INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU 16-400 Suwałki, ul. Piaskowa 5, tel./fax 87-563-24-80, 87-563-24-90 e-mail: suwalki@wios.bialystok.pl www.wios.bialystok.pl DZIAŁ MONITORINGU ŚRODOWISKA Komunikat nr 1 / SUW / 2015 KLASYFIKACJA JEZIOR WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO BADANYCH W 2014 ROKU (Z UWZGLĘDNIENIEM UWAG INSTYTUTU OCHRONY ŚRODOWISKA PAŃSTWOWEGO INSTYTUTU BADAWCZEGO) Opracowanie: mgr inż. Alfred Dorochowicz mgr inż. Agata Martyna Zega Analiza próbek: Laboratorium WIOŚ w Białymstoku Kierownictwo Pracowni w Suwałkach: mgr Jerzy Gryczan SUWAŁKI grudzień 2015

Opracowanie wykonano na podstawie badań Państwowego Monitoringu Środowiska. W przypadku cytowania niniejszej publikacji należy podać źródło informacji. 2

Monitoring jezior województwa podlaskiego w 2014 roku Badania jezior wykonano uwzględniając zalecenia zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 258, poz. 1550) zmienionym rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 listopada 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1558). Monitoring diagnostyczny i operacyjny przeprowadzono w okresie wiosennym (IV 2014), na początku lata (VI 2014), w czasie szczytu stagnacji letniej (VIII 2014) oraz w okresie jesiennym (X 2014). Monitoring reperowy prowadzono co miesiąc w sezonie wegetacyjnym (IV IX 2014). Na miejscu przeprowadzano pomiary głębokości, temperatury wody i powietrza oraz widzialności krążka Secchiego w punktach pomiarowo-kontrolnych jezior. Przeprowadzono pomiary temperatury i zawartości tlenu rozpuszczonego (profil termiczno-tlenowy jezior) za pomocą przenośnego miernika YSI Professional Plus. Oznaczenia fizykochemiczne, chemiczne i hydrobiologiczne wód wykonano w Laboratorium WIOŚ Białystok Pracownia w Suwałkach w oparciu o obowiązujące metodyki i normy. Część oznaczeń wykonano w pracowniach w Białymstoku i Łomży. Ocenę jakości wód jezior sporządzono w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1482). Podstawą oceny były wskaźniki biologiczne: wskaźnik (multimetriks) fitoplanktonowy PMPL jako wskaźnik intensywności rozwoju fitoplanktonu, wskaźnik okrzemkowy dla jezior IOJ charakteryzujący fitobentos oraz wskaźnik ESMI (makrofitowy indeks ekologicznego) charakteryzujący stan roślinności naczyniowej w jeziorze. oparty na bezkręgowcach bentosowych (LMI) jest w stanie weryfikacji i w chwili obecnej nie jest brany pod uwagę w ocenie jezior w niniejszym opracowaniu zamieszczono wstępne wyniki badań LMI, ale nie uwzględniono ich w ocenie. Badaniami i oceną wskaźników opartych na ichtiofaunie (LFI+/LFI- CEN) zajmuje się Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie w 2014 r. spośród jezior województwa podlaskiego przeprowadzono badania ichtiofauny jeziora Krzywego Filipowskiego. Klasyfikację niektórych jezior uzupełniono o wyniki oceny ichtiofauny z 2013 r. W zależności od typu i rodzaju jeziora wartość wskaźników biologicznych przypisana jest jednej z 5 klas: I klasa II klasa III klasa IV klasa V klasa stan bardzo dobry, stan dobry, stan umiarkowany, stan słaby stan zły Jeśli wybrane wskaźniki biologiczne wskazują na stan dobry lub bardzo dobry klasyfikację weryfikuje się elementami hydromorfologicznymi (metodyka w trakcie opracowania), wskaźnikami fizykochemicznymi (widzialność krążka Secchiego, tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim lub natlenienie hypolimnionu, przewodność, azot ogólny i fosfor ogólny) oraz wskaźnikami specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych i ustala się klasyfikację ekologicznego jeziora. Równolegle przeprowadza się (jeśli prowadzono badania) ocenę chemicznego na podstawie chemicznych wskaźników wód (substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej i inne substancje zanieczyszczające wg KOM 2006/0129(COD)) z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Do oceny chemicznego wyliczano wartość średnioroczną (średnia arytmetyczna) z wszystkich badań danego wskaźnika oraz wartość maksymalną, obliczoną jako percentyl 90 z badań. Zgodnie z zaleceniami GIOŚ w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności (< LoQ) do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności. Jeśli wszystkie wyniki badań wskaźników chemicznych mieściły się poniżej granicy oznaczalności jako stężenie średnie podawano wartość poniżej granicy 3

oznaczalności (< LoQ), a jako stężenie maksymalne wartość granicy oznaczalności (LoQ). Dla pozostałych przypadków podawano wartości obliczone. W przypadku wskaźników chemicznych i fizykochemicznych podano także wartości niepewności wyniku, a dla wskaźników biologicznych wartość szacunkowego poziomu ufności i szacunkowego poziomu dokładności. Stan ekologiczny i stan chemiczny decydują o stanie jednolitej części wód takiej jak jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny stan dobry lub stan zły. Dobry stan wód może być jedynie w przypadku pozytywnej oceny ekologicznego i chemicznego. Jeśli którakolwiek z ocen określona została jako poniżej, stan jednolitej części wód jest zły. W ocenie uwzględniono wyniki badań niektórych wskaźników z poprzednich lat (tzw. dziedziczenie oceny), stosowane w przypadku monitoringu nie uwzględniającego całego spektrum wskaźników np. w przypadku monitoringu operacyjnego z ograniczoną liczbą wskaźników biologicznych lub fizykochemicznych w stosunku do pełnego monitoringu diagnostycznego. W przypadku badań potwierdzających zawartość węglowodorów ropopochodnych (indeks oleju mineralnego) dla jezior: Boczne koło Przerośli, Jemieliste, Krzywe Filipowskie i Wiżajny przedstawiono jedynie wyniki badań tego wskaźnika i ogólną ocenę ekologicznego jeziora. W opracowaniu uwzględniono weryfikację ocen jezior przygotowaną przez Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy na zlecenie GIOŚ. Dopisane (ichtiofauna) oraz zmienione wyniki klasyfikacji zaznaczono kolorem niebieskim (nie zaznaczano niewielkich zmian wartości wynikających z zaokrągleń obliczeń). W 2014 roku w województwie podlaskim monitoringiem objęto następujące zbiorniki wodne: Jezioro Długie Wigierskie monitoring reperowy i diagnostyczny, Jezioro Gremzdel monitoring reperowy i diagnostyczny, Jezioro Dręstwo monitoring diagnostyczny, Jezioro Rajgrodzkie monitoring diagnostyczny, Jezioro Gaładuś monitoring operacyjny i badawczy, Jezioro Pierty monitoring operacyjny, Jezioro Szelment Wielki monitoring operacyjny, Jezioro Wigry monitoring operacyjny, Jezioro Boczne koło Przerośli powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego, Jezioro Jemieliste powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego, Jezioro Krzywe Filipowskie powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego, Jezioro Wiżajny powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego. 4

