Kodeks karny część ogólna

Małgorzata Gałązka Radosław G. Hałas Sławomir Hypś Damian Szeleszczuk Krzysztof Wiak Kodeks karny część ogólna pytania kazusy tablice 3. wydanie

REPETYTORIA C H BECK Kodeks karny część ogólna

W sprzedaży: M. Królikowski, R. Zawłocki KODEKS KARNY. CZĘŚĆ OGÓLNA, T. 1, KOMENTARZ DO ARTYKUŁÓW 1 31, wyd. 2 Duże Komentarze Becka M. Królikowski, R. Zawłocki KODEKS KARNY. CZĘŚĆ OGÓLNA, T. 2, KOMENTARZE DO ARTYKUŁÓW 32 116, wyd. 2 Duże Komentarze Becka L. Gardocki PRAWO KARNE, wyd. 17 Podręczniki Prawnicze A. Marek PRAWO KARNE, wyd. 10 Studia Prawnicze J. Lachowski PRAWO KARNE Testy Becka KODEKS KARNY Z WPROWADZENIEM, wyd. 36 Twoje Prawo www.ksiegarnia.beck.pl

Kodeks karny część ogólna pytania kazusy tablice 3. wydanie rozszerzone i zmienione dr Małgorzata Gałązka dr Radosław G. Hałas mgr Sławomir Hypś dr Damian Szeleszczuk dr hab. Krzysztof Wiak Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2012

Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H. Beck 2012 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: TiM-Print Druk i oprawa: P.W.P. Interdruk, Warszawa ISBN 978-83-255-3900-9 ISBN e-book 978-83-255-3901-6

Spis treści Wykaz skrótów Literatura Przedmowa XI XIII XV Część A. Pytania egzaminacyjne Rozdział I. Zagadnienia wstępne 1 Pytania 1 10 Rozdział II. Ustawa karna i jej obowiązywanie 12 Pytania 11 24 Rozdział III. Pojęcie przestępstwa 26 Pytania 25 34 Rozdział IV. Struktura przestępstwa 32 Pytania 35 49 Rozdział V. Klasyfikacja (podział) przestępstw 44 Pytania 50 60 Rozdział VI. Okoliczności wyłączające bezprawność (kontratypy) 51 Pytanie 61 75 Rozdział VII. Okoliczności wyłączające winę 64 Pytanie 76 93 Rozdział VIII. Formy stadialne przestępstwa 74 Pytanie 94 104 Rozdział IX. Formy współdziałania przestępnego 83 Pytanie 105 111 Rozdział X. Zbieg przestępstw 90 Pytanie 112 124

VI Spis treści Rozdział XI. Zbieg przepisów 96 Pytanie 125 132 Rozdział XII. Pojęcie i teorie kary 101 Pytanie 133 138 Rozdział XIII. Kary 104 Pytanie 139 152 Rozdział XIV. Środki karne 113 Pytanie 153 177 Rozdział XV. Środki probacyjne 132 Pytanie 178 196 Rozdział XVI. Środki zabezpieczające 146 Pytanie 197 204 Rozdział XVII. Wymiar kary i środków karnych 152 Pytanie 205 218 Rozdział XVIII. Kara łączna 161 Pytanie 219 226 Rozdział XIX. Wyłączenie ukarania sprawcy, zatarcie skazania 165 Pytanie 227 239 Część B. Kazusy Kazus 1. Zmiana ustawy karnej 173 Kazus 2. Terytorialny i personalny zakres obowiązywania ustawy karnej 175 Kazus 3. Związek przyczynowy 176 Kazus 4. Odpowiedzialność karna nieletnich i młodocianych 178 Kazus 5. Obrona konieczna 180 Kazus 6. Błąd co do faktu 182 Kazus 7. Błąd co do faktu a usiłowanie nieudolne 184 Kazus 8. Niepoczytalność zbieg przestępstw zbieg przepisów 187 Kazus 9. Przygotowanie a usiłowanie 191 Kazus 10. Usiłowanie 193 Kazus 11. Czynny żal 194 Kazus 12. Formy współdziałania przestępnego 195 Kazus 13. Współsprawstwo 198 Kazus 14. Współsprawstwo czyn ciągły ciąg przestępstw 200 Kazus 15. Pozbawienie praw publicznych 203 Kazus 16. Środki karne 206 Kazus 17. Środki probacyjne 207

