DIAGNOSTIC TESTS OF SR(M)LWD MOTORS. SERVICE PROBLEMS DURING EXPLOITATION



Podobne dokumenty
BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ZESPOŁÓW NAPĘDOWYCH RAKIET OSA

BADANIA POLIGONOWE PARTII PROTOTYPOWEJ NABOI Z POCISKIEM DYMNYM DO 98 mm MOŹDZIERZA M-98

ASPEKTY BADAŃ PROGNOSTYCZNYCH RAKIET KRÓTKIEGO ZASIĘGU PROJECTION TESTING ASPECTS OF SHORT RANGE ROCKET

WYKONANIE BADAŃ POLIGONOWYCH DEMONSTRATORÓW TECHNOLOGII ZAPALNIKÓW Z SAMOLIKWIDATOREM DCR-2 DO AMUNICJ I GRANATNIKÓW RPG-76 KOMAR CZĘŚĆ I

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki Gemini Eol 2S; OK-JUA81; r., Warszawa-Marymont ALBUM ILUSTRACJI

WYBRANE SPOSOBY WYTWARZANIA CIŚNIENIA ROZCALAJĄCEGO KASETĘ 98 MM POCISKU MOŹDZIERZOWEGO

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Śmigłowiec McDonnell-Douglas MD-500E; SP-SOO; r., Burkatów gm.świdnica ALBUM ILUSTRACJI

ANALIZA STANU TECHNICZNEGO WYBRANYCH RODZAJÓW ARTYLERYJSKICH ŁADUNKÓW MIOTAJĄCYCH PO DŁUGOLETNIM PRZECHOWYWANIU

NADZOROWANIE EKSPLOATACJI SYSTEMÓW OBRONY POWIETRZNEJ POD KĄTEM ICH NIEZAWODNOŚCI I BEZPIECZEŃSTWA

Właściwości balistyczne ładunków napędowych do foteli katapultowych samolotów bojowych

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki TECNAM P92 Echo 2000RG; LY-BBR; r., Rybnik-Niewiadom ALBUM ILUSTRACJI

This article is available in PDF-format, in colour, at:

m OPIS OCHRONNY PL 59703

Analiza drgań skrętnych wału śmigłowego silnika lotniczego PZL-200 podczas pracy z zapłonem awaryjnym

ZAWIESZENIA SAMOCHODU NA REZULTATY

S Y L A B U S P R Z E D M I O T U

IB_IBW_BW_1/5 Balistyka wewnętrzna Internal Ballistics. Inżynieria Bezpieczeństwa I stopień ogólnoakademicki stacjonarne

Instalacja. Zestaw pokrywy paska Kosiarka AWD Recycler (z rozdrabniaczem) Elementy luzem OSTRZEŻENIE. Instrukcja instalacji

Specyfika zapłonu stałego paliwa rakietowego w gazogeneratorze z wykorzystaniem tabletek pirogenicznych

OPIS OCHRONNY PL 60494

CHARACTERISTICS OF PYROTECHNIC DELAY SYSTEMS USED IN COMBAT MEANS

NAWIERZCHNIE ASFALTOWE I BETONOWE - LABORATORIA

FORD Mondeo V V6 (SEA) 1996 do 2000

IZOLACJA TERMICZNA W ZESPOŁACH NAPĘDOWYCH RAKIET PO DŁUGOLETNIM SKŁADOWANIU

Więcej informacji o Programie PSS oraz warunki na stronie -

Koncepcja zapalnika czasowego do amunicji specjalnej wystrzeliwanej ze 120 mm samobieżnego moździerza RAK *

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot PZL M Iskierka; SP-DIF; r., lotnisko Mielec [EPML] ALBUM ILUSTRACJI

PL B1. UNIWERSYTET ROLNICZY IM. HUGONA KOŁŁĄTAJA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 25/12

BADANIA EKSPERYMENTALNE LEKKIEGO CZOŁGU NA BAZIE WIELOZADANIOWEJ PLATFORMY BOJOWEJ

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot CESSNA F150L, SP-ATD, dnia 31 maja 2014 r., Bielsko-Biała. Album ilustracji

Silnik rakietowy z kompozytową komorą spalania

2. Do dokumentacji techniczno-organizacyjnej należy dołączyć: 1) instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy;

(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/SE03/ (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot Cessna 150J; SP-ETA; r., Bielsko-Biała ALBUM ILUSTRACJI

WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA WYDZIAŁ MECHANICZNY INSTYTUT POJAZDÓW MECHANICZNYCH I TRANSPORTU

Wpływ dodatku Panther na toksyczność spalin silnika ZI

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

POLSKI ZWIĄZEK MOTOROWY Główna Komisja Sportu Kartingowego KARTA TECHNICZNA SILNIKA

Streszczenie. Abstract

OKREŚLANIE ŚREDNIEJ PRĘDKOŚCI SPALANIA STAŁYCH PALIW RAKIETOWYCH W ŚWIETLE DOKUMENTÓW STANDARYZACYJNYCH NATO

INSTRUKCJA OBSŁUGI OBUDOWA HARRY mini

Naprawa samochodów Fiat 126P / Zbigniew Klimecki, Józef Zembowicz. Wyd. 28 (dodr.). Warszawa, Spis treści

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

Badania właściwości balistycznych silników rakietowych foteli katapultowych współczesnych samolotów bojowych

UKŁADY ZAPŁONOWE ARTYLERYJSKIEJ AMUNICJI CZOŁGOWEJ THE IGNITION SYSTEMS FOR TANK GUN AMMUNITION

PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH

Sprawdzanie na SKP. Ponadto dopuszcza się wyposażenie w następujące światła

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot ultralekki Aerospool WT-9 Dynamic; SP-SPEC; r., Jejkowice k/rybnika ALBUM ILUSTRACJI

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI I PRACY 1) z dnia 28 lipca 2005 r.

Wpływ geometrii ładunku gazogeneratora na jego właściwości balistyczne Gas generator geometry effect on the ballistic properties

ELASTYCZNOŚĆ SILNIKA ANDORIA 4CTI90

Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Warszawie Warszawa 13 grudzień 2011r.

WYBRANE ZAGADNIENIA Z PROJEKTOWANIA I BADAŃ MODELI 98 MM MOŹDZIERZOWYCH POCISKÓW DYMNYCH

ZAUTOMATYZOWANY SYSTEM DOWODZENIA i KIEROWANIA ROZPOZNANIEM ELEKTRONICZNYM SIŁ POWIETRZNYCH WOŁCZENICA

Informacje ogólne. Transport i kompletność dostawy

Budowa i zasada działania broni kulowej z czterotaktowym zamkiem ślizgowo-obrotowym.

MODECOM. user s manual MODECOM

Reduktor dwustopniowy firmy Koltec

ZAKRES AKREDYTACJI JEDNOSTKI CERTYFIKUJĄCEJ WYROBY Nr AC 027

NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI

Stanowiskowe badania samochodów Kod przedmiotu

ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA

Ćwiczenie nr 6 Temat: BADANIE ŚWIATEŁ DO JAZDY DZIENNEJ

Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Samolot RV-6A; SP-KPC; r.,nadrybie DWÓR ALBUM ZDJĘĆ

Zasilanie silnika indukcyjnego poprzez układ antyrównoległy

Mechanika i Budowa Maszyn Studia pierwszego stopnia

WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. ATROSZCZYK MARIUSZ DEL ELEKTRONIK, Białystok, PL BUP 26/ WUP 03/13

SAUTER FA Wersja /2016 PL

Akcesoria DOUBLE CAB Z WIĘKSZĄ PRZESTRZENIĄ BAGAŻOWĄ L200

ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI I PROCESAMI. Mapowanie procesów AUTOR: ADAM KOLIŃSKI ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI I PROCESAMI. Mapowanie procesów

1. BADANIA DIAGNOSTYCZNE POJAZDU NA HAMOWNI PODWOZIOWEJ

Baterie : Art. R 711, R 702, R 704. Przeznaczenie : baterie czasowe uruchamiane przedramieniem

Należy korzystać z tej instrukcji w codziennej pracy z drukarką. Bardziej szczegółowe informacje można znaleźć w Podręczniku użytkownika.

Przeznaczenie : bateria czasowa, umywalkowa, z mieszaczem ręcznym.

LABORATORIUM SPALANIA I PALIW

INSTRUKCJA SERWISOWA

Bateria Art. R Przeznaczenie : bateria stojąca umywalkowa, czasowa, z płynną regulacją czasu wypływu wody.