ZESTAWIENIE TABELARYCZNE KLASYFIKACJI JEZIOR WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO BADANYCH W 2014 r. STAN EKOLOGICZNY Nazwa jeziora Dorzecze Powierzchnia jeziora [ha] Głębokość maksymalna [m] Kod jeziora (MPHP) Typ abiotyczny Rodzaj monitoringu Multimetriks fitoplanktonowy PMPL ELEMENTY BIOLOGICZNE Fitobentos wskaźnik okrzemkowy IOJ Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego ESMI Makrobezkręgowce bentosowe LMI Ichtiofauna LFI+ / LFI-CEN Klasa elementów biologicznych ELEMENTY MORFOLOGICZNE Przezroczystość widzialność krążka Secchiego (SD) ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim (jez. niestratyfikowane) Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem (jez. stratyfikowane) Przewodność w 20 C Azot ogólny Fosfor ogólny Klasa elementów fizykochemicznych Substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Klasyfikacja ekologicznego STAN CHEMICZNY Substancje priorytetowe dla polityki wodnej Inne substancje zanieczyszczające wg KOM 2006/0129(COD) Klasyfikacja chemicznego STAN JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Długie Wigierskie Niemen 80,0 14,8 30619 5a MR/MD III I II I III I d d d d d d psd U d d D Z Gremzdel Niemen 59,3 10,0 30634 6b MR/MD III I II II III I d psd d d d psd psd U d d D Z Dręstwo Wisła 504,2 25,0 30060 6a MD II II II II I d (psd) d d d d psd U d d D Z Rajgrodzkie Wisła 1503,2 52,0 30052 6a MD/MO III I III III I d (psd) d d d d psd U d d D Z Gaładuś Niemen 728,6 54,6 30611 5a MO/MB II I II I II I d d d d d d D D D Pierty Niemen 228,2 38,0 30626 6a MO I I II II I d (psd) d d d d D D D Szelment Wielki Niemen 356,1 45,0 30606 5a MO I II II II I d d d d d d D D D Wigry Niemen 2118,3 73,0 30616 5a MO II I II II II I d d d d d d D D D Boczne koło Przerośli Pregoła 58,3 33,5 30588 5a MO olej psd U Z Jemieliste Wisła 58,8 23,2 30019 5a MO olej psd U Z Krzywe Filipowskie Pregoła 51,25 21,3 30585 6a MO olej I I psd U Z Wiżajny Pregoła 293,1 5,3 30579 6b MO olej psd U Z UWAGA: Rodzaj monitoringu Ocena wskaźników KLASYFIKACJA EKOLOGICZNA KLASYFIKACJA CHEMICZNA KLASYFIKACJA STANU MR monitoring reperowy I klasa pierwsza d stan dobry BD - stan bardzo dobry MD monitoring diagnostyczny II klasa druga (psd) poniżej D - stan dobry D - stan dobry D - stan dobry MO monitoring operacyjny III klasa trzecia (nieuwzględniony w ocenie) U - stan umiarkowany PSD - poniżej Z - stan zły MB monitoring badawczy IV klasa czwarta psd poniżej S - stan słaby MO_olej. powtórzenie badań indeksu olejowego V klasa piąta Z - stan zły

Jezioro Długie Wigierskie Powierzchnia zwierciadła wody: 80,0 ha. Powierzchnia wysp: 1,6 ha. Głębokość maksymalna: 14,8 m Głębokość średnia: 7,4 m Objętość: 5.923,6 tys. m 3 Dorzecze: jezioro Wigry Czarna Hańcza Niemen Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat suwalski, gmina Suwałki. Kod JCW: PLLW30619 Kod zbiornika: 30619 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 01 (PL07S0802_0001) N 54 01 33 E 23 01 15 stanowisko 02 (PL07S0802_0001_2) N 54 01 20 E 23 02 12 Rodzaj monitoringu: reperowy / diagnostyczny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 1,27 Wpływ zlewni: mały Typ abiotyczny jeziora: 5 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: Okres badań: sezon wegetacyjny 2014 r. 2014-04-07 2014-05-26 2014-07-21 2014-09-24 Badania substancji priorytetowych: Uwagi: Jezioro leży w granicach Wigierskiego Parku Narodowego. Przy jeziorze zlokalizowane jest noclegowisko kormoranów żerujących na jeziorach wigierskich. Komentarz: 6

Ocena ekologicznego Jeziora Długiego Wigierskiego w 2014 roku i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2014 Chlorofil a [μg/l] 6 1,50 2014-05-26 11,20 2014-04-07 Fitobentos (IOJ) 1 2014-11-05 Makrofity (ESMI) 1 2014-08-13 Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 2 0,523 2014-05-26 0,581 2014-05-26 Wartość średnioroczna 2,02 (95% ±15%) 5,22 0,903 (95% ±15%) 0,550 (95% ±7%) 0,526 (95% ±15%) Ocena 2,00 II / III 0,590 I 0,410 II 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) 1 2013 0,75 0,46 I ocena biologiczna KLASA III (STAN UMIARKOWANY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego (SD) [m] Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] Przewodność w 20 C [μs/cm] Azot ogólny [mg N/l] Fosfor ogólny [mg P/l] 6 1,3 2014-07-21 5,4 3,8 4 1 11,4 11,4 6 279 343 2014-04-07 6 1,13 2014-09-24 1,55 2014-05-26 6 0,006 2014-05-26 0,029 2014-04-07 Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Aldehyd mrówkowy [mg/l] 4 < 0,01 0,015 Arsen [mg/l] 4 < 0,02 < 0,02 Bar [mg/l] 4 0,031 Bor [mg/l] 4 Chrom sześciowartościowy [mg/l] 4 Chrom ogólny [mg/l] 4 Cynk [mg/l] 4 < 0,02 Miedź [mg/l] 4 < 0,004 0,092 < 0,004 Fenole lotne [mg/l] 4 0,001 0,004 11,4 (± 1) 311 (± 4) 1,29 (± 0,26) 0,012 0,011 (± 0,004) < 0,02 0,0225 (± 0,002) (± 0,01) (± 0,0002) (± 0,0002) 0,0305 (± 0,02) < 0,004 (± 0,0001) 0,00225 (± 0,0009) 2,5 dobry nie dotyczy 10 dobry 600 dobry 1,5 dobry 0,06 dobry 0,5 dobry 2 dobry 0,02 dobry 1 dobry 0,01 dobry 7

Wartość średnioroczna Ocena Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] 4 0,09 0,32 0,21 (± 0,07) 0,2 poniżej Glin [mg/l] 4 < 0,01 0,07 Cyjanki wolne [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki związane [mg/l] 4 < 0,001 Molibden [mg/l] 4 < 0,005 Selen [mg/l] 4 < 0,006 Srebro [mg/l] 4 Tal [mg/l] 4 < 0,0006 Tytan [mg/l] 4 < 0,015 Wanad [mg/l] 4 Antymon [mg/l] 4 < 0,0006 < 0,01 0,002 < 0,005 < 0,006 < 0,0006 < 0,015 < 0,0006 Fluorki [mg/l] 4 0,018 0,30 Beryl [mg/l] 4 Kobalt [mg/l] 4 Cyna [mg/l] 4 < 0,01 0,036 0,031 (± 0,002) < 0,01 0,001 (± 0,0025) < 0,005 (± 0,0004) < 0,006 (± 0,0002) < 0,0006 (± 0,0002) < 0,015 (± 0,0003) < 0,0006 (± 0,0002) 0,22 (± 0,0003) 0,013 0,4 dobry 0,04 dobry 0,02 dobry 0,005 dobry 0,002 dobry 0,002 dobry 1,5 dobry 0,0008 p. g. o. STAN EKOLOGICZNY UMIARKOWANY UWAGA: - wartość granicy / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - zastosowano dziedziczenie wartości wskaźnika ichtiofauny LFI+/LFI-CEN z 2013 r. - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; p. g. o. (poniżej granicy oznaczalności) granica oznaczalności wskaźnika analizowanego daną metodą jest wyższa niż granica, co przy braku jednoznacznych danych do klasyfikacji wskaźnika skutkuje odstąpieniem od uwzględnienia go w ocenie ogólnej. 8