Spis treści VII Kazus 18. Wymiar kary 210 Kazus 19. Zbieg przepisów wymiar kary 211 Kazus 20. Kara łączna 214 Część C. Tablice Tabl. 1. Podziały prawa karnego 219 Tabl. 2. Dziedziny prawa karnego materialnego 220 Tabl. 3. Systematyka Kodeksu karnego 220 Tabl. 4. Zasady prawa karnego 221 Tabl. 5. Zasada nullum crimen nulla poena sine lege anteriori 222 Tabl. 6. Źródła prawa karnego 223 Tabl. 7. Wykładnia przepisów prawa karnego 223 Tabl. 8. Metody wykładni 224 Tabl. 9. Obowiązywanie ustawy karnej pod względem czasu 225 Tabl. 10. Miejsce popełnienia czynu zabronionego 225 Tabl. 11. Reguły odpowiedzialności za przestępstwa popełnione za granicą 226 Tabl. 12. Znaczenie wyroków obcych 227 Tabl. 13. Struktura przestępstwa dobro chronione 228 Tabl. 14. Struktura przestępstwa podmiot przestępstwa 229 Tabl. 15. Struktura przestępstwa strona przedmiotowa (1) 230 Tabl. 16. Struktura przestępstwa związek przyczynowy 231 Tabl. 17. Struktura przestępstwa strona przedmiotowa (2) 232 Tabl. 18. Struktura przestępstwa strona podmiotowa 233 Tabl. 19. Struktura przestępstwa strona podmiotowa przestępstw kwalifikowanych przez następstwo 234 Tabl. 20. Zbrodnie i występki 235 Tabl. 21. Przestępstwa umyślne i nieumyślne 236 Tabl. 22. Przestępstwa z działania i z zaniechania 236 Tabl. 23. Przestępstwa materialne i formalne 237 Tabl. 24. Przestępstwa powszechne i indywidualne 238 Tabl. 25. Przestępstwa trwałe i jednochwilowe 238 Tabl. 26. Przestępstwa z naruszenia i narażenia na niebezpieczeństwo dobra chronionego 239 Tabl. 27. Przestępstwa przechodnie i nieprzechodnie 239 Tabl. 28. Typy przestępstw 240 Tabl. 29. Przestępstwa publicznoskargowe i prywatnoskargowe 241 Tabl. 30. Pojęcie przestępstwa o charakterze terrorystycznym 242 Tabl. 31. Obrona konieczna a stan wyższej konieczności 243 Tabl. 32. Okoliczności wyłączające winę 244

