Temat: Zostały im tylko pamiętniki: podróż po Orbicie Wspomnień z królem Maciusiem (czas realizacji: 2 lekcje) Zajęcia adresowane są dla uczniów klas II-III gimnazjum i przeznaczone do realizacji na zajęciach rozwijających. Cel ogólny: twórcza interpretacja historii bohaterów literackich Cele operacyjne: uczeń potrafi: scharakteryzować bohaterów literackich: króla Maciusia, Małego Księcia, Odyseusza wskazać najważniejsze elementy pamiętnika jako formy wypowiedzi udowodnić, jaką rolę w życiu bohaterów literackich pełnią wspomnienia Metody: praca z tekstem literackim, ćwiczenia interpretacyjne, burza mózgów Formy pracy: grupowa Pomoce dydaktyczne: Karta pracy: Janusz Korczak, Król Maciuś na wyspie bezludnej- fragmenty Pamiętnika Maciusia Karta pracy: Pamiętnik Małego Księcia( tekst nauczyciela) Karta pracy: Pamiętnik Odyseusza( tekst nauczyciela) Urszula Wykurz: Materiały dydaktyczne Strona 1
Przebieg lekcji: Lekcja pierwsza poświęcona jest korczakowskiemu bohaterowi. 1. Wprowadzeniem do zajęć jest rozmowa z uczniami na temat: Książka mojego dzieciństwa. 2. Uczniowie opowiadają o swojej ulubionej książce z dzieciństwa i wspólnie z nauczycielem tworzą mapę myśli: jakie warunki musi spełniać książka, do której chce się wracać. 3. Właściwa część zajęć poświęcona będzie książkom, o których marzy i myśli samotny król Maciuś. 4. Uczniowie pracują w grupach, analizując wybrany przez nauczyciela fragment Pamiętnika Maciusia. 5. Następnie każda z grup prezentuje wyniki swojej pracy. 6. Końcowym elementem zajęć będzie wspólna praca nad zbudowaniem książki o ludziach porządnych i nieporządnych. Wszyscy uczniowie zgłaszają swoje propozycje, które zostają zapisane w zeszycie w formie schematu. Urszula Wykurz: Materiały dydaktyczne Strona 2
Lekcja druga poświęcona jest bohaterom literackim poznanym przez uczniów w kl. I gimnazjum: Mały Książę, Odyseusz. 1. Wprowadzeniem do zajęć jest rozmowa z uczniami na temat podróży Małego Księcia po planetach oraz tułaczki Odyseusza: dlaczego podróżują, wędrują, kto ich do tego zmusił, skłonił, tutaj mogą pojawić się analogie z postacią króla Maciusia 2. Właściwa część zajęć poświęcona będzie analizie pamiętników Małego Księcia oraz Odyseusza. 3. Kapitanowie grup losują koperty zawierające pamiętnik jednego bohatera. 4. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy. W tej części zajęć następuje wymiana spostrzeżeń dotyczących bohaterów. Uczniowie powinni zauważyć, iż pamiętniki zawierają twórczą interpretację przygód bohaterów. 5. Końcowym elementem zajęć będzie refleksja: czym jest podróż po Orbicie Wspomnień, dlaczego piszemy pamiętniki, czy pamiętniki mogą pełnić rolę terapeutyczną Urszula Wykurz: Materiały dydaktyczne Strona 3
Karta pracy: Pamiętnik Maciusia Przeczytajcie fragment pamiętnika króla Maciusia, a następnie udzielcie odpowiedzi na pytania. Mój pamiętnik na wyspie bezludnej Białego Szatana. O czym myślałem i co robiłem Na pierwszej stronicy znów był rysunek, ale się nie udał, bo Maciuś się śpieszył. A pod nim zapisanych było siedem książek, które Maciuś chciałby przeczytać: 1. Żeby była książka, w której są wszystkie nauki opisane( ) 2. Żeby była książka o królach, a nie historia, tylko jacy byli, jak mieli dziesięć lat albo dwanaście. 3. Żeby była taka sama książka o wielkich wynalazcach, podróżnikach i rozbójnikach- różnych zbójcach. 4. Żeby była książka ze wszystkimi bajkami czarnych i żółtych dzieci. 5. Żeby była książka, ale bardzo gruba, o pszczołach i mrówkach- i o zwierzętach. 