STANDARD WYPOSAENIA DYDAKTYCZNEGO PRACOWNI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

Transkrypt

1 STANDARD WYPOSAENIA DYDAKTYCZNEGO PRACOWNI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Zawód: technik bezpieczestwa i higieny pracy Symbol cyfrowy: 315 [01] Koncepcja kształcenia techników bezpieczestwa i higieny pracy zakłada kształcenie szerokoprofilowe, a absolwenci uzyskaj kwalifikacje zawodowe umoliwiajce podjcie pracy w rónych dziedzinach działalnoci gospodarczej. Dua rozmaito zada zawodowych, szeroki asortyment maszyn i urzdze wystpujcych w poszczególnych miejscach pracy, specyfika rónych procesów technologicznych i organizacyjnych nakłada na technika bezpieczestwa i higieny pracy wymóg posiadania kwalifikacji o pewnej uniwersalnoci. Zdobyta w toku nauki wiedza podstawowa ma mu umoliwi szybkie dostosowanie si do zmieniajcej si sytuacji. Absolwent w swej przyszłej pracy, bez wzgldu na rodzaj zakładu, w którym bdzie pracował, zetknie si z problematyk budowlan, procesami elektromaszynowymi i chemicznymi oraz problematyk ochrony naturalnego rodowiska i ochrony przeciwpoarowej. Aby dobrze przygotowa absolwenta szkoły policealnej kształccej w zawodzie technik bezpieczestwa i higieny pracy do wykonywania zada zawodowych okrelonych w podstawie programowej, naley zadba o przygotowanie odpowiednio wyposaonych pracowni kształcenia zawodowego. Zgromadzone tam rodki techniczne i pomoce dydaktyczne powinny umoliwi realizacj celów kształcenia oraz przeprowadzenie egzaminu zawodowego. Baza materialna szkół powinna zapewni realizacj zakładanych treci nauczania. W zwizku z tym istniejce w szkole pracownie powinny by wyposaone w specjalistyczne rodki dydaktyczne słuce celom kształcenia techników bezpieczestwa i higieny pracy. Szkoła kształcca w tym zawodzie powinna posiada nastpujce pracownie: I. Pracownia bezpieczestwa i higieny pracy, II. Pracownia techniki, III. Pracownia komputerowa, IV. Warsztaty mechaniczne. I. Pracownia bezpieczestwa i higieny pracy Pracownia bezpieczestwa i higieny pracy powinna umoliwi uczniom nabycie wiedzy i umiejtnoci oceniania i kontrolowania stanu bezpieczestwa i higieny pracy w zakładzie, prowadzenia doradztwa w zakresie obowizujcych zasad i przepisów, oceniania ryzyka zawodowego oraz ustalania okolicznoci i przyczyn wypadków oraz formułowania wniosków profilaktycznych, ustalania zgodnoci z wymaganiami ergonomii, bezpieczestwa i higieny pracy obiektów i urzdze technicznych oraz prowadzenia działalnoci popularyzatorskiej i edukacyjnej z zakresu bezpieczestwa i higieny pracy. 1. Wyposaenie ogólnodydaktyczne pracowni Pracownia powinna si składa z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. Jej wyposaenie obejmuje: stoliki uczniowskie (pojedyncze lub podwójne) 36 miejsc siedzcych, tablica szkolna biała (tryptyk) 1 szt., flipchart 1 szt., 1

2 rodki techniczne (technodydaktyczne): kamera cyfrowa, rzutnik pisma, zestaw komputerowy (laptop) z rzutnikiem multimedialnym i oprogramowaniem lub telewizor z magnetowidem, stolik nauczyciela 1 szt., szafa metalowa antywłamaniowa na sprzt technodydaktyczny, szafka-regał na pomoce dydaktyczne 5 szt. 2. Opis infrastruktury pracowni a. usytuowanie pracowni: w budynku szkolnym na dowolnej kondygnacji; b. wielko i inne wymagania dotyczce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduje si pracownia: wysoko pomieszczenia minimum 3 m, maksymalna