 74. Konflikt pokoleń mit czy rzeczywistość? Rozważ problem na podstawie wybranych utworów 75. Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw problem na wybranych 76. Rozważ kwestię apokaliptycznej wizji świata i człowieka w literaturze wojennej. 77. Dokonaj analizy różnorodnego ujęcia motywu miłości w wybranych utworach 78. Natura i jej funkcje w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach 79. Bohaterowie samotni z wyboru i z konieczności. Rozważ problem na podstawie wybranych utworów 80. Zjawy, upiory, wampiry w literaturze polskiej i obcej. Uwzględnij przykłady i rozważ problem. 81. Różne spojrzenie na wieś w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych 82. Mity i legendy jako inspiracja literatury fantasy. Omów zagadnienie, odwołując się do 83. Problem władzy w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej. 3
84. Przedstaw różne oblicza totalitaryzmu w literaturze, odwołując się do wybranych 85. Przemiana wewnętrzna bohatera jako motyw określający osobowość. Omów zagadnienie na wybranych 86. Ukaż różnorodne portrety kobiet w literaturze wybranych epok. 87. Zaprezentuj motyw wędrówki w literaturze polskiej i obcej. 88. Ukaż sposób funkcjonowania motywów fantastycznych w wybranych utworach 89. Straceńcy, marzyciele, społecznicy bohaterowie literaccy czasów niewoli. Prezentacja i ocena. 90. Zaprezentuj różne sposoby funkcjonowania winy i kary w literaturze. 91. Fantastyka naukowa opowieści o przyszłości i teraźniejszości. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych 92. Outsider jako bohater literacki. Zaprezentuj przykłady i dokonaj interpretacji problemu. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Motyw tańca w literaturze i sztuce. Przedstaw i omów różne ujęcia motywu tańca, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 2. Ojciec w różnych tekstach kultury. Na wybranych przykładach omów funkcjonowanie tego motywu. 3. Motyw dojrzewania w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów na wybranych 4. Motyw gór w literaturze i malarstwie. Omów funkcjonowanie tego motywu na wybranych 5. Literackie i filmowe sceny pożegnań. Porównaj wybrane przykłady. 6. Motyw anioła w literaturze i malarstwie. Omów funkcjonowanie tego motywu na wybranych 7. Motyw wody w literaturze i sztuce. Omów funkcjonowanie tego motywu na wybranych 8. Kreacje władców w literaturze i filmie. Omów na wybranych 9. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów (np. H. Sienkiewicz, J. Matejko, S. Żeromski, A. Grottger, W. Kossak). 10. Gotyk jako źródło inspiracji dzieł literackich i innych dziedzin sztuki. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów różnych epok. 11. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie baroku. Omów temat, odwołując się do 12. Literackie i filmowe wizje przyszłości. Omów zagadnienie, powołując się na adekwatne przykłady. 13. Motyw drogi w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów sposoby funkcjonowania tego motywu w wybranych działach. 14. Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie, malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne lub inne. 15. Inspiracje biblijne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie, malarskie, rzeźbiarskie, architektoniczne lub inne. 16. Obraz miasta jako przestrzeni życiowej. Omów funkcjonowanie tego motywu na wybranych przykładach literackich, malarskich lub filmowych. 17. Przedstaw funkcjonowanie motywów wanitatywnych w literaturze i malarstwie różnych epok. 18. Femme fatale w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw sposób ukazania wizerunku kobiety fatalnej na wybranych 4
19. Kobiety grzeszne i grzeczne. Przedstaw różne wizerunki kobiet w literaturze i sztuce wybranych epok. 20. Motyw maryjny w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 21. Motyw pasyjny w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 22. Postać karierowicza w literaturze i filmie XX wieku. Dokonaj analizy porównawczej 23. Motyw kozła ofiarnego w literaturze i sztuce. Omów funkcjonowanie tego motywu na wybranych 24. Poetyckie inspiracje dzieł malarskich. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów. 25. Motyw wsi w literaturze i malarstwie. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu na wybranych 26. Piękna brzydota jako prowokacja artystyczna w literaturze i malarstwie. Rozważ problem,odwołując się do 27. Literatura i sztuka w służbie tolerancji. Rozważ problem odwołując, się do wybranych tekstów kultury. 