Rok akademicki: 2014/2015 Kod: STC TP-s Punkty ECTS: 3. Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: Technologia paliw

Wydział Elektryczny. Katedra Automatyki i Elektroniki. Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu:

Slajd 1. Uszkodzenia świec zapłonowych

POLITECHNIKA WROCŁAWSKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY INSTYTUT MASZYN, NAPĘDÓW I POMIARÓW ELEKTRYCZNYCH

ANALIZA WYKRYWALNOŚCI WAD POŁĄCZEŃ SPAWANYCH METODAMI ULTRADŹWIĘKOWĄ I MPM

Samochód osobowy. Wymiana płynu chłodzącego zł zł zł. Wymiana płynu hamulcowego zł zł zł

Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej. Laboratorium MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNOLOGICZNYCH. Nr 2

Problematyka zasilania systemów sygnalizacji włamania i napadu

INSTRUKCJA SERWISOWA

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2014 Seria: TRANSPORT z. 82 Nr kol. 1903

Inwentaryzacja architektoniczno budowlana elewatora EWA zlokalizowanego na terenie Portu Szczecin

Układ doładowania z turbosprężarką spalin Demontaż i montaż turbosprężarki spalin

Analiza kosztów eksploatacji pojazdów komunikacji miejskiej na przykładzie Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Lublinie

Bateria Art. R Przeznaczenie : zawór czasowy podtynkowy z płynną regulacją czasu wypływu wody.

Numery identyfikacyjne i zakup części zamiennych Bezpieczeństwo przede wszystkim! Sprawdzenie skutera przed jazdą Rozdział 1 Obsługa codzienna

Analiza porównawcza sposobu pomiaru jakości spalania gazu w palnikach odkrytych

Laboratorium z Konwersji Energii SILNIK SPALINOWY

PL B BUP 09/18. KOSIŃSKI ROBERT, Komarówka, PL WUP 02/19. ROBERT KOSIŃSKI, Komarówka, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA

SPIS TREŚCI. Przedmowa... 8

Wymagania edukacyjne Technologia napraw zespołów i podzespołów mechanicznych pojazdów samochodowych

5 05: OBWODY ELEKTRYCZNE UKŁADÓW ROZRUCHU I ZASILANIA SILNIKA SPALINOWEGO, WYKONYWANIE POMIARÓW I OCENA STANU TECHNICZNEGO.

INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA. Filtrów gazowych. Nr kat. 7310, 7320

Profi Line. Instrukcja obsługi. Przed uruchomieniem urządzenia należy koniecznie dokładnie przeczytać niniejszą. instrukcję obsługi.

Transkrypt:

mgr inż. Izabela MAZUR mgr inż. Piotr KASPRZAK Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia BADANIA DIAGNOSTYCZNE SILNIKÓW RAKIETOWYCH ŁWD W PROCESIE EKSPLOATACJI Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki badań balistycznych oraz fizyko-chemicznych paliw silników rakietowych SR(M)ŁWD. Zwrócono szczególną uwagę na silniki, które nieprawidłowo zadziałały podczas badań balistycznych. Przeanalizowano przyczyny zdarzeń i sposoby rozwiązania zaistniałego problemu. Słowa kluczowe: badania balistyczne, ŁWD, problemy eksploatacji DIAGNOSTIC TESTS OF SR(M)LWD MOTORS. SERVICE PROBLEMS DURING EXPLOITATION Abstract: The results of ballistic tests and physical-chemical analysis of propellants (charges) of SR(M)LWD motors were presented in the paper. A special attention was paid to motors, that failed to work properly during ballistic tests. Causes of incidents and ways to solve the problem were analysed. Keywords: ballistic tests, ŁWD, exploitation problems 1. Wstęp SR(M)ŁWD jest to zespół napędowy służący do wyciągania ładunku wydłużonego ŁWD-110/5000 na zaporę minową. Składa się z kadłuba w postaci dwóch cylindrycznych komór spalania zaelaborowanych ładunkami napędowymi. W przedniej części znajduje się głowica z komorą wyrównawczą i układem zapłonowym. Dodatkowo silnik wyposażony jest w cięgno do przyłączenia ładunku wydłużonego oraz prowadnicę do zawieszenia na pokrywie pojemnika PW-ŁWD. Zapłon ładunków następuje od zapłonnika PP-9 poprzez podsypkę prochową[1]. Ze względu na długi okres przechowywania silników w warunkach magazynowych należy zwrócić uwagę na zachodzące procesy starzeniowe, które w znaczącym stopniu wpływają na niezawodność i bezpieczeństwo ich eksploatacji. Silniki rakietowe SR(M)ŁWD zostały przebadane zgodnie z procesem badań opracowanym w WITU. 2. Prowadzenie badań diagnostycznych Diagnostyka silników ŁWD polega na badaniach balistycznych strzelaniem oraz badaniach fizykochemicznych paliwa oraz podsypki prochowej. Badania balistyczne pozwalają na obserwację zachowania silnika w zależności od temperatury kondycjonowania, natomiast analiza fizyko-chemiczna daje obraz poziomu zachodzących zmian starzeniowych. Zdarza się, iż pomimo prawidłowych wyników badań fizyko-chemicznych silnik wybuchnie 63