długo 9,6 m, zalecany kształt pomieszczenia do nauki prostoktny (wymiary 5,75 x 8,60 m), podłoga równa, nie liska, odporna na cieranie, łatwa w utrzymaniu czystoci, nie pylca, ciany szczelne, okna zapewniajce odpowiednie owietlenie naturalne, białe z moliwoci całkowitego zaciemnienia, drzwi o wymiarach 0,9 x 2 m, owietlenie naturalne (stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi 1:5 lub 1:4) i elektryczne zgodnie z PN; na oknach aluzje; c. minimalna powierzchnia niezbdna dla pojedynczego stanowiska: 1,5 m 2 ; d. wyposaenie pracowni w niezbdne media z okreleniem ich parametrów: instalacja elektryczna: gniazda i obwody elektryczne o napiciu 230 V z wyłcznikiem rónicowo-prdowym, wentylacja naturalna grawitacyjna, zorganizowana (przewody i kratki wentylacyjne), ogrzewanie centralne zapewniajce temperatur wewntrz 18 o C. 3. Opis wyposaenia pracowni a. wykaz maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: przykładowe stanowisko pracy wyposaone w urzdzenia zabezpieczajce i sygnalizacyjne, np. wyłcznik rónicowo-prdowy, schematy układów sieci TN-C, TN-S, TN-S-C,TT, IT, Karty Charakterystyki Substancji Niebezpiecznych, tablice Mendelejewa; b. wykaz sprztu/urzdze pomiarowych, diagnostycznych: przyrzdy pomiarowe do badania: hałasu, owietlenia, stenia tlenku wgla, szczelnoci instalacji gazowych, mikroklimatu; c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: modele lub tablice urzdze zabezpieczajcych i sygnalizacyjnych, wyposaenie apteczki do nauki udzielania pomocy przedlekarskiej, manekin; d. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne właciwe dla zawodu: regulamin pracowni, instrukcje stanowiskowe bhp, apteczka pierwszej pomocy, podrczny sprzt ganiczy, zestaw filmów dydaktycznych DVD (CIOP Warszawa, ODDK Gdask, PROERGO Warszawa), foliogramy, fazogramy, plansze, programy komputerowe do oceny ryzyka zawodowego, sporzdzania dokumentacji powypadkowej oraz prowadzenia dokumentacji spraw bhp, przykładowe dokumentacje eksploatacyjne maszyn (DTR), instrukcje, normy, 2

3 podrczniki zawodowe, poradniki, czasopisma (Atest Ochrona Pracy, Bezpieczestwo Pracy, Przyjaciel przy Pracy), wzory dokumentów dotyczce procedur ustalania okolicznoci i przyczyn wypadków, chorób zawodowych, oceny ryzyka zawodowego i innych niezbdnych dla pracy słuby bhp w zakładzie pracy; e. wykaz rodków zapewniajcych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpieczestwa i higieny pracy: zestaw rodków ochrony indywidualnej, przykładowy sprzt do gaszenia poarów (ganice proszkowe, pianowe, niegowe). II. Pracownia techniki Pracownia techniki powinna umoliwi uczniom nabycie wiedzy i umiejtnoci oceny poprawnoci eksploatacyjnej maszyn i urzdze, co jest istotne przy kontroli przestrzegania przepisów bezpieczestwa i higieny pracy. Oznacza to opanowanie umiejtnoci oceny rodzaju obcie i napre wystpujcych sił, biegłe odczytywanie dokumentacji technicznej poprzez wyrobienie umiejtnoci szkicowania, poznania zalet i wad czci maszyn, poznania podstawowych materiałów stosowanych w przemyle maszynowym, ich właciwoci, kryteriów klasyfikacji i oceny ich jakoci, sposobów przetwarzania tych materiałów na gotowe wyroby oraz eksploatacji maszyn i urzdze zwizanych z wytwarzaniem tych wyrobów, korzystania z rónych ródeł informacji zawodowych takich jak PN, czasopisma techniczne, dokumentacja techniczno-ruchowa i inne. 1. Wyposaenie ogólnodydaktyczne pracowni