Szkolny zestaw tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w sesji wiosennej 2013/2014 r. LITERATURA 1. Specyficzne cechy twórczości pisarza. Omów zagadnienie posługując się wybranym przykładem. 2. Porównaj opisy scen batalistycznych w wybranych utworach literackich różnych epok. Określ ich funkcje ideowe. 3. Wykluczeni ze świata: obcy, inny, outsider, szaleniec, więzień. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 4. Współistnienie prawdy historycznej i prawdy literackiej w jednym dziele. Omów, przywołując wybrane przykłady. 5. Porównaj koncepcje teatru dwóch wybitnych twórców XX wieku. 6. Ile warta jest miłość? Podaj i omów przykłady poświęcenia bohaterów literackich. 7. Zamiana tradycyjnych życiowych ról męskich i kobiecych. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów literackich ostatnich trzech stuleci. 8. Porównaj funkcje stylizacji biblijnej w wybranych utworach różnych epok. 9. Świat widziany oczyma dziecka. Omów zagadnienie, posługując się wybranymi tekstami literackimi. 10. Różne sposoby wykorzystania motywów muzycznych w liryce XX wieku. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach. 11. Posługując się wybranymi przykładami, przedstaw funkcje groteski w literaturze. 12. Wiersze poetów Nowej Fali wobec rzeczywistości społeczno-politycznej PRL-u. Porównaj obrazy, odwołując się do wybranych teksów literackich. 13. Mitologia inspiracją dla autorów dzieł literackich. Omów zagadnienie przywołując wybrane przykłady. 14. Przedstaw różne sposoby funkcjonowania toposu ogrodu w literaturze dawnej i współczesnej. 15. Przeanalizuj dosłowne i metaforyczne funkcjonowanie motywu jesieni w wybranych utworach literackich. 16. Prześledź na wybranych przykładach literackie wizje Kresów. Wskaż podobieństwa i różnice. 17. Zrecenzuj wybrane przez siebie dzieło lub dzieła literackie nagrodzone nagrodą literacką (Literacka Nagroda Nike, Literacka Nagroda Nobla). 18. Porównaj sposoby przedstawienia wybranego regionu lub kontynentu w tekstach literackich. 19. Kreacje świata i bohatera w dramacie współczesnym. Przedstaw na wybranych przykładach. 20. Narrator wobec świata przedstawionego. Omów jego funkcje w dziele literackim, odwołując się do wybranych utworów z XIX i XX wieku. 21. Mity romantyczne i ich współczesna interpretacja. Omów zagadnienie posługując się przykładami literackimi. 22. Funkcje odwołań do postaci i symboli antycznych w poezji. Rozważ temat na wybranych przykładach. 23. Istota dialogu twórców literatury z filozofami. Przedstaw problem na wybranych przykładach dzieł literatury dawnej, bądź współczesnej. 24. Jeszcze dziennikarstwo, czy już literatura? Ukaż podobieństwa i różnice korzystając z twórczości wybranego autora. 25. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach literackich. Przeanalizuj sposoby tworzenia takiego obrazu. 26. Mit, legenda, baśń w twórczości Olgi Tokarczuk. Omów temat odwołując się do wybranych utworów pisarki. 1
27. Rozważ, czy literatura najnowsza odpowiada na pytania i problemy współczesnego człowieka. Odwołaj się do wybranych tekstów literackich. 28. Lektury i ich wpływ na bohaterów literackich. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. 29. Motywy animalistyczne w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 30. Dziennik, pamiętnik, list jako źródła wiedzy o autorze. Omów na wybranym przykładzie. 31. Symbolika kulturowa stołu. Omów odwołując się do wybranych przykładów literackich. 32. Twórczość A. Kamieńskiej wobec tradycji biblijnej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów. 33. Tendencje klasycystyczne w poezji XX w. Omów na podstawie wybranych tekstów literackich. 