podczas badania strzelaniem. Ryzyko rozerwania bądź wybuchu silnika związane jest niejednorodnością próby. Przyczyną wybuchu może być zawilgocenie podsypki z prochu czarnego, bądź jak w przypadku silników kondycjonowanych w niskiej temperaturze odklejony inhibitor. Ogólny schemat prowadzenia badań silników SR(M)ŁWD przedstawiono poniżej (Rysunek 1). Pobranie silnika rakietowego i ocena stanu technicznego oraz czytelności oznakowania Kondycjonowanie silnika rakietowego Demontaż silnika rakietowego Pobranie do badań próbek paliwa rakietowego oraz podsypki prochowej Przygotowanie hamowni pionowej i aparatury pomiarowej oraz rozstawienie tablic ostrzegawczych Badanie strzelaniem Badania fizyko-chemiczne paliwa rakietowego oraz prochu czarnego Analiza wyników uzyskanych w badaniach fizykochemicznych oraz balistycznych Wydanie prognozy dalszej eksploatacji Rysunek 1. Schemat technologiczny prowadzenia badań silników ŁWD[2]. Poniżej przedstawiony został widok ogólny badanego silnika rakietowego (Zdjęcie 1) oraz jego schemat (Rysunek 2). 64

Zdjęcie 1. Silnik rakietowy SR(M)ŁWD. 1 - pokrywa dna silnika, 2 - dno przednie silnika z podsypką prochową, 3 - komora z paliwem, 4 - dno tylne, 5 - dysza, 6 - cięgno. Rysunek 2. Schemat silnika rakietowego SR(M)ŁWD. 3. Badania balistyczne strzelaniem Stacjonarne badania strzelaniem wykonano na hamowni pionowej. Zmierzono siłę ciągu silnika oraz czas jego pracy. Badaniu poddano po dwa silniki z każdej partii. Silniki były kondycjonowane przed badaniem w dwóch różnych temperaturach przez 24 godziny. Wyniki przeprowadzonego badania przedstawiono w Tabeli 1 oraz na Rysunku 2. 65

Zdjęcie 2. Widok stanowiska badawczego (hamownia pionowa) z zamontowanym silnikiem. Podczas badania balistycznego strzelaniem na hamowni pionowej zmierzono siłę ciągu silnika oraz czas jego działania. Tabela 1. Przykładowe wyniki badania balistycznego silników rakietowych SR(M)ŁWD[3]. Warunki kondycjonowania przed badaniem Partia Chłodzenie Wygrzewanie silnika Siła ciągu [kn] Czas działania [s] Siła ciągu [kn] Czas działania [s] 1 23,46 4,28 17,81 3,80 2 25,73 4,36 18,52 3,60 3 - - 18,89 3,87 4 26,15 4,33 28,18 3,62 Silnik z partii nr 3 (chłodzony) uległ rozerwaniu podczas badania, stąd brak wyniku umieszczonego w powyższej tabeli. Podczas zdarzenia w wyniku zaistniałych naprężeń, obejmy korpusu silnika zostały przełamane, a jego dno wbiło się w czujnik. Wybuch spowodował rozerwanie paliwa silnika, wyrzucenie połowy korpusu poza stanowisko badawcze i rozrzucenie kawałków niespalonego materiału wokół stanowiska pomiarowego/badawczego. Pozostałości korpusu oraz zniszczone stanowisko przedstawiono na poniższych zdjęciach (Zdjęcie 3-9). 66