Wyniki badań i ocena chemicznego Jeziora Długiego Wigierskiego w 2014 roku średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Alachlor [μg/l] 12 Antracen [μg/l] 12 < 0,0001 Atrazyna [μg/l] 12 < 0,10 Benzen [μg/l] 12 Difenyloetery bromowane [μg/l] 12 < 0,0001 Kadm [μg/l] 12 < 0,02 0,00173 < 0,10 < 0,0001 0,03 (± 0,025) 0,00025 < 0,10 < 0,0001 0,0183 0,05 (± 0,025) 0,0007 0,10 0,50 0,03 0,3 / 0,7 dobry 0,1 / 0,4 dobry 0,6 / 2,0 dobry 10 / 50 dobry 0,0005 / - dobry 0,15 / 0,9 4 dobry C 10-13 chloroalkany [μg/l] 0,4 / 1,4 Chlorfenwinfos [μg/l] 12 < 0,03 Chlorpyrifos [μg/l] 12 < 0,009 1,2-dichloroetan (EDC) [μg/l] 12 < 0,03 < 0,009 < 0,03 < 0,009 (± 0,0045) 0,03 0,009 (± 0,0045) 0,1 / 0,3 dobry 0,03 / 0,1 dobry 10 / - dobry 9

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Dichlorometan [μg/l] 12 14,2 2,49 20 / - dobry Di(2-etyloheksyl)ftalan (DEHP) [μg/l] 12 < 0,20 0,83 0,29 1,3 / - dobry Diuron [μg/l] 12 (± 0,025) 0,05 (± 0,025) 0,2 / 1,8 dobry Endosulfan [μg/l] 12 0,003 0,2 / 1,8 dobry Fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,0283 0,0031 0,0073 0,1 / 1 dobry Heksachlorobenzen (HCB) [μg/l] 12 (± 0,0015) 0,003 (± 0,0015) 0,01 / Heksachlorobutadien (HCBD) [μg/l] 12 < 0,03 < 0,03 < 0,03 0,03 0,1 / 0,6 dobry Heksachlorocykloheksan (HCH) [μg/l] 12 0,003 0,02 / 0,04 dobry Izoproturon[μg/l] 12 (± 0,025) 0,05 (± 0,025) 0,3 / 1,0 dobry Ołów [μg/l] 12 < 1,0 1,1 0,6 7,2 / - dobry Rtęć [μg/l] 12 < 0,02 < 0,02 < 0,02 (± 0,004) 0,02 (± 0,004) 0,05 / 0,07 dobry 10

Naftalen [μg/l] 12 < 0,01 Nikiel [μg/l] 12 < 2,0 Nonylofenole [μg/l] 12 < 0,03 Oktylofenole [μg/l] 12 < 0,03 Pentachlorobenzen [μg/l] 12 Pentachlorofenol (PCP) [μg/l] 12 < 0,10 Benzo(a)piren [μg/l] 12 < 0,0001 0,032 2,2 0,08 0,06 0,86 0,0038 średnioroczne 1 0,007 1,1 (± 1,0) 0,027 0,026 0,17 0,0005 (± 0,00003) maksymalne (percentyl) 2 0,046 0,05 0,0011 (± 0,00003) 3 Klasyfikacja 2,4 / - dobry 20 / - dobry 0,3 / 2,0 dobry 0,1 / - dobry 0,007 / - dobry 0,4 / 1,0 dobry 0,05 / 0,1 dobry Benzo(b)fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,00541 Benzo(k)fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,00392 0,0010 (± 0,00003) 0,03 / - dobry Benzo(g,h,i)perylen [μg/l] 12 < 0,0001 0,00584 Indeno(1,2,3-c,d)piren [μg/l] 12 < 0,0001 0,00375 0,0012 (± 0,00003) 0,002 / - dobry Symazyna [μg/l] 12 < 0,20 < 0,20 Związki tributylocyny [μg/l] < 0,20 0,20 1 / 4 dobry 0,0002 / 0,0015 11

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Trichlorobenzeny (TCB) [μg/l] 12 < 0,10 Trichlorometan (chloroform) [μg/l] 12 Trifluralina [μg/l] 12 < 0,009 < 0,10 < 0,009 < 0,10 < 0,009 (± 0,00045) 0,4 / - dobry 2,5 / - dobry 0,03 / - dobry Inne substancje zanieczyszczające (wg KOM 2006/0129(COD)) Tetrachlorometan [μg/l] 12 12 / - dobry Aldryna [μg/l] Dieldryna [μg/l] Endryna [μg/l] 12 12 12 Izodryna [μg/l] 12 0,010 / - dobry DDT izomer para-para [μg/l] 12 DDT całkowity [μg/l] 12 Trichloroetylen (TRI) [μg/l] 12 Tetrachloroetylen (PER) [μg/l] 12 0,01 / - dobry 0,025 / - dobry 10 / - dobry 10 / - dobry STAN CHEMICZNY DOBRY 12

Objaśnienia: 1 stężenie średnioroczne stężenie wyliczone jako średnia arytmetyczna z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 2 stężenie maksymalne stężenie wyliczone jako 90 percentyl z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 3 granica : w liczniku granica dla stężeń średniorocznych, w mianowniku granica dla stężeń maksymalnych wyliczonych jako 90 percentyl z badań. 4 dla kadmu granica przy twardości ogólnej 100 200 mgcaco 3 /l (najczęściej spotykana w badanym jeziorze). 13

Jezioro Gremzdel Powierzchnia zwierciadła wody: 59,3 ha. Powierzchnia wysp: 2,1 ha. Głębokość maksymalna: 10,0 m Głębokość średnia: 3,2 m Objętość: 1.966,5 tys. m 3 Dorzecze: Pawłówka Czarna Hańcza Niemen Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat sejneński, gmina Krasnopol. Kod JCW: PLLW30634 Kod zbiornika: 30634 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 01 (PL07S0802_0004) N 54 09 00 E 23 10 16 stanowisko 02 (PL07S0802_0004_02) N 54 08 40 E 23 10 06 Rodzaj monitoringu: reperowy / diagnostyczny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy płytki Stratyfikacja jeziora: niestratyfikowane Współczynnik Schindlera: 9,67 Wpływ zlewni: duży Typ abiotyczny jeziora: 6 b (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, niestratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo Okres badań: sezon wegetacyjny 2014 r. 2014-04-07 2014-05-26 2014-07-21 2014-09-24 Badania substancji priorytetowych: Uwagi: Komentarz: Jezioro zaliczone do jezior niestratyfikowanych wykazuje szczątkową (niepełną) stratyfikację objawiającą się występowaniem w najniższej części warstwy naddennej uwarstwienia termicznego przy braku typowego hypolimnionu. Zawartość tlenu rozpuszczonego w warstwie naddennej (wskaźnik wykorzystywany w ocenie jezior niestratyfikowanych) mieści się na bardzo niskim poziomie. Dopływ wód bagiennych ze zlewni jeziora jest dodatkowym czynnikiem pogarszającym warunki tlenowe jeziora. 14

