IDZ DO PRZYK ADOWY ROZDZIA SPIS TREŒCI KATALOG KSI EK KATALOG ONLINE Podstawy obs³ugi komputera. Ilustrowany przewodnik Autor: Maria Sokó³ ISBN: 83-7361-734-5 Format: A5, stron: 216 ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG TWÓJ KOSZYK DODAJ DO KOSZYKA CENNIK I INFORMACJE ZAMÓW INFORMACJE ONOWOŒCIACH ZAMÓW CENNIK CZYTELNIA FRAGMENTY KSI EK ONLINE Masz komputer. I co dalej? Trzeba go pod³¹czyæ, uruchomiæ i korzystaæ z niego. Tylko jak? Na tylnej œciance komputera jest mnóstwo z³¹czy, a w pudle groÿnie wygl¹daj¹cy zwój kabli i przewodów. Komputer po uruchomieniu wydaje jakieœ piski, potem ¹da wpisania has³a Co robiæ? Pomoc znajdziesz j¹ w tej ksi¹ ce. Jeœli w³aœnie zaopatrzy³eœ siê w komputer i stoisz z niepewn¹ min¹ przed stosem pude³, ksi¹ ka Podstawy obs³ugi komputera. Ilustrowany przewodnik pomo e Ci rozwi¹zaæ Twoje problemy. Znajdziesz w niej wszystkie informacje, których potrzebujesz, aby po³¹czyæ ze sob¹ poszczególne elementy zestawu i uruchomiæ go. Dowiesz siê, jak zainstalowaæ system operacyjny i korzystaæ z niego. Poznasz mo liwoœci, jakie oferuje Ci internet nauczysz siê przegl¹daæ strony WWW, wysy³aæ i odbieraæ pocztê elektroniczn¹ i rozmawiaæ ze znajomymi za pomoc¹ komunikatora Gadu-Gadu. Przekonasz siê równie, jak komputer mo e u³atwiæ Ci pracê zastosujesz mo liwoœci edytora tekstów i arkusza kalkulacyjnego do stworzenia dokumentów, listów i zestawieñ. Podstawowe sk³adniki zestawu System operacyjny, pliki i katalogi Konserwacja komputera Korzystanie z internetu WWW, poczta elektroniczna i Gadu-Gadu Dokumenty tekstowe i arkusze kalkulacyjne Jeœli obawiasz siê pierwszego kontaktu z komputerem, koniecznie przeczytaj tê ksi¹ kê Wydawnictwo Helion ul. Chopina 6 44-100 Gliwice tel. (32)230-98-63 e-mail: helion@helion.pl
Spis treści Wstêp... 9 Rozdzia³ 1. Mam komputer... 11 Co kupi³em?... 12 Monitor... 13 Komputer... 14 Co mo e CD-ROM, a czego nie mo e?... 16 Czym ró ni¹ siê napêdy CD-ROM, CD-R, CD-RW i DVD... 16 Co jest z ty³u?...18 Co jest w środku?...23 Drukarki...26 Jak dzia³a drukarka atramentowa?... 27 Jak dzia³a drukarka laserowa?... 27 Wspó³praca komputera z urz¹dzeniami zewnêtrznymi...28 Jak w³¹czyæ komputer i drukarkê...29 Stand-by... 29 Rozdzia³ 2. Jak rozmawiaæ z komputerem... 30 System operacyjny... 31 Okno dialogowe i zak³adki... 31 Komunikacja z komputerem klawiatura...32 Klawisze steruj¹ce... 32 Klawisze specjalne... 32 Modyfikatory... 33 Komunikacja z komputerem mysz...36 Czyszczenie myszy... 37 Jak klikaæ... 37 Jak zdrowo korzystaæ z myszy... 38 Inne przyciski myszy... 38 Logowanie...41 3
Pulpit...42 Menu kontekstowe... 42 Zmiana tapety na pulpicie... 43 Kompozycje pulpitu... 46 Schematy kolorystyczne... 46 Porz¹dek na pulpicie... 47 Kosz... 49 Pasek zadañ...50 Przycisk i menu Start...51 Okna...54 Minimalizacja, maksymalizacja i przywracanie rozmiaru okien... 54 Prze³¹czanie siê miêdzy oknami... 55 Zamykanie okna... 56 Przesuwanie okna... 57 Zmiana rozmiarów okna... 57 Definiowanie uk³adu okien na ekranie... 58 Elementy okna... 60 Pomoc...62 Rozdzia³ 3. Dyski, pliki, foldery i programy... 66 Dyski...67 Systemy plików... 68 Pliki...69 Typy plików... 69 Ście ki dostêpu... 71 Ukośniki... 71 Foldery...72 Przegl¹danie zasobów...73 Zmiana sposobu prezentowania plików i folderów w oknach. 75 Operacje na plikach i folderach...78 Otwieranie folderu... 78 Pasek adresu... 79 Tworzenie folderu... 79 Zmiana nazwy folderu... 80 Kopiowanie, przesuwanie i usuwanie folderu... 80 Operacje na plikach otwieranie pliku... 84 U yteczne narzêdzia... 84 4