Pracownia powinna si składa z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. Jej wyposaenie obejmuje: stoliki uczniowskie umoliwiajce sporzdzenie notatek z wicze, tablica szkolna czarna 1 szt., tablica szkolna biała 1 szt., rodki techniczne: telewizor, magnetowid, rzutnik pisma, rzutnik przeroczy, zestaw komputerowy z rzutnikiem multimedialnym i oprogramowaniem, stolik nauczyciela 1 szt., szafka-regał na pomoce dydaktyczne 3 szt. 2. Opis infrastruktury pracowni a. usytuowanie pracowni: w budynku szkolnym na dowolnej kondygnacji; b. wielko i inne wymagania dotyczce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduje si pracownia: wysoko pomieszczenia minimum 3 m, maksymalna długo 9,6 m, zalecany kształt pomieszczenia do nauki prostoktny (wymiary 5,75 x 8,60 m), podłoga równa, nie liska, odporna na cieranie, łatwa w utrzymaniu czystoci, nie pylca, ciany szczelne, okna zapewniajce odpowiednie owietlenie naturalne, białe z moliwoci całkowitego zaciemnienia, drzwi o wymiarach 0,9 x 2 m, owietlenie naturalne (stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi 1:5 lub 1:4) i elektryczne zgodnie z PN; na oknach aluzje; c. minimalna powierzchnia niezbdna dla pojedynczego stanowiska: 1,5 m 2 ; d. wyposaenie pracowni w niezbdne media z okreleniem ich parametrów: instalacja elektryczna: gniazda i obwody elektryczne o napiciu 230 V z wyłcznikiem rónicowo-prdowym, 3

4 wentylacja naturalna grawitacyjna, zorganizowana (przewody i kratki wentylacyjne), ogrzewanie centralne zapewniajce temperatur wewntrz 18 o C. 3. Opis wyposaenia pracowni a. wykaz maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: zgłady metalograficzne, narzdzia do trasowania, typowe narzdzia do obróbki rcznej i mechanicznej; b. wykaz sprztu/urzdze pomiarowych, diagnostycznych: twardociomierz, przyrzdy pomiarowe (suwmiarki, mikromierze o rónym noniuszu oraz z odczytem elektronicznym), mikroskop metalograficzny; c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: zestaw modeli do rysunku technicznego wspomagajcych kształtowanie wyobrani przestrzennej, modele lub plansze z rysunkami maszyn i urzdze, próbki materiałów konstrukcyjnych, typowe eksponaty półwyrobów takich jak: odkuwki, odlewy, wypraski, modele urzdze do obróbki plastycznej, eksponaty zuytych i uszkodzonych czci maszyn, schematy układów sieci TN-C, TN-S, TN-S-C,TT, IT, schematy urzdze elektrycznych z zastosowanymi rodkami ochrony przeciwporaeniowej, tablice przedstawiajce procesy technologiczne i gabloty z próbkami rónych materiałów stosowanych w budowie maszyn, gabloty lub tablice przedstawiajce rodzaje przekładni, eksponaty i modele czci maszyn; d. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne właciwe dla zawodu: Dokumentacja Techniczno-Ruchowa, przykładowe dokumentacje konstrukcyjne i technologiczne, normy: PN, PN-EN, PN-ISO,, PN-EN ISO, podrczna biblioteczka z literatur zawodow dotyczc podstaw mechaniki, budowy maszyn, rysunku technicznego, materiałoznawstwa i czci maszyn, regulamin pracowni, instrukcje stanowiskowe bhp, apteczka pierwszej pomocy, podrczny sprzt ganiczy. III. Pracownia komputerowa Pracownia komputerowa powinna umoliwi utrwalenie podstawowych wiadomoci i umiejtnoci dotyczcych obsługi komputerów, nabytych w czasie nauki w szkołach stanowicych podbudow programow oraz kształtowanie umiejtnoci z zakresu metod i narzdzi współczesnej techniki informacyjnej wykorzystywanej w zawodzie technik bezpieczestwa i higieny pracy. Kształcenie informatyczne powinno by ukierunkowane na praktyczne poznanie budowy i działania komputera oraz posługiwanie si nim w charakterze narzdzia w przyszłej pracy uczcego si. Kształtowanie wiedzy z zakresu budowy, zasady działania oraz uytkowania i wykorzystania komputera powinno by realizowane w pracowni wyposaonej w odpowiedni liczb stanowisk komputerowych przeznaczonych do wykonywania wicze. 4