6. Żeby była książka, jacy są różni ludzie na świecie: jacy są porządni i nieporządni( ) 7. Książka, gdzie są zapisane mądre prawa, które mogą zostać, i głupie, które trzeba zmienić. Janusz Korczak, Król Maciuś na wyspie bezludnej 1. Wyjaśnij, dlaczego takie książki chciałby król Maciuś przeczytać? 2. Udowodnij, że przeczytany przez Ciebie fragment pamiętnika króla Maciusia posiada charakter refleksyjny. 3. Zapisz, jak według Ciebie powinna wyglądać książka, w której są zapisane mądre prawa? A jaką książkę Ty chciałbyś napisać? Urszula Wykurz: Materiały dydaktyczne Strona 4
Karta pracy: Pamiętnik Małego Księcia Przeczytajcie fragment pamiętnika Małego Księcia, a następnie udzielcie odpowiedzi na pytania. Asteroida B- 612, 14 czerwiec Dużo czasu zajęło mi zrozumienie pewnych spraw. Wtedy jeszcze nie wiedziałem, że kiedy się z kimś przyjaźnisz to jesteś za niego odpowiedzialny. Od rana robiłem wielkie porządki w swoim gabinecie. Nie wiem czemu, ale lubię patrzeć na zakurzone zdjęcia z młodości. Ja z różą przy piramidach. Ja z lisem na spotkaniu ze żmiją. Ja na Planecie Króla. Ile to czasu upłynęło. Byłem taki głupi, taki naiwny i tak po dziecinnemu tchórzliwy. Dziś zostały mi tylko wspomnienia. Róży już nie ma. Jej delikatne płatki- tak wrażliwe na każdą zmianę klimatuopadły ze zmęczenia i smutku. Lisa już nie ma. Wyjechał na Półwysep Skorpionów i tam zginął w czasie polowania na gepardy. Żmii już nie ma. Zabrała podręczną walizeczkę z paszportem i wyemigrowała na Ziemię. Zostałem sam. A kiedyś tak bałem się tłumu, ludzkich oczu i podejrzanych, ukradkowych uśmiechów. Dziś rozmawiam tylko z Tobą, Mój Pamiętniku. Dziś tylko Tobie powierzam swoje sekrety. Nigdy nie sądziłem, że na starość będę musiał oswajać samotność. 1. Wyjaśnij, dlaczego Mały Książę spisuje pamiętniki? 2. Na podstawie przeczytanego pamiętnika, zapisz, w jakim stanie ducha znajduje się bohater. 3. Zapisz, jaka refleksja dominuje w pamiętniku Małego Księcia: czego dotyczy, o czym świadczy. A jak Ty oswajasz samotność? Urszula Wykurz: Materiały dydaktyczne Strona 5
Karta pracy: Pamiętnik Odyseusza Przeczytajcie fragment pamiętnika Odyseusza, a następnie udzielcie odpowiedzi na pytania. Czwartek, 15 rok panowania Telemacha Zarzucano mi, że nie chciałem wrócić do domu, że wolałem podróżować. Bo to było fascynujące i nie zobowiązywało mnie do niczego poza oglądaniem mijanych państw, wysp i miasteczek, przyjmowaniem posiłków, zabawianiem gospodarzy marynarskimi opowieściami z dreszczykiem. Przez wszystkie lata tułaczki byłem zły na siebie, na swoją pychę i głupotę. Szarpała mną wściekłość, kiedy raz za razem przegrywałem pojedynek z Posejdonem. Załoga otworzyła miech z wiatrami, towarzysze zabili święte byki Heliosa, a potem pozwolili omamić się czarodziejskim sztuczkom Kirke. Byłem bezradny, bezsilny jak dziecko. Każda decyzja o powrocie była jednoznaczna z wypowiedzeniem wojny Posejdonowi. Znów musiałem być sprytny i szybszy. Znów musiałem liczyć na łaskawość Ateny. Potem wielki Homer pięknie to wszystko spisał, umieszczając moją tęsknotę i mój ból między pierwszą a dwudziestą czwartą księgą swego poematu. 1. Wyjaśnij o co i dlaczego Odys ma żal do samego siebie? 2. Zapisz, jaki portret bohatera wyłania się z jego pamiętników? Czy bohater zmienił się od czasu swoich wędrówek? 3. Ustal, do jakich wniosków dochodzi Odyseusz? Dlaczego teraz w ten sposób potrafi oceniać samego siebie i swoje życie?.. Zbuduj apostrofę do Odysa- Wielkiego Podróżnika Urszula Wykurz: Materiały dydaktyczne Strona 6