Zmiana nazwy pliku... 84 Usuwanie pliku... 85 Kopiowanie i przenoszenie pliku... 85 Zaznaczanie kilku folderów lub plików... 87 Korzystanie z panelu folderów... 88 Znajdowanie plików...91 Kategorie wyszukiwania... 92 Uruchamianie programów...94 Zamykanie programów przy pomocy Mened era zadañ... 95 Formatowanie dyskietek...97 Panel sterowania...99 Usuwanie i modyfikowanie programów... 99 Zamykanie systemu... 101 Ponowne uruchamianie systemu... 102 Rozdzia³ 4. Multimedia... 103 Odtwarzanie p³yt kompaktowych... 104 Kopiowanie ście ek z p³yty CD na dysk twardy... 105 Biblioteka multimediów... 107 Nagrywanie p³yt CD... 111 Zapisywanie plików na dysku CD-RW...113 Rozdzia³ 5. Dbam o swój komputer...116 Analiza i defragmentacja dysku... 116 Ochrona przed wirusami... 119 Objawy infekcji wirusowej komputera...120 Firewall...122 Uaktualnienia systemu...124 Pielêgnacja komputera...126 Rozdzia³ 6. Internet Explorer... 127 Podstawy...127 Modemowe po³¹czenia z internetem...128 Uruchamiamy przegl¹darkê... 130 Narzêdzia nawigacji... 131 Przegl¹danie stron WWW... 132 Definiowanie strony g³ównej... 134 Lista ulubionych stron WWW... 135 5
Lista Historia... 137 Zapisywanie stron WWW... 139 Wyszukiwarki... 141 PLIKoskop... 143 Rozdzia³ 7. Korzystam z poczty elektronicznej... 145 Jak dzia³a poczta e-mail?... 145 Zak³adanie konta... 146 Piszê i wysy³am list e-mail... 148 Za³¹czniki poczty... 150 Czy ktoś do mnie napisa³?... 152 Obs³uga nadchodz¹cych z poczt¹ za³¹czników... 154 K³opot z za³¹cznikiem... 156 Odpowiadam na listy... 157 Ksi¹ ka adresowa... 158 Rozdzia³ 8. Plotkujê na Gadu-Gadu...159 Gadu-Gadu... 160 Instalacja i konfiguracja...160 Dodawanie kontaktów...164 Pogawêdka...165 Blokowanie osób...167 Rozdzia³ 9. Przygotowujê dokument tekstowy... 169 Tworzenie nowego dokumentu... 170 Wprowadzanie tekstu... 170 Tryby wprowadzania tekstu... 172 Zaznaczanie tekstu... 172 Zastêpowanie, usuwanie, kopiowanie, wycinanie i wklejanie. 173 Formatowanie znaków... 176 Formatowanie akapitu... 179 Ustawienia tabulacji... 181 Stosowanie stylu... 183 Format strony... 184 Obrazy w dokumencie... 185 Zapisywanie dokumentu... 186 6
Drukowanie dokumentu... 187 Sprawdzanie poprawności ortograficznej... 187 Podgl¹d wydruku... 187 Drukowanie... 188 Otwieranie dokumentu... 189 Zamykanie programu... 190 Rozdzia³ 10. Tworzê arkusz kalkulacyjny...191 Nowy arkusz kalkulacyjny... 191 Wprowadzanie danych... 191 Poprawki w arkuszu... 193 Obliczenia... 194 Wykresy... 197 Drukowanie... 200 Zapisywanie dokumentu... 201 Otwieranie arkuszy kalkulacyjnych... 202 Dodatek A Tajne skróty...203 Skorowidz...207 7