5 Takie załoenie wskazuje, e praktycznie kada jednostka metodyczna w tej pracowni stanowi wiczenia na temat, np. poznania i umiejtnoci wykorzystania systemu operacyjnego, sprawnego posługiwania si edytorem tekstu dla potrzeb pisania sprawozda i dokumentacji powypadkowej, umiejtnoci tworzenia baz danych dla potrzeb prowadzenia rejestru wypadków, rejestru szkole, rejestru chorób zawodowych oraz umiejtno wyszukiwania i organizowania informacji tam zgromadzonej dla swoich potrzeb, opanowanie umiejtnoci niezbdnych do zastosowania arkusza kalkulacyjnego na potrzeby analizy statystycznej zdarze oraz oceny ryzyka zawodowego, umiejtnoci stosowania arkusza kalkulacyjnego do celów graficznej reprezentacji zdarze oraz rejestru wypadków, przygotowywania i wykorzystania stosowania multimedialnych rodków dydaktycznych w trakcie prowadzonych szkole. 1. Wyposaenie ogólnodydaktyczne pracowni: stanowisko komputerowe dla nauczyciela, stanowiska komputerowe dla uczcych si, tablica szkolna trójskrzydłowa biała, ekran, tablice magnetyczne, telewizor z odtwarzaczem video i CD, rzutnik pisma i foliogramów, regały, szafy i gabloty do przechowywania rodków dydaktycznych i sprztu, gabloty tematyczne i plansze, biblioteczka zawodowa pracowni, tablice ostrzegawcze i instrukcje dotyczce bezpieczestwa pracy z urzdzeniami elektrycznymi. 2. Opis infrastruktury pracowni a. usytuowanie pracowni: w budynku szkolnym na dowolnej kondygnacji; b. wielko i inne wymagania dotyczce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduje si pracownia: pomieszczenie klimatyzowane, aluzje na oknach, nagłonienie sali, wielko i inne wymagania dotyczce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduje si pracownia zgodne z aktualn regulacj prawn w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy na stanowiskach wyposaonych w monitory ekranowe. 3. Opis wyposaenia pracowni a. stanowisko komputerowe z wykazem urzdze peryferyjnych oraz programów właciwych dla zawodu: stanowisko komputerowe dla nauczyciela z urzdzeniami peryferyjnymi oraz programami właciwymi dla pracowni informatycznej, stanowiska komputerowe dla uczcych si (jeden komputer na jednego uczcego si, monitor ciekłokrystaliczny), regulowane krzesło. skaner, drukarka sieciowa, pakiet programów biurowych, programy specjalistyczne dotyczce oceny ryzyka zawodowego, np. STER, programy do prowadzenia dokumentacji zwizanej z działalnoci zawodow uczcego si; b. biblioteczka zawodowa wyposaona w dokumentacj, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne właciwe dla zawodu: instrukcje stanowiskowe, literatura zawodowa (ksiki, czasopisma), poradniki, katalogi; c. wykaz rodków do udzielania pierwszej pomocy: 5