28. Najsłynniejsze pary miłosne w literaturze i filmie. Omów ich kreacje na wybranych 29. Literackie źródła filmowego horroru. Omów problem, porównując wybrane przykłady z literatury i filmu. 30. Impresjonizm w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych 31. Różne wizerunki matki w literaturze i sztukach plastycznych. Podaj przykłady i przeanalizuj problem. 32. Porównaj różne ujęcia motywu domu w literaturze i innych dziedzinach sztuki wybranych epok (np. w teatrze i w filmie). 33. Biblia jako inspiracja w literaturze i innych dziedzinach sztuki.omów zagadnienie na wybranych 34. Różne obrazy przyrody w literaturze i malarstwie omów sposoby ich kreowania i funkcje, odwołując się do 35. Dzieło literackie a jego adaptacja filmowa. Omów zagadnienie na wybranych 36. Przeanalizuj motyw śmierci w literaturze i sztukach plastycznych. 37. Rozważ rolę motywów historycznych w literaturze i sztukach plastycznych. 38. Bóg w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy problemu na wybranych 39. Motyw cierpienia w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów temat odwołując się do 40. Jaka jest rola inspiracji mitologicznych w literaturze, filmie i w multimedialnych grach komputerowych? Odpowiedz na pytanie, analizując wybrane przykłady. 41. Motyw podróży w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów zagadnienie na wybranych 42. Przedstaw motyw danse macabre w literaturze i innych dziedzinach sztuki. wybranych epok. 43. Tradycje rodzinne i świąteczne w wybranych utworach literackich i w filmie. Dobierz właściwe przykłady i omów temat. 44. Literackie i pozaliterackie obrazy zniszczenia człowieczeństwa w systemach totalitarnych. Dokonaj interpretacji wymienionego problemu na wybranych 45. Przedstaw motyw walki narodowowyzwoleńczej w literaturze i malarstwie. 46. Przedstaw motyw ogrodu w malarstwie i wybranych utworach 47. Stanisław Wyspiański malarz, dramaturg, poeta. Zaprezentuj sylwetkę twórczą artysty, odwołując się do konkretnych przykładów. 48. Literatura romantyczna a malarstwo romantyczne ukaż wspólną płaszczyznę ujęcia rzeczywistości. 49. Omów świat wartości człowieka renesansu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 5
50. Kreacja gangstera w literaturze i filmie XX wieku. Omów zagadnienie, odwołując się do 51. Kreacja bohatera wyobcowanego w literaturze i filmie. Omów zagadnienie, odwołując się do J Ę Z Y K 1. Twórcze wykorzystanie języka literackiego w świecie reklamy. Zanalizuj konkretne przykłady. 2. Język przemówień współczesnych polityków. Podaj przykłady oraz zanalizuj temat. 3. Omów cechy języka, jakim posługują się Twoi rówieśnicy. Zanalizuj zebrane przykłady. 4. Onomastyka w Twoim otoczeniu. Na wybranych przykładach przedstaw związek historii miejscowości z ich nazwami. 5. Sposoby funkcjonowania różnych odmian języka w dziele literackim. Zagadnienie opracuj na podstawie analizy wybranych tekstów. 6. Napisy nagrobne różnorodność treści, formy i przeznaczenia. Zbadaj i oceń podany problem. 7. Frazeologizmy we współczesnej polszczyźnie. Jaka jest ich geneza, znaczenie i rodzaje? Podaj przykłady. 8. Perswazyjna funkcja języka. Rozważ zagadnienie na podstawie wybranych tekstów literackich i publicystycznych. 9. Język prasy. Omów różne odmiany stylu publicystycznego na konkretnych 10. Przedstaw różne cele stylizacji językowej w literaturze epoki pozytywizmu i Młodej Polski. 11. Zbadaj, jakie są przyczyny zapożyczeń językowych i oceń ich przydatność w języku współczesnym. 12. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu zaprezentuj cechy gwary śląskiej. 13. Pastisz i parodia jako gra językowa. Przedstaw problem na wybranych przykładach z literatury, kabaretu i twórczości uczniowskiej. 14. Dokonaj analizy językowej i kulturowej wybranych przysłów polskich. 15. Odwołując się do wybranych przykładów tekstów pisanych i znajomości języka mówionego, przedstaw pokoleniowe zróżnicowanie gwary śląskiej. 16. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały z kampanii wyborczej (np. ulotki reklamowe, reklamy telewizyjne, hasła wyborcze itd.). 17. Omów specyfikę języka Internetu na wybranych przykładach tekstów. 18. Specyfika języka sprawozdawcy sportowego. Omów zagadnienie analizując wybrane relacje sportowe w prasie, radiu i telewizji. 19. Na podstawie analizy wybranych przykładów omów specyfikę języka tytułów i nagłówków prasowych. 20. Analiza językoznawcza nazw sklepów, firm czy restauracji w Twoim mieście. Określ pochodzenie tych nazw, budowę słowotwórczą i oceń ich trafność. 6