Rozdzia³ 4. Multimedia Rozdzia³ 4. Multimedia Microsoft Windows XP pozwala odtwarzaæ p³yty CD, s³uchaæ radia, ści¹gaæ muzykê z internetu, określaæ kolejnośæ odtwarzanych utworów. Mo esz uruchamiaæ programy i filmy z p³yt CD i DVD. Wreszcie jeśli zainwestowa³eś w nagrywarkê CD-R lub CD-RW mo esz na p³ytach CD sk³adowaæ dane i dokumenty oraz nagrywaæ w³asne p³yty CD. Opcja autoodtwarzania zosta³a w Windows XP rozbudowana system sam rozpoznaje, z czym ma do czynienia (pusty dysk CD-R, zape³niony danymi CD-RW, film DVD albo kamera cyfrowa) i do poszczególnych zadañ dobiera odpowiednie narzêdzie. A wiêc jeśli pod³¹czysz do komputera aparat cyfrowy, bêdzie to program, który ści¹gnie obrazy z kamery i umieści je na dysku CD-R. Jeśli z kolei umieścisz w napêdzie p³ytê CD ze zdjêciami, uzyskasz mo liwośæ wyboru pokaz slajdów b¹dź prezentacja w przegl¹darce Internet Explorer, itp. Mo esz te rêcznie uruchamiaæ Windows Media Player: Wystarczy klikn¹æ dwukrotnie ikonê programu na pulpicie. 103
Podstawy obs³ugi komputera. Ilustrowany przewodnik Odtwarzanie płyt kompaktowych Aby za pomoc¹ programu Windows Media Player odtworzyæ p³ytê kompaktow¹, w³ó do napêdu CD-ROM p³ytê Windows XP wyświetli okno dialogowe Audio CD. wyświetli zawartośæ p³yty i rozpocznie jej odtwarzanie. System zapyta w nim o sposób potraktowania muzycznego dysku CD. Domyślnie zaznaczon¹ opcj¹ jest opcja Odtwórz dysk audio CD. Wskazówki Kliknij OK, aby pos³uchaæ muzyki. Odprê siê, usi¹dź wygodnie w fotelu i s³uchaj Windows Media Player Aktualnie odtwarzana ście ka wyświetlana jest kolorem zielonym. Jeśli zaznaczysz w oknie Audio CD pole wyboru Zawsze wykonuj wybran¹ akcjê, w przypadku p³yt muzycznych system bêdzie automatycznie przechodzi³ do fazy odtwarzania. Pozostaw to pole puste, jeśli wolisz za ka dym razem podejmowaæ decyzjê: pos³uchaæ muzyki czy te przejrzeæ zawartośæ p³yty w oknie Eksploratora Windows. 104
Rozdzia³ 4. Multimedia Kopiowanie ścieżek z płyty CD na dysk twardy Jeśli skopiujesz ulubione utwory na dysk twardy, bêdziesz móg³ je odtwarzaæ na komputerze bez onglowania p³ytami kompaktowymi, a jeśli masz nagrywarkê, bêdziesz móg³ nagraæ w³asn¹ sk³adankê Aby skopiowaæ wybrane ście ki z p³yty kompaktowej, w³ó p³ytê kompaktow¹ do napêdu CD-ROM. Gdy na ekranie pojawi siê Windows Media Player, kliknij na pasku zadañ przycisk Kopiuj z dysku CD. Wyświetlona zostanie lista wszystkich ście ek. Wyczyśæ pola wyboru obok tych ście ek, których nie chcesz skopiowaæ. w adnym razie przekazywaæ osobom trzecim skopiowanych p³yt. Rozpocznie siê proces kopiowania, a jego postêp mo esz śledziæ w oknie programu Media Player w kolumnie Stan kopiowania. Utwory s¹ kopiowane do Biblioteki multimediów domyślnie jest ona zlokalizowana w folderze Moja muzyka. Kliknij na pasku z nazw¹ wykonawcy i tytu³em p³yty przycisk Kopiuj utwór muzyczny. Przycisk autoukrywania paska menu pozwala zablokwaæ menu na ekranie. Mo esz kopiowaæ utwory muzyczne tylko i wy³¹cznie na w³asne potrzeby na przyk³ad mo esz przygotowaæ sk³adankê z utworów wybranych z zakupionych p³yt. Nie wolno Ci 105
Podstawy obs³ugi komputera. Ilustrowany przewodnik Aby otworzyæ okno Opcje, umieśæ wskaźnik myszy tu nad oknem Media Player pojawi siê wtedy menu. Wybierz z menu Narzêdzia pozycjê Opcje. Wskazówki Lokalizacja kopiowania utworów muzycznych podana jest w zak³adce Kopiuj utwór muzyczny okna dialogowego Opcje. Gdybyś chcia³ j¹ zmieniæ, kliknij w oknie Opcje przycisk Zmieñ i wska nowy folder w oknie Przegl¹danie w poszukiwaniu folderu: 106