VIII Spis treści Tabl. 33. Niepoczytalność (art. 31 1 KK) 245 Tabl. 34. Błąd w prawie karnym 246 Tabl. 35. Przygotowanie 247 Tabl. 36. Karalność przygotowania 248 Tabl. 37. Usiłowanie 249 Tabl. 38. Przygotowanie a usiłowanie 250 Tabl. 39. Koncepcje współdziałania w przestępstwie 251 Tabl. 40. Formy zjawiskowe 252 Tabl. 41. Współsprawstwo 253 Tabl. 42. Sprawstwo kierownicze 253 Tabl. 43. Sprawstwo polecające 254 Tabl. 44. Podżeganie 254 Tabl. 45. Pomocnictwo 255 Tabl. 46. Rozgraniczenie współsprawstwa i pomocnictwa 256 Tabl. 47. Zasady odpowiedzialności za współdziałanie przestępne 257 Tabl. 48. Zbieg przestępstw zbieg przepisów 258 Tabl. 49. Zbieg przepisów 259 Tabl. 50. Czyny współukarane 260 Tabl. 51. Czyn ciągły a ciąg przestępstw porównanie 261 Tabl. 52. Środki penalne 262 Tabl. 53. Kara grzywny 263 Tabl. 54. Kara ograniczenia wolności 263 Tabl. 55. Kary pozbawienia wolności 264 Tabl. 56. Zakaz prowadzenia pojazdów 264 Tabl. 57. Nawiązka 265 Tabl. 58. Świadczenie pieniężne 266 Tabl. 59. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie 267 Tabl. 60. Przesłanki stosowania warunkowego umorzenia postępowania 268 Tabl. 61. Obowiązki próby przy warunkowym umorzeniu postępowania 269 Tabl. 62. Skutki przebiegu próby przy warunkowym umorzeniu postępowania 270 Tabl. 63. Przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary 271 Tabl. 64. Grzywna przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary 272 Tabl. 65. Okresy próby przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary 272 Tabl. 66. Obowiązki próby przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary 273 Tabl. 67. Skutki przebiegu okresu próby warunkowego zawieszenia wykonania kary 274 Tabl. 68. Przesłanki warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności 275 Tabl. 69. Modyfikacje przesłanek warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności 276 Tabl. 70. Okres próby przy warunkowym zwolnieniu z odbycia reszty kary pozbawienia wolności 276

Spis treści IX Tabl. 71. Obowiązki próby przy warunkowym zwolnieniu z odbycia reszty kary pozbawienia wolności 277 Tabl. 72. Skutki przebiegu okresu próby przy warunkowym zwolnieniu z odbycia reszty kary pozbawienia wolności 278 Tabl. 73. Zwolnienie od reszty kary ograniczenia wolności oraz środków karnych 279 Tabl. 74. Środki zabezpieczające izolacyjno-lecznicze 280 Tabl. 75. Środki zabezpieczające nielecznicze 281 Tabl. 76. Kara łączna 282 Tabl. 77. Okoliczności wyłączające karalność sprawcy 283 Tabl. 78. Śmierć sprawcy 283 Tabl. 79. Przedawnienie 284 Tabl. 80. Wyłączenie instytucji przedawnienia 285 Tabl. 81. Okoliczności związane z darowaniem kary 285 Tabl. 82. Zatarcie skazania 286 Indeks rzeczowy 287

Wykaz skrótów 1. Akty normatywne PrAdw ustawa z 26.5.1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 ze zm.) GranicaU ustawa z 12.10.1990 r. o ochronie granicy państwowej (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 12, poz. 67 ze zm.) KC Kodeks cywilny KK Kodeks karny KKS Kodeks karny skarbowy KKW Kodeks karny wykonawczy Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) KPK Kodeks postępowania karnego KRO Kodeks rodzinny i opiekuńczy KSH Kodeks spółek handlowych KW Kodeks wykroczeń NarkU ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 124 ze zm.) NielU ustawa z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 ze zm.) PWKK ustawa z 6.6.1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 554 ze zm.) ZawLekU ustawa z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 ze zm.) 2. Czasopisma AUMCS Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska KZS Krakowskie Zeszyty Sądowe OSNKW Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa OSNPG Orzecznictwo Sądu Najwyższego, wydawnictwo Prokuratury Generalnej OSNwSK Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego WPP Wojskowy Przegląd Prawniczy

XII Wykaz skrótów 3. Inne skróty art. artykuł godz. godzina (-y) in. inny (-a, -e) n.c.s.l. nullum crimen sine lege PCK Polski Czerwony Krzyż post. postanowienie SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy sprost. sprostowanie tabl. tablica (-e) TK Trybunał Konstytucyjny uchw. uchwała UE Unia Europejska w. wiek w zb. w zbiegu w zw. w związku wyr. wyrok zd. zdanie (-a) ze zm. ze zmianami

