Zawód: technik technologii szkła Symbol cyfrowy: 311 [33] STANDARD WYPOSAENIA DYDAKTYCZNEGO PRACOWNI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Do realizacji treci kształcenia zawartych w podstawie programowej niezbdne s nastpujce pomieszczenia dydaktyczne: I. Pracownia ogólnodydaktyczna, II. Pracownia chemiczno-technologiczna, III. Pracownia mechaniczno-techniczna. Ponadto w budynku przeznaczonym na pracownie powinno si wydzieli dodatkowo: magazyn surowców i półproduktów, warsztaty mechaniczne, szatni, łazienk i WC. I. Pracownia ogólnodydaktyczna wyposaenie ogólne: tablica szkolna/magnetyczna, biała na kółkach, stoły i krzesła dla uczniów, biurko i krzesło dla nauczyciela, sprzt audiowizualny (telewizor, magnetowid, rzutnik, ekran), wydzielone stanowiska komputerowe: komputery (2 lub 3) z oprogramowaniem (arkusz kalkulacyjny, edytor, baza danych, program matematyczny) i drukark, stanowisko krelarskie z podstawowym wyposaeniem, zaplecze dydaktyczne: tablica z układem okresowym pierwiastków, modele maszyn i urzdze stosowanych w przemyle szklarskim, modele układów sterowniczych (elektrycznych, pneumatycznych, mechanicznych, elektronicznych, hydraulicznych), plansze ze schematami podstawowych procesów technologicznych, operacji technologicznych, plansze z urzdzeniami i maszynami stosowanymi w szklarstwie, urzdzenia do pomiaru podstawowych parametrów technologicznych (temperatury, cinienia, poziomu lustra szkła, atmosfery panujcej w piecu), próbki wyrobów szklanych (w gablotach), próbki demonstrujce wady (w gablotach), zestawy filmów prezentujcych procesy technologiczne produkcji rónych wyrobów szklanych, symulacje komputerowe urzdze podczas pracy, biblioteczka podrczna wyposaona w komplety norm dotyczce produkcji szkła, podrczniki i czasopisma, katalogi firm. II. Pracownia chemiczno-technologiczna 1. Wykaz niezbdnych stanowisk dydaktycznych właciwych dla danej pracowni: stanowisko kontroli jakoci surowców, półproduktów, stanowisko do sporzdzania zestawów szklarskich, 1
stanowisko do badania lepkoci masy szklanej, stanowisko do badania gotowych szkieł, stanowisko do analizy jakociowej i ilociowej, stanowisko do badania kontroli spalin, stanowisko do analizy jakociowej i ilociowej, pokój wagowy, magazyn odczynników. 2. Opis infrastruktury pracowni a. usytuowanie stanowiska: pracownia powinna by usytuowana w budynku, na najniszej kondygnacji; b. wielko i inne wymagania dotyczce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduje si stanowisko: wysoko pomieszcze, w których znajduj si stanowiska min 3 m, posadzka wzmocniona, podłoga antypolizgowa betonowa lub wyłoona warstw o duej wytrzymałoci na cieranie i odpornej na wysok temperatur (w razie kontaktu z gorc mas szklan), owietlenie dzienne i sztuczne (centralne i stanowiskowe); c. minimalna powierzchnia niezbdna dla pojedynczego stanowiska: 15 m 2 ; d. wyposaenie stanowiska w niezbdne media z okreleniem ich parametrów: instalacja elektryczna 230/380V, dobra wentylacja nawiewna i wywiewna, doprowadzona instalacja wodna (ciepła i zimna woda), kanalizacja (kamionkowe zlewy z wkładem do wyłapywania osadów), instalacja gazowa, centralne ogrzewanie, standardowy sprzt przeciwpoarowy. 3. Opis wyposaenia pracowni Pracownia powinna by wyposaona w stoły laboratoryjne z doprowadzeniem wody i gazu, wycig oraz stół dla nauczyciela. a. wykaz maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: szkiełka zegarowe o rednicy 5 i 15cm, naczyka wagowe, podstawki do próbek, probówki, kolbki miarowe, rurki do pomiaru jednorodnoci zestawu (wgłbnikowe), zlewki, cylindry miarowe o pojemnoci 250 i 500cm 3, biurety, lejki szklane z podstawami, bagietki szklane, łopatki porcelanowe, szufelki porcelanowe, parowniki porcelanowe, modzierze porcelanowe, eksykatory, szczypce metalowe i drewniane, pisaki do pisania na szkle, wałki drewniane do rozdrabniania zbrylonych surowców, tygle porcelanowe, pojemniki na surowce i zestawy szklarskie, pojemniki na stłuczk szklan i resztki masy szklanej; 2