Rozdzia³ 4. Multimedia Biblioteka multimediów Windows Media Player dla Windows XP udostêpnia specjalny obszar o nazwie Biblioteka multimediów, który przeznaczony jest do sk³adowania plików dźwiêkowych i sekwencji wideo oraz informacji dotycz¹cych na przyk³ad Twoich ulubionych stron WWW z muzyk¹. Dostêp do tych zasobów otwiera przycisk Biblioteka multimediów w oknie Media Player. Aby wyświetliæ zawartośæ Biblioteki multimediów, kliknij przycisk Biblioteka multimediów na pasku zadañ okna programu Media Player. Windows Media Player zaprezentuje zasoby i ich strukturê Aby otworzyæ przeniesione na dysk twardy utwory, rozwiñ pozycjê Audio i kliknij dwukrotnie skrót Wszystkie audio. 107
Podstawy obs³ugi komputera. Ilustrowany przewodnik Rozpocznie siê odtwarzanie wszystkich utworów umieszczonych w bibliotece Lista odtwarzania zostanie dodana do grupy Moje listy odtwarzania w oknie Biblioteka multimediów. Kolejnośæ odtwarzania piosenek mo na definiowaæ i zmieniaæ. Umo liwia to lista odtwarzania. Aby utworzyæ listê odtwarzania, wyświetl w oknie Media Player Bibliotekê multimediów i kliknij przycisk Nowa lista odtwarzania. Poszukaj w oknie Bibliotekia multimediów piosenek, które chcesz umieściæ na playliście. Kliknij prawym przyciskiem myszy pierwsz¹ z nich i wybierz w menu kontekstowym pozycjê Dodaj do listy odtwarzania. W oknie dialogowym Nowa lista odtwarzania podaj nazwê listy odtwarzania i naciśnij OK. Aby dodaæ piosenkê do utworzonej listy odtwarzania, wska nazwê listy w oknie Listy odtwarzania. W ten sam sposób dodaj inne utwory. Kliknij w lewym panelu okna Media Player nazwê listy odtwarzania (znajdziesz j¹ w grupie Moje listy odtwarza- 108
Rozdzia³ 4. Multimedia nia), aby w prawym panelu wyświetliæ jej zawartośæ. Aby pos³uchaæ utworów z przygotowanej w³aśnie listy odtwarzania, kliknij na pasku zadañ okna Media Player przycisk Biblioteka multimediów. Zaznacz nazwê listy odtwarzania i kliknij w dolnym panelu przycisk odtwarzania. Piosenki zostan¹ odtworzone w takiej kolejności, w jakiej zosta³y dodane do listy. Aby usun¹æ listê odtwarzania, zaznacz tê, która ma zostaæ usuniêta, a nastêpnie, kliknij przycisk Usuñ utwory z listy odtwarzania lub biblioteki, a nastêpnie wybierz polecenie Usuñ listê odtwarzania. Mo esz tak e klikn¹æ prawym przyciskiem myszy listê odtwarzania, któr¹ chcesz usun¹æ, a nastêpnie 109
Podstawy obs³ugi komputera. Ilustrowany przewodnik Umieszczone w tym folderze pliki mo na przywracaæ umo liwia to polecenie Przywróæ dostêpne w menu kontekstowym. wybraæ polecenie Usuñ. Lista odtwarzania zostanie przeniesiona do folderu Elementy usuniête. Zaznacz pole wyboru Trwale usuñ utwory muzyczne i pliki wideo z dysku twardego, a nastêpnie kliknij przycisk Tak. Aby trwale usun¹æ plik, kliknij prawym przyciskiem myszy plik z folderu Wszystkie usuniête utwory multimedialne, a nastêpnie wybierz w menu kontekstowym polecenie Usuñ z biblioteki. 110
Rozdzia³ 4. Multimedia Nagrywanie płyt CD Aby nagrywaæ swoje p³yty CD, bêdziesz potrzebowa³ nagrywarki CD-RW lub DVD i kilku pustych kompaktów. Windows Media Player jest wyposa ony w narzêdzia upraszczaj¹ce proces nagrywania. Zacznij od z³o enia listy odtwarzania (patrz poprzedni podrozdzia³). Gdy lista bêdzie gotowa, mo esz wypaliæ p³ytkê. Aby nagraæ p³ytê CD, uruchom program Windows Media Player mo esz klikn¹æ ikonê programu na pulpicie, na pasku szybkiego uruchamiania lub skorzystaæ z menu Start. W³ó pust¹ p³ytkê CD do napêdu CD-RW. Kliknij na pasku zadañ okna Windows Media Player przycisk Kopiuj