6 ogólnodostpna apteczka zaopatrzona w rodki opatrunkowe; d. wykaz rodków zapewniajcych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpieczestwa i higieny pracy: podrczny sprzt ganiczy w pomieszczeniu, regulamin pracowni. IV. Warsztaty mechaniczne Zajcia powinny by organizowane na bazie istniejcych szkolnych warsztatów mechanicznych lub w orodkach kształcenia praktycznego (szczególnie zalecane). Warsztaty powinny by zorganizowane w kilku pomieszczeniach. Oprócz pomieszcze ze stanowiskami dydaktycznymi powinny tam si znajdowa równie: pomieszczenie przeznaczone do przeprowadzania instruktau, pomieszczenie stanowice zaplecze dla instruktorów, magazyn materiałów technologicznych, narzdzi itp., szatnia dla uczniów, pomieszczenia sanitarne. W ramach kształcenia w zawodzie uczniowie powinni mie zagwarantowan moliwo praktycznego zapoznania z problematyk wymaga energetycznych (poddozorowych), jak: urzdzenia do transportu bliskiego (UTB) wózki, suwnice, urawiki, urzdzenia pracujce pod cinieniem (sprarki, napełnianie zbiorników, butle), urzdzenia energetyki cieplnej (kotły grzewcze na paliwo stałe, gazowe i olejowe), urzdzenia wentylacyjne, dmuchawy, ssawy, instalacje i odbiorniki gazu oraz urzdzenia pod cinieniem (rurocigi technologiczne i przesyłowe) podlegajce pod UDT (Urzd Dozoru Technicznego). 1. Wyposaenie ogólnodydaktyczne warsztatów: tekstowe ródła informacji: podrczniki, inne ksiki niezbdne do kształcenia w zawodzie, czasopisma zawodowe, instrukcje do wicze, biurko nauczyciela, stoliki i krzesełka dla uczniów, tablica szkolna trójskrzydłowa (najlepiej biała), gabloty tematyczne i plansze, regały, szafy i gabloty do przechowywania rodków dydaktycznych i sprztu, regulamin pracowni. 2. Opis infrastruktury warsztatów a. usytuowanie pracowni: w budynku (najlepiej na parterze); b. wielko i inne wymagania dotyczce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym znajduj si stanowiska: wysoko pomieszczenia minimum 3m, przy stanowisku spawania i cicia minimum 3,75m, owietlenie naturalne, owietlenie sztuczne ogólne i miejscowe, posadzka równa, antypolizgowa, łatwo zmywalna, ciany pokryte lamperi do wysokoci 2m, drzwi pełne dwuskrzydłowe o wysokoci minimum 2m, wyznaczone drogi dla przejcia oraz drogi transportowe zgodnie z przepisami oraz drogi ewakuacyjne, ganice powinny by rozstawione w widocznym miejscu i właciwie oznakowane; 6

7 c. minimalna powierzchnia niezbdna dla pojedynczego stanowiska: powierzchnia stanowisk powinna by zgodna z zaleceniami DTR poszczególnych maszyn i urzdze przeznaczonych do zaj praktycznych i z przepisami bhp; d. wyposaenie pracowni w niezbdne media z okreleniem ich parametrów: instalacja elektryczna: gniazda i obwody elektryczne o napiciu 230V/400V, instalacja wody ciepłej i zimnej, instalacja wentylacji: wywiewna i nawiewna, ogrzewanie pomieszczenia: grzejniki wodne przycienne, instalacja spronego powietrza, urzdzenia zapewniajce odpowiednie warunki bezpieczestwa i higieny pracy oraz przeciwpoarowe, rodki ochrony indywidualnej zapewniajce przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpieczestwa i higieny pracy. 3. Opis wyposaenia warsztatów a. wykaz maszyn, urzdze, aparatów, narzdzi i innego sprztu właciwego dla zawodu: stanowiska do obróbki rcznej z pełnym zestawem przyrzdów i narzdzi do podstawowych operacji lusarskich z moliwoci wykonywania operacji traserskich oraz korzystania z wiertarki stołowej, szlifierki tarczowej (ostrzałki) i noyc dwignicowych rcznych, stanowiska do obróbki mechanicznej tokarki, frezarki, wiertarki, strugarki, dłutownice, szlifierki, gilotyny, piły mechaniczne, urzdzenia do obróbki plastycznej metali, w