34. Inspiracje barokowe w poezji XX w. (np. w twórczości Grochowiaka, Gombrowicza, Bursy, Barańczaka). Omów na podstawie wybranych tekstów literackich. 35. Polscy poeci zbuntowani. Przeanalizuj źródła buntu i sposoby jego wyrażenia. Odwołaj się np. do poezji Wojaczka, Bursy, Gajcego. 36. Ocena świata kultury zachodnioeuropejskiej w twórczości C. K. Norwida. Przedstaw zagadnienie odwołując się do wybranych tekstów poety. 37. Życie i mit. Na wybranym przykładzie ukaż kształtowanie się legendy wokół życia i twórczości wybranego pisarza. 38. Kamień świadkiem, adresatem, nadawcą w wypowiedzi literackiej. Omów temat na podstawie wybranych tekstów literackich. 39. Czy podzielasz zdanie C. K. Norwida: Czytanie więc sztuką jest? Przedstaw swoje doświadczenia czytelnicze, przywołując ważne dla ciebie utwory. 40. Modni pisarze, modne książki. Omów na przykładach spoza kanonu lektur szkolnych przyczyny popularności niektórych autorów i książek. 41. Satyryczne spojrzenie na bohatera literackiego. Przedstaw zagadnienie posługując się wybranymi przykładami. 42. Prawda historyczna jako tworzywo literackie. Omów, odwołując się do wybranych dzieł. 43. Ważne momenty, doświadczenia w życiu bohaterów literackich. Omów temat na wybranych przykładach. 44. Wnętrza i ich mieszkańcy. Omów zależności na podstawie wybranych tekstów literackich. 45. Scharakteryzuj świat mieszczan ukazany w wybranych utworach literackich. 46. Bajka i baśń jakie treści ukryte zawierają? Omów na wybranych przykładach. 47. Stosunek współczesnych do ludzi wielkich i zasłużonych. Omów problem, odwołując się do wybranych dzieł. 48. Omów sposoby i funkcje kreacji przestrzeni i bohaterów w wybranych dziełach literackich. 49. Z perspektywy czasu Portrety sławnych ludzi we wspomnieniach, biografiach lub autobiografiach. Omów na wybranych przykładach. 50. Barokowe utwory o miłości. Omów zagadnienie, posługując się wybranymi przykładami literackimi. 51. Świat erotyki widziany z perspektywy mężczyzn i kobiet. Omów, odwołując się od wybranych utworów z różnych epok. 52. Omów odzwierciedlenie prądów filozoficznych w wybranych tekstach literackich. 53. Dialog podmiotu lirycznego z adresatem. Omów treść, cel i funkcję. Odwołaj się do wybranych 54. Lektury epok dawnych, a problemy współczesnego człowieka. Omów zależność przywołując wybrane przykłady literackie. 55. Ubi sunt? Ukaż literackie obrazy zaświatów. 56. Porównaj obraz nauczycieli i uczniów ukazany w wybranych tekstach literackich. 57. Przedstaw konflikty i cierpienia współczesnego ci świata ukazane w wybranych tekstach literackich. 58. Rola publicystyki dawniej i współcześnie. Przywołując wybrane przykłady ukaż różnice i podobieństwa. 2
59. Tekściarz czy już poeta? Posługując się przykładami zajmij stanowisko w tej kwestii. 60. Linia melodyczna zagrożeniem czy szansą dla tekstu poetyckiego? Omów, przywołując konkretne przykłady piosenki poetyckiej. 61. Literatura dwudziestolecia międzywojennego jako życiowy drogowskaz także dla twojego pokolenia. Omów zagadnienie, posługując się wybranymi przykładami literackimi. KORESPONDENCJA SZTUK 1. Co śmieszyło dawniej, co nas śmieszy obecnie? Przedstaw zagadnienie, uwzględniając wybrane teksty 2. Muzyka jako sposób wyrażania uczuć. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów 3. Życie i twórczość F. Chopina inspiracją dla twórców tekstów Omów zagadnienie, przywołując przykłady z różnych epok. 4. Portrety kobiet w twórczości wybranego reżysera filmowego. Przedstaw zagadnienie, przywołując przykłady. 