Ocena ekologicznego jeziora Gremzdel w 2014 roku Wartość średnioroczna Ocena i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2014 Chlorofil a [μg/l] 6 16,6 2014-05-26 29,3 2014-09-24 Fitobentos (IOJ) 1 2014-11-05 Makrofity (ESMI) 1 2014-07-29 2,31 (95% ±15%) 22,5 0,750 (95% ±15%) 0,444 (95% ±7%) 2,00 III 0,590 I 0,410 II Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 2 0,460 2014-05-26 0,526 2014-05-26 0,511 (95% ±15%) 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) 1 2013 0,65 0,46 II ocena biologiczna KLASA III (STAN UMIARKOWANY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego (SD) [m] 6 1,2 2014-09-24 1,5 2014-04-07 1,3 1,0 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] 1 0,5 0,5 0,5 (± 0,1) 4,0 poniżej Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] nie dotyczy Przewodność w 20 C [μs/cm] 6 329 2014-07-21 343 2014-09-24 337 (± 4) 600 dobry Azot ogólny [mg N/l] 6 1,66 2014-09-24 2,30 1,87 (± 0,30) 2,5 dobry Fosfor ogólny [mg P/l] 6 0,027 2014-07-21 0,063 0,041 (± 0,008) 0,12 dobry Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Aldehyd mrówkowy [mg/l] 4 0,031 0,049 Arsen [mg/l] 4 < 0,02 15 < 0,02 Bar [mg/l] 4 2014-07-1 0,031 Bor [mg/l] 4 Chrom sześciowartościowy [mg/l] 4 Chrom ogólny [mg/l] 4 Cynk [mg/l] 4 < 0,02 Miedź [mg/l] 4 < 0,004 0,002 < 0,02 0,008 Fenole lotne [mg/l] 4 0,002 0,005 0,042 (± 0,008) < 0,02 0,019 (± 0,002) (± 0,01) (± 0,0002) 0,0013 (± 0,0002) < 0,02 (± 0,02) 0,004 (± 0,0001) 0,0033 (± 0,0009) 0,5 dobry 2 dobry 0,02 dobry 1 dobry 0,01 dobry

Wartość średnioroczna Ocena Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] 4 0,24 0,79 0,40 (± 0,14) 0,2 poniżej Glin [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki wolne [mg/l] 4 < 0,01 0,11 < 0,01 Cyjanki związane [mg/l] 4 0,001 0,003 Molibden [mg/l] 4 < 0,005 Selen [mg/l] 4 < 0,006 Srebro [mg/l] 4 Tal [mg/l] 4 < 0,0006 Tytan [mg/l] 4 < 0,015 Wanad [mg/l] 4 Antymon [mg/l] 4 < 0,0006 < 0,005 0,013 0,013 < 0,015 < 0,0006 Fluorki [mg/l] 4 0,14 0,32 Beryl [mg/l] 4 Kobalt [mg/l] 4 Cyna [mg/l] 4 < 0,01 0,14 0,04 (± 0,002) < 0,01 0,002 (± 0,0025) < 0,005 (± 0,0004) 0,0055 (± 0,0002) 0,0035 (± 0,0002) < 0,015 (± 0,0003) < 0,0006 (± 0,0002) 0,225 (± 0,0003) 0,039 0,4 dobry 0,04 dobry 0,02 dobry 0,005 dobry 0,002 poniżej 0,002 dobry 1,5 dobry 0,0008 p. g. o. STAN EKOLOGICZNY UMIARKOWANY UWAGA: - wartość granicy / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - zastosowano dziedziczenie wartości wskaźnika ichtiofauny LFI+/LFI-CEN z 2013 r.; - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; p. g. o. (poniżej granicy oznaczalności) granica oznaczalności wskaźnika analizowanego daną metodą jest wyższa niż granica, co przy braku jednoznacznych danych do klasyfikacji wskaźnika skutkuje odstąpieniem od uwzględnienia go w ocenie ogólnej. 16

Wyniki badań i ocena chemicznego jeziora Gremzdel w 2014 roku średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Alachlor [μg/l] 12 Antracen [μg/l] 12 < 0,0001 Atrazyna [μg/l] 12 < 0,10 Benzen [μg/l] 12 Difenyloetery bromowane [μg/l] 12 < 0,0001 Kadm [μg/l] 12 < 0,02 014-06-16 0,00068 < 0,10 < 0,0001 0,05 (± 0,025) 0,0001 < 0,10 < 0,0001 0,018 0,05 (± 0,025) 0,0001 0,10 0,50 0,038 0,3 / 0,7 dobry 0,1 / 0,4 dobry 0,6 / 2,0 dobry 10 / 50 dobry 0,0005 / - dobry 0,15 / 0,9 4 dobry C 10-13 chloroalkany [μg/l] 0,4 / 1,4 Chlorfenwinfos [μg/l] 12 < 0,03 < 0,03 < 0,03 0,03 0,1 / 0,3 dobry Chlorpyrifos [μg/l] 12 < 0,009 < 0,009 < 0,009 (± 0,0045) 0,009 (± 0,0045) 0,03 / 0,1 dobry 1,2-dichloroetan (EDC) [μg/l] 12 10 / - dobry 17

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Dichlorometan [μg/l] 12 17,8 2,54 20 / - dobry Di(2-etyloheksyl)ftalan (DEHP) [μg/l] 12 < 0,20 1,10 0,40 1,3 / - dobry Diuron [μg/l] 12 (± 0,025) 0,05 (± 0,025) 0,2 / 1,8 dobry Endosulfan [μg/l] 12 0,003 0,2 / 1,8 dobry Fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,0111 0,00097 0,0001 0,1 / 1 dobry Heksachlorobenzen (HCB) [μg/l] 12 (± 0,0015) 0,003 (± 0,0015) 0,01 / Heksachlorobutadien (HCBD) [μg/l] 12 < 0,03 < 0,03 < 0,03 0,03 0,1 / 0,6 dobry Heksachlorocykloheksan (HCH) [μg/l] 12 0,003 0,02 / 0,04 dobry Izoproturon[μg/l] 12 (± 0,025) 0,05 (± 0,025) 0,3 / 1,0 dobry Ołów [μg/l] 12 < 1,0 1,4 0,64 7,2 / - dobry Rtęć [μg/l] 12 < 0,02 < 0,02 < 0,02 (± 0,004) 0,02 (± 0,004) 0,05 / 0,07 dobry 18

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Naftalen [μg/l] 12 < 0,01 Nikiel [μg/l] 12 < 2,0 0,029 5,0 0,007 1,56 (± 1,0) 2,4 / - dobry 20 / - dobry Nonylofenole [μg/l] 12 < 0,03 0,07 0,027 0,040 0,3 / 2,0 dobry Oktylofenole [μg/l] 12 < 0,03 Pentachlorobenzen [μg/l] 12 < 0,0002 0,06 0,026 0,1 / - dobry 0,007 / - dobry Pentachlorofenol (PCP) [μg/l] 12 < 0,10 1,16 0,23 0,39 0,4 / 1,0 dobry Benzo(a)piren [μg/l] 12 < 0,0001 0,00109 0,00014 (± 0,00003) 0,0001 (± 0,00003) 0,05 / 0,1 dobry Benzo(b)fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,00273 Benzo(k)fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,00122 0,00033 (± 0,00003) 0,03 / - dobry Benzo(g,h,i)perylen [μg/l] 12 < 0,0001 0,00212 Indeno(1,2,3-c,d)piren [μg/l] 12 < 0,0001 0,00173 0,00032 (± 0,00003) 0,002 / - dobry Symazyna [μg/l] 12 < 0,20 < 0,20 Związki tributylocyny [μg/l] < 0,20 0,20 1 / 4 dobry 0,0002 / 0,0015 19

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Trichlorobenzeny (TCB) [μg/l] 12 < 0,10 Trichlorometan (chloroform) [μg/l] 12 Trifluralina [μg/l] 12 < 0,009 < 0,10 < 0,009 < 0,10 < 0,009 (± 0,00045) 0,4 / - dobry 2,5 / - dobry 0,03 / - dobry Inne substancje zanieczyszczające (wg KOM 2006/0129(COD)) Tetrachlorometan [μg/l] 12 12 / - dobry Aldryna [μg/l] Dieldryna [μg/l] Endryna [μg/l] 12 12 12 Izodryna [μg/l] 12 0,010 / - dobry DDT izomer para-para [μg/l] 12 DDT całkowity [μg/l] 12 Trichloroetylen (TRI) [μg/l] 12 Tetrachloroetylen (PER) [μg/l] 12 0,01 / - dobry 0,025 / - dobry 10 / - dobry 10 / - dobry STAN CHEMICZNY 20 DOBRY