na. Wskazówki Ście ki audio mog¹ byæ kopiowane na dysk CD-R tylko raz. Upewnij siê wiêc, czy wskaza³eś do skopiowania w³aściwe ście ki oraz czy ich d³ugośæ jest odpowiednia (dysk CD ma określon¹ pojemnośæ, zazwyczaj 650 MB (co odpowiada 74 minutom) kopiuj mniej wiêcej tyle, nie za du o i nie za ma³o). Ście ki powinny zostaæ skopiowane w tym samym czasie, nie mo na ich kopiowaæ na raty. Ście ki oznaczone komunikatem Nie pasuje nie s¹ kopiowane na dysk. Podczas kopiowania ście ek na dysk CD w kolumnie Stan panelu Utwory do skopiowania wyświetlane s¹ informacje o ka dej ście ce. Wszystkie funkcje i polecenia dostêpne z poziomu przycisków okna Windows Media Player znajdziesz tak e w menu. Rozmiar paneli Utwory do skopiowania i Utwory w urz¹dzeniu mo na zmieniaæ przesuwaj¹c dziel¹cy je pasek. Natomiast rozmiary kolumn w obu tabelach mo na zmieniaæ przesuwaj¹c separatory. Na dyski CD mo na kopiowaæ nastêpuj¹ce typy plików: pliki pakietu Windows Media z rozszerzeniem wma, pliki mp3 i pliki wav. 111
Podstawy obs³ugi komputera. Ilustrowany przewodnik W prawym panelu wybierz z listy rozwijanej Utwory w urz¹dzeniu pozycjê Stacja dysków DVD/ CD-RW. W lewym panelu wybierz listê odtwarzania z listy rozwijanej Utwory do skopiowania. Wyczyśæ pola wyboru obok tytu³ów tych utworów, których nie chcesz kopiowaæ. Podczas nagrywania dysku CD nie nale y na komputerze przeprowadzaæ adnych operacji, aby nie zak³ócaæ procesu. Kliknij przycisk Kopiuj utwór muzyczny. 112
Rozdzia³ 4. Multimedia Zapisywanie plików na dysku CD-RW Na dyskach CD-RW mo esz umieszczaæ dane, kopie zapasowe, programy. Jeśli coś przestanie byæ potrzebne, mo na to usun¹æ z dysku, zwalniaj¹c miejsce na inne zasoby. Aby sprawdziæ zawartośæ dysku CD-RW, w³ó dysk do napêdu. Po chwili zostanie odczytana zawartośæ p³ytki. Aby wyczyściæ dysk i przygotowaæ go do przyjêcia innych danych, w niebieskim panelu umieszczonym z lewej strony okna, kliknij skrót Wyma ten dysk CD-RW. Uruchomi siê Kreator zapisywania na dysku CD. Kreator poprosi o potwierdzenie chêci wymazania danych z dysku CD-RW. Jeśli chcesz opró niæ dysk, przyciśnij przycisk Dalej. Rozpocznie siê wymazywanie plików z dysku CD-RW. Po zakoñczeniu wymazywania, Kreator wyświetli okno informuj¹ce o poprawnie przeprowadzonej operacji kliknij w nim przycisk Zakoñcz. Okno prezentuj¹ce zawartośæ dysku CD-RW bêdzie teraz puste. Aby zapisaæ pliki na dysku CD-RW, otwórz okno Mój komputer, przejdź w nim do folderu zawieraj¹cego 113
Podstawy obs³ugi komputera. Ilustrowany przewodnik pliki, które chcesz zapisaæ na dysku CD-RW, i przeci¹gnij je do okna napêdu. Uruchomi siê Kreator zapisywania na dysku CD. W polu tekstowym Nazwa dysku CD mo esz wpisaæ swoj¹ nazwê p³ytki domyślnie, jako nazwa wstawiana jest data. Kliknij przycisk Dalej. Wskazane przez Ciebie pliki zostan¹ przygotowane do zapisania na dysku CD. Po przeci¹gniêciu wszystkich plików, w oknie napêdu stacji dysków CD, kliknij skrót Zapisz te pliki na dysku CD. Zaczekaj na zakoñczenie operacji zapisywania danych na dysku CD. O postêpie prac informuje zielony pasek postêpu. 114
Rozdzia³ 4. Multimedia Gdy Kreator zapisywania na dysku CD zakoñczy pracê, kliknij przycisk Zakoñcz. W oknie napêdu pojawi siê informacja o aktualnej zawartości p³ytki CD. Mo esz p³ytkê wyj¹æ zapisywanie zakoñczone. 115