wagi techniczne z kompletem odwaników, waga elektroniczna, wagi uchylne, wytrzsarki z zestawem sit, suszarka laboratoryjna, młynki laboratoryjne, destylarka, polaryskop do pomiaru napre, wiskozymetr do pomiaru lepkoci, dylatometr do pomiaru rozszerzalnoci termicznej, skale twardoci Mohsa, mieszadła techniczne z zamknit obudow, mały piec silitowy (elektryczny) do analiz chemicznych, zestaw noy diamentowych do cicia szkła, piła diamentowa do cicia próbek, suwmiarki elektroniczne lub noniuszowe, kalkulatory, szkła powikszajce lub mikroskopy; próbki surowców niezbdnych do sporzdzania podstawowego zestawu szklarskiego (podstawowe, pomocnicze i dodatkowe), zestaw typowych odczynników dla pracowni chemicznej, a w szczególnoci HF i jego soli, próbki rónych typów szkieł, próbki rónych asortymentów wyrobów szklanych; składy zestawów typowych rodzajów szkieł, e. wykaz rodków do udzielenia pierwszej pomocy: rodki i sprzt do utrzymania czystoci na stanowisku pracy. III. Pracownia mechaniczno-technologiczna Ze wzgldu na fakt, e w pracowni tej wykonywana jest obróbka szkła na gorco (w płomieniu), na zimno (szlifowanie i wiercenie) oraz obróbka chemiczna (trawienie i malowanie), wskazane jest, aby kada z tych czynnoci była wykonywana w osobnym pomieszczeniu lub w wydzielonych czciach ogólnego pomieszczenia (gdy nie ma takiej moliwoci). 1. Wykaz niezbdnych stanowisk dydaktycznych właciwych dla danej pracowni: stanowisko z piecem sylitowym do topienia masy szklanej [I], stanowisko wydmuchiwania szkieł [II], stanowisko do przetwórstwa szkła [III], stanowisko do szlifowania i wiercenia szkła [IV], stanowisko malarskie [V], 3
stanowisko do trawienia szkła [VI], stanowisko do iryzowania [VII]. 2. Opis infrastruktury pracowni a. usytuowanie stanowiska: pracownia powinna by usytuowana w budynku na najniszej kondygnacji; b. wielko i inne wymagania dotyczce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduje si stanowisko: wysoko pomieszcze, w których znajduj si stanowiska min. 3m, posadzka wzmocniona, podłoga antypolizgowa betonowa lub wyłoona warstw o duej wytrzymałoci na cieranie i odpornej na wysok temperatur (w razie kontaktu z gorc mas szklan), owietlenie dzienne i sztuczne (centralne i stanowiskowe); c. minimalna powierzchnia niezbdna dla pojedynczego stanowiska: stanowisko I 12m 2, stanowisko II 9m 2, stanowisko III 12m 2, stanowisko IV 9m 2, stanowisko V 9m 2, stanowisko VI 9m 2, stanowisko VII 9m 2 ; d. wyposaenie stanowiska w niezbdne media z okreleniem ich parametrów: instalacja elektryczna 230/380V, dobra wentylacja nawiewna i wywiewna, doprowadzona instalacja wodna (ciepła i zimna woda), kanalizacja (kamionkowe zlewy z wkładem do wyłapywania osadów), instalacja gazowa, standardowy sprzt przeciwpoarowy, centralne ogrzewanie. 3. Opis wyposaenia stanowisk 3.1. Stanowisko z piecem sylitowym, elektrycznym do topienia masy szklanej a. wykaz maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: piec elektryczny z muf ochronn, w którym mona uzyska temp. 1550 0 C (o powierzchni roboczej min. 30-42cm 2 ), stoły metalowe do operacji zwizanych z pobieraniem masy, urzdzenia mieszajce mas grabki, sprzt pomocniczy do nabierania masy stalowe prty, nabieraki, szczypce i noyce, wycig laboratoryjny, mieszadła techniczne z zamknit obudow, zestaw sit z wytrzsark; wagi laboratoryjne, wagi techniczne, termopary, pirometr optyczny, kalkulatory, polaryskop do oceny napre; c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: receptury robocze ronych typów zestawów szklarskich; d. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych rodków niezbdnych w procesie 4
surowce podstawowe, pomocnicze i dodatkowe (zabezpieczenie surowców niebezpiecznych w specjalnie zabezpieczonych magazynach), oleje i smary, woda w metalowych pojemnikach do chłodzenia narzdzi, tygle porcelanowe do wytopu ok. 5kg masy; e. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, składy zestawów rodzajów szkieł, f. wykaz rodków do udzielania pierwszej pomocy: g. wykaz rodków zapewniajcych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpieczestwa okulary kobaltowe. 3.2. Stanowisko wydmuchiwania szkieł a. wykaz maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: piec elektryczny do odprania wyrobów, piszczele, nabierki, płytki stalowe, kształtowniki, zestaw deseczek, formy metalowe i drewniane, zestaw noy, kleszczy, foremek pomocniczych, płaskowniki, widełki; pirometr optyczny, suwmiarki; c. wykaz materiałów surowców, półfabrykatów i innych rodków niezbdnych w procesie masa o odpowiedniej temperaturze wyrobowej, oleje i smary, woda w metalowych pojemnikach do chłodzenia narzdzi; wykazy temperatur odpowiadajcych kształtowanym wyrobom, instrukcje stanowiskowe obsługi maszyn i urzdze, 5