Objaśnienia: 1 stężenie średnioroczne stężenie wyliczone jako średnia arytmetyczna z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 2 stężenie maksymalne stężenie wyliczone jako 90 percentyl z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 3 granica : w liczniku granica dla stężeń średniorocznych, w mianowniku granica dla stężeń maksymalnych wyliczonych jako 90 percentyl z badań. 4 dla kadmu granica przy twardości ogólnej 100 200 mgcaco 3 /l (najczęściej spotykana w badanym jeziorze). 21

Jezioro Dręstwo Powierzchnia zwierciadła wody: 504,2 ha. Powierzchnia wysp: 0,2 ha. Głębokość maksymalna: 25,0 m Głębokość średnia: 8,5 m Objętość: 42.734,6 tys. m 3 Dorzecze: Jegrznia Biebrza Narew Wisła Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat augustowski, gmina Bargłów Kościelny. Kod JCW: PLLW 30060 Kod zbiornika: 30060 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 02 (PL01S0802_0638) N 53 42 13,3 E 22 43 38,4 Rodzaj monitoringu: diagnostyczny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 19,4 Wpływ zlewni: duży Typ abiotyczny jeziora: 6 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo, pośredni odbiornik ścieków oczyszczonych z Rajgrodu Okres badań: cyrkulacja wiosenna 2014-04-09 początek okresu letniego 2014-06-26 szczyt stagnacji letniej 2014-08-21 okres jesienny 2014-10-27 Badania substancji priorytetowych: 2014-06-26 2014-08-21 Uwagi: Ze względu na niewielkie przekroczenie średniego nasycenia hypolimnionu tlenem wskaźnika tego nie uwzględniono w ocenie. Komentarz: 22

Ocena ekologicznego jeziora Dręstwo w 2014 roku i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2014 Chlorofil a [μg/l] 4 5,3 2014-10-27 17,5 2014-04-09 Fitobentos (IOJ) 1 2014-10-27 Makrofity (ESMI) 1 2014-08-11 Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 1 0,425 2014-06-02 0,425 2014-06-02 Wartość średnioroczna 1,66 (95% ±15%) 11,0 0,627 (95% ±15%) 0,493 (95% ±7%) 0,422 (95% ±15%) Ocena 2,00 II 0,590 II 0,410 II 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) ocena biologiczna KLASA II (STAN DOBRY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego (SD) [m] 4 2,1 2014-06-26 3,2 2014-10-27 2,6 1,7 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] Przewodność w 20 C [μs/cm] Azot ogólny [mg N/l] Fosfor ogólny [mg P/l] 4 1 7,9 2014-08-21 7,9 2014-08-21 4 364 2014-08-21 409 2014-04-09 4 1,13 2014-10-27 1,76 2014-04-09 4 0,021 2014-04-09 2014-08-21 Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Aldehyd mrówkowy [mg/l] 4 0,021 0,058 Arsen [mg/l] 4 < 0,02 0,028 2014-10-27 < 0,02 Bar [mg/l] 4 0,030 Bor [mg/l] 4 Chrom sześciowartościowy [mg/l] 4 Chrom ogólny [mg/l] 4 Cynk [mg/l] 4 < 0,02 Miedź [mg/l] 4 < 0,004 Fenole lotne [mg/l] 4 0,002 0,11 0,009 0,003 7,9 (± 1) 386 (± 5) 1,44 (± 0,26) 0,023 0,040 (± 0,008) < 0,02 0,022 (± 0,002) (± 0,01) (± 0,0002) (± 0,0002) < 0,02 (± 0,02) 0,0045 (± 0,0001) 0,0025 (± 0,0009) 10 nie dotyczy poniżej 600 dobry 2,0 dobry 0,09 dobry 0,5 dobry 2 dobry 0,02 dobry 1 dobry 0,01 dobry 23

Wartość średnioroczna Ocena Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] 4 0,38 0,67 0,50 (± 0,18) 0,2 poniżej Glin [mg/l] 4 < 0,01 0,07 Cyjanki wolne [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki związane [mg/l] 4 0,001 Molibden [mg/l] 4 < 0,005 Selen [mg/l] 4 < 0,006 Srebro [mg/l] 4 Tal [mg/l] 4 < 0,0006 Tytan [mg/l] 4 < 0,015 Wanad [mg/l] 4 Antymon [mg/l] 4 < 0,0006 Fluorki [mg/l] 4 0,16 Beryl [mg/l] 4 Kobalt [mg/l] 4 Cyna [mg/l] 4 < 0,01 < 0,01 0,002 < 0,005 < 0,006 0,0017 < 0,015 < 0,0006 0,34 0,028 0,029 (± 0,002) < 0,01 0,0015 (± 0,0025) < 0,005 (± 0,0004) < 0,006 (± 0,0002) 0,00065 (± 0,0002) < 0,015 (± 0,0003) < 0,0006 (± 0,0002) 0,23 (± 0,0003) 0,011 0,4 dobry 0,04 dobry 0,02 dobry 0,005 dobry 0,002 dobry 0,002 dobry 1,5 dobry 0,0008 p. g. o. STAN EKOLOGICZNY UMIARKOWANY UWAGA: - wartość granicy / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; - średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim wskaźnik nieuwzględniony w ocenie z powodu naturalnego niskiego natlenienia hypolimnionu; p. g. o. (poniżej granicy oznaczalności) granica oznaczalności wskaźnika analizowanego daną metodą jest wyższa niż granica, co przy braku jednoznacznych danych do klasyfikacji wskaźnika skutkuje odstąpieniem od uwzględnienia go w ocenie ogólnej. 24

Wyniki badań i ocena chemicznego jeziora Dręstwo w 2014 roku średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Alachlor [μg/l] 12 (± 0,025) 0,05 (± 0,025) 0,3 / 0,7 dobry Antracen [μg/l] 12 < 0,0001 0,00793 0,00071 0,0001 0,1 / 0,4 dobry Atrazyna [μg/l] 12 < 0,10 < 0,10 < 0,10 0,10 0,6 / 2,0 dobry Benzen [μg/l] 12 0,50 10 / 50 dobry Difenyloetery bromowane [μg/l] 12 < 0,0001 < 0,0001 < 0,0001 0,0005 / - dobry Kadm [μg/l] 12 < 0,02 0,05 0,022 0,039 0,15 / 0,9 4 dobry C 10-13 chloroalkany [μg/l] 0,4 / 1,4 Chlorfenwinfos [μg/l] 12 < 0,03 < 0,03 < 0,03 0,03 0,1 / 0,3 dobry Chlorpyrifos [μg/l] 12 < 0,009 < 0,009 < 0,009 (± 0,0045) 0,009 (± 0,0045) 0,03 / 0,1 dobry 25

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja 1,2-dichloroetan (EDC) [μg/l] 12 10 / - dobry Dichlorometan [μg/l] 12 3,30 1,51 20 / - dobry Di(2-etyloheksyl)ftalan (DEHP) [μg/l] 12 < 0,20 0,85 0,315 1,3 / - dobry Diuron [μg/l] 12 (± 0,025) 0,05 (± 0,025) 0,2 / 1,8 dobry Endosulfan [μg/l] 12 0,003 0,2 / 1,8 dobry Fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,0782 0,0096 0,033 0,1 / 1 dobry Heksachlorobenzen (HCB) [μg/l] 12 (± 0,0015) 0,003 (± 0,0015) 0,01 / 0,05 dobry Heksachlorobutadien (HCBD) [μg/l] 12 < 0,03 < 0,03 < 0,03 0,03 0,1 / 0,6 dobry Heksachlorocykloheksan (HCH) [μg/l] 12 0,003 0,02 / 0,04 dobry Izoproturon[μg/l] 12 (± 0,025) 0,05 (± 0,025) 0,3 / 1,0 dobry Ołów [μg/l] 12 < 1,0 1,3 0,62 7,2 / - dobry 26