5. Dokumentaryzm i paraboliczność dwa sposoby prezentowania świata w różnych tekstach Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów. 6. Ruiny jako motyw w sztuce. Omów jego funkcje na wybranych przykładach różnych tekstów 7. Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw motyw Hioba w różnych tekstach 8. Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw motyw syna marnotrawnego w różnych tekstach 9. Świat nędzarzy. Przedstaw zagadnienie, przywołując wybrane teksty 10. Ukaż starość, chorobę i śmierć w wybranych tekstach 11. Porównaj przekazy dotyczące obyczajów i kultury XVII wieku w wybranych dziełach, nie tylko literackich. 12. Omów i porównaj specyficzne środki wyrazu, jakimi operuje reportaż. Posłuż się wybranymi przykładami, nie tylko literackimi. 13. Porównaj literackie, malarskie i fotograficzne obrazy Siedlec. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych 14. Język literatury i język filmu. Dokonaj porównania, wykorzystując opowiadania J. Iwaszkiewicza i ich filmowe adaptacje. 15. Przedstaw wpływ modernistycznego malarstwa na sposób prezentowania pejzażu w poezji i prozie młodopolskiej. 16. Rola pracy w kreowaniu obrazu bohatera. Przedstaw na przykładach wybranych tekstów 17. Analizując wybrane teksty kultury, przedstaw różne ujęcia tematu emigracji polskiej XIX lub XX wieku. 18. Omów funkcje motywów muzycznych w wybranych tekstach 19. Przedstaw funkcje motywów antycznych w twórczości literackiej i plastycznej Stanisława Wyspiańskiego. 20. Omów funkcje archetypów wywiedzionych z baśni i podań ludowych w wybranych tekstach 21. Przedstaw konflikty i cierpienia współczesnego ci świata ukazane w wybranych tekstach 22. Między teorią, a praktyką artystyczną. Omów realizacje teorii Czystej Formy Witkacego w jego dziełach literackich i malarskich. 23. Porównaj wizerunek żołnierza w wybranych tekstach kultury XIX lub XX wieku. 24. Rozmaite sposoby patrzenia na przedmioty w literaturze i sztuce współczesnej. Przeanalizuj i zinterpretuj wybrane przykłady. 3
25. Omów różnorodne sposoby prezentowania powstania w getcie warszawskim w wybranych tekstach 26. Strój jako element znaczący w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych 27. Motyw pory roku i sposoby jego ujmowania w literaturze, malarstwie i muzyce. Omów, odnosząc się do wybranych dzieł. 28. Reportaż jako narzędzie służące poznaniu świata i człowieka. Odwołaj się do wybranych tekstów 29. Bohater historyczny jego literackie i plastyczne ujęcie, a prawda historyczna. Rozważ problem na wybranych tekstach 30. Obraz świata i ludzi w twórczości Sławomira Mrożka. Omów, posługując się tekstami literackimi i rysunkami artysty. 31. Funkcje alegorii w literaturze i sztuce. Rozważ problem, odwołując się do wybranych tekstów 32. Pieniądz jako wartość i antywartość. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów 33. Jaką funkcję pełnią elementy damskiej garderoby w literaturze i sztuce? Odwołaj się do wybranych tekstów 34. O emigracji polskiej XX w. nie tylko ze Sławomirem Mrożkiem...Omów temat, odwołując się do wybranych tekstów 35. Sztuka plastyczna inspiracją dla pisarzy. Omów problem na wybranych przykładach. 36. Na czym polega fenomen utworu kultowego? Omów zjawisko wykorzystując różne teksty 37. Na podstawie literatury i innych tekstów kultury przedstaw różnorodne zachowania społeczne wobec ludzi doświadczonych przez los. 38. Przeanalizuj rolę baśniowych stworzeń w kulturze i literaturze. 39. Omów różne sposoby przedstawiania pocałunku w literaturze i sztuce. 40. Omów rolę, jaką w literaturze i sztuce pełni motyw dłoni. 