tym zestaw urzdze i narzdzi do kształtowania metali na zimno i na gorco, jak: tłoczenie, zaginanie, łobienie, kucie rczne, kucie mechaniczne, urzdzenia i sprzt pomocniczy do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej, jak: hartowanie, odpuszczanie, wyarzanie, nawglanie, azotowanie itp., urzdzenia i sprzt pomocniczy do spawania metali w metodach: łukowe elektrod otulon (E), półautomatyczne w osłonie CO 2 (MAG), rczne w osłonie argonu (TIG), gazowe (G), urzdzenia i sprzt pomocniczy do powierzchniowej obróbki metali prace w galwanizerniach, malarniach-lakierniach, zabezpieczenia metali przed korozj, urzdzenia i sprzt do zgrzewania i spawania termoplastycznych tworzyw sztucznych w metodach: zgrzewanie elementami grzejnymi doczołowe (HS), zgrzewanie elektrooporowe (HM), spawanie gorcym gazem dysz do szybkiego spawania (WZ), spawanie ekstruzyjne (WE) gorcym powietrzem, urzdzenia do cicia termicznego metali za pomoc palnika acetylenowo-tlenowego i za pomoc palnika plazmowego, urzdzenia mechatroniczne: automaty przemysłowe, obrabiarki numeryczne, układy mechaniki samochodowej i aparatury medycznej. 7

8 Załcznik 1 Proponowany wykaz wyposaenia Pracowni BHP Lp. Specyfikacja Ilo Uwagi 1. Stanowisko dydaktyczne: Badania psychotechniczne I: Aparat Krzyowy M-1 2. Stanowisko dydaktyczne: Badania psychotechniczne II: Aparat Piórkowski 3. Stanowisko dydaktyczne: Pomiary hałasu: Miernik 3 zestawy Niezbdna legalizacja poziomu hałasu SM-I miernika 4. Stanowisko dydaktyczne: Pomiary owietlenia: Niezbdna legalizacja 3 zestawy Miernik natenia owietlenia LX-204 miernika 5. Stanowisko dydaktyczne: Ocena narae Niezbdna legalizacja gazowych: Wykrywacz jednogazowy T-80 (tlenek 3 zestawy miernika wgla) Stanowisko dydaktyczne: Ocena parametrów stanu rodowiska termicznego: Miernik mikroklimatu MM-O1 Stanowisko dydaktyczne: Sprzt przeciwpoarowy zasady i sposób uycia Stanowisko dydaktyczne: Pomiar wydatku energetycznego MWE-1 Stanowisko dydaktyczne: rodki ochrony indywidualnej - zasady i sposób uycia. Odzie ochronna i robocza - zasady i sposób uycia Stanowisko dydaktyczne: Sprzt ratowniczy - aparat ucieczkowy RAT-2/60 - zasady i sposób uycia Stanowisko dydaktyczne: Udzielanie pierwszej pomocy. Stanowisko dydaktyczne audio-video (dokumentacja stanowiska racy): zagroenia czynnikami chemicznymi i ochrona przed zagroeniami, zagroenia w rodowisku pracy (hałas, wibracje, mikroklimat, owietlenie, zapylenie, stenie toksyczne), zagroenia wystpujce w laboratoriach chemicznych placówek szkolnych i naukowych, BHP przy składowaniu i magazynowaniu towaru, BHP przy spawaniu, BHP przy pracy na wysokociach, ergonomia pracy, BHP, treci i zasady szkolenia wstpnego. 2 zestawy Niezbdna legalizacja miernika Niezbdna legalizacja miernika, zakup dodatkowych półmasek i rodków do dezynfekcji półmasek 8

9 Stanowisko dydaktyczne: Posługiwanie si aktami prawnymi dotyczcymi BHP, posługiwanie si polskimi normami dot. BHP Stanowisko dydaktyczne: Badania czynników szkodliwych. Zasady, karty bada, wnioski z bada, wykorzystanie wyników bada. Stanowisko dydaktyczne: System rejestracji zagroe i oceny ryzyka zawodowego w tym 4 zestawy multimedialne komputerów podłczone do sieci lokalnej, drukarka sieciowa. Oprogramowanie: pakiet biurowy Niezbdne uzupełnienie norm dla wszystkich zdajcych egzamin ok. 32 komplety Niezbdne oprogramowanie STER wersja wielostanowiskowa (koszt ok ,00 zł) 9