Literatura M. Bojarski (red.), Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Warszawa 2007 T. Bojarski, Polskie prawo karne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2008 T. Bojarski i in., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2009 K. Buchała, A. Zoll, Polskie prawo karne, Warszawa 1997 M. Cieślak, Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1995 L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2010 O. Górniok, S. Hoc, S.M. Przyjemski, Kodeks karny. Komentarz, t. III (art. 117 363), Gdańsk 1999 A. Grześkowiak (red.), Prawo karne, Warszawa 2011 M. Królikowski, R. Zawłocki (red.), Kodeks karny część ogólna, t. I i II, Warszawa 2011 E. Krzymuski, System prawa karnego ze stanowiska nauki i trzech kodeksów obowiązujących w Polsce, Kraków 1921 B. Kunicka-Michalska, Zasady odpowiedzialności karnej. Art. 1 1 2, art. 3 7. Komentarz, Warszawa 2006 J. Makarewicz, Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938 J. Makarewicz, Prawo karne. Wykład porównawczy z uwzględnieniem prawa obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej, Lwów Warszawa 1924 W. Makowski, Kodeks karny. Komentarz, Część ogólna, Warszawa 1932 A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2007 A. Marek, Prawo karne, Warszawa 2009 A. Marek (red.), Prawo karne. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 1986 M. Melezini (red.), Kary i środki karne. Poddanie sprawcy próbie, Warszawa 2010 M. Mozgawa (red.), Prawo karne materialne. Część ogólna, Warszawa 2009 G. Rejman (red.), J. Wojciechowska, Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa 1999 G. Rejman, Zasady odpowiedzialności karnej. Art. 8 31 KK. Komentarz, Warszawa 2009 S. Śliwiński, Polskie prawo karne materialne, Warszawa 1946 A. Wąsek (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. I i II, Warszawa 2006 A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, t. I, Gdańsk 1999 Uzasadnienie rządowego projektu nowego Kodeksu karnego, [w:] Nowe Kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997 W. Wolter, Nauka o przestępstwie, Warszawa 1973 W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2010 A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. I, Kraków 2007 A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, t. II i III, Warszawa 2008

Przedmowa Oddawane do rąk Czytelnika trzecie poprawione i uzupełnione wydanie repetytorium Kodeks karny część ogólna jest dopełnieniem, a może bardziej wstępem, do Repetytorium do części szczególnej Kodeksu karnego. Ma ono stanowić pomoc w przyswojeniu materiału z zakresu części ogólnej Kodeksu karnego. Pomoc dla studentów, głównie prawa i administracji, ale również aplikantów, którzy przygotowują się do wykonywania zawodu związanego z prawem karnym. Zakres opracowania podyktowany jest celami dydaktycznymi, a więc nie tylko wagą poszczególnych zagadnień, ale także stopniem ich trudności. Autorom zależało na przystępnym przedstawieniu poszczególnych instytucji, nie zaś na rozstrzyganiu kwestii spornych w doktrynie i orzecznictwie. W repetytorium nie przytacza się in extenso przepisów Kodeksu karnego, poprzestając na ich omówieniu i wskazaniu na istotne problemy, jakie nasuwa ich wykładnia. Samo opanowanie materiału zawartego w niniejszym opracowaniu, bez posługiwania się tekstem aktu prawnego, nie zapewnia oczywiście należytego przygotowania się do egzaminu. Praca składa się z trzech części. Część pierwsza stanowi omówienie podstawowych zagadnień w formie pytań i odpowiedzi. Jej układ merytoryczny jest zbliżony do opracowań podręcznikowych. Część druga obejmująca kazusy, pozwala odnieść się do problemów powstających przy stosowaniu omawianych przepisów. Rozwiązania kazusów traktować należy nie tyle jako arbitralne ich rozstrzygnięcie, ale jako zachętę do podjęcia własnych, twórczych i krytycznych przemyśleń. Tablice poglądowe, stanowiące treść części trzeciej, mają ułatwić zapamiętanie najważniejszych zagadnień. Mamy nadzieję, że repetytorium spotka się z przychylnym i życzliwym przyjęciem. Pozostaniemy wdzięczni za wszystkie uwagi. Lublin, maj 2012 r. Autorzy