41. Symbolika włosów w literaturze i sztuce. Zanalizuj, odwołując się do wybranych tekstów 42. Zapis smutku w literaturze i muzyce. Zanalizuj, odwołując się do wybranych dzieł. 43. Góry jako inspiracja twórczości literackiej, malarskiej lub muzycznej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 44. Plakat teatralny klucz do interpretacji utworu dramatycznego i jego teatralnej adaptacji. Omów na wybranych przykładach. 45. Plakat jako dzieło sztuki. Odwołując się do wybranych plakatów udowodnij, że plakaty pełnią nie tylko służebną rolę wobec innych tekstów 46. W jaki sposób teksty kultury ukazują obraz człowieka szukającego Boga? Omów problem na podstawie wybranych dzieł literackich i filmowych. 47. Omów funkcję, jaką w literaturze i sztuce pełni motyw butów. 48. Przedstaw świat polityki ukazany w wybranych tekstach 49. Biżuteria i jej rola w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 50. Przedstaw funkcjonowanie motywu zegara w literaturze i sztuce. 51. Omów funkcję, jaką w literaturze i sztuce pełni motyw kamienia. 52. Przedstaw obraz Afryki, posługując się wybranymi tekstami 53. Muzyka jako sposób wyrażania emocji bohatera literackiego i filmowego. Omów, odwołując się do wybranych 54. Dzieła muzyczno sceniczne sposobem oderwania się od rzeczywistości czy drogowskazem życiowym? Omów, przywołując wybrane przykłady. 55. Znaczenie muzyki dawniej i dziś. Omów, odwołując się do wybranych tekstów kultury zaczerpniętych z różnych epok. 56. Omów motyw przyjaźni ukazany w wybranych dziełach literackich i filmowych. 57. Wzorce świętości dawniej i współcześnie. Omów, przywołując wybrane teksty 58. Świat polityki w krzywym zwierciadle kabaretu. Omów, przywołując wybrane przykłady. 4
59. Omów funkcjonowanie motywu kota w wybranych tekstach 60. Omów motyw okna w wybranych tekstach 61. Wawrzyn, laur, liść bobkowy. Prześledź funkcjonowanie motywu w wybranych tekstach 62. Wachlarz atrybut kokietki, parawan Omów różne funkcje w literaturze i sztuce. 63. Omów symbolikę wagi w wybranych tekstach 64. Symbolika kolorów w tekście Przedstaw zagadnienie, korzystając z wybranych 65. Ukaż obraz Rosji carskiej utrwalony w wybranych tekstach 66. Socrealizm w tekstach Omów zagadnienie odwołując się do wybranych 67. Służebna czy zabójcza funkcja filmu wobec dzieła literackiego? Dokonaj analizy problemu adaptacji filmowych, przywołując wybrane przykłady. 82. Motyw fletu i jego funkcje w tekstach Omów zagadnienie na podstawie wybranych 83. Mężczyźni w sidłach kobiet. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów 84. Postaci Starego Testamentu w sztuce. Omów temat, odwołując się do wybranych tekstów 85. Symboliczne i alegoryczne znaczenia zwierząt w literaturze i malarstwie. 86. Martwa natura w literaturze, malarstwie i filmie. Omów cel motywu i środki wyrazu. 87. Artysta o sobie i swojej twórczości. Omów zagadnienie na podstawie wybranych 88. Zapach i jego rola w tekstach Omów zagadnienie przywołując wybrane przykłady. 89. Ludzie żyjący na społecznym marginesie jako bohaterowie literaccy lub filmowi. Omów zagadnienie przywołując wybrane przykłady. 90. Przedstaw ubóstwo ukazane w wybranych tekstach 91. Kabaret dawniej i dziś. Przywołując odpowiednie przykłady ukaż różnice i podobieństwa. 92. Przedstaw obraz współczesnej rodziny ukazany w wybranych filmach lub spektaklach teatralnych. 93. Ukaż różnorodne oblicza Warszawy utrwalone w tekstach 94. Teksty kultury jako czynnik kształtujący patriotyzm współczesnych Polaków. Omów zagadnienie przywołując wybrane przykłady. 