Zdjęcia 3-5. Zniszczone stanowisko badawcze oraz dno silnika Zdjęcie 4Zdjęcie 5 Poniżej zamieszczone zostały wykresy przebiegu badania balistycznego silnika, który zadziałał prawidłowo oraz silnika, który uległ rozerwaniu. 67

Rysunek 3. Wynik badania balistycznego SR(M)ŁWD prawidłowe zadziałanie. Rysunek 4. Wynik badania balistycznego SR(M)ŁWD nieprawidłowe zadziałanie. 68

Zdjęcie 6 i 7. Pozostałości korpusu silnika, który został zniszczony podczas badań Zdjęcie 7 Zdjęcie 8-9. Pęknięta obejma silnika oraz niespalone kawałki paliwa Zdjęcie 9 69

Pomimo iż największe zagrożenie wybuchem silnika występuje w trakcie strzelań silników mrożonych, zdarzały się (nieliczne) przypadki rozerwania silnika, który był kondycjonowany w temperaturach dodatnich. W takiej sytuacji również następowało rozerwanie komory silnika oraz wyrzucenie połowy korpusu poza stanowisko badawcze. 4. Badania fizyko-chemiczne Równolegle dokonano demontażu jednego z silników z każdej partii. Oględziny rozkręconych części korpusu silnika pozwoliły stwierdzić niezgodności mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo dalszej eksploatacji silników SR M ŁWD. Wykryte niezgodności przedstawione zostały na Zdjęciach 13-16. Badaniom fizyko-chemicznym poddano próbki paliw rakietowych pobranych z obu ziaren prochowych oraz podsypek z prochu czarnego z danej zdemontowanej partii silnika. Badania wykonano zgodnie z odpowiednimi Procedurami Badawczymi Laboratorium Badań Środków Bojowych[4]. Poniżej widok zapleśniałej podsypki prochowej, która może być powodem zbyt słabego impulsu do zadziałania silnika bądź jego nierówne odpalenie, a tym samym jego nieprawidłową pracę. Zdjęcie 10 i 11. Widok zapleśniałej i zbrylonej podsypki z prochu czarnego. Zdjęcie 11 Oderwany inhibitor może powodować nierówne lub zbyt szybkie palenie się ziaren prochowych w komorach silnika, co pociąga za sobą zagrożenie rozerwania komory silnika. Zdjęcie 12. Odklejony/oderwany inhibitor ziarna paliwa. 70

5. Analiza wyników badań Zdjęcie 13. Oderwany inhibitor ziarna paliwa. Prawdopodobne są trzy przyczyny zaistnienia podobnych zdarzeń: 1) obręcz korpusu silnika została rozerwana, ponieważ najprawdopodobniej nie wytrzymała naprężeń jakie powstały podczas palenia wyrobu, 2) podsypka prochowa z powodu wilgoci nie zapaliła równocześnie obu ziaren prochowych, co spowodowało odpalenie najpierw paliwa w jednej komorze silnika, a po chwili w drugiej. W wyniku tego silnik uzyskał nierówny ciąg, co doprowadziło do częściowego zerwania mocowania i niesymetrycznego oparcia silnika o czujnik (widoczne większe wgłębienie z jednej strony), w wyniku czego pękła obręcz korpusu, a elementy silnika zostały rozrzucone wokół stanowiska, 3) odklejony inhibitor ziarna paliwa rakietowego, czego dowodzi boczne rozerwanie komory silnika. 6. Wnioski Wraz z upływem czasu silniki przechowywane w warunkach magazynowych będą ulegały nieodwracalnym procesom starzeniowym. Wyniki przeprowadzonych w ciągu kilku ostatnich lat badań dowodzą, że konieczna jest modernizacja silników ŁWD zarówno w zakresie produkcji jak i wymiana zapłonników na takie, które będą mniej podatne na działanie wilgoci np. uniwersalny zapłonnik pirogeniczny, nad którym prowadzone są już daleko posunięte badania. Literatura [1] Warunki Techniczne NR zb/z-2.00.00.m na silnik rakietowy SR-ŁWD/Z (część mechaniczna) Zespół bojowy wyrzutni ładunków wydłużonych dużych ZB-ŁWD/Z. [2] Proces technologiczny prowadzenia badań silników SR(M)ŁWD WITU. [3] Sprawozdanie z badań diagnostycznych środków OPBMR Archiwum WITU. [4] Metodyka badań diagnostycznych środków OPBMR WITU. 71