Część A. Pytania egzaminacyjne Rozdział I. Zagadnienia wstępne Pytanie 1. Podaj definicję prawa karnego i dokonaj jego podziałów. Prawo karne (materialne) jest to zespół przepisów prawnych, które określają, jakie zachowania człowieka stanowią czyny zabronione jako przestępstwa, jakie za te czyny grożą kary i inne środki penalne, oraz ustalają zasady odpowiedzialności karnej za te czyny i zasady stosowania sankcji w postaci kar lub innych środków wobec sprawców. W prawie karnym materialnym można wyróżnić prawo karne kodeksowe i pozakodeksowe. W Kodeksie karnym z 6.6.1997 r., który stanowi podstawowe źródło polskiego prawa karnego, zawarte jest prawo karne powszechne oraz prawo karne wojskowe. Przepisy prawa karnego materialnego przewidujące odpowiedzialność karną znajdują się w wielu ustawach dodatkowych, zwanych pozakodeksowym prawem karnym. Na podstawie art. 116 KK stosuje się do nich przepisy części ogólnej Kodeksu karnego, chyba że ustawy te wyraźnie wyłączają ich zastosowanie. Prawo karne materialne można podzielić na powszechne, dotyczące ogółu sprawców, obejmujące większość dziedzin życia społecznego i specjalne. Do najważniejszych wyspecjalizowanych gałęzi prawa karnego zaliczyć należy prawo karne skarbowe, prawo karne wojskowe oraz w pewnym zakresie karnym prawo nieletnich. Do szeroko rozumianego prawa karnego materialnego zaliczyć także należy prawo wykroczeń. Prawo karne skarbowe, regulowane jest w Kodeksie karnym skarbowym z 10.9.1999 r. i stanowi zespół norm chroniących interesy finansowe podmiotów publicznych, przede wszystkim Skarbu Państwa. Określa katalog przestępstw i wykroczeń skarbowych oraz grożących za nie sankcji, autonomiczne względem prawa karnego powszechnego zasady odpowiedzialności karnej za przestępstwa i wykro- Gałązka, Kodeks karny część ogólna, wyd. 3, Repetytoria C.H. Beck Pyt. 1

2 Część A. Pytania egzaminacyjne czenia skarbowe oraz zasady stosowania kar i innych środków. Ponadto wskazuje na odrębności postępowania karnego i wykonawczego w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Prawo karne wojskowe, zawarte w części wojskowej Kodeksu karnego, zostało wyróżnione ze względu na szczególną kategorię osób żołnierzy i sytuację, jaką jest pełnienie służby wojskowej. Obejmuje przestępstwa wojskowe i zasady odpowiedzialności karnej za ich popełnienie. Prawo nieletnich jest odrębną dziedziną prawa uregulowaną w ustawie z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 ze zm.) i w wąskim zakresie w Kodeksie karnym. Obejmuje normy prawne, których zadaniem jest przeciwdziałanie demoralizacji i przestępczości nieletnich. Ze względu na brak zdolności do zawinienia nieletni do 17. roku życia nie ponoszą odpowiedzialności karnej za przestępstwo. Wobec nich stosowane są środki wychowawcze i poprawcze. Wyjątek od tej zasady został ustanowiony w art. 10 2 KK, zgodnie z którym nieletni może ponosić odpowiedzialność karną za wskazane przestępstwa, popełnione po ukończeniu 15. roku życia. W takim wypadku prawo nieletnich jest fragmentem prawa karnego. Prawo wykroczeń, regulowane przede wszystkim w Kodeksie wykroczeń z 20.5.1971 r., blisko związane z prawem karnym, jest od 1932 r. odrębną częścią prawa i zawiera katalog czynów zabronionych jako wykroczenia i sankcji grożących za ich popełnienie. Prawo karne procesowe stanowi zbiór przepisów regulujących postępowanie karne, którego zadaniem jest doprowadzenie do wykrycia i ukarania sprawcy przestępstwa. Zawiera ono normy określające zasady i przebieg procesu karnego, prawa i obowiązki uczestników tego procesu. Regulowane jest w Kodeksie postępowania karnego z 6.6.1997 r. oraz ustawach dodatkowych, określających m.in. zasady działania organów ścigania, wymiaru sprawiedliwości. Prawo karne wykonawcze to zespół przepisów zawartych przede wszystkim w Kodeksie karnym wykonawczym z 6.6.1997 r., regulujących zasady i sposób wykonywania orzeczonych kar, środków karnych, środków probacyjnych i zabezpieczających. Wskazuje podmioty uczestniczące w postępowaniu wykonawczym, przebieg tego postępowania i udział społeczeństwa w wykonywaniu kar. Najobszerniejszą częścią prawa karnego wykonawczego jest prawo penitencjarne, regulujące wykonanie kary pozbawienia wolności, określające cele tej kary, prawa i obowiązki osadzonych w zakładach karnych oraz zasady odbywania tej kary. Zob. tabl. 1 3. Pyt. 1 Gałązka, Kodeks karny część ogólna, wyd. 3, Repetytoria C.H. Beck

