PROCEDURY POSTĘPOWANIA W SPRAWACH O ŚWIADCZENIA Z POMOCY SPOŁECZNEJ Celem pomocy społecznej jest zaspokajanie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka. Prawo do świadczeń z pomocy społecznej uwarunkowane jest wykazaniem się własną aktywnością w zakresie zaspokajania swych potrzeb bytowych. W pierwszej kolejności osoby, rodziny korzystające z pomocy społecznej winny wykorzystywać własne zasoby, możliwości i uprawnienia. Pomoc społeczna nie może stanowić stałego źródła utrzymania, zwłaszcza w przypadku osób, które mają warunki i możliwości, aby podjąć pracę. TRYB UDZIELANIA POMOCY SPOŁECZNEJ Tryb przyznawania świadczenia z pomocy społecznej składa się z następujących etapów: 1. Zgłoszenie wniosku o udzielenie pomocy, będące wszczęciem postępowania zmierzającego do przyznania pomocy osobiste, pisemne lub telefoniczne zgłoszenie osoby ubiegającej się o pomoc do pracownika socjalnego, zgłoszenie może nastąpić z urzędu lub może go dokonać przedstawiciel ustawowy lub inna osoba za zgodą ubiegającego się o pomoc. Ośrodek przyjmuje wszelkie zgłoszenia od osób, instytucji i organizacji społecznych, dotyczące konieczności udzielenia pomocy osobie lub rodzinie na terenie miasta Zawiercie, znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej i niezdolnej do samodzielnego zaspokajania potrzeb. 2. Ewidencjonowanie wniosków 3. Sporządzanie wywiadu środowiskowego. Wywiad środowiskowy, będący podstawą do wydania decyzji administracyjnej, a więc także i do przyznania pomocy, przeprowadza się w ciągu 14 dni od daty wszczęcia postępowania, a w sprawach pilnych w terminie 2 dni. Wywiad środowiskowy przeprowadzany jest w miejscu zamieszkania osoby ubiegającej się o pomoc, a w sprawach nie cierpiących zwłoki, w miejscu pobytu osoby ubiegającej się. Przed przystąpieniem do przeprowadzenia wywiadu pracownik socjalny uprzedza osobę lub rodzinę, z którą przeprowadza wywiad, o odpowiedzialności karnej za udzielenie nieprawdziwych informacji. Celem wywiadu środowiskowego jest ustalenie sytuacji bytowej, osobistej, rodzinnej, dochodowej, majątkowej, zdrowotnej i mieszkaniowej osoby (rodziny) ubiegającej się o pomoc. Rodzinę w świetle przepisów o pomocy społecznej stanowią osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej, co wiąże się z koniecznością dostarczenia przez stronę szeregu różnorodnych zaświadczeń, oświadczeń itp. Szczegółowych informacji w każdym indywidualnym
przypadku udziela właściwy pracownik socjalny w trakcie zgłaszania się o pomoc lub w trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego. W przypadku niemożności dostarczenia danego dokumentu przez klienta, pracownik socjalny ma prawo i obowiązek dołożyć starań do jego zdobycia (np. z uwagi na zły stan zdrowia klienta). 4. Ustalenie planu pomocy. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu środowiskowego pracownik socjalny dokonuje analizy i oceny sytuacji danej osoby lub rodziny i formułuje wnioski z niej wynikające, stanowiące podstawę planowania pomocy. Plan pomocy powinien być ustalany w trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego, w porozumieniu z klientem, Ustalenia zostają zawarte w kontrakcie socjalnym. Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są zobowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu swej trudnej sytuacji życiowej. Kontrakt socjalny zawiera się w celu określenia sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej. Kontrakt socjalny to zatem zobowiązanie obu stron (osoby lub rodziny i pracownika socjalnego) do podjęcia działań. W trakcie realizacji tych zobowiązań strony oceniają efekty, ich skuteczność i mogą korygować określone cele, jeśli np. nie można osiągnąć założonego celu z przyczyn obiektywnych (np. niewywiązanie się osoby z aktywnego poszukiwania pracy z powodu udokumentowanej niezdolności do pracy). Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy, mogą zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej. Świadczenia pieniężne z pomocy społecznej przyznaje się i wypłaca za okres miesiąca kalendarzowego, począwszy od miesiąca, w którym został złożony wniosek wraz z wymaganą dokumentacją. W przypadku, gdy uprawnienie do świadczenia nie obejmuje pełnego miesiąca, świadczenie przyznaje się za niepełny miesiąc, a kwotę świadczenia ustala się, dzieląc pełne kwoty przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni objętych świadczeniem. 5. Wezwanie do złożenia wyjaśnień Organ pomocy społecznej (MOPS) powinien w miarę szybko określić zakres dokumentacji wymagającej uzupełnienia, a niezbędnej do prawidłowego rozpatrzenia wniosku i wydania decyzji administracyjnej. W takim przypadku organ prowadzący postępowanie (MOPS) wzywa stronę do złożenia wyjaśnień lub do uzupełnienia dokumentacji. Wezwanie winno być w formie pisemnej. W przypadkach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telegraficznie, telefonicznie lub przy użyciu innych środków łączności. W wezwaniu należy wskazać: - nazwę i adres organu wzywającego, - imię i nazwisko wzywanego, - w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze zostaje wezwany, - czy wezwany powinien stawić się osobiście lub przez pełnomocnika, - czy też może złożyć wyjaśnienie na piśmie, - termin, do którego żądanie powinno być spełnione (albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego), - skutki prawne niezastosowania się do wezwania. 6. Zawieszenie postępowania W sytuacji, gdy rozpatrzenie sprawy (wniosku o udzielenie pomocy) i wydanie decyzji
zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd - MOPS zawiesza postępowanie w sprawie świadczeń z pomocy społecznej. Gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, MOPS podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony. Zawieszenie postępowania następuje w drodze postanowienia, Zawieszenie postępowania wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w k.p.a. A zatem nie obowiązują MOPS terminy dotyczące np. wydania decyzji administracyjnej. 7. Sporządzenie decyzji i wydanie jej osobie ubiegającej się o pomoc społeczną. świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są w formie decyzji. Wszystkie decyzje o przyznaniu pomocy, a zwłaszcza o odmowie przyznania pomocy wydawane są w formie pisemnej. Wyjątek stanowią świadczenia w postaci pracy socjalnej, poradnictwa, interwencji kryzysowej itp. - tu pomoc udzielana jest bez konieczności wydawania decyzji. Do 30 dni od daty zgłoszenia, a więc wszczęcia postępowania - postępowanie w sprawie świadczeń z pomocy społecznej kończy się wydaniem decyzji administracyjnej. W przypadku sprawy szczególnie skomplikowanej (bądź w przypadku braku kompletu dokumentów niezbędnych do zajęcia stanowiska) można wydać decyzję lub przedłużyć postępowanie o kolejne 30 dni. Po upływie terminu wniesienia przez stronę odwołania (a więc po upływie 14 dni od daty doręczenia stronie decyzji) decyzja staje się: prawomocna, ostateczna i wykonalna. Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności - np. gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego, bądź też ze względu na wyjątkowo ważny interes strony. - Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie (tu: MOPS w Zawierciu), o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. - Świadczenie pieniężne pobrane na skutek niepoinformowania MOPS o wymienionych wyżej okolicznościach lub uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji, będzie świadczeniem nienależnie pobranym, które podlega zwrotowi niezależnie od dochodu osoby lub rodziny korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej. 8. Odwołania Od decyzji wydanej przez MOPS w Zawierciu służy stronie odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie, za pośrednictwem tutejszego Ośrodka. Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji przez osobę ubiegającą się o pomoc (stronę). Odwołanie może złożyć inna osoba za zgodą osoby strony. Przed upływem terminu wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu (a więc m.in. nie następuje wypłata przyznanego świadczenia pieniężnego). Wyjątkiem są decyzje, którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności. W tym przypadku realizacja świadczenia przyznanego decyzją, następuje w terminie określonym w decyzji. Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji (nie dotyczy decyzji z nadanym rygorem natychmiastowej wykonalności). Jeżeli MOPS uzna, że odwołanie wniesione przez stronę, w całości zasługuje na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. Jeśli tak się nie stanie w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania, MOPS przesyła odwołanie wraz z aktami sprawy do SKO w Częstochowie.
Organ odwoławczy (tu: SKO w Częstochowie) wydaje decyzję, w której: utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję, uchyla ją w całości lub w części, umarza postępowanie odwoławcze albo uchyla zaskarżoną decyzję w całości i przekazuje ją do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji (tu: MOPS w Zawierciu). 9. Realizacja świadczeń Realizacja świadczeń następuje po terminie wniesienia przez stronę odwołania od decyzji, na mocy której przyznano świadczenie (a więc, gdy decyzja stanie się ostateczna), bądź też w przypadku, gdy decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Realizacja świadczeń pieniężnych odbywa się w formie wypłat w kasie MOPS Zawiercie, w terminach określonych w decyzji lub w formie przekazów pocztowych bądź przelewów na konto osobiste, czy też konto instytucji, w stosunku do której strona ma zobowiązania. 10. Wznowienie postępowania W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli np.: - dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe, - wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane MOPS, który wydał decyzję. Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia. 11. Uchylenie, zmiana decyzji Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez MOPS, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Decyzję administracyjną wydaną w sprawie świadczeń z pomocy społecznej zmienia się uchyla na niekorzyść strony bez jej zgody w przypadku zmiany przepisów prawa, zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony, pobrania nienależnego świadczenia, a także jeśli wystąpiły następujące przesłanki: - w przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia, lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić: ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego, - brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego, przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do: odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, - odmowa złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia, - w przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego dysproporcji między
udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacja majątkową osoby lub rodziny, wskazującą, że osoba ta lub rodzina jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe, a w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości - można odmówić przyznania świadczenia. Opracował: Urszula Jarzyńska Data: 23.04.2015r. Zaopiniował: Radca Prawny Anna Kubisa Data: 19.05.2015r. Zatwierdził: Dyrektor Anna Kołodziejczyk Data: 21.05.2015r.