95. Tekst kultury jako źródło wiedzy historycznej. Omów zagadnienie przywołując wybrane przykłady. JĘZYK 1. Omów mechanizmy funkcjonowania wyrazów modnych we współczesnej polszczyźnie. Oceń zjawisko. 2. Język jako źródło nieporozumień. Omów zagadnienie, posługując się wybranymi przykładami. 3. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problem i przedstaw zasadność stosowania zapożyczeń z języka angielskiego lub innego. 4. Rola frazeologizmów w poezji, np. S. Barańczaka, W. Szymborskiej. Odwołaj się do wybranych 5. Cechy języka przemówień sejmowych. Rozważ problem, odwołując się do wybranych tekstów znanych nie tylko z literatury. 6. Porównaj staropolskie i współczesne twemu pokoleniu przemówienia sejmowe. Odwołaj się do wybranych 7. Od ptasiego mleka po płacz nad rozlanym mlekiem Omów i sklasyfikuj bogactwo związków frazeologicznych ze słowem mleko. 8. Sztuka przekonywania, a manipulacja językowa - porównaj sposoby wykorzystywania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych. 9. Dobro zło, przyjaciel wróg, światło ciemność, młodość starość, czyli o antonimach w przysłowiach i związkach frazeologicznych. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału. 5
10. Metaforyka tytułów prasowych. Zanalizuj wybrane przykłady i oceń, jak ma się tytuł czasopisma do jego zawartości. 11. Rola języka w zakłamywaniu rzeczywistości. Na podstawie wybranych materiałów prasowych i przykładów literackich omów zagadnienie nowomowy. 12. Odwołując się do wybranych przykładów, omów zagadnienie kiczu językowego. 13. Język bohatera jako element charakteryzujący postać. Omów na podstawie wybranych 14. Na podstawie analizy języka narracji utworów (np. Marka Hłaski, Sławomira Mrożka, Mirona Białoszewskiego) określ funkcje języka potocznego w literaturze współczesnej. 15. Zbadaj poprawność języka prasy młodzieżowej i zaprezentuj wyniki tej analizy. 16. Język i styl wyznań miłosnych. Rozważ temat na przykładach tekstów epistolarnych dwóch wybranych epok literackich. 17. Dialogi we współczesnej literaturze i filmie. Zaprezentuj wybrane przykłady i dokonaj próby ich porównania. 18. Obraz przeciwnika w wypowiedziach polityków. Dokonaj analizy tekstów pod względem wykorzystania środków językowych. 19. W jaki sposób współczesna piosenka wpływa na kształtowanie się języka? Omów, analizując celowo wybrane teksty piosenek. 20. Język jako instrument walki o władzę. Przeanalizuj wybrane materiały wyborcze. 21. Bóg, Honor, Ojczyzna w związkach frazeologicznych. Dokonaj analizy językowej i kulturowej wybranych związków frazeologicznych. 22. Przysłowia z domem w tle. Dokonaj analizy językowej i kulturowej wybranych przysłów polskich. 23. Ukaż zróżnicowanie językowe prasy kobiecej, analizując celowo dobrany materiał. 24. Ukaż zróżnicowanie językowe prasy dla mężczyzn, analizując celowo dobrany materiał. 25. Omów pochodzenie nazw miejscowych twojego rejonu. 26. Retoryka i jej funkcje w literaturze. Omów na wybranych przykładach. 27. Mowy słynnych mówców, a przemówienia współczesnych polityków. Porównaj pod względem językowym wybrane teksty. 28. Rola neologizmów w tworzeniu literackich obrazów świata. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów poetyckich. 29. Etykieta językowa różnych czasów i środowisk. Zanalizuj wybrane przykłady literackie i inne. 30. Stylizacja biblijna i jej funkcje w wybranych utworach różnych epok. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów. 31. Język w domu, pracy, w szkole - ta sama czy inna polszczyzna? Omów jej odmiany na przykładach. Siedlce, dn. 29 marca 2013 r. Przewodniczący Szkolnego Zespołu Egzaminacyjnego /-/ mgr Urszula Bałkowiec 6