Rozdział I. Zagadnienia wstępne 3 Pytanie 2. Wymień cechy prawa karnego. Do najistotniejszych cech prawa karnego należy: 1) jest prawem dotyczącym człowieka człowiek jest podmiotem przestępstwa, prawo karne powinno respektować godność człowieka zarówno sprawcy, jak i ofiary przestępstwa; 2) jest prawem stanowionym (pozytywnym), określanym w drodze ustawy; 3) jest prawem publicznym dotyczy stosunków człowieka z państwem; 4) jest prawem konstytutywnym i autonomicznym tworzy prawne normy zachowań; 5) jest prawem wartościującym i imperatywnym dokonuje wartościowania dóbr i interesów, wskazując, które z nich wymagają prawnokarnej ochrony, nakazuje lub zakazuje określonego zachowania tworząc normy powinnościowe; 6) ma charakter sankcjonujący reaguje sankcją karną za naruszenie normy; 7) jest prawem subsydiarnym państwo powinno odwoływać się do prawa karnego w ostateczności, gdy danego dobra prawnego nie można ochronić w inny sposób, powinno być ultima ratio; 8) jest prawem granic wyznacza granice między tym co dozwolone a tym co zabronione pod rygorem odpowiedzialności karnej. Pytanie 3. Scharakteryzuj pojęcie i funkcje prawa karnego. Pod pojęciem funkcji prawa karnego rozumie się oczekiwane efekty prawa karnego, zadania stawiane przed tym prawem. Jako podstawowe funkcje prawa karnego wskazuje się najczęściej funkcję ochronną, czyli zadanie ochrony dóbr prawnych i funkcję gwarancyjną, a więc zapewnienie człowiekowi, że będzie ponosił odpowiedzialność karną tylko za zachowanie zakazane jako przestępstwo w czasie jego popełnienia. W związku ze wzrostem rangi praw ofiar przestępstwa, wskazuje się także na funkcję kompensacyjną prawa karnego. Funkcja ochronna zakłada, że podstawowym zadaniem prawa karnego jest ochrona wartości, ochrona dóbr prawnych wskazanych w ustawie karnej. Zadanie to prawo karne realizuje przez funkcje szczegółowe: funkcję karzącą (sprawiedliwościową) oraz funkcję zapobiegawczą (prewencyjną) w postaci prewencji ogólnej i indywidualnej. Prawo karne realizuje funkcję ochronną, zakazując w pierwszym rzędzie określonych zachowań. Kryminalizując takie zachowania, tworzy tym samym katalog dóbr chronionych. Ochronę tych dóbr mają zapewnić sankcje karne przewidziane za ich naruszenie. Funkcja karząca prawa karnego wynika z samego faktu naruszenia normy prawnokarnej, z popełnienia przez sprawcę przestępstwa. Zadaniem prawa karnego jest ukaranie sprawcy przestępstwa, a środkiem służącym do tego są kary i inne Gałązka, Kodeks karny część ogólna, wyd. 3, Repetytoria C.H. Beck Pyt. 2 3