Rtęć [μg/l] 12 < 0,02 Naftalen [μg/l] 12 < 0,01 Nikiel [μg/l] 12 < 2,0 Nonylofenole [μg/l] 12 < 0,03 Oktylofenole [μg/l] 12 < 0,03 Pentachlorobenzen [μg/l] 12 < 0,0002 Pentachlorofenol (PCP) [μg/l] 12 < 0,10 Benzo(a)piren [μg/l] 12 < 0,0001 < 0,02 < 0,01 3,4 0,08 < 0,03 0,70 0,0087 średnioroczne 1 < 0,02 (± 0,004) < 0,01 1,34 (± 1,0) 0,024 < 0,03 0,122 0,00103 (± 0,00003) maksymalne (percentyl) 2 0,02 (± 0,004) 0,030 0,13 0,00293 (± 0,00003) 3 Klasyfikacja 0,05 / 0,07 dobry 2,4 / - dobry 20 / - dobry 0,3 / 2,0 dobry 0,1 / - dobry 0,007 / - dobry 0,4 / 1,0 dobry 0,05 / 0,1 dobry Benzo(b)fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,0154 Benzo(k)fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,00797 0,0030 (± 0,00003) 0,03 / - dobry Benzo(g,h,i)perylen [μg/l] 11 < 0,0001 0,00876 Indeno(1,2,3-c,d)piren [μg/l] 11 < 0,0001 0,00759 0,0015 (± 0,00003) 0,002 / - dobry 27

Symazyna [μg/l] 12 < 0,20 < 0,20 średnioroczne 1 Związki tributylocyny [μg/l] Trichlorobenzeny (TCB) [μg/l] 12 < 0,10 Trichlorometan (chloroform) [μg/l] 12 Trifluralina [μg/l] 12 < 0,009 Inne substancje zanieczyszczające (wg KOM 2006/0129(COD)) < 0,10 < 0,009 < 0,20 < 0,10 < 0,009 (± 0,00045) maksymalne (percentyl) 2 0,20 3 Klasyfikacja 1 / 4 dobry 0,0002 / 0,0015 0,4 / - dobry 2,5 / - dobry 0,03 / - dobry Tetrachlorometan [μg/l] 12 12 / - dobry Aldryna [μg/l] Dieldryna [μg/l] Endryna [μg/l] 12 12 12 Izodryna [μg/l] 12 0,010 / - dobry DDT izomer para-para [μg/l] 12 DDT całkowity [μg/l] 12 0,01 / - dobry 0,025 / - dobry 28

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Trichloroetylen (TRI) [μg/l] 12 Tetrachloroetylen (PER) [μg/l] 12 10 / - dobry 10 / - dobry STAN CHEMICZNY DOBRY UWAGA: wyniki benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu z 20.01.2014 r. zostały odrzucone jako mało wiarygodne. Objaśnienia: 1 stężenie średnioroczne stężenie wyliczone jako średnia arytmetyczna z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 2 stężenie maksymalne stężenie wyliczone jako 90 percentyl z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 3 granica : w liczniku granica dla stężeń średniorocznych, w mianowniku granica dla stężeń maksymalnych wyliczonych jako 90 percentyl z badań. 4 dla kadmu granica przy twardości ogólnej 100 200 mgcaco 3 /l (najczęściej spotykana w badanym jeziorze). 29

Jezioro Rajgrodzkie Powierzchnia zwierciadła wody: 1.503,2 ha. Powierzchnia wysp: 11,1 ha. Głębokość maksymalna: 52,0 m Głębokość średnia: 9,4 m Objętość: 142.623,2 tys. m 3 Dorzecze: Jegrznia (Lega) Biebrza Narew Wisła Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat grajewski, gmina Rajgród. województwo warmińsko-mazurskie, powiat ełcki, gmina Kalinowo. Kod JCW: PLLW30052 Kod zbiornika: 30052 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 01 (PL01S0802_0578) Jezioro Stackie N 53 46 55,9 E 22 38 33,2 stanowisko 03 (PL01S0802_0580) Czarna Wieś N 53 42 45,4 E 22 39 17,6 stanowisko 06 (PL01S0802_0583) Opartowo N 53 44 19,0 E 22 40 10,5 Rodzaj monitoringu: diagnostyczny / operacyjny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 5,2 Wpływ zlewni: duży Typ abiotyczny jeziora: 6 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo, rekreacja Okres badań: cyrkulacja wiosenna 2014-04-09 początek okresu letniego 2014-06-26 szczyt stagnacji letniej 2014-08-21 okres jesienny 2014-10-27 Badania substancji priorytetowych: 2014-06-26 2014-08-21 Uwagi: Ze względu na niewielkie przekroczenie średniego nasycenia hypolimnionu tlenem wskaźnika tego nie uwzględniono w ocenie. Komentarz: 30

Ocena ekologicznego Jeziora Rajgrodzkiego w 2014 roku i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2014 Chlorofil a [μg/l] 4 8,6 2014-08-21 17,2 2014-04-09 Fitobentos (IOJ) 3 0,694 2014-10-27 0,767 2014-10-27 Makrofity (ESMI) 1 0,377 2014-07-30/31 0,377 2014-07-30/31 Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 3 0,405 2014-06-02 0,644 2014-06-02 Wartość średnioroczna 2,45 (95% ±15%) 12,2 0,721 (95% ±15%) 0,377 (95% ±7%) 0,504 (95% ±15%) Ocena 2,00 III 0,590 I 0,410 III 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) ocena biologiczna KLASA III (STAN UMIARKOWANY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego (SD) [m] 4 2,0 2014-08-21 2,5 2014-10-27 2,2 1,0 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] Przewodność w 20 C [μs/cm] Azot ogólny [mg N/l] Fosfor ogólny [mg P/l] 1 9,0 2014-08-21 9,0 2014-08-21 4 365 2014-08-21 408 2014-04-09 4 1,17 2014-10-27 1,78 2014-04-09 4 0,012 2014-08-21 0,025 2014-04-09 Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Aldehyd mrówkowy [mg/l] 4 < 0,01 0,035 Arsen [mg/l] 4 < 0,02 31 < 0,02 Bar [mg/l] 4 0,031 Bor [mg/l] 4 Chrom sześciowartościowy [mg/l] 4 Chrom ogólny [mg/l] 4 Cynk [mg/l] 4 < 0,02 Miedź [mg/l] 4 < 0,004 Fenole lotne [mg/l] 4 0,002 0,043 < 0,004 0,004 9,0 (± 1) 386 (± 5) 1,46 (± 0,26) 0,021 (± 0,004) 0,021 (± 0,004) < 0,02 0,022 (± 0,002) (± 0,01) (± 0,0002) (± 0,0002) < 0,02 (± 0,02) < 0,004 (± 0,0001) 0,0023 (± 0,0009) 10 nie dotyczy poniżej 600 dobry 2,0 dobry 0,09 dobry 0,5 dobry 2 dobry 0,02 dobry 1 dobry 0,01 dobry

Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] 4 < 0,01 0,60 Glin [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki wolne [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki związane [mg/l] 4 < 0,001 Molibden [mg/l] 4 < 0,005 Selen [mg/l] 4 < 0,006 Srebro [mg/l] 4 Tal [mg/l] 4 < 0,0006 Tytan [mg/l] 4 < 0,015 Wanad [mg/l] 4 Antymon [mg/l] 4 < 0,0006 0,03 < 0,01 0,002 < 0,005 < 0,006 < 0,0006 < 0,015 < 0,0006 Fluorki [mg/l] 4 0,16 0,32 Beryl [mg/l] 4 Kobalt [mg/l] 4 Cyna [mg/l] 4 < 0,01 0,041 Wartość średnioroczna 0,25 (± 0,09) 0,013 (± 0,002) < 0,01 0,002 (± 0,0025) < 0,005 (± 0,0004) < 0,006 (± 0,0002) < 0,0006 (± 0,0002) < 0,015 (± 0,0003) < 0,0006 (± 0,0002) 0,23 (± 0,0003) 0,016 0,2 Ocena poniżej 0,4 dobry 0,04 dobry 0,02 dobry 0,005 dobry 0,002 dobry 0,002 dobry 1,5 dobry 0,0008 p. g. o. STAN EKOLOGICZNY UMIARKOWANY UWAGA: - wartość granicy / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; - średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim wskaźnik nieuwzględniony w ocenie z powodu naturalnego niskiego natlenienia hypolimnionu; p. g. o. (poniżej granicy oznaczalności) granica oznaczalności wskaźnika analizowanego daną metodą jest wyższa niż granica, co przy braku jednoznacznych danych do klasyfikacji wskaźnika skutkuje odstąpieniem od uwzględnienia go w ocenie ogólnej. 32

Wyniki badań i ocena chemicznego Jeziora Rajgrodzkiego w 2014 roku średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Alachlor [μg/l] 12 Antracen [μg/l] 12 < 0,0001 Atrazyna [μg/l] 12 < 0,10 Benzen [μg/l] 12 Difenyloetery bromowane [μg/l] 12 < 0,0001 Kadm [μg/l] 12 < 0,02 0,00607 < 0,10 < 0,0001 0,06 (± 0,025) 0,00055 < 0,10 < 0,0001 0,0208 0,05 (± 0,025) 0,0001 0,10 0,50 0,039 0,3 / 0,7 dobry 0,1 / 0,4 dobry 0,6 / 2,0 dobry 10 / 50 dobry 0,0005 / - dobry 0,15 / 0,9 4 dobry C 10-13 chloroalkany [μg/l] 0,4 / 1,4 Chlorfenwinfos [μg/l] 12 < 0,03 < 0,03 < 0,03 0,03 0,1 / 0,3 dobry Chlorpyrifos [μg/l] 12 < 0,009 < 0,009 < 0,009 (± 0,0045) 0,009 (± 0,0045) 0,03 / 0,1 dobry 1,2-dichloroetan (EDC) [μg/l] 12 10 / - dobry 33

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Dichlorometan [μg/l] 12 13,1 2,16 20 / - dobry Di(2-etyloheksyl)ftalan (DEHP) [μg/l] 12 < 0,20 0,42 0,17 1,3 / - dobry Diuron [μg/l] 12 (± 0,025) 0,05 (± 0,025) 0,2 / 1,8 dobry Endosulfan [μg/l] 12 0,003 0,2 / 1,8 dobry Fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,0724 0,00608 0,0001 0,1 / 1 dobry Heksachlorobenzen (HCB) [μg/l] 12 (± 0,0015) 0,003 (± 0,0015) 0,01 / 0,05 dobry Heksachlorobutadien (HCBD) [μg/l] 12 < 0,03 < 0,03 < 0,03 0,03 0,1 / 0,6 dobry Heksachlorocykloheksan (HCH) [μg/l] 12 0,003 0,02 / 0,04 dobry Izoproturon[μg/l] 12 (± 0,025) 0,05 (± 0,025) 0,3 / 1,0 dobry Ołów [μg/l] 12 < 1,0 2,6 0,72 7,2 / - dobry Rtęć [μg/l] 12 < 0,02 < 0,02 < 0,02 (± 0,004) 0,02 (± 0,004) 0,05 / 0,07 dobry 34

Naftalen [μg/l] 12 < 0,01 Nikiel [μg/l] 12 < 2,0 Nonylofenole [μg/l] 12 < 0,03 Oktylofenole [μg/l] 12 < 0,03 Pentachlorobenzen [μg/l] 12 < 0,0002 Pentachlorofenol (PCP) [μg/l] 12 < 0,10 Benzo(a)piren [μg/l] 12 < 0,0001 0,057 3,4 0,06 < 0,03 0,35 0,00752 średnioroczne 1 0,009 1,32 (± 1,0) 0,019 < 0,03 0,087 0,00067 (± 0,00003) maksymalne (percentyl) 2 0,015 0,128 0,0001 (± 0,00003) 3 Klasyfikacja 2,4 / - dobry 20 / - dobry 0,3 / 2,0 dobry 0,1 / - dobry 0,007 / - dobry 0,4 / 1,0 dobry 0,05 / 0,1 dobry Benzo(b)fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,0143 Benzo(k)fluoranten [μg/l] 12 < 0,0001 0,00706 0,00178 (± 0,00003) 0,03 / - dobry Benzo(g,h,i)perylen [μg/l] 12 < 0,0001 0,00936 Indeno(1,2,3-c,d)piren [μg/l] 12 < 0,0001 0,00973 0,00159 (± 0,00003) 0,002 / - dobry Symazyna [μg/l] 12 < 0,20 < 0,20 < 0,20 0,20 1 / 4 dobry 35

średnioroczne 1 Związki tributylocyny [μg/l] Trichlorobenzeny (TCB) [μg/l] 12 < 0,10 Trichlorometan (chloroform) [μg/l] 12 Trifluralina [μg/l] 12 < 0,009 Inne substancje zanieczyszczające (wg KOM 2006/0129(COD)) < 0,10 < 0,009 < 0,10 < 0,009 (± 0,00045) maksymalne (percentyl) 2 3 0,0002 / 0,0015 Klasyfikacja 0,4 / - dobry 2,5 / - dobry 0,03 / - dobry Tetrachlorometan [μg/l] 12 12 / - dobry Aldryna [μg/l] Dieldryna [μg/l] Endryna [μg/l] 12 12 12 Izodryna [μg/l] 12 0,010 / - dobry DDT izomer para-para [μg/l] 12 DDT całkowity [μg/l] 12 Trichloroetylen (TRI) [μg/l] 12 0,01 / - dobry 0,025 / - dobry 10 / - dobry 36

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 3 Klasyfikacja Tetrachloroetylen (PER) [μg/l] 12 10 / - dobry STAN CHEMICZNY DOBRY Objaśnienia: 1 stężenie średnioroczne stężenie wyliczone jako średnia arytmetyczna z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 2 stężenie maksymalne stężenie wyliczone jako 90 percentyl z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 3 granica : w liczniku granica dla stężeń średniorocznych, w mianowniku granica dla stężeń maksymalnych wyliczonych jako 90 percentyl z badań. 4 dla kadmu granica przy twardości ogólnej 100 200 mgcaco 3 /l (najczęściej spotykana w badanym jeziorze). 37