okulary kobaltowe. 3.3. Stanowisko przetwórstwa szkła a. wykaz maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: stoły z metalowym obiciem, dodatkowy piec komorowy, palniki do gicia i hartowania szkła, piła diamentowa, ustnik, widełki, szczypce, noe, stojaki, formy, wiertła, szlifierka pozioma i pionowa z zestawem tarcz; b. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych rodków niezbdnych w procesie rurki szklane o rónych rednicach, elementy szkła przeznaczonego do przetwórstwa (kolby, korki, cylindry, tafle szklane lub lustra itp.), ciereczki i szczotki do czyszczenia, woda; c. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, wykaz temperatur odpowiadajcych kształtowi wyrobów, instrukcje stanowiska obsługi maszyn i urzdze, d. wykaz rodków do udzielenia pierwszej pomocy: e. wykaz rodków zapewniajcych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpieczestwa okulary. 3.4. Stanowisko do szlifowania i wiercenia szkła a. wykazy maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: stół szlifierski, szlifierka pozioma i pionowa z zestawem tarcz szlifierskich, rzebiarskich i polerskich, wiertarka (rczna lub elektryczna), doprowadzenie wody, stojaki na wyroby, podkładki drewniane, stół, noe diamentowe do cicia szkła, komplet stoków i tulei szlifierskich, komplet wierteł; 6
komplet przyborów mierniczych (linijki, suwmiarki, cyrkle, ktomierze); wyroby nadajce si do szlifowania (najlepiej kryształowe), pasty polerskie, proszki szlifierskie o rónej granulacji, sukna, szczotki włosienne, terpentyna; dokumentacja szlifowanych i rzebionych wyrobów, instrukcje stanowiskowe obsługi maszyn i urzdze przeznaczonych do szlifowania i wiercenia, okulary. 3.5. Stanowisko malarskie a. wykazy maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: wycig, stoły, szafki na farby i odczynniki, regały i półki, stojak na wyroby, toczek malarski rczny lub mechaniczny, piec komorowy do wypalania wyrobów dekorowanych, zestaw pdzli z włosia kuny lub wiewiórki, zestaw stempli gumowych; sztuczne punktowe owietlenie; wyroby nadajce si do malowania, zestaw farb naszkliwnych i podszkliwnych, cukier, woda, terpentyna, balsam, płytki do mieszania farb, pojemniki z zamkniciem na zarobione farby, ucieraki do farb, szpachelki, 7
podstawki na pdzle, denaturat; dokumentacja dekorowanych wyrobów, składy farb, paleta kolorów farb, instrukcje stanowiskowe, obsługi maszyn i urzdze, maseczki. 3.6. Stanowisko do trawienia szkła a. wykazy maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: wycig laboratoryjny, stoły laboratoryjne zaopatrzone w instalacj wodn i gazow, stół do woskowania wyrobów, zestaw do topienia wosku (parownica porcelanowa lub metalowa, trójnóg, płytka i palnik typu Bunsena lub Teclu), stojaki na wyroby, szafki na odczynniki chemiczne, wanny z wod, pojemniki z tworzyw sztucznych na resztki kpieli trawicych i wody popłuczne; sztuczne punktowane owietlenie, wskanik ph, substancje neutralizujce kwas; wyroby nadajce si do trawienia i matowania, deseczki, parafina i wosk pszczeli, HF i jego sole, due iloci wody; dokumentacja dekorowanych wyrobów, składy kpieli trawicych i rodzaje uzyskiwanych dekoracji, składy past matujcych, instrukcje stanowiskowe obsługi maszyn i urzdze, 8
gumowy kombinezon ochronny, pojemniki ze sztucznego tworzywa na zuyte i zneutralizowane roztwory. 3.7. Stanowisko do iryzowania a. wykazy maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: wycig, stojaki na wyroby, piece komorowe do wypalania, piszczele i nable, ktowniki stalowe, stół; urzdzenia do pomiaru temperatury; wyroby nadajce si do iryzowania, substancje iryzujce, odczynniki chemiczne, nawiew chłodzcy stanowisko; dokumentacja dekorowanych wyrobów, składy zestawów iryzujcych i przewidywane ich efekty, instrukcje stanowiskowe obsługi maszyn i urzdze, okulary ochronne, pojemniki na stłuczk szklan. 9