Jezioro Gaładuś Powierzchnia zwierciadła wody: 728,6 ha. Powierzchnia wysp: 8,1 ha. Głębokość maksymalna: 54,6 m Głębokość średnia: 12,6 m Objętość: 92.474,7 tys. m 3 Dorzecze: Hołnianka (Alna) Zopsia (Zapsė) Nieda Biała Hańcza (Baltoji Ančia) Niemen Bałtyk Położenie administracyjne: Rzeczpospolita Polska, województwo podlaskie, powiat sejneński, gmina Sejny. Republika Litewska, region Alytus, rejon Lazdijai. Kod JCW: PLLW30611 Kod zbiornika: 30611 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 01 (PL07S0802_3024) N 54 12 16,8 E 23 24 02,6 MB stanowisko 02 (PL07S0802_0098) N 54 10 29,0 E 23 25 29,5 MO MO monitoring operacyjny MB monitoring badawczy Rodzaj monitoringu: operacyjny / badawczy Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 1,0 Wpływ zlewni: mały Typ abiotyczny jeziora: 5 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo, rekreacja Okres badań: cyrkulacja wiosenna 2014-04-14 początek okresu letniego 2014-06-23 szczyt stagnacji letniej 2014-08-27 okres jesienny 2014-10-09 Uwagi: Polsko-litewskie jezioro graniczne po stronie polskiej około 560 ha, pozostała część po stronie litewskiej. Komentarz: Monitoring badawczy wprowadzono w celu uzupełnienia badań całego zbiornika i wykorzystania dodatkowych stanowisk pomiarowych do wspólnych poborów próbek wody (stanowisko 01 leży na granicy polsko-litewskiej) oraz ustalenia odrębnych zakresów oznaczeń. W opracowaniu wykorzystano standardowy zakres badań do oceny JCW. 38

Ocena ekologicznego jeziora Gaładuś w 2014 roku Wartość średnioroczna Ocena i biologiczne Fitobentos (IOJ) 1 0,801 2014-10-09 0,801 2014-10-09 Fitoplankton (PMPL) 1 2012 Chlorofil a [μg/l] 12 2,76 2012-08-20 3,64 2012-04-18 Makrofity (ESMI) 1 0,633 2012-08-16 0,633 2012-08-16 0,801 (95% ±15%) 1,89 (95% ±15%) 3,20 0,633 (95% ±7%) 0,590 I 2,00 II 0,410 II Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) 1 2013 0,71 0,46 I ocena biologiczna KLASA II (STAN DOBRY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego (SD) [m] 4 3,8 2014-06-23 5,25 2014-08-27 4,6 2,5 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] 4 nie dotyczy Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] 1 31,6 2014-08-27 31,6 2014-08-27 31,6 (± 1) 10 dobry Przewodność w 20 C [μs/cm] 4 313 2014-08-27 335 2014-04-14 325 (± 4) 600 dobry Azot ogólny [mg N/l] 4 0,93 2014-10-09 1,33 2014-04-14 1,14 (± 0,26) 1,5 dobry Fosfor ogólny [mg P/l] 4 0,006 2014-10-09 0,011 2014-04-14 0,009 0,06 dobry Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Nie badano w ramach monitoringu operacyjnego. Stan dobry w 2012 r. STAN EKOLOGICZNY DOBRY Substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, w tym substancje priorytetowe Nie badano w ramach monitoringu operacyjnego. Stan dobry w 2012 r. STAN CHEMICZNY DOBRY UWAGA: zgodnie z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2013-2015 (Białystok, 2012) zatwierdzonym przez GIOŚ podstawą oceny biologicznej jezior badanych w ramach monitoringu operacyjnego jest fitobentos (okrzemki bentosowe); - zastosowano dziedziczenie wartości wskaźnika fitoplanktonowego PMPL, wskaźnika makrofitowego ESMI oraz oceny chemicznego z 2012 r.; - zastosowano dziedziczenie wartości wskaźnika ichtiofauny LFI+/LFI-CEN z 2013 r.; - w ocenie odstąpiono od dziedziczenia oceny elementów biologicznych sprzed 2010 roku; - wartość granicy / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora. 39

Jezioro Pierty Powierzchnia zwierciadła wody: 228,2 ha. Powierzchnia wysp: 0,3 ha. Głębokość maksymalna: 38,0 m Głębokość średnia: 10,4 m Objętość: 23.677,2 tys. m 3 Dorzecze: Piertówka (Wiatrołuża) [jezioro Wigry] Czarna Hańcza Niemen Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat suwalski, gmina Suwałki. Kod JCW: PLLW30626 Kod zbiornika: 30626 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 02 (PL07S0802_0064) N 54 05 48,4 E 23 04 58,0 Rodzaj monitoringu: operacyjny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 7,7 Wpływ zlewni: duży Typ abiotyczny jeziora: 6 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo, rekreacja Okres badań: cyrkulacja wiosenna 2014-04-08 początek okresu letniego 2014-07-02 szczyt stagnacji letniej 2014-08-26 okres jesienny 2014-10-29 Uwagi: Jezioro leży w granicach Wigierskiego Parku Narodowego. Komentarz: Ze względu na niewielkie przekroczenie średniego nasycenia hypolimnionu tlenem wskaźnika tego nie uwzględniono w ocenie. 40

Ocena ekologicznego jeziora Pierty w 2014 roku Wartość średnioroczna Ocena i biologiczne Fitobentos (IOJ) 1 0,819 2014-10-29 0,819 2014-10-29 Fitoplankton (PMPL) 1 - - - 2011 Chlorofil a [μg/l] 3 2,40 2011-06-14 8,14 2011-04-21 Makrofity (ESMI) 1 0,504 2011-08-02 0,504 2011-08-02 0,819 (95% ±15%) 0,73 (95% ±15%) 4,36 0,505 (95% ±7%) 0,590 I 2,00 I 0,410 II Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) ocena biologiczna KLASA II (STAN DOBRY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego (SD) [m] 4 2,2 2014-08-26 4,1 2014-10-29 2,8 1,7 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] 4 nie dotyczy Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] 1 8,1 2014-08-26 8,1 2014-08-26 8,1 (± 1) 10 poniżej Przewodność w 20 C [μs/cm] 4 401 2014-08-26 446 2014-10-29 425 (± 6) 600 dobry Azot ogólny [mg N/l] 4 0,75 2014-08-26 1,56 2014-04-08 1,28 (± 0,26) 2,0 dobry Fosfor ogólny [mg P/l] 4 0,006 2014-08-26 0,015 2014-04-08 0,010 0,09 dobry Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Nie badano w ramach monitoringu operacyjnego. Stan dobry w 2011 r. STAN EKOLOGICZNY DOBRY Substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, w tym substancje priorytetowe Nie badano w ramach monitoringu operacyjnego. Stan dobry w 2011 r. STAN CHEMICZNY DOBRY UWAGA: zgodnie z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2013-2015 (Białystok, 2012) zatwierdzonym przez GIOŚ podstawą oceny biologicznej jezior badanych w ramach monitoringu operacyjnego jest fitobentos (okrzemki bentosowe); - zastosowano dziedziczenie wartości wskaźnika fitoplanktonowego PMPL, wskaźnika makrofitowego ESMI oraz oceny chemicznego z 2011 r.; - w ocenie odstąpiono od dziedziczenia oceny elementów biologicznych sprzed 2010 roku. - wartość granicy / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim wskaźnik nieuwzględniony w ocenie z powodu naturalnego niskiego natlenienia hypolimnionu. 41

Jezioro Szelment Wielki Powierzchnia zwierciadła wody: 356,1 ha. Powierzchnia wysp: ha. Głębokość maksymalna: 45,0 m Głębokość średnia: 15,0 m Objętość: 53.492,0 tys. m 3 Dorzecze: Szelmentka Szeszupa Niemen Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat suwalski, gmina Jeleniewo. Kod JCW: PLLW30606 Kod zbiornika: 30606 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 04 (PL07S0802_0036) N 54 14 13,3 E 22 59 01,1 Rodzaj monitoringu: operacyjny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 1,0 Wpływ zlewni: mały Typ abiotyczny jeziora: 5 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o małym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo, rekreacja, Okres badań: cyrkulacja wiosenna 2014-04-14 początek okresu letniego 2014-07-02 szczyt stagnacji letniej 2014-08-27 okres jesienny 2014-10-29 Uwagi: Komentarz: 42